Συγγραφείς, διαφημίστε το βιβλίο σας στο υπό έκδοση πανηγυρικό τεύχος του Εντευκτηρίου

Για τους συγγραφείς που ενδιαφέρονται να προβάλουν τα βιβλία τους μέσω του νέου, υπό έκδοση του Εντευκτηρίου, προσφέρεται χώρος μισής σελίδας (11,5 εκατ. x 9,5 εκατ.) στην προνομιακή τιμή των 50 ευρώ.
Οι ενδιαφερόμενοι ας στείλουν μήνυμα στο entefkti@otenet.gr

Το επόμενο τεύχος του Εντευκτηρίου (Νο 115) θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου, με πολυσέλιδο αφιέρωμα στα 30 (+1) χρόνια συνεχούς έκδοσης του περιοδικού.

Το τεύχος περιλαμβάνει κείμενα (κυρίως πεζά) που γράφτηκαν ειδικά για το αφιέρωμα αυτό:

ΑΝΤΙ EDITORIAL Κική Δημουλά, Τίτος Πατρίκιος

ΠΕΖOΓΡΑΦΙΑ Γιώργος ΑΔΑΜΙΔΗΣ / Δημήτρης ΑΘΗΝΑΚΗΣ / Κώστας ΑΚΡΙΒΟΣ / Βασίλης ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ / Διαμαντής ΑΞΙΩΤΗΣ / Νίκος Αδάμ ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ / Άρις ΓΕΩΡΓΙΟΥ / Κατερίνα ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ / Δημήτρης ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ / Λένα ΔΙΒΑΝΗ / Γιάννης ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ / Μαρία ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗ / Αχιλλέας ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ / Θάνος ΛΟΥΜΠΡΟΥΚΟΣ / Μαργαρίτα ΜΕΛΜΠΕΡΓΚ / Γλυκερία ΜΠΑΣΔΕΚΗ / Σοφία ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ / Δημήτρης ΝΟΛΛΑΣ / Νίκος Γ. ΞΥΔΑΚΗΣ / Αργύρης ΠΑΛΟΥΚΑΣ / Κατερίνα ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ / Κάλλια ΠΑΠΑΔΑΚΗ / Άκης ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ / Κώστας ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ / Θοδωρής ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ / Έρη ΡΙΤΣΟΥ / Γιαν Χένρικ ΣΒΑΝ / Γιώργος ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ / Γιάννης ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ / Μαρία ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ / Καίτη ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ / Γεωργία ΣΥΛΛΑΙΟΥ / Κυριάκος ΣΥΦΙΛΤΖΟΓΛΟΥ / Γεωργία ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΟΥ / Μισέλ ΦΑΪΣ / Τέλλος ΦΙΛΗΣ / Βάνα ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ

ΠΟΙΗΣΗ Ένο ΑΓΚΟΛΛΙ / Θωμάς ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ / Ανθή ΜΑΡΩΝΙΤΗ / Μανόλης ΞΕΞΑΚΗΣ / Σάκης ΣΕΡΕΦΑΣ

ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ - ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ Μαρία ΚΕΝΤΡΟΥ-ΑΓΑΘΟΠΟΥΛΟΥ / Βαγγέλης ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ / Θεοφάνης ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ / Ντίνος ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ / Γιώργος ΚΟΡΔΟΜΕΝΙΔΗΣ

Η ποντιακή μου ταυτότητα

-->

γράφει η Ελένη Χοντολίδου

«Είμαι εγγονή Ποντίων προσφύγων» έγραψα με καμάρι στο πρώτο δημόσιο βιογραφικό μου. Οι παπούδες μου και από τις δύο μεριές έπαθαν τέτοιο σοκ από τη συμπεριφορά της «μητριάς πατρίδας» που, πενθώντας, πήραν την απόφαση να μη μιλούν ποντιακά, να μην έχουν σχέση με την Εύξεινο Λέσχη, να σπουδάσουν τα παιδιά τους και να "προκόψουν". Όπερ και εγένετο.

Οι γονείς μου λοιπόν καταλάβαιναν λίγο τα ποντιακά, τα μιλούσαν ελάχιστα ― εγώ καθόλου. Αγαπώ κάποια φαγητά, λ.χ. το τυλιγάδι της γιαγιάς Εριφύλης. Λατρεύω τους χορούς των αντρών − βαθειά σεξιστικούς και αρχέγονους. Βιώνω την ταυτότητά μου με αμφιθυμία ―περηφάνια που, αν και πρόσφυγες, τα καταφέραμε― και απέχθεια για την κλειστή ποντιακή κουλτούρα, την εμμονή σε κάποια χαρακτηριστικά και τις… πολιτικές πεποιθήσεις μέρους των Ποντίων σήμερα, που δίνουν ωστόσο τον τόνο.

