15.11.09

ΠΕΘΑΝΕ Η ΡΕΝΑ ΣΤΑΥΡΙΔΗ-ΠΑΤΡΙΚΙΟΥ

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΩΛΕΙΑ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ

Πέθανε την Παρασκευή το πρωί η ιστορικός και καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου। Γεννήθηκε το 1944 και σπούδασε νομικά στην Αθήνα και το Στρασβούργο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι.

Η Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου διακρίθηκε στον χώρο της ιστορίας των ιδεών, με δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Βασικό της ερευνητικό αντικείμενο ήταν ο δημοτικισμός, το γλωσσικό ζήτημα και η ελληνική παιδεία, ενώ από το πρώτο ήδη βιβλίο της, Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα (1976), που κυκλοφόρησε από τη Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη των εκδόσεων Ερμής που διηύθυνε ο Άλκης Αγγέλου, ξεχώρισε για τη σαφήνεια των ιδεών και του ύφους, το ερευνητικό της πνεύμα και τους ορίζοντες της γραφής της. Παράλληλα, υπήρξε μια διαυγής και μαχητική παρουσία, με σταθερή παρέμβαση στον δημόσιο χώρο των αριστερών και προοδευτικών ιδεών.

(2009) Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική, Ολκός(2008) Οι φόβοι ενός αιώνα, Μεταίχμιο(2007) Η εκπαιδευτική πολιτική στα χρόνια του Ελευθέριου Βενιζέλου, Ελληνικά Γράμματα, [εισήγηση](2005) Ευαγγελικά 1901 - Ορεστειακά 1903 νεωτερικές πιέσεις και κοινωνικές αντιστάσεις, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, [εισήγηση](2004) Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών(2003) Ευρώπη και νέος ελληνισμός, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, [εισήγηση](2003) Το παρόν του παρελθόντος. Ιστορία, λαογραφία, κοινωνική ανθρωπολογία, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, [εισήγηση](2002) Η εκρηκτική εικοσαετία 1949-1967, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, [εισήγηση](2000) Δημοτικισμός και κοινωνικό πρόβλημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, [επιμέλεια](1999) Ο Γ. Σκληρός στην Αίγυπτο, Θεμέλιο(1995) Η ιστορία συνεχίζεται, Ολκός, [μετάφραση](1989) Ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία 1821-1833, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, [μετάφραση]

(στοιχεία από την εφημερίδα Η ΑΥΓΗ, 15.11.2009 και τη βάση BIBLIONET του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου)

---------------------------------------------------------------------

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΡΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
ΣΤΟ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ (τεύχος 83, 2009)
ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΡΕΝΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗ-ΠΑΤΡΙΚΙΟΥ
ΟΙ ΦΟΒΟΙ ΕΝΟΣ ΑΙΩΝΑ

Ποιος φοβάται την ιστορία;

Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου. Οι φόβοι ενός αιώνα. Αθήνα, Μεταίχμιο 2008, 310 σελ.


