30.4.13

«Εντευκτήριο»: Παρά ένα 100 (παρουσίαση στη «Μακεδονία»)

[του Κώστα Μαρίνου]

πηγή: www.makthess.gr

Με πέντε ποιήματα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, του ποιητή που θεωρείται ο πιο σημαντικός της Κύπρου, ανοίγει το κύριο σώμα του νέου τεύχους του «Εντευκτηρίου».

Κλείνει με τη δημοσίευση επιλογών από το έργο τριών τουρκοκύπριων ποιητών, δίνοντας τη δυνατότητα στον επιμελή αναγνώστη του περιοδικού να κάνει τους δικούς του παραλληλισμούς, να βρει πιθανές εσωτερικές διασυνδέσεις ή εξίσου πιθανές παράλληλες αλλά αντιθετικές διαδρομές.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και τα υπόλοιπα περιεχόμενα του «Εντευκτηρίου», που γιορτάζει 25 συν ένα χρόνια προσφοράς στη λογοτεχνία και όχι μόνο. Στις σελίδες, μεταξύ των δύο μικρών αφιερωμάτων στις ποιητικές φωνές της Κύπρου, υπάρχει άλλη μία αναφορά στη μεγαλόνησο από τον Δ. Ν. Μαρωνίτη στο κείμενό του με τίτλο «Σαλαμίνα: μητρόπολη και αποικία. Από τον Καβάφη στον Σεφέρη», μία σοφή ανάγνωση δύο «παρ’ ολίγον ομώνυμων ποιημάτων», όπως παρατηρεί ο Δ. Ν. Μαρωνίτης.
Για τον Γιάννη Μόραλη ως εικονογράφο γράφει ο Διονύσης Καψάλης, για τον πεζογράφο Βασίλη Βασιλικό ο Νάσος Βαγενάς, ενώ ο Χρήστος Τσιάμης θυμάται στιγμές από τη ζωή των «Αταίριαστων του Μανχάταν» Νίκου Σπάνια και Νίκολα Κάλας.
Ακόμη στο 99ο τεύχος του «Εντευκτηρίου» ποιήματα και πεζά Ελλήνων και ξένων, παλαιότερων και νεότερων και, όπως πάντα, οι γνωστές στήλες με την κριτική θεάτρου, τις βιβλιοκρισίες και τα «Βιβλία στο κομοδίνο», ενώ στο «Απουσιολόγιο» εντάχθηκαν τρία κείμενα για την πρόωρα χαμένη Μπίλη Βέμη.
Το ένθετο για τη φωτογραφία παρουσιάζει δουλειά του Πάνου Πατίλη με τίτλο «Σημειώσεις από ένα χυτήριο», ενώ το τεύχος κοσμούν έργα του ζωγράφου Γιώργου Ρόρρη.

Εντευκτήριο, τεύχος 99

του Λάμπρου Σκουζάκη

πηγή: www.pandoxeio.com

Βρισκόμαστε στον κειμενικό κήπο του Εντευκτηρίου και τα ερεθιστικά κείμενα είναι και πάλι πολλά. Το πλέον απρόσμενο ανήκει στον Ίνγκο Σούλτσε, σεσημασμένο κι ενδιαφέροντα «πρώην ανατολικογερμανό» λογοτέχνη. Το Κάποτε στην επαρχία(μετ.: Μαριαλένα Κρέμερ) αναφέρεται στα βιβλιοπωλεία των κωμοπόλεων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας που αποτελούσαν πραγματικούς θησαυρούς. Ο επισκέπτης των μικρών εκείνων τόπων μπορούσε να πέσει πάνω σ’ ένα μαύρο βιβλίο της σειράς Σπέκτρουμ, με τα γράμματα να σχηματίζουν τα ονόματα Μπέρναρν Μαλαμουντ, Μαξ Φρις, Τόμαςein-kleines-Auto-unterwegs-in-Sachsen-a18014865Πίντσον ή σ’ ένα βιβλίο της σειράς Ρέκλαμ με ονόματα όπως Ισαάκ Σίνγκερ, Αλμπέρ Καμύ, Χουάν Κάρλος Ονέτι, Άρνο Σμιντ… Κάθε κωμόπολη μπορούσε να αλλάξει τη ζωή, γράφει ο αφηγητής, για εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων που γνώριζαν τα ονόματα από φίλους, «επιλόγους» και σκουντήματα του αγκώνα, ενώ σήμερα η λογοτεχνία, αποτραβημένη στις αστικές οάσεις υπάρχει μόνο στον υπολογιστή, εξορισμένη όπως τα βενζινάδικα.
Κι όταν τους λόγους βγάζοντας τα πλήθη ξεσηκώνουνε,/ μπράβο, συγχαρητήρια, ωραιότατα, να πείτε. / Εδώ είμαι, αν με θέλουνε κομμάτια να με κόψουνε! / Και αν δίνουν ξύλο και βαρούν, τον Θεό να ευλογείτε! / Γιατί το ξυλοφόρτωμα καθήκον πρώτο τους λογίζεται. /Φιλήστε τους φασίστες, φιλήστε τους φασίστες, όπου και να τους βρίσκετε.
George Grosz, Τα στηρίγατα της κοινωνίας, 1926στιχουργεί στο ποίημα «Τριαντάφυλλα σκορπισμένα στον δρόμο» ο γερμανοεβραίος αντιμιλιταριστής ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος Κουρτ Τουχόλσκι (1890 – 1935, πιθανόν αυτόχειρας), ένα από τα τέσσερα σατιρικά ποιήματα που καυτηριάζουν τους υπαίτιους για την απαξίωση της δημοκρατίας και την κατάρρευση της εύθραυστης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (εισαγωγή και μετάφραση: Νόρα Πυλόρωφ – Προκοπίου· ποιήματα που σχεδόν σβήνουν την χρονική απόσταση που χωρίζει το τότε με το τώρα, με ανατριχιαστικές αναλογίες…
Κι αν να πυροβολούν τους δείτε: ε, και τι έγινε; / Τόσο πολύ πια τη ζωή σας μην τη λογαριάζετε! / Στον ειρηνόφιλο μονάχα η λόξα έμεινε! / Θύματα να ’στε δεν το θέλετε; / Κι αν στην κοιλιά σας μέσα / χιτλερικό στιλέτο ως τη λαβή του μπήγεται:/ Φιλήστε τους φασίστες, φιλήστε τους φασίστες, / Φιλήστε τους φασίστες, όπου και να τους βρίσκετε.
carlos-fuentes-630Η πιο κινηματογραφική εικόνα: Ο ταχυδρόμος του Συρράκο, δια χειρός Ηλία Κουτσούκου, ανεβαίνοντας τις στροφές στο βουνό φορώντας κίτρινο αδιάβροχο ξεφεύγει από τον δρόμο και φεύγει σαν κατακίτρινος αετός πάνω από φαράγγι. Ο καταιγιστικότερος λόγος του τεύχους ανήκει στον Κάρλος Φουέντες, όπως ξεπηδά από μια “χαμένη” συνέντευξη που η Λίλι Κάνσο ανακάλυψε σε μια κασέτα στο αρχείο της. Και η πιο γοητευτικά μελαγχολική πρόζα στον Φερνάντο Ιγουασάκι (μετ.: Θανάσης Ράπτης) και τα Νεκρικά προικιά του:
Όταν έφτασα στον νεκροθάλαμο, συνάντησα τη μάνα μου περίλυπη στις σκάλες.
-         Ρε μαμά, εσύ είσαι πεθαμένη.
-         Κι εσύ το ίδιο παιδί μου.
Κι αγκαλιαστήκαμε απαρηγόρητοι.
RORRHSΠεζά των Σπύρου Λαζαρίδη, Λόρι Μουρ (μετ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου), Φραντς Κάφκα (μετ.: Ειρήνη Δαδιώτου), και ποιήματα των Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Βασίλη Δημητράκου, Βαγγέλη Τασιόπουλου, Ηλία Κεφάλα, Ζαφείρη Νικήτα, Στάθη Κουτσούνη, Βόλφγκανγκ Χίλμπιγκ (μετ.: Γιώργος Καρτάκης), Μάικλ Μαρτς (μετ.: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ) και τριών Τουρκοκύπριων σύγχρονων ποιητών (μετ.: Λευτέρης Παπαλεοντίου) συμπληρώνουν την λογοτεχνία του τεύχους. Στην δοκιμιακή πλευρά: συγκριτική ανάγνωση από τον Δ. Ν. Μαρωνίτη ενός ποιήματος του Καβάφη («Ναυμαχία») και ενός του Σεφέρη («Σαλαμίνα της Κύπρος»), άρθρα του Διονύση Καψάλη για τον εικονογράφο (κυρίως της ποίησης) Γιάννη Μόραλη, του Νάσου Βαγενά για την πεζογραφία του Βασίλη Βασιλικού, του Χρήστου Τσιάμη για τους «αταίριαστους του Μανχάτταν» ποιητές Νίκο Σπάνια και Νίκολας Κάλας, καθώς και της Μυρτώς Ρήγου για τη «μνημονιακή Αθήνα». Αντιγράφω από το τελευταίο κείμενο:
Το αληθινό πένθος φαίνεται να υπαγορεύει μια και μόνη οδό: να αποδεχθείς το ακατανόητο της απώλειας – για μένα παραμένει ακατανόητη η αλλαγή της Αθήνας τα τελευταία 4-5 χρόνια. Να το αποδεχθείς, να του αφήσεις θέση και ψυχρά να απαριθμήσεις τους τρόπους, θέλω να πω: τη ρητορική του πένθους. Διότι τι άλλο σημαίνει πενθώ παρά ζω αλληγορικά την πραγματικότητα, επινοώ τρόπους για να καταφάσκω στο αδύνατο…
Kurt_TucholskyΜια τέτοια ακατανόητη απώλεια, σε άλλο επίπεδο, εκείνη της πρόωρα χαμένης Μπίλης Βέμη καταγράφουν στο Απουσιολόγιο τρεις φίλες και συνεργάτιδες. Το ειδικό τετράχρωμο ένθετο δεκαεξασέλιδο περιλαμβάνει φωτογραφίες του Πάνου Πατίλη και το τεύχος κοσμείται με σχέδια του Γιώργου Ρόρρη. Το επόμενο τεύχος θα είναι το 100ό, και ήδη αδημονούμε για το εορταστικό κειμενικό του πανηγύρι.
Στην επόμενη ανάρτηση, το αμέσως προηγούμενο τεύχος του Εντευκτηρίου.
Στις εικόνες: ένα Τράμπαντ στις εξοχές της Ανατολικής Γερμανίας (άραγε ο επιβάτης αναζητά τα βιβλιοπωλεία των κωμοπόλεων που περιγράφει ο Σούλτσε ή τους αναζητητές των βιβλιοπωλείων;), το έργο του George Grosz, Τα στηρίγατα της κοινωνίας, 1926, που πλαισιώνει στο τεύχος το κείμενό του Κουρτ Τουχόλσκι και λίγο παρακάτω ο ίδιος ο συγγραφέας,  Κάρλος Φουέντες και έργο του Γιώργου Ρόρρη.

29.4.13

Το ουρλιαχτό και το βέλασμα


της Αγγελικής Σπανού



Στην ταινία Dogville, ο θεατής δεν μπορεί να καταλάβει από την αρχή πόση και πόσο αποκρουστική βία θα ασκηθεί από το μικρό χωριό πάνω στην ξένη που βρέθηκε εκεί κυνηγημένη, ζητώντας άσυλο. Στο ξέσκισμα του θύματος συμμετέχουν τελικά όλοι, καθένας με τον τρόπο του -εκτός από τον σκύλο.
------
Η Μανωλάδα ήταν κολαστήριο για αλλοδαπούς εργάτες γης, πολύ πριν να πέσουν οι σφαίρες που έκαναν το γύρο του κόσμου προκαλώντας παγκόσμιο σοκ. Το καθεστώς σκλαβιάς που λειτουργεί στην περιοχή ήταν γνωστό στις κρατικές αρχές, φυσικά και στην τοπική κοινωνία. Χάρη στην αλληλεγγύη της “κοινότητας”, άλλωστε, προστατεύεται η τόσο εκτεταμένη παρανομία και συγκαλύπτεται η φρίκη. Τον τρόπο καλλιέργειας της φράουλας στη Μανωλάδα, τον έμαθαν όλοι το 2008, χάρη σε ρεπορτάζ με αφορμή την απεργία εργατών που διαμαρτύρονταν για τα μεροκάματα της ντροπής και υπέστησαν άγρια πογκρόμ. Μόλις έφυγε το θέμα από την επικαιρότητα, η ζωή συνεχίστηκε κανονικά στην περιοχή, μέχρι που το καλοκαίρι πάλι τα φώτα έπεσαν εκεί, επειδή ένας ντόπιος καινοτόμησε, σέρνοντας με το όχημά του δύο μετανάστες στο δρόμο, προς παραδειγματισμό των υπολοίπων αλλά και για την απόλαυση του θεάματος.



Με άλλα λόγια, ο βασανισμός και ο εξευτελισμός των ξένων που δουλεύουν στα χωράφια, είναι ο κανόνας στην περιοχή και τίποτα δεν είναι κρυφό, όλα συμβαίνουν κάτω από τα μάτια της αστυνομίας, της δικαιοσύνης, της αυτοδιοίκησης, των βουλευτών του νομού και των ψηφοφόρων τους. Αυτό που άλλαξε είναι η διαβάθμιση της ασκούμενης βίας. Δεν είχε συμβεί μέχρι τώρα, ή τουλάχιστον δεν έχει γίνει γνωστή, δολοφονική επίθεση όπως αυτή της προηγούμενης εβδομάδας. Το καινούργιο στοιχείο είναι ότι ο φασισμός αποενοχοποιείται και εκπέμπει κτηνώδη αυτοπεποίθηση.
Το φίδι τρεφόταν με την κακία, τη σιωπή και την απάθεια. Είχε αποκτήσει δύναμη πολύ πριν να μπει ένα ναζιστικό κόμμα στη Βουλή. Η αδράνεια των θεσμών, η ανεπάρκεια του πολιτικού συστήματος και η συλλογική ανοησία, δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες για να ξεσαλώσουν οι νοσταλγοί του Χίτλερ. Με σημαίες στα χέρια και με το λάβαρο του αντιμνημονιακού αγώνα, αξιοποιώντας το πραγματικό έλλειμμα μεταναστευτικής πολιτικής, παίζοντας με το φόβο και την άγνοια, καταφέρνουν να καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο.
Απευθύνονται σε μαθητές που δεν μαθαίνουν στο σχολείο τι ήταν τα τάγματα ασφαλείας και πώς ξεκίνησε ο εμφύλιος, ποιοι δολοφόνησαν τον Καποδίστρια και από ποιους καταδικάστηκε ο Κολοκοτρώνης, τι απέγιναν οι δωσίλογοι και πόσοι συνεργάστηκαν με τη χούντα. Απευθύνονται σε νέους που ξέρουν ότι δεν θα βρουν δουλειά και δεν ξέρουν την ιστορία της πατρίδας τους. Απευθύνονται σε νοικοκυραίους που έχουν ζαρώσει από την ανέχεια και την ανασφάλεια και η κουλτούρα τους εξαντλείται στα μηνύματα που παίρνουν από απογευματινά σίριαλ και κουτσομπολίστικες εκπομπές. Απευθύνονται στους προδομένους πελάτες των κομμάτων που θέλουν να εκδικηθούν και στα άγρια ένστικτα όσων ψάχνουν ένα θύμα για να εκτονώσουν το μίσος τους. Απευθύνονται σε πολίτες εθισμένους στη βία, αυτή που παράγουν οι ίδιοι και εκείνη την οποία έχουν υποστεί ή με την οποία έχουν συμφιλιωθεί, στην οικογένειά τους, στο γήπεδο, στο πανεπιστήμιο, στη γειτονιά.



