29.6.16

Ο Μοσκώφ της Θεσσαλονίκης και της Αιγύπτου



των Β. Χαρισοπούλου και Σ. Παπαδοπούλου

πηγή: Α.Π.Ε & Μ.Π.Ε.

«Γεννήθηκε στην εποχή του χαλκού... »
Εζησε «στα όρια του Έρωτα και της Ιστορίας ...»
Πέθανε μια μέρα σαν σήμερα πριν απο 18 χρόνια.


Ως ελάχιστο "δείγμα" μνήμης βρήκα το μόνο κομμάτι που γραψαμε στα δέκα χρόνια απ' τον θάνατό του ―τον Ιούνη του 200―- με τη συνάδελφο Σοφία Παπαδοπούλου Sofia Papadopoulou, η οποία είχε την τύχη και την τιμή να διατελέσει και άμεση συνεργάτης του.


ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ: Ο Μοσκώφ της Θεσσαλονίκης και της Αιγύπτου

19/06/2008 13:48 Α.Π.Ε. - Μ.Π.Ε., των Β. Χαρισοπούλου και Σ. Παπαδοπούλου 
Θεσσαλονίκη, Ελλάδα


Στα θολά νερά των εκβολών του Νείλου ―εκεί, στην Αλεξάνδρεια της καθ' ημάς Ανατολής― πλέει ακόμα μια φελούκα με τ' όνομα «Κωστής Μοσκώφ». Την είχε αγοράσει στα μέσα της τελευταίας δεκαετίας του 20ού αιώνα ο Κωστής Μοσκώφ με τον μισθό του, δώρο σ' έναν φτωχό φελάχο.

Κοντά «χίλια μίλια πέρα από…» τις εκβολές του Νείλου, στα βόρεια των εκβολών του θεσσαλικού Πηνειού, στις ακτές του πιερικού Πλαταμώνα, το σώμα του Κωστή Μοσκώφ, ενταφιασμένο στον κήπο του πατρικού του σπιτιού, εξακολουθεί ν΄αγναντεύει την ανατολή και ν΄αναρωτιέται «πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σκοινιά» (το «Ερωτικό», τραγούδι του Άλκη Αλκαίου, είναι γραμμένο-αφιερωμένο στον Κωστή Μοσκώφ).
Δέκα ακριβώς χρόνια νωρίτερα (στις 27 Ιουνίου του 1998), ο θάνατος οριοθέτησε τον έρωτα και την ιστορία στη ζωή του Κωστή Μοσκώφ. Η καρδιά του εξασθένησε από τις πολυετείς "συρράξεις" ανάμεσα στη σχεδόν εφηβική διάθεσή του για ζωή και την ασθένεια. Ο διανοούμενος, ιστορικός, συγγραφέας, ποιητής, οραματιστής της «καθ' ημάς Ανατολής», έχασε τελικά τη μάχη και κηδεύτηκε δύο μέρες αργότερα στη γενέτειρα του, Θεσσαλονίκη.

Δέκα χρόνια αργότερα, σήμερα, το Φεστιβάλ Βιβλίου, που πραγματοποιείται για 27η συνεχή χρονιά στην παραλία της Θεσσαλονίκης, είναι και πάλι αφιερωμένο στη μνήμη του.
«Αισθανόμουν μια άγρια χαρά ότι αποδιδόταν δικαιοσύνη», έλεγε για την ασθένειά του. «Ένας υπερπρονομιούχος άνθρωπος γνωρίζει δυσκολίες στον βίο του. Αυτή η καθημερινή αντιμετώπιση του θανάτου είναι μεγάλο προνόμιο. Σε κάνει να σκέφτεσαι και βιώνεις τη ζωή σου πιο βαθιά, αποφεύγεις τις προχειρότητες, ψάχνεις τα μεγάλα...»

Μορφωτικός ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας στην Αίγυπτο επί εννέα χρόνια, ώς τον θάνατό του, ο Κωστής Μοσκώφ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1939.
Γόνος μεγαλοαστικής αριστοκρατικής οικογένειας (η μητέρα του απόγονος Ιταλών της Θεσσαλονίκης ―κόρη του αρχιτέκτονα Πιέρο ντ΄Αριγκόνι, που σχεδίασε τα πρώτα ιπποκίνητα τραμ της πόλης― και ο πατέρας του καπνέμπορος,  ποντιακής καταγωγής), εντάχθηκε από την εφηβική του ηλικία στην Αριστερά ― επιλογή που αμφισβητήθηκε, ιδιαίτερα λόγω του "ασυμβίβαστου" της καταγωγής με την ιδεολογική τοποθέτηση.
«Είχα στοιβαγμένη μέσα μου αυτή την ερωτική διάθεση για τους άλλους ανθρώπους. Αισθανόμουν την ανάγκη να την ενσαρκώσω, να την κάνω πιο συγκεκριμένη, το συγκεκριμένο δε ήταν άνθρωπος, ήταν το κίνημα, το εργαλείο που έκανε τη ζωή πιο ανθρώπινη...», έγραφε ο ίδιος στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε τα τελευταία Χριστούγεννα της ζωής του ―αυτά του 1997― με τον τίτλο Στα όρια του έρωτα και της ιστορίας.


Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ. και κατόπιν ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Στο ίδιο διάστημα γνώρισε, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε την ηθοποιό Πόπη Πασχαλίδου, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά.
Διετέλεσε επί τρεις τετραετίες ο πλειοψηφών δημοτικός σύμβουλος και για ένα διάστημα (την άνοιξη του 1981) δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Από το 1989 υπηρέτησε ως μορφωτικός σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας στην Αίγυπτο. Με παρεμβάσεις του λειτουργεί ως μουσείο το σπίτι του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, όπου και πραγματοποιούταν επί επτά χρόνια το ετήσιο λογοτεχνικό συνέδριο για το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή και γενικότερα την ελληνική και αραβική λογοτεχνία. Εξάλλου, το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού στη Μέση Ανατολή, του οποίου προΐστατο, στην Αλεξάνδρεια, ο Κωστής Μοσκώφ, πραγματοποίησε σειρά εκδόσεων (μεταφράσεις Ελλήνων λογοτεχνών στην αραβική γλώσσα, αλλά και αραβική ποίηση στα ελληνικά) και εκδηλώσεων με στόχο τη σύσφιγξη των σχέσεων των Ελλήνων με την, κατά την προσφιλή του έκφραση, «καθ' ημάς Ανατολή».

Ιστορικός, ποιητής και δοκιμιογράφος δημοσίευσε σειρά εργασιών του σε περιοδικά και ημερήσιες εφημερίδες, ενώ έγραψε πλειάδα βιβλίων μεταξύ των οποίων Η εθνική και κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα (1972), Η κοινωνική συνείδηση στην ποίηση της Θεσσαλονίκης (1978), Εισαγωγικά στο κίνημα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα (1978), Η πράξη και η σιωπή: Τα όρια του έρωτα και της ιστορίας. Δοκίμια (1983), Για τον έρωτα και την επανάσταση: Ποιήματα (1989). Το 1994 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη η επιλογή και μετάφραση που έκανε ο ίδιος σε έργα Αράβων ποιητών.

«Ναι, ζητώ το ανέφικτο. Το όνειρο πρέπει να υπάρχει. Δεν είναι κακό να ζητάς το όνειρο. Δεν είναι κακό να ζητάς το απόλυτο. Σημασία έχει να ψάχνεις να βρεις πάλι και τα νάματα που κάνουν το όνειρο πράξη. Ψάχνω να βρω κι εγώ τρόπους, το ανέφικτο να γίνει εφικτό. Ο άνθρωπος δεν είναι γραφτό να πετύχει. Μπορεί και ν' αποτύχει. Σημασία έχει την αποτυχία σου να την κάνεις, όπως κάνουμε εμείς, όπως κάνει πολλές φορές ο ελληνικός λαός, τραγωδία. Δηλαδή, υψηλού επιπέδου λόγο και τέχνη. Δηλαδή, πάλι πραγματικότητα σε ένα άλλο πεδίο κίνησης ζωής. Η τέχνη είναι μια πραγματικότητα σε ένα άλλο πεδίο κίνησης. Αυτό προσπαθώ. Το ανέφικτο.»

"Νονός" ουσιαστικά του προσδιοριστικού "ερωτική" για την πόλη της Θεσσαλονίκης, μόρφωσε τη δική του άποψη για την έννοια του έρωτα, την οποία εισήγαγε σε δραστηριότητες κατ' εξοχήν "αντιερωτικές", όπως αυτή της πολιτικής, της θρησκείας, του κοινωνικού διαλόγου.

«Οι άλλοι είναι η χαρά μου» αντέτεινε στο «η κόλαση είναι οι άλλοι» του Σαρτρ. «Ονειρεύομαι έναν κόσμο ερωτικό, έναν κόσμο αγάπης. Πρέπει να βρούμε τα λεπτά νήματα που κάνουν τα όνειρά μας πράξη, να βρούμε τα σημεία που ενώνουν τους ανθρώπους...»

«Ό,τι ήθελα στη ζωή μου το απέκτησα. Εκείνο βέβαια που θέλω πιο πολύ είναι ακόμα πιο πολλή αγάπη, ακόμα πιο πολύ έρωτα. Δηλαδή, θέλω ν' αγαπήσω τον Θεό τον ίδιο. Δεν μου δίνεται ο ίδιος ο Θεός, μου δίνονται οι προφήτες, οι άγγελοί του. Νιώθω ανικανοποίητος...»

«Σ' ευχαριστούμε που μας δίδαξες πως ένας που πιστεύει στην αγάπη μπορεί να την εφαρμόσει, σεβόμενος τον συνάνθρωπό του. Σ' ευχαριστούμε που έφερες την Ελλάδα στην Αίγυπτο. Σ' ευχαριστούμε για το όραμα. Σούκραν ουστάζ», αποχαιρετούσε τον Κωστή Μοσκώφ ο φίλος και συνεργάτης του Σαμουήλ Μπισχάρα (ο μεταφραστής του πρώτου μέρους της τριλογίας του Τσίρκα στα αραβικά).

«Τα όνειρα δεν πεθαίνουν», προβλέπει στο τελευταίο του αυτοβιογραφικό βιβλίο (Η σάρκα σου όλη) ο Κωστής Μοσκώφ. «Η Επανάσταση γεννήθηκε πάλι με το άλλο πρόσωπο, αφού πέρασαν από την κατάρρευση της πρώτης της φανέρωσης 100 χρόνια. Τώρα, όχι ως πράξη της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης. Αλλά ως πράξη των απόκληρων, πράξη του Τρίτου Κόσμου.»