Καλό είναι να ειπωθεί ευθύς εξαρχής, δίχως περιστροφές: το πρόσφατο βιβλίο της Ρένας Σταυρίδη-Πατρικίου, Οι φό­βοι ενός αιώνα, αποτελεί σημαντικό εκδοτικό γεγονός για τις ιστορικές σπου­δές στη χώρα μας, αλλά και γενικότερα για το πεδίο των κοινωνικών και ανθρω­πιστικών επιστημών. Τούτο οφείλε­ται στην πρωτοτυπία και την ποιότητα της νέας αυτής δουλειάς της γνωστής ιστορικού. Καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πά­ντειου Πανεπιστημίου, η συγγρα­φέας έχει δώσει και στο παρελθόν πολλά δείγματα της επιστημοσύνης της. Ωστό­σο, με το παρόν πόνημα κατορθώνει κάτι δυσκολότερο και συνάμα πολυτιμότερο: επιτυγχάνει ένα είδος λιτής ω­ριμότητας, προσφέροντας απόσταγμα στο­χαστικού επιστημονικού λόγου.
Το βιβλίο ανοίγει με μια σύντομη αλλά εξαιρετικά κατατοπιστική εισαγωγή, η οποία παρουσιάζει τα δεδο­μένα του προβλήματος και προϊδεάζει για το όλο εγχείρημα. Εδώ εξηγείται πώς και γιατί η πορεία της ελληνικής κοινωνίας προς την εθνική ολοκλήρω­ση, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, συνοδεύτηκε αναπόδραστα από την επίπονη διαδικασία της διαμόρφωσης μιας ταυτότητας. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο, μα και δυσερμήνευτο, είναι το γεγονός ότι, παράλληλα με την εθνική ανάταση που προκαλούσαν οι στρατιωτικές ή πολιτικές επιτυχίες, στην ελληνική κοινωνία αναπτύσσο­νταν και πολύπλευροι φόβοι για το ενδεχόμενο μιας εθνικής αποσταθεροποίησης ή καταστροφής. Έτσι, η πορεία της Ελλάδας προς τη νεωτερικότητα, στον 19ο κι ακόμα σαφέστερα στον 20ό αιώνα, σφραγίστηκε ανεξίτηλα από τη γένεση και λειτουργία των φόβων: φό­βος για την εθνική συνοχή, φόβος για τον εκσυγχρονισμό, φόβος για τη Δύση, φόβος για τους λογίους, φόβος για τη δημοτική γλώσσα, φόβος για τον μαρ­ξισμό και, σε τελική ανάλυση, φόβος για την ιστορία.
Εν συνεχεία, η μελέτη της Σταυρίδη-Πατρικίου διαρθρώνεται σε έντεκα κεφάλαια, οι τίτλοι των οποίων δηλώνουν ανάγλυφα τη σημασία τους. Πιο συγκεκριμένα, τα επιμέρους ζητήματα που εξετάζονται αφορούν την πορεία προς τη νεωτερικότητα και τη γένεση των φόβων, την αποτύπωση και εγκατά­στα­ση του ελληνοχριστιανικού ιδεολογή­μα­τος, τον φόβο της δημοτικής γλώσ­σας, το κίνημα του δημοτικισμού και τον φόβο για τη διάσπαση του δημόσιου λόγου, τις εκσυγχρονιστικές πιέσεις και τον φόβο των διανοουμένων, τον φόβο της Δύσης και το αντίδοτο του εθνικι­σμού, την παρέμβαση των σοσιαλιστών, τον μαρξισμό και τον φόβο της ιστορίας, την ιστοριογραφία στους μετεμφυλια­κούς χρόνους και τον φόβο των αλλα­γών. Η ιστορική και ιστοριογραφική ανάλυση της συγγραφέως προχωρεί εις βάθος, έχοντας όμως ταυτόχρονα την αρετή να επιλέγει τα ουσιώδη και να παραλείπει κουραστικές ενδεχομένως λεπτομέρειες. Το χαρακτηριστικό αυτό συ­νιστά έναν επιπλέον λόγο που κα­θι­στά την ανάγνωση του βιβλίου ευχά­ρι­στη και για τον μη ειδικό αναγνώσ­τη.
Χρειάζεται επίσης να υπογραμμιστεί ότι ο ερευνητικός μόχθος της συγγρα­φέως, που είναι προφανής στο τελικό αποτέλεσμα, ισορροπεί μετρημένα με τη στοχαστική εγρήγορση και τον επί­καιρο προβληματισμό. Τούτο σημαίνει ότι Οι φόβοι ενός αιώνα, παρόλο που ανατέμνουν την ελληνική ιστορία των τελευταίων εκατόν πενήντα χρόνων, διαβάζονται και μιλούν για το σήμερα. Γιατί, όπως πολύ ωραία το έγραψε ο Δ. Ν. Μαρωνίτης σε δύο απολίτιστα μονοτονικά σημειώματά του («Συνειρμοί» και «Ιστορίης απόδεξις», Το Βήμα, 31/8 και 7/9/2008), το έργο της Ρένας Σταυ­ρίδη-Πατρικίου αποτελεί όντως «εγχειρίδιο ιστορικής γνώσης και αυτογνωσίας». Η αυτογνωσία είναι ασφαλώς το κυρίως ζητούμενο του βιβλίου. Εξ ου και το τελευταίο κεφάλαιο, αντί επι­λόγου, φέρει τον τίτλο: «Ο ιστορικός: οι πε­ριπέτειες του όρου και της ιδιότη­τας». Πρόκειται για εξαιρετικά εύστοχο σχολιασμό της σημερινής κατάστασης πραγμάτων, ως προς την ιδιότητα, τον ρό­λο και τη λειτουργία του επαγγελ­μα­τία ιστορικού εν Ελλάδι.
Πολλά θα μπορούσε να σκεφτεί κα­νείς εν σχέσει προς τα πρόσφατα οικεία δεινά, τα οποία συνδέονται άρρηκτα με τις περιπέτειες και τις διαμάχες περί την Ιστορία στον δημόσιο χώρο και λόγο (με χαρακτηριστικότερη βεβαίως την τραυ­ματική εμπειρία της σφοδρής ιδεολογικοπολιτικής σύγκρουσης που είχε ως αφορμή και ως επίκεντρο το βιβλίο Ι­στο­ρίας της έκτης τάξης του Δημοτι­κού σχολείου). Πράγματι, τα τελευταία χρό­νια στη χώρα μας οι ιστορικού ή ψευδοϊστορικού τύπου χρήσεις και καταχρήσεις αποτελούν προνομιακό πεδίο ανάπτυξης της ιδεολογικής διαπάλης και προπαγάνδας. Ο ακροδεξιός (και όχι μόνο) σκοταδισμός έχει πλέον εμπεδώ­σει άριστα το μάθημά του: η πολιτική ηγεμονία περνά μέσα από την κατά­κτη­ση της ιδεολογικής ηγεμονίας ως προς την ερμηνεία της ιστορίας. Το ίδιο ι­σχύει, κατά μείζονα λόγο, και για τους εθνικισμούς παντός είδους. Η δυσχερής απάντηση και η ιδιαίτερα δύσκολη αντιπαράθεση σε όλα αυτά τα επικίνδυνα φαινόμενα θα μπορούσε να διαμορφω­θεί, εν μέρει τουλάχιστον, από συγγρα­φικά εγχειρήματα σαν κι αυτό για το ο­ποίο μιλούμε εδώ. Διότι η επιστήμη και η γνώση αποτελούν πάντα αναγκαίες –αλλά όχι και επαρκείς– προϋποθέσεις στον αγώνα υπεράσπισης της ελευθε­ρί­ας. Και όσο θα υποχωρεί γύρω μας ο φό­βος της ιστορίας, τόσο θα μεγαλώνει η ελπίδα για έναν άλλον, καλύτερο κόσμο.
Εν κατακλείδι, το βιβλίο της Ρένας Σταυρίδη-Πατρικίου Οι φόβοι ενός αιώ­να συνδυάζει την επιστημοσύνη με τη φρεσκάδα και την κομψότητα, συμβάλλοντας σε έναν καινοτόμο ιστορικό στο­χασμό. Γι’ αυτό και αξίζει να διαβαστεί όχι μόνον από τους ειδικούς, αλλά και από το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό που αναζητά την αναγνωστική από­λαυση.