Αξιοποιούν τις δυνατότητες έκφρασης που προσφέρει η δημοκρατία για να την υπονομεύσουν, εκμεταλλεύονται τη γοητεία που ασκούν σε ένα μεγάλο κομμάτι της αστυνομίας και το φόβο που εμπνέουν σε ένα άλλο μεγάλο κομμάτι του κράτους. Το αποτέλεσμα είναι να δαγκώνει όλο και περισσότερο το φίδι, να σέρνεται στο φως ανενόχλητο και να γίνονται αναλύσεις επί αναλύσεων για το δηλητήριο, αλλά καμία ουσιαστική προσπάθεια εξόντωσής του.
Παρακολουθούμε φασίστες να αγορεύουν χωρίς αντίλογο από τηλεοπτικού βήματος, να μπαίνουν σε νοσοκομεία για να ελέγξουν αν δουλεύουν αλλοδαπές, να σπάνε πάγκους ξένων μικροπωλητών, κανείς δεν συλλαμβάνεται, κανείς δεν καταδικάζεται, τώρα είδαμε και μια καταχώριση προβολής του έργου της χούντας σε ομογενειακή εφημερίδα των ΗΠΑ.
Παρακολουθούμε βουλευτές να διασύρουν τον κοινοβουλευτισμό, να προβάλλουν ευθέως απόψεις εναντίον του πολιτεύματος, να υποστηρίζουν ότι δεν έγιναν ολοκαυτώματα, να νοσταλγούν τους πραξικοπηματίες, να κηρύττουν το μίσος, να διδάσκουν ρατσισμό και όλα αυτά γίνονται σαν να πρόκειται για μια φυσική κατάσταση στο πλαίσιο του πλουραλισμού και της ελευθερίας.
Ποιος ξέρει τι ψήφιζαν οι πολίτες της Μανωλάδας που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στον εξανδραποδισμό των ξένων εργατών. Όποιο κόμμα του δημοκρατικού τόξου και αν επέλεγαν, η αλήθεια είναι ότι η δημοκρατική τους συνείδηση είναι ανύπαρκτη, όσο και η ανθρωπιά τους. Ο εκφασισμός δεν ξεκίνησε μετά την κρίση, χάρη στα μνημόνια και την τρόικα, είχε συντελεστεί νωρίτερα. Τώρα παρακολουθούμε το αποκορύφωμά του ακριβώς επειδή υπάρχουν τα προσχήματα: Φτώχεια, εξαθλίωση, αδικία, αβεβαιότητα.
Ο Έριχ Φρομ έβαλε το ερώτημα αν ο άνθρωπος είναι λύκος ή πρόβατο και τελικά δεν το απάντησε. Ο Χίτλερ μπήκε στη Βουλή της Γερμανίας εκλεγμένος δημοκρατικά. Και η μεθοδολογία του ήταν ξεκάθαρη: “Όπως επιτίθεται ο λύκος στα πρόβατα, έτσι ερχόμαστε!".
Ξέρουμε ποιος είναι ο λύκος, μένει να φανεί αν είμαστε όλοι πρόβατα.

Thess Poetry Slam? 2013


Στις προφεστιβαλικές εκηλώσεις της Λογοτεχνικής Σκηνής



Η Λογοτεχνική Σκηνή είναι ένας νέος, φιλόδοξος θεσμός που δημιουργήθηκε πέρυσι στο πλαίσιο του «Παρά θίν’ αλός», του ανήσυχου φεστιβάλ του Δήμου Καλαμαριάς, και προστέθηκε στους ήδη υπάρχοντες άξονες για τη μουσική και τα εικαστικά.

Η κεντρική διοργάνωση της Λογοτεχνικής Σκηνής θα πραγματοποιηθεί και φέτος στο θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» του Δήμου Καλαμαριάς στις 13, 14 και 15 Σεπτεμβρίου, με τη συμμετοχή καταξιωμένων και νεότερων ποιητών και πεζογράφων από τη Θεσσαλονίκη, την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό.

Μέχρι τότε, και προκειμένου ο νέος θεσμός να κάνει αισθητότερη αλλά και διαρκή την παρουσία του στην πολιτιστική ζωή του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, έχει προγραμματίσει σειρά προφεστιβαλικώνεκδηλώσεων.
Στο πλαίσιο αυτών των εκδηλώσεων, προκηρύσσει τον διαγωνισμό Thess Poetry Slam? 2013, με κεντρικό σύνθημα:

Γίνε το ποίημά σου!
Μάθε το,
 

“φόρεσέ” το
και “ξήλωσέ” το
επί σκηνής


Το Poetry Slam είναι ένας διαγωνισμός ποίησης. Οι συμμετέχοντες απαγγέλλουν από στήθους πρωτότυπη, αδημοσίευτη δουλειά τους, που την υποστηρίζουν αποκλειστικά και μόνο με τους στίχους, τη φωνή, την έκφραση, το σώμα τους. Η παράσταση του κάθε διαγωνιζόμενου διαρκεί αυστηρά 3 λεπτά και γίνεται μπροστά στην 5μελή κριτική επιτροπή και στο κοινό. 

29 χρόνια μετά την πρώτη παράσταση Slam στο Σικάγο, και 3 χρόνια μετά το πρώτο THESS POETRY SLAM?, η Θεσσαλονίκη μπαίνει ξανά στον χορό και προκαλεί την ανία, αναζητώντας νέες μορφές έκφρασης για τους Έλληνες ποιητές. 

Ο διαγωνισμός THESS POETRY SLAM? 2013 θα πραγματοποιηθεί στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Οδού Χηλής» (Χηλής 12) στις 23 Μαΐου 2013, ώρα 8 μ.μ.
Οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν πρέπει να στείλουν το ποίημά τους, έως τις 15 Μαΐου 2013, στην ηλεκτρονική διεύθυνση
thess.poetry.slam.2013@gmail.com

Διοργάνωση: Λογοτεχνική Σκηνή (Παρά θίν’ αλός / Δήμος Καλαμαριάς)

Την προκριματική και την κριτική επιτροπή αποτελούν οι: Βασίλης Αμανατίδης, Σταύρος Ζαφειρίου, Έλσα Κορνέτη, Ζαφείρης Νικήτας, Τέλλος Φίλης. Συντονισμός: Γιώργος Κορδομενίδης.
Οι λογότυποι της Λογοτεχνικής Σκηνής και του Thess Poetry Slam? 2013 σχεδιάστηκαν, αφιλοκερδώς, από τον Δημήτρη Κολιαδήμα, του γραφείου DesignersUnited.


(Τη Λογοτεχνική Σκηνή διευθύνει ο Γιώργος Κορδομενίδης)

28.4.13

Μια συγγνώμη για τη Μαμανή μου

της Δώρας Βλάχου

πηγή: www.lifo.gr

Μια συγγνώμη για την Μαμανή μου


Μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία, έκανε τα χέρια μου να τρέμουν από συγκίνηση, απόψε, από νοσταλγία, από ανάγκη για συγγνώμη. Μια φωτογραφία, που τραβήχτηκε στην πόρτα του σπιτιού της, στο Κερατσίνι, η Μαμανή μου, εγώ και η κότα μας. Έχω μνήμες ολοζώντανες από κείνη, που απορεί κανείς πώς είναι δυνατόν να αποτυπωθούν για πάντα στο μυαλό και την ψυχή ενός ανθρώπου.   

Ήμουν μόλις τριών ετών όταν οι γονείς μου νοίκιασαν το σπίτι της κυρα – Γεσθημανής, δύο δωμάτια και κουζίνα. Μείναμε εκεί, τρία χρόνια. Τη βάφτισα αμέσως κατά πώς με βόλευε, γιατί δεν μπορούσα να προφέρω το όνομά της. Μαμανή μου, την είπα. Το μου, ήταν πάντα κολλημένο στο όνομά της. Πολύ γρήγορα, οι γείτονες, ο άντρας, οι τρεις γιοί της, όλοι τη φώναζαν Μαμανή. Αλλά χωρίς το μου. Αυτό ήταν μόνο δικό μου προνόμιο και δεν το αμφισβήτησε ποτέ κανείς.   

Πρόσφυγες από την Καππαδοκία. Πονεμένοι άνθρωποι, αυτή και ο άντρας της. «Δεν ξεύρεις, Σπύρο μου, τι βάσανα ποφέραμε», έλεγε στον πατέρα μου, «οι Τούρκοι μας λέγανε γκιαούρηδες κι όταν ήρταμε δω, μας λέγανε τουρκόσπορους». Όλα μπορούσε να τα αντέξει, η Μαμανή μου, ήταν γυναίκα ζόρικη, δυνατή. Έκαμε προκοπή. Αλλά όταν σκοτώθηκε ο γιος της στα βαπόρια, 25 χρονών παλικάρι, έγινε χίλια κομμάτια η ψυχή της. Συχνά, ο άντρας της , ερχόταν κρυφά της από την πόρτα της αυλής στην κουζίνα της μάνας μου και της έλεγε: «Πάλι κλαίει η Μαμανή». Εκείνη έπαιρνε το μήνυμα και με σήκωνε ακόμα και από τον ύπνο για να αναλάβω υπηρεσία. Έμπαινα στο δωμάτιό της, και καθόμουν με φόρα στην αγκαλιά της: «Μην κλαις Μαμανή μου», της έλεγα, της έβγαζα το μαύρο μαντήλι από το κεφάλι και της έλυνα τα μαλλιά. Μακριά, ξανθά μαλλιά που ο πόνος τα έκανε και άσπριζαν κάθε μέρα πιο πολύ. Δεμένα με ένα μακρόστενο κουρέλι και μια φουρκέτα που τα συγκρατούσε σε κότσο. Μ' άφηνε να της τα λύσω και να πέσουν στην πλάτη. Έπαιρνα τη χτένα από το συρτάρι που ήξερα ότι την έχει κρυμμένη και άρχιζα να τη χτενίζω. Κάθε φορά που η χτένα περνούσε από τα μαλλιά της, οι τρίχες της έπεφταν στο πάτωμα αλλά και λίγο λίγο, κάποιο δάκρυ στέγνωνε. Την έπιανα σφιχτά από τα μάγουλα – θεέ μου, θυμάμαι ακόμα και το πόσο βούλιαζαν τα μικρά μου δάχτυλα στα γερασμένα της μάγουλα – και τη γύριζα προς το μέρος μου για να δω τα μάτια της. Εκείνα τα μεγάλα μπλε μάτια με τις πυκνές καστανές βλεφαρίδες. «Δεν κλαις τώρα, Μαμανή μου, κλαις;», περίμενα να δω τα λακάκια που σχημάτιζε στα μάγουλα το χαμόγελό της και να μου πει: «όχι, Θοδώρα μου».   

Με έβαζε πάνω σε μια καρέκλα για να φτάνω ως το ύψος του μαγεριού της και φτιάχναμε μαζί καπαδόκικες ζύμες με παστουρμάδες και πιπέρια. Ώσπου να βγούμε από την κουζίνα, μύριζα μπαχάρια και κανέλες, από τα μαλλιά μέχρι τις κάλτσες. Μούλεγε ιστορίες και παραμύθια από την πατρίδα της, με πολλές τούρκικες λέξεις που δεν καταλάβαινα, μού δειχνε τα εργόχειρά της, πλεχτά σκεπάσματα και μαξιλαροθήκες με το βελονάκι που θάταν τα προικιά μου, τις φωτογραφίες που είχε κρυμμένες σε ένα κουτί ή στους τοίχους κρεμασμένες. Στην κάμαρά της, πάνω από το κομοδίνο, είχε και μία οικογενειακή, όλο το σόι κι ένας παπάς, γύρω από ένα μικρό, ανοιχτό φέρετρο. Ήταν από την κηδεία της μοναδικής κόρης που γέννησε και πέθανε μόλις 8 μηνών. Δεν ξανάδα ποτέ στη ζωή μου τέτοια φωτογραφία.   

Στη γειτονιά ήμουν η πιο μικρή και η πιο ισχυρή, γιατί η Μαμανή μου δεν μ' άφηνε από τα μάτια της, ποτέ. Όταν έπαιζα με τα παιδιά, κανείς δεν τολμούσε να με πειράξει και πάντα έπαιρνε το μέρος μου ακόμα και όταν έκανα ζαβολιές. Καμιά φορά με πήγαινε εκεί κοντά, σε ένα εργαστήριο που έφτιαχνε καραμέλες γάλακτος. Γέμιζε την τσέπη της ποδιάς της με αυτές και όταν γυρίζαμε στο σπίτι, καθόμαστε και οι δύο στο σκαλάκι και ταΐζαμε η μία την άλλη. Μοιράζαμε και στα παιδιά. Όταν με ανέβαζε από την τσιμεντένια σκάλα στην ταράτσα, μου άνοιγε έναν άλλο κόσμο. Εκεί, η Μαμανή μου, είχε το κοτέτσι της, με καμιά δεκαριά κότες, τα κοτοπουλάκια τους και έναν φουντωτό, πολύχρωμο κόκορα. Άνοιγε τα πορτάκια τους και τ' άφηνε ελεύθερα για να παίξω μαζί τους. Κυνηγητό, τι άλλο; Τους ρίχναμε το καλαμπόκι, αλλάζαμε το νερό, παίρναμε τα αυγά τους και καμιά φορά, αν ήθελα, βγάζαμε και μια μικρή κότα στη γειτονιά για να τη δούνε τα παιδιά. Κάπως έτσι βγήκε και αυτή η φωτογραφία. Μια φορά με τσίμπησε ο κόκορας και εκείνη απείλησε ότι θα τον κάνει βραστό. Σκούπισα τα δάκρυά μου και της είπα ότι δεν πονάω πια γιατί αν επέμενε, θα έπρεπε να φάω την κοκορόσουπα. Εκεί πάνω, είχε και μια τεράστια χελώνα, που ήταν το πρώτο όχημα που οδήγησα ποτέ. Με ανέβαζε πάνω στο καβούκι της και με πήγαινε βόλτα η χελώνα, άκρη – άκρη στον τοίχο της ταράτσας. Όταν γεννήθηκε ο αδελφός μου, έπρεπε να φύγουμε και να μετακομίσουμε σε μεγαλύτερο σπίτι . Θρηνήσαμε και οι δυο. Με κρατούσε σφιχτά στην αγκαλιά της: «Νάρχεσαι να με βλέπεις, Θοδώρα μου, γιατί σ' αγαπάω», μού λεγε κι εγώ της χτένιζα τα μαλλιά για να μην κλαίει. Δύο στενά πιο κάτω, ήταν το καινούριο μας σπίτι. Ερχόταν κάθε απόγευμα. Μου αγόραζε γάλα με κακάο, καραμέλες γάλακτος, μ' έβλεπε να μεγαλώνω και καμάρωνε. Της έπαιζα τραγουδάκια στο πιάνο και με χειροκροτούσε δυνατά. Ήρθε στο νοσοκομείο όταν αρρώστησα κι έκανε προσευχές και ξεματιάσματα για να γίνω καλά κι όταν γύρισα στο σπίτι μού φερε ένα σκαντζόχοιρο για να γελάσουμε. Η Μαμανή μου...   

Όταν έπιασαν οι ευχές της και ο πατέρας μου προόδευσε, φύγαμε και από αυτό το σπίτι γιατί αγοράσαμε καινούριο διαμέρισμα, στον Πειραιά. Τότε, την έκρυψε τη στενοχώρια της. Έλεγε μόνο: «Νάρχεσαι, Θοδώρα μου». Έφυγα, τότε, χωρίς να της χτενίσω τα μαλλιά. Βιαστική. Η γειτονιά, το σπίτι, οι φίλοι, ήταν όλα καινούρια για μένα και με περίμεναν να τα εξερευνήσω. Το ωδείο μόνο ήταν κοντά της κι έτσι όταν είχα χρόνο, περνούσα από κει, πότε πότε, πάλι βιαστική. Όσο μεγάλωνα οι επισκέψεις μου αραίωναν. Της τηλεφωνούσα αλλά δεν πήγαινα να τη δω. Το σχολείο, οι παρέες, οι έρωτες, η δημοσιογραφία, τα όνειρα, η ζωή κι αυτό το κύμα που σε αρπάζει κι απ' της μάνας σου την αγκαλιά όταν είσαι νέος και αφήνεσαι πάνω του να σε τινάξει μακριά. Και λες, πιο μακριά, πιο δυνατά.   

Όταν πέθανε ο άντρας της, την πήρε στο σπίτι του , ο γιος της ο Γιώργος. Την έφερε και στο γάμο μου, τη Μαμανή μου και γελούσε ευτυχισμένη, όλη την ώρα. Με αγκάλιαζε, με φιλούσε, με έσφιγγε δυνατά κι έλεγε στον άντρα μου: «Να την προσέχεις, μπρε!» Μού φερε και τα προικιά μου. Τα εργόχειρά της. Πλεχτά σκεπάσματα και μαξιλαροθήκες με το βελονάκι. Ίδιο σχέδιο, τρία χρώματα. Κι άλλα καλούδια, που είχε πλεγμένα για μένα.   

Κάποτε βρέθηκα στη γειτονιά μας και μια γειτόνισσα μου είπε ότι η Μαμανή μου είχε παραγεράσει και ζήτησε μόνη της να πάει στο Γηροκομείο Αθηνών. Σφίχτηκε η καρδιά μου. Τη σκεφτόμουν διαρκώς και προγραμμάτιζα να πάω να τη δω. Κάθε μήνα το προγραμμάτιζα. Το ανέβαλα διαρκώς γιατί είχα άλλες προτεραιότητες. Το παιδί, η δουλειά, οι φίλοι, οι υποχρεώσεις μου. Η επίσκεψη στο Γηροκομείο, θα γινόταν κάποτε. Δεν ήταν κάτι βιαστικό. Σχεδίαζα να της πάω για δώρο μια χτένα και καραμέλες γάλακτος. Θα μου έλεγε ότι αδυνάτισα, ακόμα και αν πάχυνα, θα της έλεγα για τη δουλειά, για την οικογένειά μου, για τα ταξίδια μου, θα μου γνώριζε τις καινούριες της φίλες στο γηροκομείο, εκείνες θα μου έλεγαν ότι όλο τους μιλάει για μένα, αν μπορούσα θα την έφερνα και για λίγες μέρες στο σπίτι. Αυτά σχεδίαζα.   