«Στα 2050», γράφει ο Κωστής Μοσκώφ (με ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 1998, στο Κάιρο), «εγκαταστάθηκαν κυβερνήσεις συνεργασίας των φυλών και των πολιτικών τάσεων. Η δημοκρατία ήταν τώρα πολυεθνική. Αργόσυρτα οικοδομήθηκε πάνω στη μικροαστική συνείδηση των μαζών η ιδεολογία του Έρωτα μιας καινούργιας επανάστασης. Ως Σάρκα Έρωτα εκτείνεται η Παγκόσμια Επανάσταση. Εξεγείρεται η Οικουμένη. Τούρκοι και Κούρδοι σταματούν τον αλληλοσπαραγμό. Σχίζοντας την ημισέληνο, υψώνουν άλικη παντού την κόκκινη σημαία. Εκατό χρόνια μετά την κατάρρευση του "υπαρκτού". Αυτού που οι απανταχού ανέραστοι είχαν υποσκάψει... Οι λαοί θεσμοθετούν χιλιόχρονα όνειρα. Έκτοτε τα κοινοβούλια νομοθετούν τον έρωτα και τη δικαιοσύνη. Το Δίκαιο παντρεύεται τον έρωτα. Ο Χριστός προχωρά πάνω στη Γη, υψώνοντας παντού την κόκκινη σημαία. Όσοι δεν ξέρουν ν' αγαπούν κλείνονται σε ιδρύματα. Εκείνοι που επιμένουν στέλνονται κοσμοναύτες στον γαλαξία. Ο έρωτας τώρα ολικός καταργεί τον θάνατο...».

Τον θάνατο που δέκα χρόνια πριν από τον θάνατό του, στη συλλογή του Για τον έρωτα και την επανάσταση, περίμενε: «Πού ξέρεις, μπορεί ο θάνατος και να νικήσει,/ το Καράβι μας αραγμένο αιώνες τώρα στο λιμάνι/ μέσα στην ιστορία νεκρό να σαπίσει, φορτωμένο τόση μοναξιά.../ Ίσως ωστόσο και αν πεθάνεις, κάποτε να γεννηθείς πάλι, μην αντέχοντας στη σιωπή».

Κι αλλού: «Μ' έχει κουράσει ακόμη ότι και στον άμεσο χώρο που ζω, υπάρχει αγάπη, υπάρχει φιλία, αλλά δεν υπάρχει πάθος. Και χωρίς πάθος εγώ δύσκολα ζω».

Ισως, στη σημερινή α-παθή εποχή να 'ταν ακόμα πιο δύσκολα γι' αυτόν που…
«Γεννήθηκα την εποχή του χαλκού/ τώρα, δεν με θυμάται πια κανένας/ σκεπάσαν τους βωμούς μου δάφνες και φρύγανα./
Πικραμύγδαλο, συ έρωτά μου/ ήπια τρία βαρέλια ρετσίνα στη Δόμνα χτες/ για να ξεχάσω/ ρούφηξα τον Αλιάκμονα, τον σφοδρό Βαρδάρη/ οι λιμναίοι οικισμοί της Θεσσαλίας/ μείναν ξεροί για χάρη σου/
Περιμένω τρεις χιλιάδες χρόνια να πεθάνω/ αδύναμος να αποσυντεθώ τόσο που σ΄αγαπώ».

--------------------------------------
Ο Κωστής Μοσκώφ και η Αίγυπτος
---------------------------------------
Στην οδό Αΐσα α(λ) Ταϊμουρίγια του Καΐρου, που πήρε το όνομά της από τη μητέρα του Ismail Khedive, κυβερνήτη της Αιγύπτου την περίοδο 1863-1879, το όνομα του Κωστή Μοσκώφ εξακολουθεί να "ζωγραφίζει" χαμόγελα στα πρόσωπα των κατοίκων της γειτονιάς, σημάδι πως το πέρασμα του Έλληνα ιστορικού από τη μεγάλη αυτή αραβική μητρόπολη άφησε ανεξίτηλα ίχνη πίσω του.

Στις βιογραφικές παραπομπές, στον Κωστή Μοσκώφ αποδίδεται η ιδιότητα του ποιητή και του μορφωτικού συμβούλου της χώρας μας στην Αίγυπτο και στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου ― εκτός βέβαια αυτής του ιστορικού. Στις καρδιές όμως των Αιγυπτίων, ο χαουάγκα Μοσκώφ (οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούν το χαουάγκα προσδιορίζοντας κάποιον με διαφορετική εθνική ταυτότητα) είναι ο άνθρωπος που τους άνοιξε ένα "παράθυρο" στα ελληνικά γράμματα και τον πολιτισμό και, το σημαντικότερο, τους αγκάλιασε και τους έβαλε στη μεγάλη "οικογένεια" της καρδιάς του.

Ο Κωστής Μοσκώφ έζησε στην Αίγυπτο "στα όρια του έρωτα και της ιστορίας". Αγάπησε πολύ τη μεγάλη χώρα του Νείλου, την "ουμ ελ ντούνια" (μητέρα του κόσμου), όπως την αποκαλούν οι Αιγύπτιοι, και εκείνη του το ανταπέδωσε σε κάθε επίπεδο.