8.11.09

ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ ΣΤΟ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ

Ελληνική και ξένη ποίηση και πεζογραφία, φωτογραφικό ένθετο

























Με εκτενές, “αφηγηματικό” αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Φράνσις Μπέικον, ενός από τους σημαντικότερους και πιο εμβληματικούς ζωγράφους του 20ού αιώνα, για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, κυκλοφορεί το νέο, φθινοπωρινό τεύχος του «Εντευκτηρίου» (αριθ. 86, 208 σελ., 12 ευρώ). Δεν λείπουν ούτε από αυτό το τεύχος τα επιλεγμένα κείμενα Ελλήνων συγγραφέων και ξένων σε δόκιμες μεταφράσεις.

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Η Αλεξάνδρα Πλαστήρα, μετά από μεγάλο διάστημα σιωπής, εμφανίζεται με μια ενότητα οκτώ ολιγόστιχων αλλά εξαιρετικά ώριμων ποιημάτων. Ένα από αυτά, το «Ενθάδε»:

Κυριακή ας πούμε
Για να μην πούμε
πώς κλαίει το μωρό
πώς στάζει η βρύση
πώς χτυπάει η καμπάνα.
Σε λεπτομέρειες
δεν θα μπούμε
Πες ότι βγήκαμε
για λαγούς
και από την τόση ευστοχία
μελαγχολήσαμε.

Στις επόμενες σελίδες, ποιήματα των Γιώργη Μανουσάκη, Χρίστου Πετρίδη, Νικόλα Ευαντινού, Κώστα Χατζηκυριάκου. Ο Παναγιώτης Ιωαννίδης παρουσιάζει τον Αμερικανό ποιητή Τομ Γκαν (1929-2004) και μεταφράζει έξι ποιήματά του. Με νέο διήγημά της εισφέρει στην ύλη του τεύχους η Μαρία Κουγιουμτζή. Με πεζά συνεργάζονται επίσης ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, ο Νικήτας Παρίσης και ο πρωτοεμφανιζόμενος Θανάσης Δεληγιάννης. Μεταφράζουν: η Μαρία Φραγκούλη ένα πεζό του Ντίνο Μπουτζάτι, ο Φοίβος Ι. Πιομπίνος δύο διηγήματα του Ζοζέφ Κεσέλ, ο Ζάχος Καρατσιουμπάνης δύο πεζά του Άλφρεντ Πόλγκαρ. Ο Φίλιππος Δρακονταειδής και ο Χρήστος Χρυσόπουλος συνομιλούν με αφορμή το μυθιστόρημα του δεύτερου «Η λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον».


ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ Στη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του (28 Οκτωβρίου 2009), το «Εντευκτήριο» παρουσιάζει ένα εκτενές αφιέρωμα με αφηγηματικά (και όχι μόνο τεχνοκριτικά) κείμενα για τη ζωή και το έργο ενός σπουδαίου όσο και ιδιόρρυθμου εικαστικού δημιουργού, έκθεση του οποίου δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στην Ελλάδα ούτε κυκλοφορούν μονογραφίες ή άλλα βιβλία γι’ αυτόν (με την εξαίρεση ενός τομιδίου στη σειρά τέχνης της «Καθημερινής» και του φημισμένου βιβλίου με τις συνεντεύξεις του στον Ντέιβιντ Συλβέστερ, που επανεκδόθηκε πρόσφατα από την «Άγρα»).

Το αφιέρωμα φιλοδοξεί να παρουσιάσει τον ζωγράφο αλλά και τον άνθρωπο Μπέικον. Δύο όψεις ενός ατόμου που ρούφηξε τη ζωή και την αντιμετώπισε με θάρρος, κοίταξε τις πιο σκοτεινές γωνίες του μυαλού του και τις φώτισε, κάνοντας τους εφιάλτες του έργο. Όμως ταυτόχρονα, εικονοποίησε τους εφιάλτες και την απελπισία του ανθρώπου του 20ού αιώνα, του χαμένου μέσα στις αντιφάσεις του. Είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει ότι κάτω από το προσωπείο που του έχει φορέσει ο πολιτισμός ζει ένα άγριο θηρίο. Ακούει τα ουρλιαχτά του και τρομάζει καθώς συχνά νιώθει ότι οι δονήσεις του κακού μπορούν να τον παρασύρουν. Ο Μπέικον αφέθηκε και ακολούθησε το εντός του άγριο ζώο. Γύρισε φέρνοντας μαζί του καθρέφτες που τους έχουμε απέναντί μας, για να βλέπουμε το πρόσωπό μας όπως ακριβώς είναι.


Το αφιέρωμα επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος Κώστας Μαρίνος, ο οποίος επιπλέον συνέταξε μικρό όσο και σύντομο χρονολόγιο του Μπέικον, μετέφρασε τα περισσότερα από τα ξενόγλωσσα κείμενα και γράφει για τα κομβικά πρόσωπα της ζωής του μεγάλου ζωγράφου (φίλες και φίλους, εραστές κτλ.).














Ο Φράνσις Μπέικον με τον εραστή του, Τζων Έντουαρντς

― Ο Σπύρος Παντελάκης και ο Αυγουστίνος Ζενάκος γράφουν για τη διαδρομή του Μπέικον στη ζωγραφική.
― O Σωτήρης Μπαχτσετζής επιχειρεί μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στο έργο του ζωγράφου.
― Ο πεζογράφος Ηλίας Μαγκλίνης κάνει μια προσωπική ανάγνωση του έργου του Μπέικον, δημιουργώντας το δικό του τρίπτυχο: Κρέας - Φρίκη - Ζωή.
― Ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης γράφει για τα “ουρλιαχτό” στην εικονοποιία του Βρετανού δημιουργού.
― Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το κείμενο του Μίλαν Κούντερα (μετ.: Ιράνα Σάμιτα), ο οποίος μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι «οπουδήποτε μπορεί, ο Μπέικον θολώνει τα ίχνη του, ώστε να ξεφορτωθεί τους ερμηνευτές του οι οποίοι προσπαθούν να υποβιβάσουν την τέχνη του σε ένα





