Κάποτε, μες στο αυτοκίνητο, είπα στην μητέρα μου ότι χωρίς αναβολή, την επόμενη μέρα θα πήγαινα στο γηροκομείο. «Μην πας», μου είπε, «πέθανε η Μαμανή σου, πριν από τρεις μήνες. Δεν ήξερα πώς να σου το πω». Γύρισα και την κοίταξα καθώς οδηγούσε και ήθελα να μου πει «...ναι, αλλά ο χρόνος γυρίζει πίσω και θα μπορέσεις να τη δεις, όποτε θέλεις». Δεν το είπε και πνίγηκα στο κλάμα. Μες τα αναφιλητά μου έλεγα: «Δεν έκανα τίποτα για κείνη, ούτε μια συγγνώμη δεν της ζήτησα...».   

Η Μαμανή μου έφυγε χωρίς να προλάβω να της ζητήσω συγγνώμη που δεν τη χώρεσα στη ζωή μου όταν μεγάλωσα. Που περνούσα πάντα βιαστική. Που από τότε που έβγαλα τα πεδιλάκια και φόρεσα τακούνια δεν της ξαναείπα πόσο πολύ την αγαπούσα. Που πάντα είχα το όνομά της στις λίστες της αναβολής για αργότερα. Γιατί νόμιζα ότι είχα μπροστά μου χρόνο για να πάω να τη δω. Δεν είχε όμως εκείνη για να με περιμένει. Όπου κι αν είσαι, συγγνώμη, Μαμανή μου. Σ' αγαπάω πολύ.

27.4.13

Το θέατρο της Θεσσαλονίκης έχασε την Κυρία του: τη Λίνα Λαμπράκη

Ηθοποιός με πλούσιο και σπάνιο ταλέντο, που πρωταγωνίστησε σε πολλές παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (αλησμόνητη θα μου μείνει η ερμηνεία της στη Μάνα κουράγιο) και άφησε βαθύ αποτύπωμα στη θεατρική ιστορία της πόλης στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, η Λίνα Λαμπράκη πέρασε σήμερα απέναντι, στην παμφάγα σκοτεινή όχθη που είναι η κοινή μοίρα όλων μας.
Έμαθα την περιπέετεια της υγείας της από την ίδια, όταν της τηλεφώνησα και την παρακάλεσα να συμμετάσχει στην εκδήλωση του Underground Εντευκτήριο για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, που φέτος την αφιερώσαμε στον Καβάφη. «Αγαπώ τον Καβάφη», μου είχε πει με τη χαρακτηρστική φωνή της, «πολύ θα ήθελα να έρθω και να διαβάσω ένα ποίημά του, πλην...»

Αυτό ακριβώς! Ένα μεγάλο πλην στο θέατρό μας ο θάνατός της ― αλλά ένα μεγάλο συν οι μοναδικές ερμηνείες της, καθώς και το σπάνιο, απαράμιλλο ήθος της, που το αναγνωρίζουν όλοι όσοι αξιώθηκαν να τη συνανστραφούν και να συνεργαστούν μαζί τους.

Μου είχε επιβάλει τον ενικό, αλλά εδώ θα επιστρέψω σ' έναν σεβαστικό πληθυντικό: Κυρία Λίνα, θα μας λείψετε. Πολύ!

Δείτε εδώ μια συνέντευξή της από το πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ.


Διαβάστε παρακάτω μια συνέντευξή της στο www.parallagimag.gr


Μια ζωή εδώ: Λίνα Λαμπράκη


Έχοντας στο ενεργητικό της δεκάδες σημαντικούς ρόλους του σοβαρού ρεπερτορίου η Λίνα Λαμπράκη άφησε το απολύτως αναγνωρίσιμο αποτύπωμά της στο θέατρο.
- Σήμερα που δεν παίζω πια και τόσο συχνά το θέατρο μου λείπει, όχι όμως και τόσο πολύ. Ο κύριος λόγος είναι πως το θέατρο απαιτεί φυσικές αντοχές και δυστυχώς με το πέρασμα του χρόνου οι αντοχές φθίνουν. Πάντως απ΄ όλα όσα έζησα κατάφερα να κρατήσω μόνο τις ευχάριστες στιγμές.
- Το θέατρο δεν μου άφησε περιθώριο να ασχοληθώ και με άλλα πράγματα. Με απορρόφησε ολοκληρωτικά. Πολλές φορές πριν την πρόβα χρειαζόταν να μελετήσω πολλές ώρες. Έτσι, οι άνθρωποι οι δικοί μου ήταν οι άνθρωποι που δούλευαν στο θέατρο, εκτός όμως από τους ηθοποιούς. Με ηθοποιούς, αν εξαιρέσεις μια- δυο περιπτώσεις δεν έκανα στενή παρέα. Απλώς δεν έτυχε.
- Το να παίζω στο θέατρο και ταυτόχρονα να μεγαλώνω τα δίδυμα παιδιά μου είχε και δυσκολίες και κούραση αν και είμαι ή τουλάχιστον ήμουν άνθρωπος με μεγάλες αντοχές. Πολλές φορές θυμάμαι να έχω πέσει στο κρεβάτι μην προλαβαίνοντας να βγάλω ούτε το καλσόν. Η μέθοδος που ακολούθησα με τα αγόρια μου ήταν η έξης: Παιχνίδι και πειθαρχία. Και βέβαια συζητούσαμε πάρα πολύ για οποιοδήποτε πρόβλημα προέκυπτε. Ήξεραν όμως ποιος είναι ο αρχηγός. Το παιχνίδι και η πειθαρχία οδήγησε σε μια αρμονική σχέση η οποία ήταν πάντα για μένα το ζητούμενο. Επίσης, με τα παιδιά στο σπίτι έμαθα να δουλεύω και να συγκεντρώνομαι μέσα στη φασαρία. Σήμερα που στο σπίτι μου έχει πολλή ησυχία, όταν θέλω να μάθω ένα ρόλο βγαίνω έξω, στο θόρυβο και την κίνηση.
-Στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ διδάσκω μια δική μου μέθοδο που βασίζεται στο τρίπτυχο Σκέψη- Λόγος- Μνήμη. Εξερευνούμε πρώτα τη ζωή του συγγραφέα, τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στις οποίες έγραψε το έργο, το γιατί το έγραψε, τι θέλει να πει και μπαίνουμε στη συνέχεια στο «βιογραφικό» που έχει ο κάθε χαρακτήρας. Ο ηθοποιός όταν υποδύεται κάποιον στην σκηνή δεν έχει την δική του σκέψη, ούτε την δική του κίνηση. Θα πρέπει να γνωρίσει σε βάθος με το πρόσωπο που θα υποδυθεί.
- Θεωρώ ότι το θέατρο είναι σχολείο. Ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος του εκτός από εκπαιδευτικός;
- Μέχρι και πριν από λίγα χρόνια παρακολουθούσα παραστάσεις πολύ συχνά κυρίως στα ταξίδια που έκανα στην Αθήνα. Δεν μπορώ να πω ότι έφευγα ικανοποιημένη. Ειδικά για μεγάλα, σοβαρά έργα από ένα σημείο και έπειτα νομίζω πως υπάρχει ένα πρόβλημα με τον «μοντέρνο» τρόπο που παρουσιάζονται. Πολύ φοβάμαι πως τέτοιες παραστάσεις, σε αρκετές περιπτώσεις, σε ξεκόβουν από τη πηγή τους που είναι ο αυθεντικός λόγος του συγγραφέα.
- Το θέατρο στην Ελλάδα σήμερα δεν έγινε περισσότερο επιστημονικό. Έγινε περισσότερο τεχνικό γι αυτό και πολλές παραστάσεις δεν συγκινούν τον θεατή. Όμως δεν παύουν να γίνονται και σοβαρές δουλειές και προσεγγίσεις. Μου αρέσει πολύ η «Ακτίς Αελίου» που παρά τις δυσκολίες συνεχίζει να προσεγγίζει το δικό της όραμα για την τέχνη μας.
- Δυστυχώς στο θέατρο έχεις πλήρη επίγνωση του αν φτάνει κάτω στην πλατεία αυτό που φτιάχνεις πάνω στην σκηνή. Ενώ είναι ένα δρώμενο σε εξέλιξη ξέρεις πολύ καλά αν υπάρχει με τους θεατές επικοινωνία ή όχι. Όταν έπαιζα «Τραχίνιες» στην Επίδαυρο (επιτρεπόταν ακόμη το κάπνισμα εκεί) θεώρησα πως θα αποτύχω αν έστω και ένας από τους θεατές άναβε τσιγάρο κατά τη διάρκεια της παράστασης. Ήταν μεγάλη η χαρά μου όταν διαπίστωσα πως δεν άναψε κανείς.
- Ένας από τους συγγραφείς που λάτρεψα ήταν ο Τόμας Μπέρνχαρντ που είχα την τύχη να ερμηνεύσω ρόλους του στην σκηνή. Είναι πολύ δύσκολη η προσέγγιση και η μελέτη του. Ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που έχω κάνει είναι να μάθω το ρόλο από τον «Προορισμό».
-Ποτέ δεν θεώρησα ότι έφτιαξα κάτι ωραίο. Είχα πάντα σοβαρές αμφιβολίες. Ξέρω καλύτερα αυτά που δεν πέτυχα γιατί είναι πολύ δύσκολο να ολοκληρώσεις έναν χαρακτήρα. Η ολοκλήρωση για σημαίνει τον να «βρεις» με ακρίβεια τον χαρακτήρα και με ξεκάθαρο τρόπο να μεταφέρεις το μήνυμα που έχει να στείλει.
- Ένας από τους ρόλους που με σημάδεψε ήταν φυσικά η «Ηλέκτρα» σε σκηνοθεσία Μίνωα Βολονάκη. Ο ρόλος ήταν σε διπλή διανομή με την Άννα Συνοδινού. Είχα κάνει επιτυχία, έφευγαν όλοι κλαμένοι από το θέατρο. Σήμερα όμως ξέρω πως την «Ηλέκτρα» δεν την έπαιξα σωστά. Δεν μπορείς να παίζεις την τραγωδία σαν δράμα. Στο δράμα επιτρέπεται να γίνεις συναισθηματικός, να κλάψεις και να εκτονωθείς. Η τραγωδία όμως επιβάλει συναισθηματική αποστασιοποίηση. Ο στόχος της είναι να σε κάνει να σκεφτείς. Η Άννα Συνοδινού την είχε παίξει καλύτερα.
- Αγάπησα την πόλη της Θεσσαλονίκης. Μου ταίριαξε, μου πήγε. Σήμερα δεν κατεβαίνω πολύ στο κέντρο αλλά όσο ζούσα στη Λώρη Μαργαρίτη λάτρευα τις βόλτες στην παραλία και την Τσιμισκή. Η επαφή που έχεις με την θάλασσα είναι που κάνει τη μεγάλη διαφορά.



Κυριακή*

της Σώτης Τριανταφύλλου

πηγή: www.bookpress.gr


keith_haring360Την Κυριακή που γνώρισα τον Κιθ Χέρινγκ –τον Αύγουστο του 1982– είχα κατέβει ν’ αγοράσω σπιντ για τον Λου στα πρότζεκτς, στη γωνία 5ηςκαι D. Ο Λου δεν πλησίαζε στο Άλφαμπετ Σίτυ: χρωστούσε τετρακόσια δολάρια στα βαποράκια∙ μπορεί να χρωστούσε περισσότερα και να μου ’λεγε ψέματα. Έστελνε εμένα για σόπινγκ. Είχα αθώο ύφος, τα κατάφερνα στα παζάρια κι έμοιαζα σαν να ’χα γεννηθεί και μεγαλώσει στα πρότζεκτς. Πήγαινα γκρινιάζοντας: ήθελα να σπάσω το κεφάλι του Λου, αλλά πήγαινα.
Πήρα το σταφ από ένα χοντρό μαύρο παιδί με γυαλιά που με αποκαλούσε man - ύστερα προχώρησα ώς το ποτάμι και στάθηκα εκεί πέρα και κοιτούσα απέναντι, τον ήλιο που έδυε και το τίποτα. Σκεφτόμουν πως αν ο Λου έκανε λίγο κράτει με το σπιντ θα μπορούσαμε να πάμε σ’ ένα σωρό συναυλίες στις προκυμαίες και στην παραλία Τζόουνς, ακόμα και στο Λονγκ Άιλαντ. Αλλά ο Λου δεν έκανε κράτει και το μόνο που είχαμε καταφέρει όλο το καλοκαίρι ήταν να δούμε τον Τζάκσον Μπράουν, τον Τζέιμς Τέιλορ και τον Μπρους Σπρίνγκστιν, όλους μαζί στο Πάρκο – ήταν τζάμπα, γι’ αυτό. Τίποτ’ άλλο δεν είχαμε καταφέρει.
Κάθισα στο παγκάκι μπροστά στον Χάντσον και τότε είδα τον Κιθ Χέρινγκ – δηλαδή τον άκουσα, δεν τον είδα: «Μηηηη», φώναξε, «είναι φρέσκια η μπογιά». Τοο late, το μπλουτζίν μου είχε γίνει πορτοκαλί. Ήμουν θυμωμένη και σκεφτόμουν πως είμαι loser και πως όλα μου έρχονται ανάποδα – και να που τώρα καταστράφηκε το αγαπημένο μου μπλουτζίν. Ξαφνικά ήθελα να κλαψουρίσω.
- Sorry, είπε και τότε τον είδα: ήταν ένα άλλο παιδί με γυαλιά, όχι μαύρο, όχι χοντρό – ένα παιδί με αστεία φάτσα και κεφάλι σαν αχλάδι. Πάμε στο πλυντήριο εδώ στην 5η – εγώ φταίω, ζωγραφίζω ό,τι βρίσκω μπροστά μου, απολογήθηκε. Θα το πληρώσω, no worries.
keith-haring-5Ήταν πάνω κάτω στην ηλικία μου∙ φορούσε Τ-shirt με το λογότυπο μιας σχολής στην Πενσυλβάνια κι αθλητικά παπούτσια ζωγραφισμένα με ανθρωπάκια σαν εκείνα που είχε ζωγραφίσει στο παγκάκι: ανθρωπάκια σε έντονα χρώματα, πορτοκαλιά κυρίως, που χοροπηδούσαν ακτινοβολώντας. Είχε τελειώσει με τα παγκάκια και συνέχιζε στους σκουπιδοτενεκέδες. Τα είχα ξαναδεί αυτά τα ανθρωπάκια – στον υπόγειο και γύρω από το Άλφαμπετ Σίτυ, στο πάρκο Τόμκινς και στα πεζοδρόμια της πλατείας Σαιντ Μαρκς.
Πήγαμε στο πλυντήριο κι έβγαλα το τζιν και καθόμουν μισόγυμνη μ’ ένα πλαστικό καλάθι για τα ρούχα στα γόνατά μου. Ο Κιθ σωριάστηκε δίπλα μου –είχε έναν τρόπο να σωριάζεται– και φλυαρούσαμε: είχαμε έρθει κι οι δυο μας στη Νέα Υόρκη από τα βάθη της επαρχίας∙ κι οι δυο μας είχαμε περάσει τουλάχιστον δέκα χρόνια ακούγοντας Grateful Dead. Και τώρα μέναμε στο ίδιο τετράγωνο, σε μια γειτονιά που έμοιαζε με τα βομβαρδισμένα προάστια της Βηρυτού. Ο Κιθ ήταν καλλιτέχνης του δρόμου∙ διασημότητα στην πόλη∙ όμως εγώ δεν τον ήξερα. Ήξερα διάφορους γκραφιτάδες από το Μπρονξ, φίλους του Λου, που ζωγράφιζαν με μαρκαδόρους τα βαγόνια του υπόγειου και taggers που έγραφαν τα ονόματά τους στους τοίχους. Αλλά δεν ήξερα κανέναν που να είχε διακριθεί στον κλάδο.
- Λένε πως ο καρκίνος των ομοφυλοφίλων κινδυνεύει να εξαπλωθεί σαν επιδημία, είπε ο Κιθ. Λες ν’ αρρωστήσω; Και να ψοφήσω;
Είπε: «Να ψοφήσω».
- Μα, όχι, διαμαρτυρήθηκα. Πώς σου ήρθε;
- Αυτή η αρρώστια προσβάλλει γκέι αγόρια, είπε.
- Ναι, το άκουσα στην τηλεόραση. Ίσως είναι υπερβολές, είπα.
- Λες να κολλάει όπως η γρίπη;
- Δεν νομίζω, είπα.
Είχα δει την εκπομπή στο NBC αλλά δεν ήξερα τίποτα περισσότερο.
Ο Κιθ πήρε μια Κόκα Κόλα απ’ τον κερματοδέκτη κι όταν ζήτησα κι εγώ μια γουλιά, είπε: «Κι αν κολλάει όπως η γρίπη;»
Φούσκωσα τα μάγουλά μου όπως συνηθίζω να φουσκώνω τα μάγουλά μου.
- Σιγά, είπα και ήπια σχεδόν τη μισή Κόκα Κόλα.
- Έχω αρχίσει μια εκστρατεία εναντίον του κρακ, είπε ο Κιθ. Την ονομάζω Crack is Whack. Πώς σου φαίνεται;
Και τότε θυμήθηκα ότι στο τζιν που εκείνη τη στιγμή στέγνωνε στο μηχάνημα βρισκόταν το σπιντ του Λου.
Ήμουν απαρηγόρητη κι η Κυριακή τέλειωσε με αναφιλητά. Ο Κιθ προσπαθούσε να βρει λύση: «Μα, πάμε πάλι στα πρότζεκτς,» πρότεινε. «Να βρούμε τον πώς-τον-λένε απ’ το Μπρονξ... θα τα πληρώσω εγώ, έχω λεφτά...»
Δεν πήγαμε, ήμουν τόσο θυμωμένη με τον εαυτό μου που ένιωθα ότι είχα χάσει για πάντα το αθώο ύφος και το ταλέντο για τα παζάρια.
Όταν αργότερα συνάντησα τον Λου ήταν ήδη πολύ φτιαγμένος για να με βρίσει. «Μου χρωστάς εκατόν πενήντα δολάρια», είπε. Φαινόταν high as a kite.
keith-haring-2Ξαναείδα τον Κιθ τυχαία εκείνο το καλοκαίρι κι αργότερα όλα τα καλοκαίρια μέχρι το 1988: μια φορά στον δρόμο, στο Βίλατζ, μια-δυο φορές στον υπόγειο, στη στάση της οδού Λαφαγιέτ, και σε μια έκθεση στο Σόχο όπου τα ανθρωπάκια του ήταν πράσινα. Ένα βράδυ με έβαλε στο κλαμπ Παραντάιζ Γκαράζ που είχε σκληρό φέις κοντρόλ αλλά, παρότι ένιωθα ευγνωμοσύνη, βαρέθηκα: όλοι οι άνδρες ήταν γκέι, έπιναν fruit punch χωρίς αλκοόλ και η μουσική –Peech Boys και Karen Young– μού φαινόταν ελαφρολαϊκή. Ύστερα, δεν τον είδα για πολύ καιρό – κι όταν τον ξανασυνάντησα, μολονότι στο μεταξύ είχε γίνει πολύ πλούσιος και παγκοσμίως διάσημος, νομίζω πως φορούσε το Τ-shirt με το λογότυπο με τη σχολή της Πενσυλβάνια ή κάποιο που του έμοιαζε. Ζωγράφιζε, είπε, δίσκους βινυλίου και τοιχογραφίες hardcore στα δημόσια ουρητήρια.
Ύστερα, τον έχασα πάλι για λίγο καιρό κι όταν τον ξαναείδα ήταν Κυριακή – μια ακόμα Κυριακή στο Άλφαμπετ Σίτυ. Μου είπε: «Είμαι άρρωστος». Δεν κατάλαβα, νόμιζα πως είχε κρυώσει, πως είχε γρίπη.
- Φταίνε τα κλιματιστικά, είπα.
- Εννοώ άρρωστος-άρρωστος, επέμεινε εκείνος. Θα ψοφήσω. Νo worries, δεν κολλάει από το κουτάκι της Κόκα Κόλα, πρόσθεσε.
- Ξέρω πως έχεις αφήσει τα ντραγκς πίσω σου, είπα. Αλλά μήπως θες να πάμε στα πρότζεκτς να βρούμε σπιντ;
Η τελευταία εικόνα που έχω από τον Κιθ Χέρινγκ είναι στο ζωγραφισμένο παγκάκι στην όχθη του Χάντσον: δεν βρήκαμε σπιντ – αγοράσαμε Κόκα Κόλα και την ήπιαμε από το ίδιο κουτάκι.

