14.2.08

Μη χάσετε το νέο «Εντευκτήριο»

Η Ρουάντα των βιασμών και του AIDS, ξένη
και ελληνική ποίηση και πεζογραφία,
σχέδια του Πικάσο στο νέο «Εντευκτήριο»



Δύο άγνωστα ποιήματα του Σκωτσέζου Χιου ΜακΝτιάρμιντ (1892-1978) που αναφέρονται στη Θεσσαλονίκη μεταφράζει ο Σάκης Σερέφας στο νέο τεύχος του περιοδικού «Εντευκτήριο» (Νο 79, Δεκέμβριος 2007) που μόλις κυκλοφόρησε. Εμπνευσμένα από το διάστημα που ο ΜακΝτιάρμιντ υπηρέτησε (και) στη Θεσσαλονίκη ως λοχίας του βρετανικού Royal Army Medical Corps (1915-1919), τα ποιήματα μιλούν για τη σαγηνευτική εξ αποστάσεως όψη της Θεσσαλονίκης σε αντίθεση με τη θανατερή πραγματικότητα του πολέμου, τη σύφιλη, τη δυσεντερία και την ελονοσία που μάστιζαν τους ξένους στρατιώτες. Τα ποιήματα συνοδεύονται από χρήσιμα ερμηνευτικά-πραγματολογικά σχόλια και εκτενές βιογραφικό του ποιητή.

Στο ίδιο τεύχος, ο Θωμάς Κοροβίνης μεταφράζει δώδεκα ποιήματα του αυλικού ποιητή της οθωμανικής αυτοκρατορίας Νεντίμ (1680-1730), πού ήταν ο σημαντικότερος δημιουργός της λεγόμενης «εποχής της τουλίπας ή των λαλέδων» (1718-1730), όταν το σαράι και η άρχουσα τάξη της εποχής ζούσαν αμέριμνα μέσα σε διαρκή κραιπάλη και ερωτικά όργια. Τα ποιήματα του Νεντίμ υμνούν τις απολαύσεις της ζωής αλλά και τις φυσικές ομορφιές της Κωνσταντινούπολης.
Να δύο ποιήματα του Νεντίμ, στη μετάφραση του Θωμά Κοροβίνη:

TO TPAΓOYΔI THΣ ΣTAMΠOYΛ
[απόσπασμα]

Μια πέτρα της Σταμπούλ, της ασύγκριτης και ανεκτίμητης πόλης, αξίζει όσο ολόκληρη η Περσία.
Αυτό το τέλειο κόσμημα ανάμεσα σε δυο θάλασσες είναι άξιο να συγκριθεί μονάχα με τον ήλιο που φωτίζει αυτόν τον κόσμο.
Άραγε ο Παράδεισος είναι πιο ψηλά ή πιο χαμηλά από δω;
Στ’ αλήθεια ο παράδεισος είναι εδώ. Τι νερό και τι αγέρας είναι αυτός;
Κάθε κήπος της είναι μια πανδαισία ομορφιάς, κάθε γωνιά της μια σπατάλη ευτυχίας και τέρψης.
Είναι αμαρτία να την συγκρίνεις με τον κόσμο. Κι είναι λάθος να παρομοιάζεις τον παράδεισο με τους τριανταφυλλώνες της.
Εδώ ο καθένας χορταίνει τους λογής πόθους του.
Γι’ αυτό οι τεκέδες της1 είναι για όλους καταφύγιο.
Στις αγορές της πουλιέται το «ύφασμα της γνώσης».
Είναι πηγή των σοφών και παζάρι κάθε τέχνης.
Κάθε τζαμί της είναι ιερό σαν το όρος που φανερώθηκε ο Θεός.
Και το ιερό του βήμα μοιάζει με φρύδι αγγέλου.


[ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΛΙΕΣ ΑΓΑΠΕΣ]

Με τις παλιές αγάπες ας τα ξαναφτιάξουμε,
Έλα να το γιορτάσουμε οι δυό μας, φεγγαράκι,
Να σε ποτίσω με κρασί, να σε μεθύσω.