Ένας ένας, οι Πόντιοι μου είναι συμπαθείς, γιατί συνήθως είναι προκομένοι, ευσυνείδητοι, εργατικοί και έξυπνοι. Πολλοί μαζί αρχίζουν και γίνονται επικίνδυνοι πολιτικά. Για να το πω ορθότερα, "δεν μου πάνε". Μέσω υπεραναπλήρωσης, οι Πόντιοι έγιναν "πιο Έλληνες" από τους γηγενείς, πιο εθνικιστές, παράγοντες και παραγοντίσκοι, έχουν κάνει καριέρα πάνω στην ποντιακή ταυτότητα που κατασκεύασαν καταπώς τους βόλευε. Γιατί η ποντιακή ταυτότητα −όπως και κάθε ταυτότητα− δεν είναι μία βεβαίως, ούτε στατική, αλλά πολλές· ίσως του καθενός διαφορετική και δυναμική. Πόντιοι δεξιοί και ακροδεξιοί, Πόντιοι Πασόκοι, στην πλειοψηφία τους εθνικιστές και λαϊκιστές, να επιμένουν να τιμούν την επέτειο της Ποντιακής γενοκτονίας ή εθνοκάθαρσης (δεν είναι της ώρας) χώρια. Γιατί χωριστές είναι και οι εκλογικές τους πελατείες, οι "κλώνοι" τους που παίρνουν τα πολιτικά τους πόστα.*

Μου αρέσουν τα ποντιακά ανέκδοτα που οι ίδιοι οι Πόντιοι αφηγούνται, αυτοσαρκαζόμενοι γιατί πια δεν είναι μειονότητα, δεν είναι κουτοί ή αδέξιοι όπως οι Πόντιοι των ανεκδότων. Πολύ γρήγορα οι Πόντιοι, μετά το λιμοκαθαρτήριο και το στρατόπεδο της Καλαμαριάς, πρόκοψαν, σπούδασαν (γέμισαν το ΑΠΘ με ποντιακά ονόματα), πλούτισαν και πήραν θέσεις εξουσίας. Το ζήτημα Πόντιοι και αριστερά είναι εξόχως ενδιαφέρον, και πολύ θα ήθελα να ανοίξει ένας επίσημος διάλογος μεταξύ πραγματικών ιστορικών. 

Για τους παραπάνω λόγους δεν έγινα μέλος κανενός ποντιακού σωματείου και προτίμησα διακριτικά να νιώθω την περηφάνια μου για την καταγωγή μου και να σέβομαι το πένθος των παππούδων μου, που έγιναν από δήμαρχοι κλητήρες.

Μετά τον προπηλακισμό του Δημάρχου Θεσσαλονίκης ή, ορθότερα, μετά τη δολοφονική επίθεση εναντίον του, κατάλαβα γιατί δεν μου είναι συμπαθείς οι Πόντιοι. Χίλιοι (1.000) Πόντιοι ήταν μαζεμένοι στην παραλία. Να πούμε ότι 100, 200 από αυτούς ήταν φασίστες με πρωτοπαλίκαρο τον θλιβερό Ζορρό; Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι ΟΛΟΙ ήταν φασίστες. Δεν βρέθηκαν τρία άτομα με το γνωστό ποντιακό φιλότιμο να προστατέψουν τον υπερήλικα θεσμικό εκπρόσωπο της πόλης; Πού είναι το ποντιακό ήθος και η ποντιακή λεβεντιά; Πού το δημοκρατικό ήθος;

Ως φαίνεται, οι συμπατριώτες μου είναι πρώτα Πόντιοι και μετά δημοκράτες. Το αντίθετο συμβαίνει με μένα: είμαι πρώτα δημοκράτις πολίτις και μετά Πόντια, με περηφάνια, χωρίς εθνικισμούς και διεκδικήσεις των οριστικά χαμένων πατρίδων. Γιατί η ταυτότητα δεν σηματοδοτείται με έναν μόνον τρόπο. Και η δική μου στηρίζεται πάνω στα δικαιώματα, στο αίσθημα της αδικίας και στην πίκρα της προσφυγιάς.

---

* Εξαιρείται η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών», αλλά γι αυτήν θα μιλήσω άλλη φορά.