Ο Οσάμα ελ Μπαζ, σύμβουλος του προέδρου Μουμπάρακ και φανατικός καβαφικός, άνοιγε διάπλατα τις πόρτες του γραφείου του για να δεχθεί τον Μοσκώφ και να συζητήσει μαζί του την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, το ίδιο και ο Φαρούκ Χόσνι (υπουργός Πολιτισμού της Αιγύπτου), ο οποίος σε κάθε συζήτηση φρόντιζε να εκφράζει τον θαυμασμό του για τον ελληνικό πολιτισμό.

Μάλιστα, οι στενές σχέσεις και επαφές του Μοσκώφ με την αιγυπτιακή "νομενκλατούρα" ενοχλούσαν ενίοτε ορισμένους διπλωμάτες που έπρεπε να ακολουθήσουν τη διαδικασία του πρωτοκόλλου για να κλείσουν κάποιο επίσημο ραντεβού.

Στο Χαν ελ Χαλίλι, οι ιδιοκτήτες του θρυλικού καφέ «ελ Φισάουι» (εκεί όπου ο νομπελίστας συγγραφέας Ναγκίμπ Μαχφούζ συνέγραψε ορισμένα από τα έργα του) θυμούνται τον Μοσκώφ να πίνει τσάι με δυόσμο και να παρατηρεί μέσα από τους τεράστιους καθρέφτες του τις πολύχρωμες φυλές των τουριστών να απολαμβάνουν τον ναργιλέ τους υπό τον ήχο της θρυλικής Ουμ Καλσούμ, της αοιδού που οι συναυλίες της έκαναν ακόμη κι αυτόν τον μεγάλο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ να αφήνει για λίγο κατά μέρος την πολιτική δράση μόνο και μόνο για να ακούσει τη μοναδική φωνή της.

«Ο χαουάγκα Μοσκώφ έπινε με θρησκευτική ευλάβεια το τσάι του. Ανάδευε σχολαστικά τη ζάχαρη με το κουταλάκι σαν να προσπαθούσε να διαβάσει μέσα στο νερό τα μελλούμενα», θυμάται ο Φάραγκ, σερβιτόρος στο ιστορικό καφέ, ενώ στη σουκ ελ χαγιαμίγια, την αγορά με τα απλικαρισμένα μοτίβα λαϊκής τέχνης, οι καταστηματάρχες τον θυμούνται για τη γενναιοδωρία του.

Για τους συνεργάτες του, τον Αμπντάλα, τις κατά καιρούς γραμματείς του (Αιγυπτιώτισσες και μη), τη Μόνα, την οικιακή του βοηθό, τον Αΐμαν, τον Μοχάμεντ, ο Μοσκώφ υπήρξε πατρική φιγούρα-πρότυπο. Μάλιστα, τα "προικιά" στο γάμο του Μοχάμεντ λέγεται πως ήταν προσφορά αυτού στους νεόνυμφους, ενώ μυθιστορηματικές διαστάσεις τείνουν να αποκτήσουν οι ιστορίες για τις φελούκες που φέρεται να δώρισε ο Μοσκώφ σε φτωχούς φελουκιέρηδες του Ασουάν.

Η μεγαλύτερη ωστόσο "προίκα" του Κωστή Μοσκώφ στον αιγυπτιακό λαό ήταν η μετάφραση έργων ―μεταξύ άλλων― του Καζαντζάκη, του Τσίρκα, του Καβάφη, του Ρίτσου και του Κύπριου Νίκου Νικολαΐδη στην αραβική, καθώς και τα μαθήματα ελληνικών, που κατάφεραν να σπάσουν το "φράγμα" ενός απλού φροντιστηριακού προτύπου και να "κατακτήσουν" ακόμη και το πανεπιστήμιο του αλ Άζχαρ, του "λίκνου" των ισλαμικών σπουδών στον αραβικό κόσμο.

Ο Μανώλης Μαραγκούλης, καθηγητής της μέσης εκπαίδευσης την περίοδο εκείνη στο Κάιρο, ήταν αυτός που ανέλαβε να διδάξει την ελληνική γλώσσα στο αλ Άζχαρ και, έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες του Μοσκώφ και του ίδιου, τα ελληνικά από προαιρετικό μάθημα έγιναν υποχρεωτικό, ενώ παράλληλα καθιερώθηκε η χορήγηση υποτροφιών για εντατικά μαθήματα ελληνικών και για μεταπτυχιακές σπουδές στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό.

Ο ελληνιστής Χάμντι Ιμπραχίμ, με τον οποίο ο Μοσκώφ συνεργάστηκε στενά στις μεταφράσεις των έργων των μεγάλων Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών ―όπως και με τον Ναΐμ Ατίγια―,  θυμάται την αγωνία που είχε ο Μοσκώφ να βοηθήσει τα τμήματα των κλασικών σπουδών στα αιγυπτιακά πανεπιστήμια, στελεχώνοντάς τα με εκπαιδευτικούς που διδάσκουν την ελληνική γλώσσα.