Με κομμάτιασαν τα χαντζάρια αυτά, τα φρύδια σου,
Μάτωσες, φεγγαράκι, την καρδιά μου,
Τα μάτια μου από έρωτα μεθύσαν

Έκλαψε για τον χωρισμό η φτωχή καρδιά,
θρήνησε για το φάντασμά σου. Τόσο,
το κέφι μου μια μέρα ας γινόταν.

Ποθεί η καρδιά το σμίξιμο μαζί σου.
Η πεθυμιά σου ύπνο δεν μου φέρνει,
Θυσία θα γίνω, φεγγαράκι μου, για σένα.

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ / ΠΟΙΗΣΗ Εκλεκτές όμως είναι και οι σελίδες ελληνικής και ξένης πεζογραφία και ποίησης που συγκροτούν τον “κορμό” του τεύχους. Τα πεζά υπογράφουν οι: Στρατής Χαβιαράς, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Σπύρος Καρυδάκης, Τατιάνα Αβέρωφ, Λεωνίδας Προυσαλίδης (θεατρικός μονόλογος), Γιώργος Βέλτσος, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Ζακ Τουρνιέ (μετ. Φοίβου Πιομπίνου), ενώ τα ποιήματα οι: Δημήτρης Καλοκύρης, Αργύρης Χιόνης (δημοσιεύεται και άρθρο του Σταύρου Ζαφειρίου για το σύνολο του ποιητικού του έργου), Φρανσές Παρσερίσας (μετ. Μαρίας Λαϊνά), Π. Σωτηρίου, Θεόδωρος Ρακόπουλος, Σπύρος Κατσίμης, Γιώργος Θεοχάρης, Μαρία Καρδάτου, Αντώνης Ρίζος, Τσέζαρε Παβέζε (μετ. Ελένης Κοσμά), Τριστάν Κορμπιέρ (μετ. Στέργιου Μήτα), Γιώργος Αλισάνογλου, Νίκος Λευκαδίτης, Πετούνια Εξακουστού, Ιωσήφ ντε Τσάβες.


ΔΟΚΙΜΑ ΓΙΑ ΜΕΝΗ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑ, ΦΙΛΙΠ ΛΑΡΚΙΝ, ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα δοκίμια του τεύχους. Η Τζένη Μαστοράκη δημοσιεύει μια ανοιχτή επιστολή στον Μένη Κουμανταρέα, μέ αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την πρώτη έκδοση του βιβλίου του Τα μηχανάκια· ο Διονύσης Καψάλης γράφει για τα επίσης 30χρονα από τη δημοσίευση ενός από τα σημαντικότερα ποιήματα της αγγλικής γλώσσας, του φημισμένου πλέον «Aubade» του Φίλιπ Λάρκιν (1922-1985)· και η Μαρία Φραγκούλη θυμίζει τη φλεγόμενη ερωτική ποίηση της Μάτσης Χατζηλαζάρου (1914-1987).

Η ΦΡΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΥΑΝΤΑ Αξίζει, τέλος, ιδιαίτερης προσοχής το συγκλονιστικό οδοιπορικό της πεζογράφου Σοφίας Νικολαΐδου στη Ρουάντα, μετά από πρόσκληση της βελγικής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Στα κέντρα υγείας της αφρικανικής αυτής χώρας μπορεί να κάνει κανείς τον απολογισμό των μακροχρόνιων συνεπειών της γενοκτονίας που διαπράχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, όταν δολοφονήθηκαν πάνω από 500.000 άνθρωποι (μερικοί διπλασιάζουν αυτόν τον αριθμό), βιάστηκαν 250.000 – 500.000 γυναίκες, κορίτσια, παιδιά και νήπια, ενώ το 69% των βιασμένων γυναικών προσβλήθηκε από τον ιό του AIDS.