Παραλάβετε το επετειακό (30 χρόνια) τεύχος του Εντευκτηρίου στο σπίτι σας, σε τιμή λιανικής

ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟ ΚΑΙ ΧΟΡΤΑΣΤΙΚΟ ΤΟ ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ
ΤΟΥ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟΥ, Νο 115,
ΜΕ ΠΟΛΥΣΕΛΙΔΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 30plus ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

Προκειμένου να ... συσφίξουμε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις μας, το Εντευκτήριο σάς δίνει τη δυνατότητα να προαγοράσετε το νέο (υπό έκδοση) τεύχος του, Νο 115, που θα κυκλοφορήσει στις 15 Σεπτεμβρίου, και να το παραλάβετε στη διεύθυνση που θα επιλέξετε (ή να το στείλετε σε φιλικό σας / αγαπημένο σας πρόσωπο) στην τιμή λιανικής πώλησής του, χωρίς καμιά επιβάρυνση για έξοδα συσκευασίας και αποστολής.

Δεν έχετε παρά να καταθέσετε, μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου 2018, το ποσόν των 10,00 ευρώ (τιμή λιανικής) σε έναν από τους παρακάτω τραπεζικούς λογαριασμούς, επ' ονόματι του εκδότη του Εντευκτηρίου, Γιώργου Κορδομενίδη,

EΘNIKH: 212 128320 06

IBAN: GR21 0110 2120 0000 2121 2832 006

ALPHA: 707-00-2310-017846

IBAN: GR14 0140 7070 7070 0231 0017 846

ΠΕΙΡΑΙΩΣ

5233-064416-459

IBAN GR48 0172 2330 0052 3306 4416 459

και να στείλετε το αποδεικτικό της κατάθεσης στο e-mail: entefkti@otenet.gr

Στην ίδια διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας μπορείτε να διατυπώσετε οποιαδήποτε σχετική απορία. Επίσης, μπορείτε να καλέσετε (ώρες 10.00 - 15.00) το 2310 279607.

Το τεύχος περιλαμβάνει κείμενα (κυρίως πεζά) που γράφτηκαν ειδικά για το αφιέρωμα αυτό:

ΑΝΤΙ EDITORIAL Κική Δημουλά, Τίτος Πατρίκιος

ΠΕΖOΓΡΑΦΙΑ Γιώργος ΑΔΑΜΙΔΗΣ / Δημήτρης ΑΘΗΝΑΚΗΣ / Κώστας ΑΚΡΙΒΟΣ / Βασίλης ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ / Διαμαντής ΑΞΙΩΤΗΣ / Νίκος Αδάμ ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ / Άρις ΓΕΩΡΓΙΟΥ / Κατερίνα ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ / Δημήτρης ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ / Λένα ΔΙΒΑΝΗ / Γιάννης ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ / Μαρία ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗ / Αχιλλέας ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ / Θάνος ΛΟΥΜΠΡΟΥΚΟΣ / Μαργαρίτα ΜΕΛΜΠΕΡΓΚ / Γλυκερία ΜΠΑΣΔΕΚΗ / Σοφία ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ / Δημήτρης ΝΟΛΛΑΣ / Νίκος Γ. ΞΥΔΑΚΗΣ / Αργύρης ΠΑΛΟΥΚΑΣ / Κατερίνα ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ / Κάλλια ΠΑΠΑΔΑΚΗ / Άκης ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ / Κώστας ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ / Θοδωρής ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ / Έρη ΡΙΤΣΟΥ / Γιαν Χένρικ ΣΒΑΝ / Γιώργος ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ / Γιάννης ΣΚΑΡΑΓΚΑΣ / Μαρία ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ / Καίτη ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ / Γεωργία ΣΥΛΛΑΙΟΥ / Κυριάκος ΣΥΦΙΛΤΖΟΓΛΟΥ / Γεωργία ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΟΥ / Μισέλ ΦΑΪΣ / Τέλλος ΦΙΛΗΣ / Βάνα ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ

ΠΟΙΗΣΗ Ένο ΑΓΚΟΛΛΙ / Θωμάς ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ / Ανθή ΜΑΡΩΝΙΤΗ / Μανόλης ΞΕΞΑΚΗΣ / Σάκης ΣΕΡΕΦΑΣ

ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ - ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ Μαρία ΚΕΝΤΡΟΥ-ΑΓΑΘΟΠΟΥΛΟΥ / Βαγγέλης ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ / Θεοφάνης ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ / Ντίνος ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ / Γιώργος ΚΟΡΔΟΜΕΝΙΔΗΣ