Σπουδή για κεφάλι Πάπα, 1952

εξαιρετικά εύκολο πρόγραμμα: αγριεύει όταν χρησιμοποιούν τη λέξη “τρόμος” αναφερόμενοι στην τέχνη του· υπογραμμίζει τον ρόλο της τύχης στη ζωγραφική του [...]· επιμένει για τη λέξη “παιχνίδι” όταν όλοι αντλούν την απόλυτη σοβαρότητα από τα έργα του».
― Ο ποιητής Αργύρης Παλούκας εισφέρει τη δική του ματιά στον Μπέικον.
― Ο Χιου Ντέιβις γράφει για το «Τρίπτυχο, Μάιος-Ιούνιος 1973», που αποτελεί φόρο τιμής στον φίλο και εραστή του ζωγράφου, Τζωρτζ Ντάγιερ, ο οποίος είχε αυτοκτονήσει το 1971 στο Παρίσι, την παραμονή των εγκαινίων μεγάλης έκθεσης του Μπέικον στο Γκραν Παλαί.
― Ο σκηνοθέτης Τζων Μέιμπουρυ εξηγεί το σκεπτικό με το οποίο γύρισε την ταινία «Η αγάπη είναι ο Διάβολος» (μια κινηματογραφική βιογραφία του Μπέικον).
― Ο Εμμάνουελ Κούπερ γράφει για τον «Queer Francis», προσπαθώντας να φωτίσει την “ταυτότητα” αυτού του ιδιόρρυθμου ανθρώπου που υπήρξε ο Μπέικον, καθώς και τη σχέση του με την ομοφυλοφιλία του.
― Ο blogger Desiderius αναφέρεται στον ομοφυλόφιλο Μπέικον ως καταραμένο δημιουργό.
― O Πήτερ Κόνραντ ανθολογεί σχόλια φίλων του Μπέικον μετά τον θάνατό του.
― Ο Ηλίας Κουτσούκος γράφει για την απώλεια μιας αφίσας με τον «Πάπα Ιννοκέντιο» επιζωγραφισμένο από τον Μπέικον, με ιδιόχειρη αφιέρωσή του.
― Ο Γρηγόρης Μαυρουδής κλείνει το αφιέρωμα αφηγούμενος μια σύντομη συνάντησή του με τον ζωγράφο το 1985 στο Λονδίνο.
Οι Σελίδες για τον Φράνσις Μπέικον εικονογραφούνται με τα πιο γνωστά (αλλά όχι μόνο αυτά) έργα του Βρετανού δημιουργού.

Δείτε αυτό το μικρό βίντεο για τον Φράνσις Μπέικον


ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Πολυσέλιδη είναι και στο τεύχος αυτό η ενότητα των βιβλιοκρισιών και παρουσιάσεων. Γράφουν: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (Άντζελα Δημητρακάκη)· Τιτίκα Δημητρούλια (Στάθης Κουτσούνης)· Διονύσης Καψάλης (Παντελής Μπουκάλας)· Δημήτρης Δασκαλόπουλος (Γεωργία Τριανταφυλλίδου)· Λευτέρης Παπαλεοντίου (Άρης Μαραγκόπουλος)· Μαρία Στασινοπούλου (Χ. Α. Χωμενίδης, Δημήτρης Στεφανάκης)· Θωμάς Κοροβίνης (Κώστας Ακρίβος)· Λίνα Πανταλέων (Ηλίας Λ. Παπαμόσχος)· Ηλίας Κεφάλας (Νατάσα Κεσμέτη)· Μπαρτ Σούτχαρτ (Μισέλ Φάις)· Νένα Κοκκινάκη (Κούλα Αδαλόγλου)· Αγγελική Κομποχόλη (Κωνσταντίνος Μπούρας)· Ελισάβετ Αρσενίου (Ντίνος Σιώτης)· Παναγιώτης Γούτας (Pierre Bayard)· Τούλα Κόντου (Ίαν Μακ Γιούαν, Μπρούνο Σουλτς)· η Ελένη Κοσμά και ο Στέργιος Μήτας γράφουν για τον Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του μυθιστορήματός του «Εχθροί, μια ερωτική ιστορία» (μετ. : Βασίλης Αμανατίδης), ενώ στη στήλη «Βιβλία στο κομοδίνο» ο Γιώργος Κορδομενίδης ρίχνει λοξές ματιές σε μεγάλο αριθμό πρόσφατων εκδόσεων.
ΑΠΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ Σύντομοι αποχαιρετισμοί της Σύνταξης στον Νίκο Α. Κοκκάντζη και τον Τάτση Αποστολίδη.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ Στην Camera Obscura, το ένθετο του «Εντευκτηρίου» για τη δημιουργική φωτογραφία, που επιμελείται ο Άρις Γεωργίου, παρουσιάζονται φωτογραφίες (με καλλιτεχνικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον) του Ισπανού Λουίς Ραμόν Μαρίν (1884-1944), ο οποίος εργάστηκε ως φωτογράφος Τύπου μεταξύ 1908 και τέλους του ισπανικού εμφυλίου। Για τη ζωή και το έργο του Μαρίν γράφει διεξοδικά η Κατερίνα Καζολέα, για την αξία των φωτογραφιών του ο Άρις Γεωργίου.