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Πολυσέλιδη είναι και στο τεύχος αυτό η ενότητα των βιβλιοκρισιών και παρουσιάσεων, όπου οι Βασίλης Χατζηβασιλείου, Τιτίκα Δημητρούλια, Μισέλ Φάις, Μαρία Στασινοπούλου, Λίνα Πανταλέων, Γιάννης Κοντός, Παντελής Απέργης και Δήμητρα Μήττα γράφουν για βιβλία των Μιχάλη Γκανά, Αργύρη Χιόνη, Κυριάκου Συφιλτζόγλου και Αργύρη Παλούκα, Νίκης Χατζηδημητρίου, Κώστα Ακρίβου, Θανάση Θ. Νιάρχου, Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου και Γ. Μ. Σηφάκη. Ακόμη, γράφουν: η Βάνα Χαραλαμπίδου για τη σύγχρονη αιγυπτιακή πεζογραφία σε ελληνική μετάφραση, η 14χρονη Ιωάννα Μπαρτσίδη για το φαινόμενο Χάρι Πότερ (από εφηβική ματιά), ο Δημήτρης Κόκκορης για βιβλία των Δημήτρη Μίγγα, Θεόδωρου Γρηγοριάδη, Αλεξάνδρας Σαμουήλ και Κώστα Γιαννόπουλου, ο Βασίλης Τομανάς για τον Κορνήλιο Καστοριάδη, ο Κώστας Θεολόγου για το Μόμπι Ντικ του Μέλβιλ· τέλος, στη στήλη «Βιβλία στο κομοδίνο» ο Γιώργος Κορδομενίδης ρίχνει λοξές ματιές σε πρόσφατες εκδόσεις.

ΣΧΕΔΙΑ ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ Την ενότητα της λογοτεχνίας κοσμούν σχέδια του Πάμπλο Πικάσο, από τη φημισμένη Suite 347, που εκτίθεται μέχρι τις 16.4.2008 στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ· για τη σειρά αυτή σχεδίων του Πικάσο γράφει στο τεύχος ο Παναγιώτης Μπίκας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΡΙΚ ΕΜΟ Στην Camera Obscura, το ένθετο του «Εντευκτηρίου» για τη δημιουργική φωτογραφία, που επιμελείται ο Άρις Γεωργίου (χορηγός της παραγωγής του η Vivartia ΑΕ), παρουσιάζεται το πορτφόλιο του Ερίκ Εμό «Σαραμπάντα», το οποίο σχολιάζει ο Γιοακίμ Μπουφλέ, παρατηρώντας μεταξύ άλλων: « Από εικόνα σε εικόνα, ο Ερίκ Εμό μάς παρασύρει σε ένα παιγνιώδες γαϊτανάκι που, αν το κοιτάξουμε προσεκτικότερα, μάλλον μοιάζει με μακάβριο χορό.
[...] Oρισμένες μορφές απεικόνισης κλείνουν ωστόσο το μάτι προς τη ζωή, τον πλούτο της, την ευθυμία της, κάποτε μάλιστα και τον αισθησιασμό της, όντας ισάριθμες σκωπτικές γκριμάτσες προς τον θάνατο. Πρισματικοί κατοπτρισμοί των αγωνιών ή των πόθων μας, παραμορφωτικά ―και όχι απαραιτήτως― κάτοπτρα, μας παραπέμπουν στον εαυτό μας και στον άλλον, σε μια συνένοχη κατάφαση στο μη λεκτόν.»


Γραφείτε σήμερα συνδρομητές στο «Εντευκτήριο» ή/και (αν εσείς είστε ήδη συνδρομητής) χαρίστε συνδρομές σε αγαπημένα σας πρόσωπα

Τα τέσσερα τεύχη ενός χρόνου κοστίζουν τουλάχιστον 40 ευρώ – Ως συνδρομητές, τα έχετε κάθε τρεις μήνες στο σπίτι σας μόνο με 28 ευρώ ετησίως. Επίσης, μπορείτε να έχετε σημαντικές εκπτώσεις στα βιβλία και τα cd των Εκδόσεων Εντευκτηρίου.