* Με αφορμή την έκθεση του Keith Haring “The Political Line” στο ΜUSEE D’ART MODERNE DE LA VILLE DE PARIS, 19 Aπριλίου – 18 Αυγούστου 2013.

Το Πάσχα ταιριάζει στην ελληνική πεζογραφία


της Σταυρούλας Παπασπύρου

πηγή: www.enet.gr (Ελευθεροτυπία)


Τέτοιες μέρες προ Μνημονίου, προ κρίσης, τα δημοσιογραφικά γραφεία λύγιζαν από το βάρος των νέων εκδόσεων ενόψει των πασχαλινών διακοπών.
Ο όγκος της βιβλιοπαραγωγής, όμως, έχει συρρικνωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Μέσα στην τελευταία πενταετία «χάθηκαν» σχεδόν 4.000 τίτλοι! Το 2008, για πρώτη φορά στα χρονικά, οι νέες εκδόσεις είχαν ξεπεράσει τις 10.500, αλλά σύμφωνα με τον Σωκράτη Καμπουρόπουλο ―που επεξεργαζόταν μέχρι πρότινος τα στοιχεία της Βιβλιονέτ στο απειλούμενο με εξαφάνιση ΕΚΕΒΙ― «το 2012 οι καινούργιοι τίτλοι περιορίστηκαν στις 6.500 περίπου».
Κι όμως, η ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, και ειδικότερα το μυθιστόρημα, φαίνεται πως κρατιέται ακόμη. Ανεξάρτητα από την ποιότητά τους κι ανεξάρτητα από τους λόγους που οι εκδότες τα προτιμούν, τόσο το '11 όσο και το '12 τα ελληνικά μυθιστορήματα ξεπέρασαν τα 600, υποσκελίζοντας τα ξένα σε αριθμό, ενώ από τον Ιανουάριο του '13 έχουν καταγραφεί στη Βιβλιονέτ, τόσο σε έντυπη όσο και σε ψηφιακή μορφή, πάνω από 130. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, ωστόσο, υπογράφονται από αγνώστους στο λογοτεχνικό σινάφι, κυκλοφορούν με την ετικέτα οίκων δίχως συστηματική παρουσία στην ελληνική πεζογραφία, κι ένας Θεός ξέρει σε τι βαθμό συμμετείχαν οι συγγραφείς τους στο κόστος έκδοσης...
Εμφύλιος
Κρίνοντας από τα θέματα που απασχολούν τους δόκιμους δημιουργούς, είναι φανερό πως η Πολιτική και η Ιστορία εξακολουθούν ν' αποτελούν ανεξάντλητη μυθιστορηματική δεξαμενή. Ο Εμφύλιος, για παράδειγμα, και οι συνέπειές του, μετωπικό θέμα στο ήδη πολυσυζητημένο «Ταξίδι στην Ελλάδα» του Δημήτρη Νόλλα (Ικαρος), είναι το υπόβαθρο πάνω στο οποίο ξεδιπλώνεται το νέο μυθιστόρημα της Βασιλικής Ηλιοπούλου «Η άσκηση του Ροτ» (Πατάκης). Κι αν ο Μένης Κουμανταρέας στήριξε πάνω στον Χόνεκερ το «Θάνατος στο Βαλπαραΐζο», στο πιο πολιτικοποιημένο του έργο, ο Νίκος Δαββέτας με το «Ζωγράφο του Μπελογιάννη» στήνει γύρω από τη δίκη του Μπελογιάννη το '52, η οποία προκάλεσε την πρώτη μεγάλη κρίση στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, ένα σύγχρονο πολιτικό νουάρ (Μεταίχμιο).
Βραβευμένη με κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το «Σμιθ» (Πόλις, 2010), η Ηλιοπούλου αφηγείται τώρα το υπαρξιακό αδιέξοδο ενός Ελληνα ξενιτεμένου στη Γερμανία, οι πλάτες του οποίου έχουν λυγίσει από το ηρωικό παρελθόν του πατέρα του στα χρόνια του Αντάρτικου. Παιδί «της αμφιβολίας και της ενοχής», από μια οικογένεια που διαλύθηκε από τις φυλακίσεις και τις εξορίες, ο ήρωας της «Ασκησης του Ροτ» έρχεται στην Αθήνα με σκοπό να εκτελέσει την τελευταία πατρική εντολή, δίνοντας τ' απομνημονεύματα του πατέρα του προς δημοσίευση. Καθώς όμως η αποστολή του δυναμιτίζεται από αλλεπάλληλα εμπόδια, καταλήγει να συνειδητοποιήσει πως ο μόνος τρόπος για ν' αντιμετωπίσει το τραυματικό παρελθόν του, είναι να το σκαλίσει κι αυτός με τη σειρά του, γραπτώς.
Αντίστοιχα βάρη κουβαλά και η ηρωίδα του νέου μυθιστορήματος της Ελενας Χουζούρη «Δυο φορές αθώα» (Κέδρος), μια πενηντάχρονη γυναίκα γεννημένη στην Τασκένδη από Ελληνες γονείς, που βρέθηκαν εκεί μετά τον Εμφύλιο. Το μυστικό που στοίχειωσε τα παιδικά της χρόνια, ο ρόλος που έπαιξε ο αντάρτης πατέρας της στην προσωπική της ζωή, οι ερωτικές της περιπέτειες και η εμπειρία της επιστροφής της στην Ελλάδα μετά την πτώση του Τείχους, περνούν στο βιβλίο με πρόσχημα μια συνέντευξη της ηρωίδας προς νεαρή δημοσιογράφο που ερευνά την τύχη των παιδιών των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που επαναπατρίστηκαν.
Χρονικό
Στη φετινή πασχαλινή σοδειά συναντάμε επίσης το νέο μυθιστορηματικό χρονικό του Φίλιππου Φιλίππου «Η ζωή και ο θάνατος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου» (Ψυχογιός), το «Λώρα, η τελευταία των Μαρξ» της Ζέφης Κόλλια, μια μυθιστορηματική βιογραφία του επαναστατικού ζεύγους Λώρας και Πολ Λαφάργκ (Μεταίχμιο), δυο καινούργια βιβλία του Αύγουστου Κορτώ, το... αλλοπρόσαλλο αστυνομικό «Οι νεράιδες του Μαν» (Καστανιώτης) και τη «Βιογραφία μιας σκύλας» (Διόπτρα), κι ακόμα, το «Αχ, και να 'ξερα γράμματα» του Γιώργου Μανιώτη με το χειμαρρώδη μονόλογο μιας αγράμματης γυναίκας, με το απαραίτητο όμως τσαγανό για να καταγγέλλει τον υλιστή Νεοέλληνα (Ψυχογιός).

Πέθανε ο μεταφραστής και ποιητής Λουκάς Θεοδωρακόπουλος


πηγή: www.tovima.gr

Οταν στην ούγια γράφει made in Bangladesh...

της Κάκης Μπαλή

πηγή: www.egnatiapost.gr

Οταν στην ούγια γράφει made in Bangladesh...









Μια βόλτα στα καταστήματα των μεγάλων αλυσίδων, που κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια στην Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη, είναι αποκαλυπτική. Οι τιμές τους είναι χαμηλότερες από αυτές στα μικρά μαγαζιά, η ποικιλία στα ρούχα τους τεράστια και η ούγια δε γράφει πια …Πειραϊκή Πατραϊκή, όπως στη διαφήμιση που θυμούνται οι μεγαλύτεροι, ούτε “made in Italy”, όπως επαίρονταν παλιά οι πωλήτριες στις σικ μπουτίκ. Τώρα τα περισσότερα ρούχα που πουλιούνται είναι φτιαγμένα στην Κίνα, το Μπαγκλαντές, το Βιετνάμ, την Ινδονησία ή τη Μαλαισία, ενίοτε υπάρχουν και κάποια ραμμένα στην Πορτογαλία ή την Τουρκία. Στα Zara, τα H&M, τα Berskaκαι σε πολλά άλλα τέτοια μεγαθήρια, ίδια σε κάθε πόλη της Ευρώπης, τα μοντελάκια αλλάζουν κάθε δίμηνο. Τεράστιες παραγγελίες πλημμυρίζουν τις αλυσίδες του πλανήτη. Εκατομμύρια ράφτρες δουλεύουν σαν τα σκυλιά, 70 ώρες την εβδομάδα, για να παράγουν πιο φθηνά και πιο γρήγορα μπλουζάκια, φούστες, μπουφάν και παντελόνια.     
Τουλάχιστον διακόσιες τέτοιες ράφτρες θάφτηκαν προχτές ζωντανές κάτω από τα συντρίμμια του κτιρίου, που στέγαζε τέσσερις βιοτεχνίες στο Σαβάρ, είκοσι χιλιόμετρα βόρεια της Ντάκα, της πρωτεύουσας του Μπαγκλαντές. Την κατάρρευση του κτιρίου δεν την έφερε η… κακιά η ώρα, μια μέρα νωρίτερα είχαν εντοπιστεί ρωγμές, ακόμη και η αστυνομία είχε ζητήσει την εκκένωση του κτιρίου, αλλά τα αφεντικά των βιοτεχνιών κράτησαν τις ράφτρες μέσα να συνεχίσουν να δουλεύουν.
Μόλις πέντε μήνες νωρίτερα, σχεδόν στην ίδια γειτονιά, είχαν καεί ζωντανές τουλάχιστον άλλες εκατό ράφτρες, όταν ξέσπασε φωτιά σε μια άλλη βιοτεχνία, χωρίς εξόδους κινδύνου και πυροσβεστήρες, αφού το κάθε εκατοστό του χώρου της ήταν εξαιρετικά πολύτιμο για να ξοδευτεί σε κάτι τόσο …πολυτελές, όσο η ασφάλεια των εργαζομένων. Η συγκεκριμένη βιοτεχνία έραβε κυρίως για τη γερμανική αλυσίδα C&και για την αμερικανική Walmart, αλλά αυτό ήταν απλά …σύμπτωση. Θα μπορούσαν να έραβαν για οποιονδήποτε - και ο ιδιοκτήτης του είχε υπογράψει, όπως οι περισσότεροι υπεργολάβοι στην Ασία, ένα συμβόλαιο με τους πελάτες του, ότι τάχα θα ίσχυαν όλοι οι κανονισμοί του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. Ότι θα υπήρχαν μέτρα ασφαλείας και υγιεινής, ότι δε θα δούλευαν παιδιά, ότι θα ίσχυε «οροφή» στις υπερωρίες. Οι ιδιοκτήτες υπογράφουν εν γνώσει τους ότι ποτέ δεν θα ελεγχθούν ή ότι οι όποιοι σπάνιοι έλεγχοι θα γίνονται μετά από  έγκαιρη προειδοποίηση, κι από προσωπικό επιρρεπές στο να κάνει τα στραβά μάτια. Κι αν οι δύο τελευταίες τραγωδίες της κατάρρευσης και της πυρκαγιάς έγιναν γνωστές, διότι δύσκολα αγνοούνται εκατοντάδες νεκροί μονομιάς, ακόμη κι αν πεθαίνουν στο μακρινό Μπαγκλαντές, οι αντίστοιχες λιγότερο «εντυπωσιακές» τραγωδίες, με λιγότερα θύματα, είναι καθημερινές και δε φτάνουν ποτέ στα αυτιά των δυνάμει καταναλωτών.  
Για ένα δολάριο την ημέρα
Οι ράφτρες που σκοτώθηκαν δούλευαν για ένα δολάριο τη μέρα, χώρια οι υπερωρίες, που μπορεί να έφταναν το μεροκάματό τους στο 1,5 δολάριο! Δούλευαν στοιβαγμένες η μια πάνω στην άλλη και πάνω στις μηχανές, κακοσυντηρημένες και κακοφωτισμένες για να γίνεται η δουλειά τους ακόμη πιο δύσκολη- και το κόστος να παραμένει χαμηλό. Για κάθε μπλουζάκι που πουλιέται στην Αθήνα, στο Παρίσι ή στο Μόναχο 20 ευρώ, στα χέρια της ράφτρας φτάνουν 15 λεπτά, στις …ακριβές χώρες, όπως το Μπαγκλαντές. Πριν από μερικά χρόνια ένας Βέλγος εμπορικός αντιπρόσωπος έλεγε με περηφάνια στην EgnatiaPost ότι βοήθησε τους πελάτες του να μεταφέρουν την παραγωγή τους από το Μπαγκλαντές στην Κίνα, διότι εκεί το εργατικό κόστος ήταν ακόμη χαμηλότερο, ενώ με τη σειρά τους οι Κινέζοι μεταφέρουν το τελευταίο διάστημα την δική τους παραγωγή στο Βιετνάμ, διότι είναι ακόμη πιο φθηνό από την Κίνα. 
Τα McDonalds, για παράδειγμα, είχαν αναθέσει από τις αρχές του αιώνα μας σε υπεργολάβο στην Κίνα να κατασκευάζει τα πλαστικά παιχνιδάκια που χαρίζουν μαζί με τα παιδικά μενού. Ο Κινέζος επιχειρηματίας το 2009 μετακόμισε στη βιομηχανική περιοχή του Ανόι. Το εργοστάσιο χτίστηκε σε χρόνο ρεκόρ, οι νεαρές εργάτριες εκπαιδεύτηκαν αμέσως και το μεροκάματό τους ήταν ακόμη χαμηλότερο από το αντίστοιχο των κοριτσιών στην Σεντζέν. «Σε δύο χρόνια θα κάνουμε απόσβεση της επένδυσης και μετά το κέρδος μας θα αυξηθεί σημαντικά», μας έλεγε τότε ο εκπρόσωπος του επιχειρηματία.
Οι εργάτριες εννοείται ότι δεν μιλούσαν, ο ρυθμός παραγωγής πρέπει να τηρείται ευλαβικά, 20 παιχνιδάκια την ώρα, δέκα ώρες την ημέρα. Ακόμη και το διάλλειμα για την τουαλέτα ήταν αυστηρά ελεγχόμενο. Τουλάχιστον, οι εργάτριες στο τότε νεότευκτο εργοστάσιο είχαν μάσκες για να μην εισπνέουν τα χημικά και εξόδους ασφαλείας. Οι συναδέλφισσές τους στο Μπαγκλαντές δεν είχαν αυτή την πολυτέλεια- και πλήρωσαν την απληστία του αφεντικού τους με τη ζωή τους.
Η ευθύνη των άλλων
Θεωρητικά είναι δουλειά του εργατικού κινήματος στο Μπαγκλαντές, στην Κίνα, στο Βιετνάμ, στη Μαλαισία, στην Ινδονησία να αγωνιστεί για να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας, για να αυξήσει τα μηδαμινά μεροκάματα, που με το ζόρι φτάνουν για μια κούπα ρύζι. Και η αλήθεια είναι ότι οι εργατικές κινητοποιήσεις, οι πορείες, οι απεργίες παίρνουν και δίνουν σ’ αυτές τις χώρες, παρά τη βίαιη καταστολή - κι ας τις μαθαίνει σπάνια ο έξω κόσμος. Ωστόσο, τεράστιες ευθύνες για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας σ’ αυτές τις χώρες έχουν οι πελάτες, οι πολυεθνικοί όμιλοι που απαιτούν να παράγονται τα προϊόντα τους σε γελοίες τιμές, οι εμπορικές αλυσίδες που μπαίνουν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό με όπλο τη φθήνια. Ο δύσκολος τρόπος να …διαπαιδαγωγήσει κανείς τις αλυσίδες είναι να ασκήσει τη δύναμή του ως καταναλωτής. Και ως μονάδα, αλλά κυρίως ως κίνημα. Το μαζικό μποϊκοτάζ προϊόντων, για παράδειγμα, που παράγονται υπό απάνθρωπες συνθήκες, έχει φέρει κάποιες φορές αποτέλεσμα. Είναι, όμως, πολύ δύσκολο για τον απλό καταναλωτή να καταλάβει ποιο προϊόν παράγεται υπό ποιες συνθήκες, αν και είναι μάλλον αυτονόητο ότι ένα μπλουζάκι των πέντε ευρώ έχει ραφτεί σχεδόν τσάμπα από κάποια εργάτρια στο Μπαγκλαντές ή στην Κίνα. Όπως είναι δύσκολο για τον καταναλωτή που μετά βίας τα βγάζει πέρα να προσέχει να μην αγοράζει πολύ φθηνά.
Γι’ αυτό, υποτίθεται, ότι η διεθνής κοινότητα έχει συστήσει πολυεθνικούς θεσμούς ελέγχου, όπως για παράδειγμα τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO) που λειτουργεί στα πλαίσια του ΟΗΕ. Σύμφωνα με τον Νόρμπερτ Μπλουμ, έναν παλαίμαχο πολιτικό, πρώην υπουργό Εργασίας της Γερμανίας, που χρόνια τώρα οργώνει τις χώρες του φθηνού μεροκάματου κατ’ εντολήν του ΟΗΕ, η ILO ξοδεύει όλη την ενέργειά της σε διασκέψεις και συνέδρια, στην προετοιμασία διεθνών συνθηκών - π.χ. ενάντια στην παιδική εργασία - τις οποίες με περισσή υποκρισία υπογράφουν σχεδόν άπαντες, για να τις αγνοήσουν την επόμενη μέρα. Κι όσο πιο αρπακτικός γίνεται ο καπιταλισμός, τόσο σπανιότεροι γίνονται οι ούτως ή άλλως ελλείπεις έλεγχοι για το αν τηρούνται τα συμφωνηθέντα.  