CAMERA OBSCURA (φωτογραφικό ένθετο) Δημήτρης Ζωγράφος (φωτογραφίες), Ηρακλής Παπαϊωάννου (κείμενο)

ΒΙΒΛΙOκριτικές & παρoυσιάσεις

H βιογραφία ενός λογοτεχνικού μύθου

γράφει ο Γιώργος Κορδομενίδης*

Mπορεί ο Θερβάντες να είναι ο Iσπανός συγγραφέας για τον οποίο έχουν γραφεί διεθνώς περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο ομοεθνή του λογοτέχνη, ωστόσο ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, γεννημένος τρεις αιώνες αργότερα, δεύτερος σε βιβλιογραφικές αναφορές μετά τον συγγραφέα του Δον Kιχώτη, έρχεται πρώτος όσον αφορά τις μεταφράσεις έργων του σε άλλες γλώσσες.

Aν και τα τελευταία χρόνια το όνομά του επισκιάστηκε κάπως από τα ονόματα άλλων, Λατινοαμερικανών συγγραφέων, όπως ο Xόρχε Λουίς Mπόρχες, ο Oκτάβιο Πας ή ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Mάρκες, ωστόσο, ο Λόρκα παραμένει στο προσκήνιο όχι μόνο ως μύθος (εξαιτίας των συνθηκών της ζωής του και του τραγικού του τέλους) αλλά ως σταθερή λογοτεχνική αξία.

-->

O Λόρκα, όπως έγραψε εύστοχα ο Roberto Gonzalez Echevarria, είναι ένας από τους διασημότερους ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων που έπεσαν θύματα των πολιτικών καταστάσεων του 20ού αιώνα. Tο παιδί-ποιητής που αρνήθηκε να γεράσει και το συνέθλιψε η ανελέητη ιστορία.

Στην παγκόσμια αγορά του βιβλίου η βιογραφία του κορυφαίου ισπανιστή Iαν Γκίμπσον δεν είναι η πιο πρόσφατη. Mόλις πέρυσι κυκλοφόρησε στη Nέα Yόρκη η μονογραφία της Λέσλι Στέιντον Lorca, A Dream of Life. Ωστόσο, η βιογραφία του Γκίμπσον παραμένει η πληρέστερη και η πλέον έγκυρη.

O Federico del Sagrado Corazόn de Jesus (Φρειδερίκος της Iερής Kαρδιάς του Iησού), όπως ήταν το όνομα που του έδωσαν, γεννήθηκε στις 5 Iουνίου 1898 στο Φουέντε Bακέρος του εύφορου κάμπου της Γρανάδα, όπου κανείς δεν φαίνεται να έχει ξεχάσει την εκτέλεσή του από τους φασίστες του Φράνκο στις 19 Aυγούστου 1936.

O πατέρας του ήταν εύπορος γαιοκτήμονας, που έκανε περιουσία από τα ζαχαρότευτλα, όταν η Iσπανία έχασε την Kούβα και δεν έμπαινε ζάχαρη στην Iσπανία. O Φεδερίκο έζησε μέχρι τα έντεκά του χρόνια στο χωριό και συναναστράφηκε απλούς ανθρώπους, αγρότες και τσιγγάνους, που τραγουδούσαν παραδοσιακά ανδαλουσιάνικα τραγούδια.

H εξελίξή του ως ποιητή και θεατρικού συγγραφέα μοιάζει με κίνηση μετεωρίτη, με την ταχύτητα και τον αιφνίδιο χαρακτήρα της. Γίνεται μάλιστα ακόμη πιο αξιοθαύμαστη, αν ληφθεί υπόψη ότι ο Λόρκα κατάφερε να αναδειχθεί στο λογοτεχνικό προσκήνιο στις αρχές της δεκαετίας του '20, δηλαδή σε μία περίοδο κατά την οποία η Iσπανία ζούσε μια αναγέννηση των τεχνών και των γραμμάτων ανάλογη με τη “χρυσή εποχή” του 16ου και του 17ου αιώνα.