Τον επίλογο της ζωής του ο Κωστής Μοσκώφ τον έγραψε στο Κάιρο και τον ενσωμάτωσε στο έργο του Η Σάρκα σου όλη: «Το ταξείδι φαίνεται πως τελείωσε. Το καράβι μας πλέει τώρα στη Χοάνη Σου. […] Τα κύτταρά σου ωστόσο κοχλάζουνε, αρνούνται να υποταγούν στις εντολές του Ενός ― Εκείνου του ολόκληρου. Αρνούνται να αποδεχτούν το τέλος του ταξιδιού…».

Το Κάιρο το αποχαιρέτησε λίγο καιρό πριν από το θάνατό του, βαριά άρρωστος ήδη, με ένα θλιμμένο βλέμμα, ένα αχνό χαμόγελο και μια συμβουλή-προτροπή προς τους δύο γραμματείς του, τον Αμπντάλα και τη Σοφία, που τον ξεπροβόδισαν στο στερνό ταξίδι του αποχαιρετισμού: «να αγαπάτε την Αίγυπτο και να με θυμάστε».

Η δίκη για την δολοφονία του Μένη Κουμανταρέα



πηγή: http://www.presspublica.gr/

Του Αλέξανδρου Ασωνίτη, συγγραφέα
  
 
Έχετε ακούσει ποτέ να γίνεται δίκη χωρίς υπεράσπιση ή  πολιτική αγωγή, να μένει  δηλαδή χωρίς λόγο η μία πλευρά, ο ένας  διάδικος;
      Δεν είναι υπόθεση εργασίας, απ’ τον Μεσαίωνα, ούτε ρητορικό ερώτημα, είναι πραγματικότητα και εκτυλίσσεται στο Μικτό Ορκωτό της Αθήνας.
     Παρακολούθησα τη δίκη για την δολοφονία του Μένη Κουμανταρέα στις 9-6-2016 και έμεινα ενεός:
     Επειδή ο Μένης δεν έχει ανιόντες/κατιόντες ή αδέλφια, κι η σύζυγος του, η ευγενέστατη Λιλή, έχει πεθάνει, απαγορεύεται η παράσταση  συγγενών ή κληρονόμων του στο δικαστήριο ως πολιτικής αγωγής! Η δίκη για τη δολοφονία του διεξάγεται, δηλαδή, χωρίς κανείς να δικαιούται να μιλήσει για τον δολοφονηθέντα! Χωρίς κανείς να μπορεί να αντικρούσει προκλητικά αναξιόπιστους μάρτυρες, όπως η Μολδαβή κάτοικος της πολυκατοικίας, ή τους  εξωφρενικούς ισχυρισμούς του επικεφαλής συνηγόρου υπεράσπισης!
     Η παράσταση συγγενών ή κληρονόμων  έχει απαγορευθεί από τον Άρειο Πάγο, υπάρχει σχετική νομολογία, αλλά το κενό στον νομικό μας πολιτισμό φαντάζει εφιαλτικό και αποτρόπαιο:
        Πώς είναι δυνατόν ο νόμος να απαγορεύει την υπεράσπιση της τιμής και της μνήμης ενός δολοφονημένου; Όποιο και να είναι το σεβαστό σκεπτικό του Αρείου Πάγου, αντίκεται στον άγραφο νόμο της Αντιγόνης. Το αδύναμο μέρος, ο θανών, εν προκειμένω ο δολοφονημένος, χρήζει υπεράσπισης, επειδή ακριβώς δεν ζει για να υπερασπισθεί τον εαυτό του. Με την απόφαση αυτή νομιμοποιείται, αναποφεύκτως, η  δυνατότητα σκύλευσης των θανόντων.
    Υπερασπιστής του νεότερου των κατηγορουμένων ως δολοφόνων (και οι δύο είναι Ρουμάνοι) είναι ο κ. Κούγιας (συνήγορος, θυμίζω, και του  δολοφόνου Κορκονέα). Βασική υπερασπιστική του γραμμή, όπως ευτυχώς την ανέπτυξε στο δικαστήριο, είναι ότι οι κατηγορούμενοι είναι αθώοι, γιατί έφυγαν  από το σπίτι του Μένη στις 11:10, τότε κατέγραψε την έξοδο τους μια κάμερα, αλλά μετά μπήκαν κάποιοι άλλοι, που αυτοί σκότωσαν τον Κουμανταρέα.
    Αλλά, απ’ ό,τι ελέχθη και απεδείχθη κατά την ακροαματική διαδικασία, η κάμερα που καταγράφει την είσοδο/έξοδο απ’ την πολυκατοικία δεν κατέγραψε είσοδο αγνώστων ανδρών μετά την αποχώρηση των κατηγορουμένων ως δολοφόνων!
      Πώς μπήκαν λοιπόν οι, κατά Κούγια, άγνωστοι δολοφόνοι; Αναρριχήθηκαν; Αλλά δεν υπάρχουν ίχνη διάρρηξης. Πώς δεν τους κατέγραψε η κάμερα;
        Κι αν τους κατέγραψε, γιατί δεν τους αναζητά η αστυνομία; Τους κάλυψε και τους καλύπτει, συνεπώς. Αυτό συνάγεται αβιάστως, αν ακολουθήσουμε τον σεβαστό ισχυρισμό του κ. Κούγια. Κι αυτό πρέπει να τονίζεται με κάθε ευκαιρία: Πώς δεν κατέγραψε η κάμερα τους εικαζόμενους δράστες;
     Εντύπωση προκάλεσε ότι το αυταποδείκτως έωλο αυτό «επιχείρημα», για την είσοδο αόρατων από την κάμερα δραστών, δεν το σχολίασε κανείς από την έδρα, που έδειχνε μάλλον ανεκτική απέναντι στον επικεφαλής συνήγορο που δικάζει χωρίς πολιτική αγωγή και προσπαθεί να επιβληθεί στους μάρτυρες και στο δικαστήριο με αμφιλεγόμενες μεθόδους.