3.11.09

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΡΕΣΒΑΝΗΣ (εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ) ΓΙΑ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΠΕΪΚΟΝ


Στη στήλη του (από τις ελάχιστες στον ελληνικό Τύπο) για τα περιοδικά στην εφημερίδα Τα Νέα (Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009), ο Κώστας Ρεσβάνης έγραψε για το Εντευκτήριο και για το αφιέρωμά του στον ζωγράφο Φράνσις Μπέικον:

Όταν οι εφιάλτες γίνονται σπουδαίο έργο

Κυριακή ας πούμε

Για να μη πούμε

πώς κλαίει το μωρό

πώς στάζει η βρύση

πώς χτυπάει η καμπάνα

Σε λεπτομέρειες

δεν θα μπούμε

πες ότι βγήκαμε

για λαγούς

και από την τόση ευστοχία

μελαγχολήσαμε

(Ένα από τα οκτώ νέα ποιήματα, με τίτλο «Ενθάδε» της Αλεξάνδρας Πλαστήρα που δημοσιεύονται στο «Εντευκτήριο» ).


Φαντασθείτε: Ένα θηλυπρεπές αγόρι στο Δουβλίνο, το 1914, εξοργίζει τον πατέρα του, πρώην λοχαγό και κατόπιν εκπαιδευτή αλόγων, που για να τον «συνετίσει» δίνει εντολή στους ιπποκόμους να το μαστιγώσουν. Για να αποφύγει την τιμωρία, ο μικρός τούς προσφέρει τις σεξουαλικές του υπηρεσίες. Έπειτα από λίγα χρόνια ο πατέρας τον πιάνει να θαυμάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη με τα εσώρουχα της μητέρας του. Τον διώχνει από το σπίτι κακήν κακώς. Έτσι ξεκίνησε τη ζωή του ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους ζωγράφους, ο Φράνσις Μπέικον.

Στη συνέχεια βυθίζεται στο αλκοόλ και στα καταγώγια του Λονδίνου, αποκτάει εραστές, αρχίζει να ζωγραφίζει. Το 1933 δημιουργεί μερικές από τις αριστουργηματικές «Σταυρώσεις» του, αργότερα ο Πικάσο θα πει ότι «μπροστά του νιώθω μαθητούδι», το 1963 παγκόσμια καθιέρωση με την αναδρομική έκθεση έργων του στο Μουσείο Γκουγκενχάιμ της Νέας Υόρκης. Πεθαίνει το 1992 στα 82 του χρόνια.

Το τεράστιο έργο του Μπέικον και την «αιμάτινη και αιματηρή» ζωή του, όπως λέει ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, μας προσφέρει το «Εντευκτήριο» σ΄ ένα αφιέρωμα με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση ενός ζωγράφου που δεν φοβήθηκε να πει σε συνέντευξη πως η ομοφυλοφιλία ήταν μια συμφορά, πως κάποια στιγμή στη ζωή του τον είχε μετατρέψει σε απατεώνα- λωποδύτη. Το ότι είχε καταλήξει απατεώνας ήταν λόγος να ντρέπεται, όχι το σεξ.

Δεκαέξι Έλληνες και ξένοι συμβάλλουν στο αφιέρωμα με αναλύσεις, αφηγήματα και προσωπικές μαρτυρίες. Ένα μικρό απόσπασμα από το κείμενο του Αυγουστίνου Ζενάκου «Ο εικονογράφος του 20ού αιώνα: «Οι περισσότεροι πίνακες του Μπέικον απεικονίζουν μορφές απομονωμένες σε φωτεινά δωμάτια. Ο τρόπος με τον οποίο χειρίστηκε την ανθρώπινη μορφή και η επιμονή του στη μετάδοση συναισθημάτων, όπως ο θυμός, η φρίκη και η απομόνωση, τον έχουν καταστήσει έναν από τους πιο ιδιότυπους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Μπορεί άλλοι να λατρεύουν τα έργα του και άλλοι να μην αντέχουν να τα βλέπουν, κανένας όμως δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ο Μπέικον εικονογράφησε με διεισδυτική τόλμη αυτόν τον τρομερό αιώνα».