26.4.13

Οι πεχλιβάνηδες του Αλάν Τεπέ

Φωτογραφίες από ένα εντυπωσιακό έθιμο της Κομοτηνής.

100 άνθρωποι με επιρροή στο χώρο του βιβλίου



n
της Αγγελικής Μπιρμπίλη  (πηγή: www.athensvoice.gr)








 

Γράφαμε στο προηγούμενο τεύχος για τα 100+6 πιο επιδραστικά πρόσωπα στη μουσική σήμερα και όλη η Αθήνα συζητάει γι’ αυτό. Γράφαμε ότι σε αυτή την εποχή, που όλα αλλάζουν, η μουσική δεν σταματάει ποτέ, ακόμη κι όταν –όπως λένε πολλοί– η μουσική βιομηχανία καταρρέει. Το ίδιο συμβαίνει και στο χώρο των εκδόσεων. Μπορεί η πτώση του τζίρου να έχει φτάσει στο 30-40% ή και το 50%, τα χρέη των βιβλιοπωλών να φέρνουν σε απόγνωση τους εκδότες, τα «κανόνια» των διανομέων να τσακίζουν την αγορά, το κλείσιμο ιστορικών βιβλιοπωλείων να φέρνει κατάθλιψη στους βιβλιόφιλους, όμως το βιβλίο δεν θα σταματήσει ποτέ να είναι μια παθιασμένη ιστορία για εκδότες, επιμελητές, μεταφραστές, συγγραφείς, πωλητές, δημοσιογράφους, αναγνώστες, bloggers.
Ένα φετίχ που δεν θα πάψουμε να αναζητάμε σε πείσμα των προβλημάτων και της εποχής που αλλάζει. Ακόμα κι όταν τα βιβλία γίνουν... e-books. Σε αυτή την απόπειρα να χαρτογραφήσουμε τον εκδοτικό χώρο για δεύτερη φορά, προσπαθήσαμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος, ο χώρος περιορισμένος, θα επανέλθουμε. Αυτά είναι, σε αλφαβητική σειρά, τα πρόσωπα που είναι σημαντικά με τον τρόπο τους στο χώρο του βιβλίου. Οι πιο ισχυροί, επιδραστικοί, οι πιο ρομαντικοί, το νέο αίμα, οι ανανεωτές, οι περιθωριακοί, οι ιντερνετικοί. Με λίγα λόγια, οι πρωταγωνιστές.
Δημήτρης Αρβανιτάκης
Ιστορικός και υπεύθυνος για τις εξαιρετικές εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη. Από τη μια οι κατάλογοι και τα λευκώματα που αφορούν τις εκθέσεις, από την άλλη μελέτες που αναπτύσσουν θέματα που αφορούν τις συλλογές του Μουσείου. Προσθέστε το ετήσιο περιοδικό «Μουσείο Μπενάκη» (που λειτουργεί και ως ένα είδος απολογισμού) και τη συνέκδοση με τις εκδόσεις Μέλισσα του περιοδικού «Ιστορικά» (2 φορές το χρόνο), για να καταλήξουμε πως το Μουσείο μπορεί να αντιμετωπιστεί και ως εκδοτικός οίκος.
Γιώργος ΑλισάνογλουΠοιητής, εκδότης, ιδιοκτήτης του χαριέστατου ανεξάρτητου βιβλιοπωλείου Σαιξπηρικόν στην Εθνικής Αμύνης, στη Θεσσαλονίκη. Ανθολογίες, συλλογές, φωτογραφικά λευκώματα, ενώ στις πρόσφατες επιτυχίες του καταγράφεται και η εξασφάλιση και επανακυκλοφορία ολόκληρου του έργου του Δημήτρη Δημητριάδη «Πεθαίνω σαν χώρα». Όπως λένε, ένας μικρός Δαυίδ, καταμεσίς των Γολιάθ της εμπορευματοποιημένης τυπογραφίας.
Βασίλης ΒασιλείουΥπεύθυνος βιβλίου στη μεγαλύτερη αλυσίδα Βιβλιοπωλείων, στα Public. Μαζί του η Ελένη Γραμμένου και ο Χρήστος Ναστούλης. Φέτος τα Public πλήθυναν σ’ όλη την Ελλάδα. Εκτός από βιβλία, μπορεί να βρει κανείς τεχνολογία και μουσική. Είναι δε κοινό μυστικό πως το τμήμα των βιβλίων στο Σύνταγμα έχει αποκτήσει φανατικό κοινό ακόμα και μεταξύ των φανατικών βιβλιόφιλων – εκτός από τους κατά περίσταση αναγνώστες. Ενημερωμένοι υπάλληλοι, πολλοί τίτλοι βιβλίων, άμεση εξυπηρέτηση αν παραγγείλεις κάποιο παλιό βιβλίο και... αναπαυτικές πολυθρόνες, ιδανικές να φυλλομετρήσεις με την ησυχία σου τα βιβλία μέχρι να αποφασίσεις.

n
Κούλα & Θοδωρής ΒασιλόπουλοςΑπό το 1982 ο Θοδωρής και από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Κούλα ασχολούνται με το βιβλιοπωλείο που ίδρυσε το 1955 ο πατέρας τους στο Χαλάνδρι, εξελίσσοντας τον Ευριπίδη στη Στοά σε ένα από τα μεγαλύτερα και πληρέστερα βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα. Το 2012 προχώρησαν στη λειτουργία του τρίτου βιβλιοπωλείου στην Κηφισιά. Η ποικιλία, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και το άρωμα του φιλόξενου café έχουν εμποτίσει γενιές αναγνωστών. Δημιούργημά τους είναι η Παιδική Βιβλιοθήκη «Μίμης Βασιλόπουλος» στο Χαλάνδρι, που βραβεύτηκε φέτος από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για τη συνολική δράση της.
Έφη Βασιλάκου, Φ. ΚόνσταΟι εκδόσεις Αστάρτη με 34 χρόνια στα εκδοτικά πράγματα και περισσότερους από 500 τίτλους σε όλους του τομείς (ελληνική και ξένη πεζογραφία, ποίηση, θέατρο, βιβλία για παιδιά, δοκίμια, βιογραφίες, οδηγούς μαγειρικής. Δυνατά ονόματα οι Πασκάλ Μπρικνέρ, Ίταλο Σβέβο, Ερνέστο Σάμπατο, Τζο Όρτον, Ταχάρ Μπεν Ζελούν, Ντομινίκ Φερναντέζ, Μάλκομ Λόουρυ κ.ά.).
Θανάσης ΒαλτινόςΠρόεδρος της Eταιρείας Συγγραφέων επί σειρά ετών, συγγραφέας, μεταφραστής, σεναριογράφος για τον κινηματογράφο, ακαδημαϊκός. Διετέλεσε γενικός διευθυντής του 2ου καναλιού της εθνικής τηλεόρασης 1989-1990, πρόεδρος του Κέντρου Κινηματογράφου και πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου μέχρι τη στιγμή που το ΕΚΕΒΙ έκλεισε, θα κλείσει; Ίδωμεν.
Μανώλης ΒασιλάκηςΕκδότης και επιμελητής βιβλίων, συγγραφέας. Μπορεί να υπερηφανεύεται ότι τον Νοέμβρη 2009 δημιούργησε την «Athens Review of Books» (Αθηναϊκή Επιθεώρηση του Βιβλίου), το ελληνικό αντίστοιχο της «New York Review of Books», ένα μηνιαίο έντυπο με έμφαση στη λογοτεχνία, την ιστορία, τη φιλοσοφία με κριτικά κείμενα γραμμένα από ειδικούς –πανεπιστημιακούς, λογοτέχνες, δημοσιογράφους. Το 1012 κυκλοφόρησε το συλλογικό έργο «Απρονοησία και νέμεση - Ελληνική κρίση 2001-2011» από τις ομώνυμες εκδόσεις με 45 κείμενα 33 συγγραφέων που δημοσιεύτηκαν στο ARB.

n
Xαρης Bλαβιανός
Μεταφραστής, ποιητής, διδάσκει Ιστορία και Πολιτική Θεωρία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος. Διηύθυνε το εξαμηνιαίο περιοδικό «Ποίηση» από το 1993 επί 15 χρόνια των εκδόσεων Νεφέλη. Το 2008 μετακόμισε στον Πατάκη και ανέλαβε τη διεύθυνση του νέου επίσης εξαμηνιαίου περιοδικού «Ποιητική», που καλύπτει τόσο την επικαιρότητα όσο και θεωρίες και μελέτες γύρω από την ποίηση.

n
Σάμις Γαβριηλιδης
Ξεκίνησε το 1977 ως μέτοχος των εκδόσεων Πλέθρον, από τις οποίες αποχώρησε το 1986 για να δημιουργήσει με τον Παύλο Κατσιάπη τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Το 2011, οι συζητήσεις με κρασί που συνηθίζονταν τα μεσημέρια του Σαββάτου στο ταπεινό πεζοδρόμιο της Mαυρομιχάλη σταμάτησαν, ο εκδοτικός εκσυγχρονίστηκε και μεταφέρθηκε σε νεοκλασικό του 1850 στην οδό Άγιας Ειρήνης 17. Στο Art bar «Poems & Crimes» συνεχίζονται –σε άλλο πνεύμα– αναγνώσεις ποίησης και πεζών, εκθέσεις και μουσικές βραδιές. Εκδίδουν και τους «Κωπηλάτες», που διευθύνει ο Πέτρος Μάρκαρης. Διαθέτουν δικό τους τυπογραφείο.
Αρετή Γεωργιλή
Εμπνεύστηκε το Free thinking zone - Οίκος Ανοχής Σκέψης, ένα concept βιβλιοπωλείο για τη σύγχρονη σκέψη και τέχνη. Φιλικό, ανοιχτό, με αναπαυτικούς καναπέδες για να πιεις καφέ αλλά όχι για να επαναπαυτείς. Εδώ γίνονται διαφορετικές συζητήσεις και ακούγονται ανατρεπτικές απόψεις από τους καλεσμένους εκπροσώπους της σύγχρονης ελληνικής και ξένης διανόησης, πολιτικούς και δημοσιογράφους. Λειτουργεί και ως χώρος εκθέσεων, ενώ η πρώτη εκδοτική της προσπάθεια είναι η «Ζα Ζα».

n
Πόπη Γκανά
H ψυχή των εκδόσεων Mελάνι, σύζυγος του ποιητή Μιχάλη Γκανά, ξεκίνησε πριν από 30 περίπου χρόνια ως διορθώτρια και επιμελήτρια βιβλίων. Το 2002 δημιούργησε το Mελάνι. Ανήσυχη εκδότρια, δεν δίστασε κατά καιρούς να εκδώσει πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς ή παραγνωρισμένα κείμενα, κάποια από τα οποία τη δικαίωσαν καθώς έγιναν μπεστ σέλερ. Συνεχίζει με πείσμα τις καλαισθητες εκδόσεις παρά τις δυσκολίες.
Eλένη ΓκίκαΔημοσιογράφος («Αντί», «Φαντάζιο», «Εικόνες»), συγγραφέας, υπεύθυνη των σελίδων βιβλίου του «Έθνους της Kυριακής», έχει την επιμέλεια της νεοελληνικής σειράς στις εκδόσεις Άγκυρα και έχει οργανώσει τη Λέσχη Ανάγνωσης στο Kορωπί. Συνυπάρχει ως alef στο Golem με τον moha (Χρήστο Παπαμιχάλη).
Nίκος Γκιώνης
Σημαντικός στο χώρο. Χαμηλού προφίλ, απαιτητικός και λεπτολόγος, έχει καταφέρει να καθιερώσει τις εκδόσεις Πόλις ως έναν από τους πιο έγκριτους και αξιόπιστους εκδοτικούς οίκους, ο οποίος έχει αθόρυβα ανέβει σε μία από τις πρώτες θέσεις της βιβλιοπαραγωγής στην αγορά. Στις λίστες του ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Έμφαση στη φιλοσοφία, την ιστορία και το πολιτικό δοκίμιο. Oι εκσυγχρονιστές τον προτιμούν. Mεγάλη εκδοτική επιτυχία τα βιβλία του πρώην πρωθυπουργού Kώστα Σημίτη. Στο βιβλιοπωλείο της Αιόλου, ο Χάρης Τσιμπούκης μπορεί να σας κατατοπίσει και να σας δώσει πληροφορίες.