     Έτσι, επιτέθηκε, χωρίς αφορμή και με άκρως ανοίκειο τρόπο, και στην ανηψιά του Μένη Κουμανταρέα και σε άλλες γυναίκες του ακροατηρίου, και προκάλεσε και τους υπόλοιπους λέγοντάς μας «βλέπω τις φάτσες σας». Πήρε βέβαια αμέσως την οφειλομένη απάντηση  και προτίμησε την σιωπή.
    Εν συνεχεία, σκύλεψε την μνήμη του δολοφονηθέντος παρουσιάζοντάς τον ως παιδόφιλο (!), λόγω της γνωριμίας του από παλιά με έναν εκ των κατηγορουμένων, πάλι τού απαντήσαμε απ’ το ακροατήριο, πάλι επέλεξε την σιωπή.
     Ως  στοιχείο για την πρωτοφανή «καταγγελία» του επικαλέσθηκε ένα βιβλίο του Κουμανταρέα, συγχέοντας, εσκεμμένως ή μη, την πραγματικότητα με την εικονική πραγματικότητα των βιβλίων (εκτός αν είναι επίσημες αυτοβιογραφίες), σαν να είναι εμπαθής ή αδαής «κριτικός» βιβλίου. Τι σχέση έχουν τα βιβλία, τα μυθιστορήματα με τους συγγραφείς τους; Καμιά απολύτως. Βέβαια, η υπεράσπιση έχει δικαίωμα να χρησιμοποιεί ό,τι μπορεί για να επιτελέσει τη λειτουργία της, αλλά έχουν κι οι άλλοι δικαιώματα, έστωσαν νεκροί. Και το δικαστήριο αυτά ακριβώς τα δικαιώματα προασπίζει.
    Η ως άνω στρέβλωση της διαδικασίας και η κυριαρχία, χωρίς αντίλογο, του επικεφαλής συνηγόρου είναι τα ορατά αποτελέσματα της απουσίας πολιτικής αγωγής.
    Η επόμενη δικάσιμος είναι στις 27 και μετά στις 29, 30 Ιουνίου. Απευθύνω έκκληση στους συναδέλφους συγγραφείς και ποιητές, στην Εταιρεία Συγγραφέων, στις ενώσεις εκδοτών, στην ΕΣΗΕΑ, στις ενώσεις για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, να παραστούν στη δίκη ως οιονεί πολιτική αγωγή.
     Εκεί είναι η θέση και των πολυποίκιλων ενώσεων για τα δικαιώματα και των ενώσεων των ομοφυλοφίλων, κι όχι σε καρικατούρες παρελέσεων τύπου Λας Βέγκας. Η ανδρική ομοφυλοφιλία εμπεριέχει σοβαρότατους κινδύνους που φτάνουν μέχρι τη δολοφονία, παρότι τελείται με ελεύθερη συναίνεση μεταξύ ενηλίκων, κι αυτό δεν εξωραΐζεται με καινοφανούς ανοησίας συνθήματα που προκαλούν την κοινή λογική και την κοινωνία.
    Επειδή οι γονείς τους γεννήθηκαν άντρες και γυναίκες, υπάρχουν σήμερα οι αδόλεσχοι που καταφέρονται κατά των  φύλων και της φύσης.
      Θα μετείχαν ποτέ ο  Μένης Κουμανταρέας ή ο Μάνος Χατζιδάκις  στο Άθενς Πράιντ;
      Κι αν ναι, γιατί;
      Αν όχι, γιατί;
    Θα μετείχαν ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Κάρολος Κουν, ο Γιάννης Τσαρούχης;
     Οι διοργανωτές του Άθενς Πράιντ θα εξελίξουν σίγουρα τη σκέψη και τις πράξεις τους, αν συνειδητοποιήσουν ότι τα κοινωνικά δικαιώματα διασφαλίζουν και τα ατομικά. Τα ατομικά δικαιώματα, αντιθέτως, δεν διασφαλίζουν τα κοινωνικά, συλλογικά δικαιώματα.
      Πέραν τούτων, ωστόσο, δεν είναι δυνατόν ούτε ν’ ανεχόμαστε να δολοφονούνται, απ’ τον οποιοδήποτε, ομοφιλόφυλοι φίλοι μας, ή όχι, συνάδελφοι ή όχι, ούτε να στερούνται τού μετά θάνατον σεβασμού και υπεράσπισης. Να τους δολοφονούν σαν το σκυλί στ’ αμπέλι και στο δικαστήριο ν’ απαγορεύεται η εκπροσώπησή τους! Δεν είναι αναλώσιμοι, επειδή είναι ομοφυλόφιλοι.
     Τι λέει σχετικώς ο ΔΣΑ και οι άλλοι νομικοί σύλλογοι; Έχουν θέσει το θέμα, που προσβάλλει και καταλύει τον νομικό μας πολιτισμό και κάθε αξιακό μας σύστημα, έχουν απαιτήσει την αναθεώρησή του; Περιμένω απάντησή τους, ώστε να απαιτήσουμε από κοινού την κατάργησή του. Τηρουμένων των αναλογιών, είναι σαν να απαγορεύουν στους συγγενείς θυμάτων των ναζιστικών στρατοπέδων συγκεντρώσης να παρίστανται ως πολιτική αγωγή στις δίκες των ναζιστών που ευτυχώς δικάζονται ακόμη.
      Θα παρακολουθούμε την δίκη και θα σας ενημερώνουμε. Στην προαναφερθείσα δικάσιμο παρευρίσκονταν οι συγγραφείς Φίλιππος Φιλίππου, Βαγγέλης Ραπτόπουλος, οι ποιητές Χριστόφορος Λιοντάκης, Θάνος Φωσκαρίνης, και η Άννα Πατάκη, των ομωνύμων εκδόσεων. Όσοι παρακάλαγαν τόσες δεκαετίες τον Κουμανταρέα για μια του λέξη, ένα κείμενο ή για μια παρουσία του, έλειπαν.
 