Tο βάρος της ομοφυλοφιλίας του ―με την οποία δεν φαίνεται να συμφιλιώθηκε ποτέ― υπήρξε καθοριστικό στοιχείο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του αλλά και του έργου του. Mολονότι είναι ακόμη ισχυρή η άρνηση της οικογένειας και των φίλων του ποιητή να μιλήσουν για την ομοφυλοφιλία του, είναι γνωστός ο χωρίς ανταπόκριση έρωτας του Λόρκα για τον Σαλβατόρ Nταλί, η παράφορη σχέση του με τον γλύπτη Eμίλιο Aλαδρέν, ο τελευταίος του έρωτας με τον Pαφαέλ Pοδρίγεθ Pαπούν που σκοτώθηκε στο μέτωπο έναν χρόνο μετά τη δολοφονία του Λόρκα· πρόκειται για μερικές από τις ψηφίδες που σχηματίζουν το ελλιπές μωσαϊκό της ερωτικής του ζωής, την οποία πάντως ο ίδιος περιφρουρούσε με επιμονή.

H μυθοποίηση του Λόρκα (καθώς του φορτώθηκαν η κόκκινη σημαία της Aριστεράς και η ροζ της ομοφυλοφιλίας) κάθε άλλο παρά διευκολύνει τη δουλειά των βιογράφων. Tα περισσότερα βιβλία που γράφτηκαν γι' αυτόν στέκονται εξαντλητικά στα χρόνια της φήμης, στις πνευματικές και τις κοσμικές επιτυχίες του, προβάλλουν έναν πολυτάλαντο δημιουργό, ενδεδυμένο τον μανδύα του εθνικού ποιητή. O Γκίμπσον άρχισε να μελετά το φαινόμενο Λόρκα ήδη από το 1965, ξεκινώντας από τις συνθήκες του θανάτου του. Tο σχετικό βιβλίο του παρέμενε απαγορευμένο από το φρανκικό καθεστώς μέχρι τον θάνατο του δικτάτορα. Aλλά ο Iρλανδός μελετητής συνέχισε την έρευνά του για τη ζωή και το έργο του Λόρκα, για να συνθέσει την πιο έγκυρη βιογραφία του. Aκολουθώντας τα βήματά του από το Φουέντε Bακέρος στη Mαδρίτη, στη Nέα Yόρκη, στην Kούβα και στο Mπουένος Aϊρες, ο Γκίμπσον σκιαγραφεί με πειστικότητα τα παιδικά χρόνια και το οικογενειακό περιβάλλον του ποιητή, την αγάπη του για τη μουσική και τη γνωριμία του με τον Mανουέλ ντε Φάγια (που ήταν δάσκαλός του στο πιάνο), τα χρόνια του στο πανεπιστήμιο, τη σχέση του με τον Σαλβαδόρ Nταλί, τη διαμόρφωση της ποιητικής του γλώσσας και την επιτυχία του στην Iσπανία και στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και την τραγική κατάληξη της ζωής του.

Στο βιβλίο του, που ευτύχησε εκδοτικά στα χέρια της Mικρής Aρκτου και του ρέκτη Παρασκευά Kαρασούλου, ο Γκίμπσον παρουσιάζει μια βιογραφία πλήρη, συνθεμένη με άκρα επιμέλεια, ειλικρίνεια αλλά και διακριτικότητα, μακριά από τυμβωρυχίες και φτηνές σκανδαλοθηρίες. Bασισμένος στα στοιχεία που παρέχουν τα ίδια τα κείμενα του Iσπανού ποιητή αλλά και μια ογκώδης αλληλογραφία, συνομιλίες με επιζώντες που τον γνώρισαν, καθώς και δημοσιεύματα στον Tύπο της εποχής, ο Γκίμπσον κατάφερε να πλησιάσει όσο κανείς άλλος την προσωπικότητα του Λόρκα.

Ίαν Γκίμπσον

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

Mετάφραση: Σπύρος Tσούγκος

Aθήνα

Eκδόσεις Mικρή Aρκτος 1999

637 σελ. 

* πρώτη δημοσίευση του κειμένου στην εφημερίδα Αγγελιοφόρος της Κυριακής, 26.8.2000

[ Τα βιβλία του Λόρκα που κυκλοφορούν στα ελληνικά μπορείτε να τα δείτε στη Βιβλιονέτ: http://www.biblionet.gr/author/6839/Federico_Garcia_Lorca ]

Δεκαπενταύγουστος 1992

γράφει ο Γιώργος Κορδομενίδης

στην τρυφερή μνήμη της Μαρίκας Κορδομενίδου

Το κουδούνισμα του τηλεφώνου δίπλα μου, στις 8 και κάτι το πρωί, με ξύπνησε και με τρόμαξε. Δεν ήταν συνηθισμένα τα τηλεφωνήματα στο σπίτι τόσο νωρίς, και μάλιστα πρωί Δεκαπενταύγουστου. Σήκωσα το ακουστικό παραξενεμένος, σχεδόν ανήσυχος.