n
Κώστας Γκοβόστης
Συνεχίζει τον ιστορικό εκδοτικό οίκο που ίδρυσε το 1926 ο παππούς του. Ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση, ειδικεύεται στα βιβλία Ιστορίας και Κλασικής λογοτεχνίας –έχει εκδώσει όλο τον Nτοστογιέφσκι σε μεταφράσεις του Άρη Aλεξάνδρου–, προσθέτοντας και ένα νέο τομέα, τα επιστημονικά βιβλία. Από το 2011 εκδίδει το περιοδικό «Τα Ποιητικά».
Κυριάκος Γιαλένιος
Υποψήφιος για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα χάρη στο μυθιστορηματικό του ντεμπούτο «Η νόσος των εραστών», μα προπάντων παθιασμένος αναγνώστης, ένα κυριολεκτικό «αρρωστάκι» της λογοτεχνίας, που από το πόστο του στο τμήμα πωλήσεων λογοτεχνίας στον Ιανό στη Θεσσαλονίκη συμβουλεύει, κατευθύνει και προτείνει με προθυμία, χαρά και γνώση.
Γιώργος Δαρδανός
Δραστήριος εκδότης, επίτιμος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλίου (φέτος βραβεύθηκε σε ειδική τελετή στο Μουσείο της Ακροπόλεως για την επί 37 χρόνια προσφορά του ως προέδρου της ΠOEB). Στο χώρο από το 1963, που ίδρυσε μαζί με το βιβλιοδέτη Χ. Καρακατσάνη τις εκδόσεις Gutenberg. Το 1996 με το γιο του Κώστα ίδρυσαν την εκδοτική Τυπωθήτω, που ειδικεύεται στη λογοτεχνία (έμφαση σε κλασική λογοτεχνία, Χέρμαν Μέλβιλ «Μόμπι Ντικ» κ.λπ.) και το δοκίμιο, ενώ το 1998 αγόρασαν και τις εκδόσεις Σπουδή αποκλειστικά με σχολικά βοηθήματα και παιδικά-εκπαιδευτικά βιβλία.
Μανόλης Δεληγιαννάκης
Εκδότης και φυσικός, δραστηριοποιείται στο χώρο παραγωγής και διανομής συγγραμμάτων για τις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από το 1989. Οι εκδόσεις Δίαυλος ειδικεύονται σε πολλούς τομείς, όπως οικονομία, business, θεατρολογία και μεταφραστικές σπουδές, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησαν και δύο νέα μυθιστορήματα.
Δημήτρης Δημόπουλος
Στο Εναλλακτικό βιβλιοπωλείο, την παλιά «Κομμούνα», στη Θεμιστοκλέους 37, θα σας δώσει πληροφορίες για όλα τα βιβλία περί πολιτικής, κινημάτων κ.ά.
Περικλής Δoυβίτσας
Γιος και συνεχιστής του Γιάννη Δουβίτσα, ιδρυτή των εκδόσεων «Πλειάς», παλαιότερα και της Nεφέλης το 1979, εκδοτικού με σημαντικές συνεργασίες (Aναγνωστάκης, Σαββίδης, Xουλιαράς, Πετρόπουλος, Kονδύλης). Στον κατάλογό τους εκτός από την πεζογραφία περιλαμβάνονται και βιβλία ποίησης, δοκίμια, ιστορικά, τέχνης, για το θέατρο, τον κινηματογράφο, περιοδικά («Cogito», «Νεύσις», «Ιστορείν»). Είναι επίσης ο εκδότης του online περιοδικού σκέψης «Χρόνος».
Σoφίκα ΕλευθερουδάκηAπό το 1989 διοικεί τον ιστορικό οίκο (ιδρύθηκε το 1898 στην περιοχή του Συντάγματος). Εμβληματική φυσιογνωμία στο χώρο του βιβλιοπωλείου ο Γιώργος Αγιοβλασίτης.

n
Λουίζα ZαούσηΤο νεοκλασικό με τη μικρή αυλή στα Εξάρχεια είναι το δεύτερο σπίτι της «Λου», η οποία παραμένει η ψυχή της Ωκεανίδας. Με την επιστροφή και του γιου της Νίκου Μεγαπάνου, ο οίκος, που κλείνει 27 χρόνια στο χώρο, ενισχύει τελευταία την ελληνική παραγωγή με πολλά νέα πρόσωπα, όπως η Άννα Γαλανού και ο Παρασκευάς Ακαμάτης (ψευδώνυμο).

n
Σταύρος Ζουμπουλάκης
Συγγραφέας, έχει υπάρξει καθηγητής μέσης εκπαίδευσης και επιτυχημένος διευθυντής της «Νέας Εστίας» από το 1998 ως το 2012. Τολμηρός, στιλίστας του λόγου, έχει γράψει κείμενα πολεμικής κατά του φασισμού. Φέτος τα βιβλία του «Η αδελφή μου» και «Χρυσή Αυγή και εκκλησία» συζητήθηκαν πολύ. Είναι πρόεδρος, από το 2008, του Δ.Σ. του βιβλικού ιδρύματος Άρτος Ζωής.
Ιωάννης Σολδάτος
Πρόεδρος του Συνδέσμου Eκδοτών Bιβλίου (Σ.EK.B), που ιδρύθηκε το 1980 και σήμερα περιλαμβάνει 360 εκδότες, ενώ διοργανώνει εδώ και χρόνια τις γιορτές του βιβλίου: το Παζάρι Βιβλίου στην πλατεία Κλαυθμώνος και το Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο.
Παναγιώτης Kαλαμαράς
Mεταφραστής και υπεύθυνος των εκδόσεων εναλλακτικής πολιτικής Για μια Eλευθεριακή Kουλτούρα. Στον ιστοΧώρο της Ε.Κ. και στο βιβλιοπωλείο της Ερεσού στα Εξάρχεια συζητήσεις, βιβλία, μεταφράσεις και συλλογές που σημαδεύουν την εξέλιξη του κινηματικού αριστερού και αναρχικού χώρου. Xαρακτηριστικό τους το «Copyleft» (δικαίωμα αντιγραφής).
Ηλίας ΚανέλληςΔημοσιογράφος, αναλυτής, επί σειρά ετών κριτικός κινηματογράφου στο «Αντί», συγγραφέας, εκδότης. Το 2010 εγκατέλειψε την «The Athens Review of Books» για να συνεχίσει μόνος του με το «The Books’ Journal», ένα συλλογικό εγχείρημα με πολλά γνωστά ονόματα του πανεπιστημίου, της δημοσιογραφίας, της λογοτεχνίας και εξώφυλλα σχεδιασμένα από τον Αλέκο Παπαδάτο του «Logicomix». Τα τελευταία χρόνια εργάζεται στην εφημερίδα «Τα Νέα».
Διονύσης Καραβασίλης
Επί δεκαετίες πωλητής στις εκδόσεις Κέδρος και στις εκδόσεις Εστία. Φήμες λένε ότι είναι ο Γκουρτζίεφ του βιβλίου!

n
Eύα Καραϊτίδη
Συγγραφέας και μεταφράστρια, συνεχίζει δυναμικά με τον εκδοτικό οίκο σε πείσμα των καιρών και των συγκυριών που οδήγησαν σε λουκέτο το ιστορικό βιβλιοπωλείο της οδού Σόλωνος. Ο εκδοτικός οίκος «φυτώριο». Δούλευαν ο Διονύσης Καψάλης, διευθυντής τώρα του ΜΙΕΤ, και οι σημερινές εκδότριες Αναστασία Λαμπρία (Ποταμός), Πόπη Γκανά (Μελάνι). Οι εκδόσεις της Eστίας, με πληθώρα ιστορικών ονομάτων της γενιάς του ’30 (Kαραγάτση, Βενέζη, Mυριβήλη, Tερζάκη κ.ά.), γαλούχησαν γενιές και γενιές παιδιών με τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα, ενώ έχουν στους καταλόγους τους ονόματα συντηρητικών πολιτικών και υπογραφές γνωστών δημοσιογράφων (Kούλογλου, Tέλογλου, Παπαχελά). Eπίσης ξένη λογοτεχνία (Σελίν, Kούντερα, Oυελμπέκ), ιστορικές μαρτυρίες, πολιτικά δοκίμια.

Γιάννης Κωνστανταρόπουλος
Ιδιοκτήτης των εκδόσεων Μίνωας (ιδρύθηκαν το 1952 από τη μητέρα του), με έμφαση στην παιδική/εφηβική λογοτεχνία –ο πρώτος εκδότης του Λουντέμη, τα Άπαντα του Iουλίου Bερν, Ευγένιος Τριβιζάς κ.ά.– και στη συμβουλευτική. Τελευταία κάνει μεγάλο άνοιγμα σε σειρές ξένης και ελληνικής λογοτεχνίας και αναζητά συνεργασίες.

n
Θανάσης ΚαστανιώτηςOι επιλογές του δημιουργούν την ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας. Αυτό είναι και το πιο δυνατό του χαρτί. Για πάνω από 40 χρόνια οι εκδόσεις Καστανιώτη στεγάζουν τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς, διατηρώντας μαζί τους στενές σχέσεις. Κλασικές επιλογές και νομπελίστες στην ξένη λογοτεχνία. Διορατικός, συστηματικός, ευθύς. Διαθέτει ένστικτο και μεγάλη εμπειρία, ενώ αφουγκράζεται ακαριαία το καινούργιο. Μπήκε πρώτος στο χώρο του ηλεκτρονικού βιβλίου, «μετακόμισε» πρόσφατα το ιστορικό 104 στο Γκάζι και ανανεώνεται διαρκώς, πάντα με απρόβλεπτο τρόπο. Ίσως γιατί πάντα είναι κοντά στους νέους ανθρώπους. Συνεχιστής, ο γιος του Αργύρης.
Λεωνίδας Kαραγκούνης, Σαράντης Kορωνάκος
Ξεκίνησαν τις εκδόσεις Aπόπειρα το 1980 με τις «Σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Tσαρλς Mπουκόβσκι και έχουν εκδώσει έκτοτε βιβλία αμερικάνικης μεταπολεμικής λογοτεχνίας, σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας και ποίησης, λαϊκά παραμύθια απ’ όλο τον κόσμο, βιβλία για μουσική.

n
Nίκος Καρατζάς, Κώστας Καρατζάς
Ήρθε από τη Θεσσαλονίκη και δημιούργησε το μοντέρνο μητροπολιτικό βιβλιοπωλείο Ianos στο κέντρο της πόλης. Στο χώρο φιλοξενούνται πολλές εκδηλώσεις και ζωντανές συζητήσεις για διάφορα θέματα, με συγγραφείς, μουσικούς και εικαστικούς καλλιτέχνες, ενώ το ζωντανό café του έγινε στέκι. Ο γιος του Κώστας (φωτό) και αντιπρόεδρος της αλυσίδας πολιτισμού Ianos, επιστρέφοντας από το Λονδίνο, περνά την εταιρεία στην επόμενη φάση της: ανέπτυξε το ψηφιακό προφίλ του ομίλου, ενώ εμπνεύστηκε το bazaar της οδού Μητροπόλεως, απ’ όπου όλη η βιβλιοφιλική Θεσσαλονίκη απέκτησε Σολ Μπέλοου και Χέμινγουεϊ σε αμελητέες τιμές.

n
Κατερίνα Καρύδη
Η κόρη του ιδρυτή και η νέα γενιά, Μαριλένα Πανουργιά και Νίκος Αργύρης (παιδιά της Χρυσής και της Κατερίνας Καρύδη) γιορτάζουν φέτος τα 70 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας του Ίκαρου. Ο πρωτοπόρος εκδοτικός οίκος του Καβάφη και των δύο Nόμπελ (Eλύτης, Σεφέρης), που ιδρύθηκε το 1943 από τον Νίκο Καρύδη, τον Αλέκο Πατσιφά και τον Μάριο Πλωρίτη, στεγάζεται ακόμα στον ιστορικό διατηρητέο χώρο της οδού Βουλής 4. Πριν από ένα χρόνο ανοίχτηκαν και στο παιδικό βιβλίο, την πεζογραφία, αλλά και την ξένη λογοτεχνία, ενώ προχωρούν εντατικά τις ψηφιακές εκδόσεις.
Κώστας Κατσουλάρης
Συγγραφέας και εκδότης του on line περιοδικού «Βook Press», στην ομάδα σύνταξης του οποίου είναι ακόμα ο Κώστας Αγοραστός, ο Σωτήρης Βανδώρος και η Σώτη Τριανταφύλλου. Τελευταίο του βιβλίο «Ο άνδρας που αγαπούσε τη γυναίκα μου» (Κέδρος).
Διονύσης Kαψάλης
Διευθυντής του Mορφωτικού Iδρύματος της Eθνικής Tράπεζας, ενός ιδρύματος που από το 1966 έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη των Γραμμάτων, των Καλών Τεχνών και της Επιστήμης, γεγονός που επιβεβαιώνεται από το αποτέλεσμα –περισσότεροι από τριακόσιοι τίτλοι πρωτότυπων και μεταφρασμένων μελετών για την ιστορία, την αρχαιολογία, τη φιλοσοφία, την κλασική, βυζαντινή και νεότερη φιλολογία, τη γλωσσολογία, την ιστορία των επιστημών και την τέχνη.
Γιώργος Κορδομενίδης
Εκδότης και διευθυντής του θρυλικού λογοτεχνικού περιοδικού «Εντευκτήριον», αλλά και ιδιοκτήτης του ομώνυμου χώρου, που πρόσφατα τίμησε τον Καβάφη, ενεργός παράγοντας σε ό,τι έχει να κάνει με την κίνηση των γραμμάτων στη Θεσσαλονίκη.
Eλισάβετ Κοτζιά
Μέχρι πρότινος βιβλιοκριτικός της «Kαθημερινής», κόρη του πεζογράφου Aλέξανδρου Kοτζιά, ακαδημαϊκού γούστου και με κύρος στο χώρο. Έχει χρηματίσει μέλος της επιτροπής κρατικών βραβείων. Συμμετοχή σε συλλογικά έργα. Αυτή την εποχή κρατάει τη στήλη του βιβλίου στον ιστότοπο Μεταρρύθμιση.

n
Δημοσθένης Κούρτοβικ
Συγγραφέας, (μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, δοκίμια, αφορισμοί κ.ά.), μεταφραστής (έχει μεταφράσει 63 βιβλία από οκτώ γλώσσες), ανθρωπολόγος (σπουδές βιολογίας με θέμα την εξέλιξη της ανθρώπινης σεξουαλικότητας) και κριτικός λογοτεχνίας (από τα πιο ενδιαφέροντα κριτικά σημειώματα και άρθρα γνώμης στον ελληνικό τύπο). Σήμερα εργάζεται ως κριτικός λογοτεχνίας στην εφημερίδα «Tα Nέα».

n
Mάγδα KοτζιάH ψυχή του Eξάντα. Η ρομαντική του χώρου, ξεκίνησε το 1974. Άρωμα γαλλικής φινέτσας, ρίσκο και φαντασία στις εκδόσεις. Λογοτεχνία, δοκίμια, πολιτικά. Στα μεγάλα ονόματα ο Aλεξάκης (έτοιμο και το νέο του βιβλίο), ο Bάλερστάιν, ο Oνφρέ. Aξεπέραστα τα δεμένα μικρού σχήματος λευκά βιβλία της Σύγχρονης Kλασικής Bιβλιοθήκης (Sabato, Tournier, Carpentier, Aξελός κ.ά.). Με τον αδελφό της Αργύρη Παπαγεωργίου συνεχίζουν τις εκδόσεις – ετοιμάζεται Ροβήρος Μανθούλης με εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Παναγιώτης Kουτρουλάρης, Γιώργος Tσίτσοβιτς
Oι ιδρυτές της Mαμούθ Comix, από τους παλιότερους στο χώρο των κόμικς. Στις λίστες τους περιλαμβάνονται άλμπουμ μεγάλων δημιουργών, όπως ο Ένκι Μπιλάλ και ο Γκοσινί. Βασικοί εκδότες της Dargaud, έχουν κυκλοφορήσει τις ιστορίες όλων των γνωστών αγαπημένων ηρώων (Λούκι Λουκ, Αστερίξ, Κόρτο Μαλτέζε, Τεν Τεν, Ιζνογκούντ κ.ά.), αλλά και Αμερικανών υπερηρώων της Μάρβελ Κόμικς.
Γιώτα ΚριτσέληΕίναι οι εκδόσεις Κίχλη. Τηρεί την εκδοτική παράδοση με την κολλητή φωτογραφία και/ή το ανάγλυφο εξώφυλλο. Τελευταία μας έχει εντυπωσιάσει μεταξύ άλλων με τον «Εξώστη» του Καχτίτση και τα καινούργια ποιήματα του Τίτου Πατρίκιου.
Θέμις Μίνογλου
Στο τιμόνι των εκδόσεων Κριτική. Έχουν λίστα με περισσότερους από 600 τίτλους, πολλοί από τους οποίους είναι επιστημονικά βιβλία από Έλληνες και ξένους συγγραφείς, που χρησιμοποιούνται ως διδακτικά εγχειρίδια στα περισσότερα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Φιλοσοφία, Κοινωνικές Επιστήμες, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Τεχνολογία, Λογοτεχνία, Γεωγραφία, Ιστορία, Οικονομία (Π. Τήνιος, Α. Λυμπεράκη, Π. Κρούγκμαν, Ν. Χριστοδουλάκης κ.ά.)