   ΥΓ: Α) Για την πυρκαγιά στην Κύπρο:  «Τραγικό! Κι αυτά που μας έμειναν καίγονται! Ακόμα και το φβ γέμισε καπνούς!»

      Β) Δύο ειδήσεις όχι μόνο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος: τόσο την ανασκαφή στον Περαιά για το αρχαίο νεώριο, θέμα που ανέδειξε η press publica, όσο και τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι Σαντορίνης (ίσως τον καθοριστικότερο αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας, 1700 πχ, έχει ανασκαφεί ένα πολύ μικρό μέρος του), τις χρηματοδοτούν μια δανέζικη μπύρα κι ένας Ρώσος μεγιστάνας.

Όταν η δικαιοσύνη προσποιείται την τυφλή

πηγή: http://fragilemag.gr/


(Σκέψεις σαν εικόνες γύρω από όσα έγιναν χτες στην δίκη του Παύλου Φύσσα) – βίντεο




Η δικαιοσύνη είναι, όπως όλοι γνωρίζουμε, τυφλή. Δεν είναι κουφή, αλλά έχει επιλεκτική ακοή. Και βέβαια, είναι ταξική.

Αν δεν ήταν όλα αυτά, ο Ρουπακιάς και οι συνεργοί του θα ήταν στη φυλακή ισοβίως και οι λοιποί χρυσαυγίτες θα είχαν καταδικαστεί καθένας ανάλογα με τα εγκλήματά του, εισπράττοντας αυστηρότατες ποινές. Γιατί τους αξίζει αλλά και γιατί ένα ευνομούμενο κράτος πρέπει να είναι απέναντι στον φασισμό και να το εννοεί.

Η Μάγδα Φύσσα δεν θα βρει ποτέ παρηγοριά για το παιδί της που έχασε. Το δολοφονημένο αγόρι της θα στοιχειώνει τη ζωή της. Η δικαιοσύνη και η πολιτεία θα έπρεπε να της έχουν δώσει δικαίωση, καταδικάζοντας παραδειγματικά τους δολοφόνους. Αντίθετα, η μάνα του σκοτωμένου δολοφονείται μέρα τη μέρα με όσα γίνονται και όσα δεν γίνονται στη δίκη- όποτε γίνεται κι αυτή.

Αν η δικαιοσύνη ήταν Δικαιοσύνη, θα διέταζε να συλληφθεί ξανά ο Ρουπακιάς, γιατί προκαλεί. Αυτό θα έπρεπε να είναι παράβαση των περιοριστικών όρων που του τέθηκαν πριν τον στείλουν στο σπίτι του μεσούσης της δίκης. Δεν έγινε. Ο Ρουπακιάς, που προκαλεί τη Μάνα συνειδητά, και βρίζει κι απειλεί συναδέλφους φωτορεπόρτερ όπως έγινε με την Τατιάνα Μπόλαρη, δεν έπαθε τίποτα. Ένα μυστήριο πέπλο ασυλίας τον καλύπτει σε κάθε επεισόδιο που δημιουργεί.

Είστε κι εσείς, τέλος, που συνεχίζετε να ψηφίζετε φασίστες. Αλλά είμαστε κι εμείς, που έχουμε ορκιστεί να τους κυνηγάμε και να αγαπάμε τις μάνες των σκοτωμένων παιδιών.


28.6.16

Τέλλος Φίλης: Γενέθλια


εικόνα: Peter Marlow

κανείς δεν πείθει κανέναν
απλά μεγαλώνουμε
αναπτύσσοντας αντισώματα
στη διαχείριση της αυτοάνοσης μοναξιάς μας
―συνήθως ανεπιτυχώς―

το μόνο χειροπιαστό που απομένει
σαν μνήμη χρόνου
κάποιες ευχές για επετείους γέννησης
προσάναμμα θανάτου
χοές ασύρματες

στο θυσιαστήριο της ματαιότητας

Βάλια Κάλντα: [ Για τη Μάγδα Φύσσα ]

πηγή: Facebook




Στα ελληνικά δεν υπάρχει λέξη για όσους χάνουν το παιδί τους. Αν χάσεις τη μάνα σου είσαι ορφανός, αν χάσεις τον σύντροφό σου είσαι χήρα, αν σκοτωθεί το παιδί σου η ύβρις των άγραφων νόμων δεν επιτρέπει να σχηματιστεί όνομα για κάτι που διακόπτει τη φυσική αλληλουχία της ζωής.

