Ερρίκος Μπελιές: Σε πρώτο πρόσωπο

πηγή: www.diastixo.gr


Η γνωριμία μου με το έργο του Τενεσί Ουίλιαμς ήταν τόσο τυχαία, που έχω φτάσει να τη θεωρώ μοιραία. Δεκαετία του ’90 είμαι για δουλειά στη Νέα Υόρκη με προοπτική να μείνω τρεις μήνες. Έχω αρχίσει να ψάχνω σχόλια και θεωρητικό υλικό για μερικά έργα του Σαίξπηρ που πρόκειται να δουλέψω στη συνέχεια, και καταφεύγω στο Drama Bookshop, ένα βιβλιοπωλείο που έχει μόνο βιβλία σχετικά με το θέατρο. Δίνω το χαρτάκι με τα στοιχεία που ήθελα στην υπάλληλο και περιμένω να μου πει σε ποιο ράφι θα ψάξω μέσα σ’ εκείνο το θεατρικό χάος. Από λάθος της με στέλνει στο ράφι «Ουίλιαμς», αντί «Ουίλιαμ Σαίξπηρ», και από αυτή τη σύμπτωση χαζεύω έργα του Αμερικανού δραματουργού. Πέφτω πάνω στα απομνημονεύματά του, φυλλομετράω τον ογκώδη τόμο με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό και –κλικ!– κολλάω εκεί. Αγοράζω το βιβλίο και τον επόμενο μήνα… αντίο, Σαίξπηρ, και γεια σου, Τενεσί.

Ο πρώτος τόμος που διάβασα μετά τα βιογραφικά ήταν τα διηγήματά του. Με πρόσφατες τις ποιητικές συλλογές που είχα βγάλει και την ενασχόλησή μου με τη μετάφραση πεζογραφημάτων, είδα τα διηγήματα αυτά σαν τη συνέχεια μεγάλων Ευρωπαίων διηγηματογράφων που κατά καιρούς είχα διαβάσει και με είχαν συγκινήσει. Έτσι πήρα τη μεγάλη απόφαση: να μεταφράσω όσα διηγήματα μου φάνηκαν πιο ενδιαφέροντα στη Νέα Υόρκη, στον τόπο όπου ο Ουίλιαμς έγραψε τα σπουδαιότερα έργα του.

Ταυτόχρονα πήγα σε καφέ όπου σύχναζε, στα θέατρα που ανέβασαν τις μεγάλες επιτυχίες του και περπάτησα επανειλημμένα στα στενά του Μπρόντγουεϊ. Παρ’ όλη τη συνεχή και αγχώδη δουλειά μου όλη την ημέρα –που κάθε άλλο παρά με την τέχνη είχε να κάνει–, κάθε βράδυ κλεινόμουν στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μου και μετέφραζα.
Εκείνη τη χρονιά γύρισα με τρία ογκώδη τετράδια με χειρόγραφα τα οποία πέρασα σε γραφομηχανή στην Αθήνα και τα έδωσα για δημοσίευση. Και μετά ξανάπιασα τον Σαίξπηρ μου, ξεχνώντας και τον Ουίλιαμς και τη Νέα Υόρκη. Όμως την επόμενη χρονιά, όταν ξαναπάτησα το πόδι μου στη μεγαλούπολη, αντίο, Σαίξπηρ, και γεια σου, Τενεσί. Πάλι πήγα στο βιβλιοπωλείο, αυτή τη φορά πήρα πολλά θεατρικά του Ουίλιαμς, προγράμματα παραστάσεων, θεωρητικά βιβλία για το αμερικανικό θέατρο, μελέτες για τη σκοτεινή εποχή του μακαρθισμού στην Αμερική, μονογραφίες και κριτικές για τον μαγικό συγγραφέα. Ίδια διαδικασία, σκυλίσια δουλειά όλη μέρα, διάβασμα και μετάφραση θεατρικών το βράδυ.



Αυτή η ιστορία με την Αμερική και τον Ουίλιαμς συνεχίστηκε πάνω από δέκα χρόνια και τα δεκατέσσερα έργα συν αρκετά μονόπρακτά του που έχω μεταφράσει τα έχω όλα δουλέψει στον τόπο του. Ένιωθα πως αυτή η πινακοθήκη ναυαγισμένων ηρώων –κυρίως ηρωίδων– μπορούσε να προσεγγιστεί από μένα μόνο στο περιβάλλον του δημιουργού, που, όσο και να είχε αλλάξει, κρατούσε ακόμη ζωντανά στοιχεία του παρελθόντος.
Τόσα χρόνια μετά, και έχοντας δουλέψει άλλους συγγραφείς, νιώθω φέτος την ανάγκη να ασχοληθώ ξανά με τον Ουίλιαμς και ήδη σχεδιάζω ποια έργα θα κάνω. Αυτή τη φορά θα έχω όλο το εικοσιτετράωρο δικό μου και θα αφοσιωθώ σε έργα του λιγότερο γνωστά στην Ελλάδα που, όμως, θα συμπληρώσουν την ιδέα που έχουμε γι’ αυτόν. Ελπίζω να το κάνω με την ίδια όρεξη που είχα όταν ξεκινούσα. Ίδωμεν.