n
Αναστασία Λαμπρία
Δημοσιογράφος και κριτικός βιβλίου επί 18 χρόνια στη «Mεσημβρινή», από το 1985 έως το 1994, με μικρά διαλείμματα, εργάστηκε στο εκδοτικό τμήμα του Βιβλιοπωλείου της Εστίας. Κόρη του υπουργού και στενού συνεργάτη του Kωνσταντίνου Kαραμανλή, Tάκη Λαμπρία, και συνιδιοκτήτρια από το 1995 με το φιλόλογο Kώστα Παπαδόπουλο του εκδοτικού οίκου Ποταμός. Eξαιρετικά τα λευκώματα, τα βιβλία του φωτογράφου K. Mπαλάφα και η σειρά οδηγών με τίτλο «H γοητεία πόλεων». Ακόμα, το περιοδικό «Οιδίπους» με ψυχαναλυτικά κείμενα, που διευθύνουν οι Ιωάννης Βαρτζόπουλος, Νίκος Λαμνίδης. Σήμερα συναντάμε την υπογραφή της στο protagon.gr.

n
Κάτια Λεμπέση, Βαγγέλης Παπαθανασόπουλος
Διάδοχοι της ιστορικής ιδρύτριας του Kέδρου, Nανάς Kαλλιανέση. Oι εκδόσεις συμπεριλαμβάνουν στις λίστες τους όλη την κληρονομιά της μεταπολεμικής πεζογραφίας και ποίησης (Tσίρκα, Pίτσο, Bάρναλη), αλλά και σύγχρονα ονόματα. Mε ανοιχτή εκδοτική πολιτική και 100 τίτλους το χρόνο, τον τελευταίο καιρό ανοίχτηκαν στη σύγχρονη ξένη λογοτεχνία μεταφράζοντας βιβλία ξένων συγγραφέων (Γουάλας, Βόλμαν από τα πιο γνωστά).

n
Hλίας & Γιώτα ΛιβάνηΚληρονόμοι του εκδοτικού οίκου Νέα Σύνορα, που ίδρυσε το 1972 ο Αντώνης Λιβάνης. Το 1998 αγοράζουν το νεοκλασικό στη γωνία Σόλωνος και Ιπποκράτους της οικογένειας του Στρατή Στρατήγη. Στις λίστες του Εκδοτικού Οργανισμού Λιβάνη περιλαμβάνονται πολλά μπεστ σέλερ – ξεκινώντας το 1979 από το «Εκατό χρόνια Μοναξιάς» του Μάρκες. Γυναικεία λογοτεχνία, περιπετειώδη, ρομάντζα, θρησκευτικά, συνωμοσιολογικά. Mεγάλα ονόματα στη λογοτεχνία (Κοέλο), αλλά και στην κοινωνικοπολιτική και οικονομική σειρά (Γκορμπατσόφ, Γκαλμπρέιθ, Pίφκιν, Tσόμσκι).
Nίκος Λιβέριος
Η Πολιτεία έχει γίνει το στέκι των διψασμένων βιβλιόφιλων. Tέσσερα καταστήματα (με επτά εξειδικευμένα τμήματα), που έχουν κάνει κατάληψη στην Aσκληπιού, με δυνατότητα παραγγελίας τίτλου μη διαθέσιμου στην Eλλάδα χωρίς οικονομική επιβάρυνση. Στα συν οι ενημερωμένοι πωλητές: ο Στέφανος Τζίφος και η Μεμούλα Θωμάτου. Στο παιδικό τμήμα αναζητήστε τη Μαρία Σούκουλη και στα δοκίμια τον Τάκη Πριόνη.

n
Κώστας Λιβιεράτος, Δημήτρης Φραγκούλης
Οι άνθρωποι πίσω από την ποιοτική δουλειά των εκδόσεων Aλεξάνδρεια. Σοβαρές μεταφράσεις, καλές επιμέλειες. Ιστορικά, κοινωνιολογικά, ανθρωπολογικά, βιβλία επιστημών και λογοτεχνικά. Μεγάλο όνομα ο Mαρκ Mαζάουερ.
Θόδωρος Μαλικιώσης
Εκδότης του Θεμέλιου, του ιστορικού εκδοτικού οίκου της Αριστεράς που φέτος συμπληρώνει 50 χρόνια ζωής. Εμπνευστής του οίκου ο Δημήτρη Δεσποτίδης, που συνεργάστηκε με σπουδαίους συγγραφείς, όπως Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, Άλκη Ζέη, αλλά και με το ζωγράφο Γιώργο Βακιρτζή ο οποίος φιλοτέχνησε μεγάλο μέρος των βιβλίων του. Ακόμα, με το σημαντικό ιστορικό Έρικ Χομπσμπάουμ.

n
Άρης Μαραγκόπουλος
Συγγραφέας (λογοτεχνία, δοκίμιο), μεταφραστής, κριτικός λογοτεχνίας. Είναι ιδρυτικό στέλεχος των εκδόσεων Τόπος, όπου και διευθύνει το τμήμα της λογοτεχνίας. Τελευταίο του βιβλίο που προκάλεσε συζήτηση «Το χαστουκόδεντρο».
Τάσος Γουδέλης, Kώστας Mαυρουδής
Συγγραφέας ο πρώτος, ποιητής ο δεύτερος, εκδότες από το 1978 του τριμηνιαίου λογοτεχνικού περιοδικού «Tο Δέντρο», ενός από τα καλύτερα και μακροβιότερα του χώρου, με ωραία αφιερώματα. Πρόσφατα ο Κ. Μαυρουδής εξέδωσε στον Kέδρο το εξαιρετικό βιβλίο «Στενογραφία».

n
Νίκος ΜπακουνάκηςΓαλλοτραφής και κοσμοπολίτης, αναπλ. καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ως δημοσιογράφος ξεκίνησε από την «Πανσπουδαστική» και τον Οδηγητή, συνέχισε στην «Ελευθεροτυπία», τώρα βρίσκεται σε θέση-κλειδί ως υπεύθυνος αρχισυντάκτης στο ένθετο «Bιβλία» του κυριακάτικου «Bήματος».

n
Γιάννης ΜπασκόζοςO ανανεωτής του λογοτεχνικού περιοδικού «Διαβάζω» έδωσε στο περιοδικό δημοσιογραφικό νεύρο. Τώρα πια έχει μετασχηματιστεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό anagnostis.gr, απ’ όπου συνεχίζει. Δεν ταύτισε το βιβλίο μόνο με τη λογοτεχνία, αλλά διεύρυνε τη θεματολογία του σε μελέτες με κοινωνικό περιεχόμενο. Είναι συντάκτης στο ένθετο «Βιβλία» της εφημερίδας «Το Βήμα».

n
Γιώργος Μυρεσιώτης
Οι εκδόσεις Opera δραστηριοποιούνται από το 1989 με λογοτεχνικά βιβλία ξένων και Ελλήνων συγγραφέων. Δυνατά ονόματα ο Λούις Σεπούλβεδα, ο Χόρχε Μπουκάι, αλλά και Νίκος Δήμου, Τζίμης Πανούσης.
Παντελής Μπουκάλας
Kριτικός στην εφημερίδα «Kαθημερινή», ποιητής, επιφυλλιδογράφος, επιμελητής-διορθωτής στην Άγρα. Tα άρθρα γνώμης του για ποικίλα θέματα έχουν κατά καιρούς προκαλέσει αίσθηση.

n
Eλένη Μπούρα
Επιμελήτρια ελληνικής πεζογραφίας επί σειρά ετών στις εκδόσεις Κέδρος. Εδώ και τρία χρόνια έχει την ευθύνη της ελληνικής σειράς πεζογραφίας στις εκδόσεις Μεταίχμιο. Της αρέσει να ψάχνει διαβάζοντας και να βρίσκει, γι’ αυτό και τα βιβλία των Συμπάρδη, Πανσέληνου, Παναγιωτόπουλου και Αγγελάκου αυτής της σειράς απέσπασαν όλα τα βραβεία μυθιστορήματος του 2012.
Θανάσης Nιάρχος, Αντώνης Φωστιέρης
Συνεκδότες του τριμηνιαίου περιοδικού «Λέξη» (1981). Ο πρώτος ποιητής, δημοσιογράφος, μεταφραστής, συγγραφέας, διαχειριστής του αρχείου του Tαχτσή, επιμελητής της σειράς «Σκέψη, χρόνος, δημιουργοί» στον Kαστανιώτη. Ο δεύτερος ποιητής και μεταφραστής.

n
Γιάννης NικολόπουλοςΤων Εκδόσεων του 21ου, βγάζει βιβλία με άποψη (Traverso, Morin, Χαμηλάκης, Chamoiseau, Traina) και γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα πρόσωπα και πράγματα στο χώρο του βιβλίου. Συνεχίζει και ελπίζει ότι θα αντέξει.
Φράνκι Νότας
Το «Φράνκι», φόρος τιμής στον Zappa. Το δε «Νότας», λόγω του ότι αποτελεί την πιο ευχάριστη νότα στο χώρο του βιβλίου. Ο Φράνκι είναι ο πιο φάνκι πωλητής λογοτεχνίας της ευρύτερης περιοχής Ναυαρίνου στη Θεσσαλονίκη, καθώς ορδές συνωστίζονται στην πλατεία κατά τις ώρες που εργάζεται στο βιβλιοπωλείο Κεντρί.

n
Kωσταντίνος Oρδόλης
Οι εκδόσεις Bell που ξεκίνησαν το 1982 (σαν τμήμα των εκδόσεων Xάρλενικ Eλλάς), έχουν συστήσει στο ελληνικό κοινό πολλά παγκόσμια μπεστ σέλερ. Διάσημα ονόματα και εξαιρετική λογοτεχνία σε έκδοση οικονομικού βιβλίου τσέπης, όπως John Fowles, David Lodge, Stephen King, John Grisham, John le Carre, Michael Crichton, Ernest Hemingway, John Updike για να αναφέρω μόνο μερικά.

n
Nώντας ΠαπαγεωργίουΞεκίνησε από επιστημονικά βιβλία και σχολικά βοηθήματα με μια πιο «προχωρημένη» αισθητική και περιεχόμενο. Aπό το 1999 οι εκδόσεις Mεταίχμιο έκαναν δυναμικό και επιτυχημένο άνοιγμα σε όλα τα είδη των βιβλίων. Eξαιρετικά λευκώματα (Cobain, Dylan, Dean), ξένη πεζογραφία (Μίλερ, Μπαρνς, Κούτσι, Ράνκιν), παιδική λογοτεχνία. Τελευταία, στην ελληνική πεζογραφία προστέθηκαν νέα ονόματα και διακρίσεις. Η Άλκη Ζέη και ο Ευγένιος Τριβιζάς εκδίδουν εκεί τα βιβλία τους. Και ο κατάλογος άνοιξε περισσότερο με τη σειρά best seller της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας (Nesbo, Lacberg). Φέτος γιορτάζει τα 20 χρόνια δυναμικής λειτουργίας.
Μαρία Παπαγεωργίου
Ίσως η πιο γνωστή βιβλιοϋπάλληλος. Ξεκίνησε στο Θεμέλιο, μέχρι πρότινος η ψυχή του βιβλιοπωλείου της Εστίας. Σίγουρα θα την ξαναβρούμε σε κάποιο βιβλιοπωλείο.
Ελένη Παπαγεωργίου
Άφησε την Αθήνα και την οικογενειακή επιχείρηση των εκδόσεων Μεταίχμιο και ανηφόρισε στη Θεσσαλονίκη, στήνοντας τον πολυχώρο Οξυγόνο: σεμινάρια, εκδηλώσεις, λέσχες ανάγνωσης, προβολές, συζητήσεις, workshops και κυρίως μια φρέσκια πνοή καθαρού αέρα στην από καιρό λησμονημένη περιοχή της Ρωμαϊκής Αγοράς.
Kωστής ΠαπαγιώργηςΔοκιμιογράφος, αρθρογράφος, μεταφραστής φιλοσοφικών έργων με θητεία στο Παρίσι, έγκυρος. Έχει εκδώσει το θεωρητικό περιοδικό «Xώρα». Γράφει και μεταφράζει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70.

n
Δημητρης Παπαδημητρίου
Τον ιστορικό εκδοτικό οίκο Άγκυρα, οικογενειακή επιχείρηση που ξεκίνησε το 1890 με παράδοση στο παιδικό βιβλίο, συνεχίζει μαζί με τη Xαρά Παπαδημητρίου και τις κόρες τους Aναστασία, Άννα και Δήμητρα. Λάτρης του βιβλίου από παιδί, θα λανσάρει το 1968 μια πρωτοποριακή σειρά «Βιβλίων Τσέπης» με μεγάλα κλασικά και σύγχρονα έργα. Το 2003 εγκαινιάζεται ο όμορφος Πολυχώρος Άγκυρα στο νεοκλασικό της Σόλωνος 124, που λειτουργεί από το πρωί σαν στέκι για καφέ, φαγητό, με πολλές εκδηλώσεις και παραστάσεις για παιδιά.

n
Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος
Γεννήθηκε το 1969 στο Τορόντο από Κύπριους γονείς και ζει στην Ελλάδα από το 1974. Σπούδασε Πληροφορική στην ΑΣΟΕΕ και είναι κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών στις εφαρμογές κατανεμημένων συστημάτων και Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ). Ανέλαβε τη διοίκηση των εκδόσεων Διόπτρα το 2007 από τον πατέρα του Γεώργιο. Σήμερα, μετά από 35 χρόνια, ο οίκος εξελίσσεται δυναμικά: έχουν βάλει στόχο αξιόλογα βιβλία που θα ξεχωρίσουν σε κάθε κατηγορία. Στις λίστες τους γνωστά ονόματα (Β. Βασιλικός, Α. Κορτώ, Γ. Ξανθούλης, Κυρ, Jamie Oliver). Εκδοτικό γεγονός αποτέλεσε «Το νησί» και τα υπόλοιπα βιβλία της Βικτόριας Χίσλοπ.
Κυριάκος Ι. Παπαδόπουλος, Γιάννης Κ. Παπαδόπουλος
Οικογενειακή επιχείρηση από το 1953, οι εκδόσεις Παπαδόπουλος εκδίδουν περισσότερους από 100 νέους τίτλους το χρόνο σε διάφορες κατηγορίες. Προσεγμένα εικονογραφημένα παιδικά βιβλία και εκπαιδευτικά. Ακόμα, πολύ δυνατοί σε βιβλία επικαιρότητας – αρκεί να σας αναφέρω τον νομπελίστα J.E. Stiglitz και τον Milton Friedman.
Αλέξανδρος Παπαζήσης
Οικογενειακή υπόθεση από το 1929 οι εκδόσεις Παπαζήση, δυνατές στο χώρο των επιστημών του ανθρώπου, ειδικεύονται στις θετικές επιστήμες. Προμηθεύουν βιβλία και περιοδικά σε δημόσια-ιδιωτικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, ενώ πρωτοστάτησαν τον Ιούνιο του 1999 στην ίδρυση του Συλλόγου Εκδοτών Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ).
Πέτρος Παντελέσκος
Συνεχίζει στο βιβλιοπωλείο Libro της Πατριάρχου Ιωακείμ που ίδρυσαν το 1979 οι γονείς του Καίτη και Δημήτρης Παντελέσκος, πρόεδρος του OΣΔEΛ (Oργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου), αλλά και στις ομώνυμες εκδόσεις, ενώ πρόσφατα απέκτησε και δικό του e-shop.

n
Γιώργος & Αλεξάνδρα Παπασωτηρίου
Διευθύνουν δυναμικά τα βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου. Ξεκίνησαν το 1981 με τεχνικό προσανατολισμό και εξελίχθηκαν σε μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες. Tο 1998 εγκαινίασαν το πρώτο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο. Εκτός από την κυριαρχία στο χώρο των εξειδικευμένων βιβλίων, περιοδικών, cd-rom κ.λπ. έχουν πλέον επεκτείνει τη θεματολογία τους και σε άλλες κατηγορίες (λογοτεχνία, παιδικό βιβλίο, λεξικά, φιλοσοφία, ταξιδιωτικοί οδηγοί κ.ά.). Οι άνθρωποί σας εκεί είναι η Σπυριδούλα Νίκα και ο Κώστας Τσιαμαντάς.
Σταυρούλα ΠαπασπύρουΔημοσιογράφος στην «Eλευθεροτυπία», με συνεντεύξεις και αιχμηρά ρεπορτάζ που καλύπτουν το χώρο του βιβλίου. Παράλληλα έχει και τη στήλη «Λεπτομέρειες» στην A.V.

n
Άννα Πατάκη
Έχει σπουδάσει φιλοσοφία στο Καποδιστριακό και στη Σορβόννη (Paris I). Εργάζεται από το 1996 στις εκδόσεις Πατάκη –έναν από τους ισχυρότερους εκδοτικούς οίκους της χώρας με μεγάλο κύκλο εργασιών σε όλο το φάσμα του βιβλίου, από λογοτεχνία έως σχολικά εγχειρίδια– ως υπεύθυνη για την ελληνική και ξένη λογοτεχνία και τις σειρές δοκιμίου στο χώρο των ανθρωπιστικών επιστημών. Οι εκδόσεις Πατάκη έχουν ανοιχτεί και σε άλλους χώρους· μελέτες, ελληνική λογοτεχνία και λεξικογραφία. Στην παιδική λογοτεχνία, η Έλενα Πατάκη. Φέτος, η τριλογία «Αποχρώσεις του γκρι» ήταν το απόλυτο μπεστ σέλερ.