Ο Ernesto Sabato έγραψε βιβλία πολλά και λέξεις και δάφνες. Ένα απόγευμα καθώς σκάλιζε, βρήκε θαμμένο στον κήπο το κουβαδάκι που χε κρύψει εκεί το νεκρό πια παιδί του. Αργότερα μαρτύρησε πως θα θυσίαζε όλο το έργο της ζωής του για να μπορούσε μονάχα για 5 λεπτά να καθίσει ξανά με το παιδί του και να το δει μεγαλωμένο. 


Σε πολλούς πολεμοχαρείς πολιτισμούς του παρελθόντος, ακόμα κι εκεί που η σφαγή ή η θυσία ή ο πόλεμος ήταν καθημερινή ενασχόληση , η μητέρα ενός νεκρού ήταν πρόσωπο που έχαιρε έστω άτυπα συμπόνιας. Πολλές τέτοιες απεικονίσεις βρίσκουμε σε διασωθέντα κείμενα, στη λογοτεχνία, στα έμμετρα προφορικά έπη.


Κάποτε σε ένα διάλειμμα μιας δίκης βρέθηκα δίπλα στη Μάγδα Φύσσα. Ζαλιζόταν, μα εξακολουθούσε να μυρίζει κεραυνό. Με ίδιο το βλέμμα της τίγρης που με νύχια και δόντια προστατεύει το μωρό της ανάμεσα σε δέκα αναμμένες κάνες. Οι τίγρεις προστατεύουν το μωρό τους ακόμα και νεκρό. Αιώνια. 


Καταιγίδα και κεραυνό μυρίζουν πάντα οι γυναίκες που αγωνίζονται ενάντια στο θάνατο. Και θάνατος είναι ό,τι εκπίπτει ζωής, θάνατος είναι ό,τι αφαιρεί απ'τον κόσμο την ύπαρξη, όπως ο φασισμός.


Έτσι λοιπόν, αγαπητή κυρία δημοσιογράφε του Σκάι. Συγχωρέστε την ασθενή μου μνήμη που αγνοεί το όνομά σας. Συμβαίνουν κι αυτά στις ζωντανές εκπομπές. Έτσι λοιπόν καμία εντύπωση δε μου προκαλεί που κατατίθεστε ενάντια στην καταιγίδα, δεν εντυπωσιάζομαι από το γεγονός πως διατυπώνετε τη φράση "προκάλεσε" για μια γυναίκα που αγωνίζεται. 


Είναι ένα παιχνίδι που έτσι παίζεται από πάντα, σχεδόν για όλες τις γυναίκες που σηκώνουν ανάστημα, είναι η συνέχεια μιας αρχής που ξεκίνησαν πολλοί συνάδελφοι σας για το πως μια γυναίκα με το όνομα Μάγδα Φύσσα προκάλεσε το δολοφόνο του γιού της, καμιά εντύπωση δε μου προκαλεί, από αιώνες συμβαίνει ανάμεσα στα δυό στρατόπεδα και είναι το πρώτο πράμα που μαθαίνεις να αποδέχεσαι: πως ο αγώνας είναι πρόκληση.

Μονάχα που ο καθένας την πρόκληση την διαβάζει ανάλογα με την στράτα που αποφάσισε να πάρει.
Μονάχα που υπάρχει ένα σημείο κυρία δημοσιογράφε- συγχωρέστε και πάλι την ασθενή μου μνήμη- που ο κόσμος εκπίπτει ανεπανόρθωτα στο θάνατο.
Είναι εκείνη η μέρα που μια γυναίκα όπως εσείς δεν μπορεί να ακούσει ούτε έστω από προβολικό φόβο το ουρλιαχτό στα σπλάχνα μιας μητέρας που της σφάξαν το παιδί της.


Κανένας βάρβαρος, κανένας "απολίτιστος" δε σημείωσε ποτέ τέτοιο ξεπεσμό.


Τιμή στη Μάγδα Φύσσα.


Τιμή στις γυναίκες που στο πεδίο των τραυμάτων τους παλεύουν να φυτρώσει μια μέρα άλλη.

Τέλλος Φίλης: Μια μέρα πριν


Από την ταινία του Alfred Hitchcock 
Σωστική λέμβος (Lifeboat,1944)



σε περιβάλλον καθυστερήσεων
αναρρώνει η θλίψη μου
στο ενδιάμεσο χαμογελώ σε προκατασκευασμένες σχέσεις
προαναγγελθέντων μαρασμών

όταν το βράδυ επιστρέφω,
στην πίσω τσέπη της μνήμης
έχω τα δακρυσμένα μάτια της φίλης μου
μιας ανομολόγητης στιγμιαίας συγκίνησης
―άλλοι τη λεν λυγμό―
που κανείς μας δεν τόλμησε να αναζητήσει την πηγή

συνηθισμένοι πια
δάκρυα να εκπορεύει η καθημερινότητα
σιωπή η μέρα
καλοκαίρι το αύριο

σημάδι ουδέν
νύχτα πολλή


η φωτογραφία από την ταινία του 1944 «Σωστική λέμβος» (Lifeboat) του  Alfred Hitchcock