― Γιωργάκη, καλημέρα. Χρόνια της πολλά. Να τη χαιρόμαστε.

Αναγνώρισα σχεδόν αμέσως τη γυναικεία φωνή, καθώς, όσο ζούσε ακόμη η μητέρα μου, τηλεφωνούσε αρκετά συχνά. Ήταν μία συνάδελφος της Μαρίκας τον καιρό που δούλευε στη βιοτεχνία της Ζαμπουρίδου, όπου έφτιαχναν κάτι (εκκεντρικές θα τις έλεγα σήμερα) γυναικείες παντόφλες με μουσούδα, “μουστάκια” κτλ. γάτας. Αιφνιδίως, κάποια στιγμή, έπαψε να τηλεφωνεί. Η μητέρα μου, που είχε παραξενευτεί από τη σιωπή της, ρώτησε και έμαθε πως η παλιά της φίλη ήταν άρρωστη.

― Θα μου δώσεις τη μαμά σου, να της ευχηθώ; Ή μήπως κοιμάται ακόμη; Τώρα που είμαι πια σχεδόν καλά, έλεγα να έρθω να πιούμε έναν καφέ ξανά μετά από τόσο καιρό. Και να μας τον ψήσεις πάλι εσύ, που τον φτιάχνεις τόσο μερακλίδικο...

― Ξέρετε, της είπα προσπαθώντας να συγκρατηθώ, η Μαρίκα δεν... Η Μαρίκα κοιμήθηκε για τα καλά εδώ και τέσσερα χρόνια!

Κατάλαβα πως τα έχασε. Ίσως της πήρε λίγο χρόνο μέχρι να αντιληφθεί τι σήμαινε εκείνο το «κοιμήθηκε για τα καλά». Ύστερα, ψέλισε μόνο, με σπασμένη φωνή, «αχ, αγόρι μου, Γιωργάκη», «αχ, Γιωργάκη, αγόρι μου» και έκλεισε το τηλέφωνο.

Ακούμπησα το ακουστικό στο στήθος μου και παρέμεινα ξαπλωμένος στο μονό  ―άδειο από καιρό― κρεβάτι της Μαρίκας, όπου έπεσα το προηγούμενο να βράδυ να κοιμηθώ, εγκαταλείποντας για μία νύχτα το δικό μου, παραδομένος σ’ αυτήν την ανεξήγητη παρόρμηση.

Oι μπάμιες και εγώ

της Ελένης Χοντολίδου

Στον Γιώργο Κορδομενίδη

αφιερωμένο εξαιρετικά

Καλοκαίρι 1962, πέντε χρονών. Παραθερίζουμε στο αγαπημένο και… μακρινό ακόμη τότε Ρετζίκι. Η μητέρα μου είναι μία προσγειωμένη γυναίκα, που δεν θέλει τα παιδιά της να γίνουν κακομαθημένα και δίκιο έχει.

Από μικρή δεν αγαπούσα πολύ το κρέας. Είμαι των φρούτων, λατρεύω τις σαλάτες και τρελαίνομαι για λαδερά συνοδευόμενα από τυρί φέτα. Ήδη έτρωγα φασολάκια, μπιζέλια, φασόλια, φακές, ρεβίθια.  

Εκείνη τη μέρα η μητέρα μου είχε μαγειρέψει κάτι περίεργα λαχανικά που δεν είχα ξαναδεί ποτέ. Είχαν και λίγες "μίξες".

– Τι είναι αυτό το φαγητό, μαμά;

– Μπάμιες.

– Μαμά, δεν θέλω να φάω τις μπάμιες. Είναι σιχαμερές.

– Τα παιδιά μου δεν θα κάνουν τσιριμόνιες, θα τρώνε όλα τα φαγητά.

Για πότε στριμώχτηκα στη γωνία από τη μαμά μου και για πότε άρχισε να με ταΐζει τις ελεεινές μπάμιες, ούτε που το κατάλαβα. Εκείνη με τάιζε, εγώ έκλαιγα και κατάπινα τα δάκρυά μου ανακατεμένα με τις μύξες μου και τις μίξες της μπάμιας.

Η μάνα μου νίκησε μία προσωρινή νίκη. Δεν έχω βάλει στο στόμα μου μπάμιες έκτοτε. Ούτε να τις μυρίσω δεν μπορώ. Και είναι το μόνο φαγητό που δεν έχω φάει έκτοτε.