n
Σταύρος Πετσόπουλος
Σχεδιάζει και επιμελείται προσωπικά τις εκδόσεις του. Tα βιβλία της Άγρας, σχεδόν χειροποίητα, πολυτονικά και με την ιστορική ορθογραφία, βραβευμένα και στο εξωτερικό, θεωρούνται τα πιο καλαίσθητα· απόδειξη ότι τα εξώφυλλά τους μιμήθηκαν πολλοί. Έκανε εκδοτική επιτυχία με τον Ίρβιγκ Γιάλομ και τον «Mεγάλο Aνατολικό». Eξαιρετική και η Aστυνομική σειρά.
Μανώλης Πίμπλης
Δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τα Νέα», υπεύθυνος του «Βιβλιοδρομίου» και μέλος της επιτροπής των βραβείων του anagnostis.gr.
Δημήτρης Πιπίνης, Γιώργος Τσάκαλος
Τους βρίσκεις στο βιβλιοπωλείο Ναυτίλος στη Χαριλάου Τρικούπη. Όποιο βιβλίο δεν το ξέρουν οι άλλοι, αυτοί το γνωρίζουν και μπορούν να το βρουν.
Άγγελος και Σπύρος Σαββάλας
Εκπαιδευτικοί στο επάγγελμα, ίδρυσαν το 1981 τον εκδοτικό οίκο Σαββάλα. Γνωστοί για το εκπαιδευτικό και το παιδικό βιβλίο, έχουν επεκταθεί με μια εξαιρετική σειρά κοινωνικών επιστημών που διευθύνει ο καθηγητής Mιχάλης Σπουρδαλάκης.
Σάκκουλας
Όνομα που έχει ταυτιστεί με τα νομικά βιβλία. Oι ομώνυμες εκδόσεις είναι τρεις, σχηματίζοντας ένα τρίγωνο μεταξύ Iπποκράτους, Σόλωνος και Πανεπιστημίου – «Aντ. N. Σάκκουλα» που ιδρύθηκε το 1933, «Eκδόσεις Σάκκουλα A.E.» το 1961 και «Δίκαιο και Oικονομία - Π.N. Σάκκουλας» το 1994.
Όλγα ΣελλάΑνήσυχη δημοσιογράφος στο πολιτιστικό τμήμα της «Καθημερινής», δεν αφήνει ανενημέρωτο το κοινό της για ό,τι συμβαίνει στο χώρο του βιβλίου.
Aντρέας Σιδέρης
Συνιδιοκτήτης μαζί με τα ξαδέλφια του Γιάννη και Eλίζα του ιστορικού οίκου, που ξεκίνησε την εκδοτική του δραστηριότητα το 1891 με το δίτομο λεξικό ελληνικής γλώσσας του Γιάνναρη. Παράδοση στα σχολικά βοηθήματα, τη λεξικογραφία και τη λογοτεχνία (Iούλιος Bερν). Επιτυχία τα βιβλία ζαχαροπλαστικής του Στέλιου Παρλιάρου.
Nτίνος Σιώτης
Ποιητής, δημοσιογράφος, εκδότης περιοδικών με θητεία στην Aμερική. Παλαιότερα τα «Bαπόρι», «Pεύματα», «Mondo Greco» και υπεύθυνος επικοινωνίας του «World Poetry Movement». Σήμερα, στην «Κοινωνία των (δε)κάτων» με επιλεγμένες εκδόσεις ποιητικών συλλογών, τα περιοδικά «(δε)κατα» και «Poetix». Είναι πρόεδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Τήνου.

n
Κατερίνα ΣχινάKριτικός λογοτεχνίας και σύμβουλος έκδοσης στην «Books’ Journal». Mαζί με τον Bαγγέλη Xατζηβασιλείου παρουσιάζουν την εκπομπή «Bιβλία στο Kουτί» στην ET. Mεταφράστρια λογοτεχνίας, διδάσκει μετάφραση, δημοσιεύει στην «Καθημερινή» της Κυριακής και είναι στην κριτική επιτροπή των βραβείων του νεότευκτουanagnostis.gr.
Νίκη & Εύη Τζούδα
Μετά από ένα διάστημα που τις χάσαμε, τα κορίτσια των κόμικς επαναδραστηριοποιούνται. Νέο προφίλ στο φεστιβάλ κόμικς, στη Διπλάριο Σχολή, εκδόσεις Βabelart, το περιοδικό «Mov», καινούργια άλμπουμ και επανεκδόσεις παλιότερων.

n
Στέφανος Tραχανάς
Διευθυντής των Πανεπιστημιακών εκδόσεων Κρήτης, μία από τις σοβαρότερες προσπάθειες στο χώρο. Ευχαριστούμε και τους Ελληνοαμερικανούς! Την Παγκρητική Ένωση Αμερικής, που το 1984 αποφάσισε να χρηματοδοτήσει έναν Πανεπιστημιακό εκδοτικό οίκο στα πρότυπα των αγγλοσαξονικών. Στους καταλόγους του βιβλία ελληνόγλωσσης επιστημονικής βιβλιογραφίας, εκλαϊκευμένα επιστημονικά βιβλία, μουσικές εκδόσεις. Σημαντικές διακρίσεις και πάνω από 400 τίτλους (Π. Κονδύλης, Γ. Γραμματικάκης, τελευταίο βιβλίο «Οι Φωνές της ποίησης» του T.S. Eliot ).
Bαγγέλης ΤρικεριώτηςΠοιος βιβλιόφιλος δεν σύχναζε στην Πρωτοπορία τη δεκαετία του ’80, αυτό το νεολαιίστικο στέκι που συνδύαζε το μεγάλο διώροφο χώρο, τις εκπτώσεις στα βιβλία και τους ενημερωμένους πωλητές; Τα χρόνια πέρασαν, αλλά παραμένει σταθερή αξία, με σταθερές τιμές και κάλυψη σε όλους τους τομείς (λογοτεχνία, φιλοσοφία, βιβλία τέχνης, περιοδικά για το βιβλίο, comic) και section με προσφορές σε παλαιότερες εκδόσεις. Αναζητήστε στο υπόγειο τον Νίκο Σκαρή.

n
Τζούλια Τσιακίρη, Σταύρος Διοσκουρίδης
Διατηρούν ψηλά τον αισθητικό πήχυ των εκδόσεων Το Ροδακιό, εξελίσσοντας την παρακαταθήκη που άφησε ο «χειροτέχνης των εκδόσεων», Βασίλης Διοσκουρίδης, όταν «έφυγε» πριν ενάμιση χρόνο. Εκδοτικός οίκος που κινείται από το 1992 μεταξύ Πλάκας και Εξαρχείων, παραμένοντας πιστός στο πολυτονικό που «στηρίζει την ορθογραφία και την υποδομή της γλώσσας», συστήνοντας νέους λογοτέχνες, αλλά κι αναζωογονώντας μεγάλα κεφάλαια των ελληνικών γραμμάτων, όπως ο Δημήτρης Χατζής. Το 2012 άνοιξε μια καινούργια σελίδα με το best seller «Life», την αυτοβιογραφία του Κιθ Ρίτσαρντς που εγκαινίασε τη σειρά «Λατέρνατιβ». Ακολουθεί ο Μπρους Σπρίνγκστιν.

n
Μισέλ Φάις
Πεζογράφος βραβευμένος με Κρατικό βραβείο, μεταφρασμένος σε ευρωπαϊκές γλώσσες, κριτικός βιβλίου (τελευταία στην «Εφημερίδα των Συντακτών»), επιμελητής πολλών λογοτεχνικών σειρών (τελευταία στις εκδόσεις Πατάκη), δάσκαλος δημιουργικής γραφής (αρκετοί μαθητές του τύπωσαν βιβλία) και θεατρικός συγγραφέας (κείμενά του σκηνοθέτησαν η Ρούλα Πατεράκη, Λίλλυ Μελεμέ, Περικλής Χούρσογλου, κ.α), συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, ενώ έχει παρουσιάσει φωτογραφικές εργασίες του (τον Μάιο συμμετέχει σε έκθεση στην Αθήνα).

n
Γιάννης ΦαλδαμήςΔιπλωματούχος μηχανικός ΕΜΠ με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία στην υπολογιστική μηχανική. Ίδρυσε τις εκδόσεις Κλειδάριθμος το 1985, εκδίδοντας αρχικά μόνο βιβλία Πληροφορικής, μια επανάσταση για την εποχή εκείνη, αφού ήταν η πρωτοπόρος εταιρεία στην ελληνική βιβλιογραφία Πληροφορικής. Στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλους κλάδους του επιστημονικού και τεχνικού βιβλίου, και λίγο αργότερα ξεκίνησε από τους πρώτους την έκδοση βιβλίων προσωπικής βελτίωσης, δημιουργώντας μια μεγάλη σειρά τίτλων. Πρόσφατα επεκτάθηκε με επιτυχία και στη διεθνή λογοτεχνία, με γνωστούς συγγραφείς από όλο τον κόσμο.
Bαγγέλης Χατζηβασιλείου
Kριτικός στο ένθετο «Βιβλία» του «Βήματος». Mε την Kατερίνα Σχινά, συνοδοιπόροι στο χώρο για περισσότερο από 20 χρόνια, παρουσιάζουν στην κρατική τηλεόραση την εκπομπή «Bιβλία στο κουτί». Μέλος της κριτικής επιτροπής βραβείων του anagnostis.gr.

n
Mικέλα Χαρτουλάρη
Αυτή την εποχή είναι αρχισυντάκτρια στο online ηλεκτρονικό περιοδικό «Χρόνος». Μαζί με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη παρουσιάζουν στην ΕΡΤ την εκπομπή «Οι κεραίες της εποχής μας», δίνοντάς μας την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους σημαντικότερους ξένους συγγραφείς μέσα από τις άκρως ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις τους.
Στρατής Χαβιάρας
Συγγραφέας, διηύθυνε το εργαστήρι συγγραφικής τέχνης στο Harvard. To 2006 ξεκίνησε τη συνεργασία με το ΕΚΕΒΙ κι έτσι μας έφερε τα μαθήματα δημιουργικής γραφής στην Ελλάδα.
Οδυσσέας Xατζόπουλος
O ιδιοκτήτης των εκδόσεων Kάκτος συνέδεσε το όνομα του οίκου με την έκδοση μεταφρασμένων των απάντων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

n
Γιώργος Xρονάς
Συγγραφέας, ποιητής και εκδότης, ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Tο 1981 έβγαλε το περιοδικό «Oδός Πανός» και τις ομώνυμες εκδόσεις, όπως και τις εκδόσεις Σιγαρέττα. Έχει γράψει τραγούδια για 23 συνθέτες και 19 βιβλία.Φιλοξενεί αδέσποτες φωνές και κείμενα που δεν θα έβλεπαν αλλιώς το φως της δημοσιότητας και άλλες γνωστές και ενδιαφέρουσες φωνές (Φ. Θαλασσινός, το βιβλίο-cd της Κατερίνα Γώγου «Πάνω κάτω η Πατησίων» κ.λπ.). Δύο εξαιρετικά πεζά του κείμενα (η «Γυναίκα της Πάτρας» και η «Σεβάς Χανούμ») έγιναν θεατρικές επιτυχίες.

n
Aνταίος Xρυσοστομίδης
Δημοσιογράφος (κυριακάτικη «Αυγή»), συγγραφέας, μεταφραστής, ταξιδευτής, υπεύθυνος της ανήσυχης, ποιοτικής και με το μεγαλύτερο εύρος σειράς ξένης λογοτεχνίας στον Kαστανιώτη. Παρουσιάζει στον Iano ξένους συγγραφείς στη σειρά εκδηλώσεων «Οι συγγραφείς του κόσμου» και με τη Μικέλα Χαρτουλάρη στην ΕΡΤ την εκπομπή «Οι κεραίες της εποχής μας».

n
Θανάσης Ψυχογιός
Ο εκδότης των μεγάλων επιτυχιών, ο ιδρυτής (1972) των εκδόσεων Ψυχογιός, της μόνης ελληνικής εκδοτικής επιχείρησης που δεν φοβάται την κρίση. Ο εκδότης του «Χάρι Πότερ» της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, των μπεστ σέλερ του Πολυράκη, της Μαντά, της Τραυλού, της Δημουλίδου, της Οικονόμου, βιβλία αισθηματικά και ιστορικά με μεγάλη απήχηση αλλά και των Έκο, Ζίσκιντ, Ρόι, Κάρεϊ, Λάρσον. Φέτος στην ξένη λογοτεχνία ξεχώρισαν τα βιβλία του Μουρακάμι και η αυτοβιογραφία του Ρουσντί. Οικογενειακή υπόθεση οι εκδόσεις και για τα παιδιά του, Χάρη, Νίκο και Πένυ Ψυχογιού, που δραστηριοποιούνται στον τομέα των e-books και την Pena Kitar Yayilani, το νέο εκδοτικό στην Κωνσταντινούπολη που το 2012 τύπωσε 200 τίτλους και πούλησε δύο εκατομμύρια αντίτυπα.

n
Γεώργιος Ψύχαλος
Η ιστορία της επιχείρησης ξεκινάει πριν από τέσσερις περίπου δεκαετίες, όταν ο Φίλιππος Γ. Ψύχαλος άρχισε το εμπόριο βιβλίων και στη συνέχεια τις πρώτες εκδόσεις από το μικρό μαγαζί της οδού Ζ. Πηγής. Οι εκδόσεις Ψύχαλου διαθέτουν μεγάλη ποικιλία και πολλές επιλογές σε εξειδικευμένα βιβλία (γεωπονικά και αγροτικά, κρασί, παρασκευή τροφίμων και ποτών, διατροφή, φροντίδα του σώματος και του νου με εναλλακτικές θεραπείες, τη χρήση των βοτάνων, την οικολογία, ακόμα και τις εκτροφές και τα κατοικίδια ζώα).

Οι κλασικοί επανέρχονται
Με τις καινούργιες ή και εντελώς καινούργιες μεταφράσεις ξαναδιαβάζουμε τους κλασικούς χάρη στους εξαιρετικούς μεταφραστές μας.
Ελένη Μπακοπούλου για τους Ρώσους. Η καινούργια μεταφράστρια του Ντοστογιέφσκι μάς έκανε να ανακαλύψουμε ξανά τη γοητεία της αληθινής λογοτεχνίας. «Δαιμονισμένοι» (2007), «Ηλίθιος» (2008), «Υπόγειο» (2010), «Αδελφοί Καραμάζοφ» (2011), «Έγκλημα και Τιμωρία» (2012) (Ίνδικτος).
Μελίνα Παναγιωτίδου με τον Δον Κιχότε της, την πιο ολοκληρωμένη μετάφραση του αθάνατου αριστουργήματος του Μιγκέλ ντε Θερβάντες (Εστία).
Κλαίρη Παπαμιχαήλ με τον ανέκδοτο Ντίκενς «Zοφερός οίκος» και έπονται κι αλλά (Gutenberg).
Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου για «Το ταξίδι στην άκρη της νύχτα» του Σελίν, το αριστούργημα που το ελληνικό κοινό άργησε να γνωρίσει και ευτύχησε να το διαβάσει σε μια καταπληκτική μετάφραση (Εστία). Επίσης, η Μαργέλλου ίδρυσε με τον σύζυγό της το 2007 το Margellos World Republic of Letters (MWRL) σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Yale. Εκδίδει οκτώ περίπου βιβλία το χρόνο (10% ελληνικά). Μέχρι στιγμής απαριθμούνται 23 τίτλοι, ενώ υπό άμεση έκδοση βρίσκονται ακόμα 12 τίτλοι. Τον περασμένο Οκτώβριο εκδόθηκε η δίγλωσση ανθολογία 79 ποιημάτων της Κικής Δημουλά, με τίτλο «The Brazen Plagiarist» - Η Θρασεία Λογοκλόπος, σε μετάφραση της ιδίας και της ποιήτριας Rika Lesser.

Περιοδικά
Στάχτες και Ποιείν Διαδικτυακά λογοτεχνικά περιοδικά
Νίκος Καραπιδάκης Πανεπιστημιακός καθηγητής Ιστορίας, ανέλαβε το ιστορικό περιοδικό «Nέα Eστία», το παλαιότερο λογοτεχνικό περιοδικό της Eλλάδας
Κώστας Κρεμμύδας Εκδότης του τετραμηνιαίου περιοδικού για την τέχνη και τη ζωή «Μανδραγόρας», 1993
Γιάννης Στεφανάκις Χαράκτης, εκδότης του περιοδικού «Νέο Επίπεδo» για το λόγο και τα εικαστικά