31.10.13

† Φερεϊντούν Φαριάντ



Ο Φερεϊντούν Φαριάντ σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα αρχαίων ελληνικών στη λέσχη του πανεπιστημίου. Από φτωχή οικογένεια του Ιράν, άνθρωπος μοναχικός και βασανισμένος, κατέφυγε στην Ελλάδα, την αγάπησε και επέλεξε να μείνει εδώ. Η ζωή του όμως δεν ήταν εύκολη. Πολλές φορές κινδύνεψε να απελαθεί προτού λάβει τελικά την ελληνική υπηκοότητα και βιοποριζόταν κάνοντας διάφορες εργασίες, για ένα διάστημα μάλιστα (1991-1992) δίδαξε την περσική γλώσσα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 

Τακτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, «είχε συμβάλλει ιδιαίτερα», γράφει η Εταιρεία σε ανακοίνωσή της με αφορμή τον θάνατό του, «στη γνωριμία της ελληνικής ποίησης με το αναγνωστικό κοινό του Ιράν, καθώς και της ιρανικής στην Ελλάδα». Επίμονος, παραγωγικός, αφοσιωμένος, έδωσε από τις πιο σοβαρές μεταφράσεις ελληνικής λογοτεχνίας στα περσικά, αλλά μετέφερε και την ποίηση της χώρας του στην ελληνική γλώσσα, φέρνοντας σε επαφή τις δύο λογοτεχνίες και τις δυο κουλτούρες, με πιο πρόσφατη συνάντηση τη συγκινητική ανάγνωση ιρανών ποιητών στο περσινό Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης στην Τήνο.

Μετέφρασε στα περσικά ανθολόγηση από το έργο του Γιάννη Ρίτσου με τον τίτλο «Ημερολόγιο εξορίας» (Ιράν, 1990) για την οποία βραβεύθηκε το 1991 από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας. Εκτός από τον Ρίτσο, από τον οποίο δέχθηκε γόνιμες επιρροές στο δικό του ποιητικό έργο, γνωρίστηκε με τους περισσότερους σύγχρονους έλληνες ποιητές και μετέφρασε κείμενά τους.

Στο πρωτότυπο λογοτεχνικό έργο του συγκαταλέγονται οι ποιητικές συλλογές «Η γέννηση του κήτους» (1978) και «Νέος ποιητής» (1979) στα περσικά, «Ουρανός χωρίς διαβατήριο (την οποία μετέφρασε το 1995 στα ελληνικά), το παιδικό «Όνειρα με χαρταετούς και περιστέρια» (που κυκλοφόρησε το 1988 στα ελληνικά από τον Κέδρο σε μετάφραση του Γιάννη Ρίτσου).

29.10.13

Η Νιγηριανή αριστούχος που σήκωσε τη σημαία της… αξιοπρέπειας

του Μιχάλη Νιβολιανίτη

πηγή: www.ethnos.gr




Χωρίς αντιδράσεις από μαθητές ή γονείς, παρήλασε ως σημαιοφόρος του σχολείου της, ενώ τα σαββατοκύριακα εργάζεται για να μπορέσει να πληρώσει το φροντιστήριο!


Μία μαθήτρια από τις χιλιάδες που παρέλασαν την ημέρα της επετείου για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου ξεχώρισε, όχι μόνο λόγω καταγωγής, αλλά κυρίως για την αξιοπρέπεια, το ήθος και τις επιδόσεις της στο σχολείο.
Ο λόγος για τη Νιγηριανή Φόρτσιουμ Μίλερ, η οποία ήταν η σημαιοφόρος του 43ου γενικού λυκείου Νέου Κόσμου στην παρέλαση που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη. Ούτε λόγος για αντιδράσεις από μαθητές ή γονείς υπερ-πατριώτες, όπως σε παλαιότερες περιπτώσεις. Ολοι «αγκάλιασαν» αυτό το κορίτσι και ένιωσαν περηφάνια για τη μαχητικότητα και το πείσμα της να ξεχωρίσει και να αγωνιστεί για ένα καλύτερο μέλλον.
ΟνειραΑριστούχος μαθήτρια η ίδια από το δημοτικό έως και φέτος όπου πηγαίνει στη Γ τάξη του λυκείου και ετοιμάζεται για τις πανελλαδικές εξετάσεις, μίλησε στο «ΕΘΝΟΣ» για τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει, για τα όνειρά της και για τους αγώνες της ως μαθήτρια.
Η 17χρονη Φόρτσιουμ έχει έναν αδελφό δύο χρόνια μικρότερό της, προέρχεται από φτωχή οικογένεια και όλα αυτά τα χρόνια το φροντιστήριο ήταν άγνωστη λέξη.
Με ενοχλεί που αναγκάστηκα να δουλέψω για να πάω φροντιστήριο.
Θα μπορούσε, αν υπήρχε καλύτερη οργάνωση σε κεντρικό επίπεδο,
το σχολείο να προσφέρει όλες τις απαραίτητες γνώσεις

Εχοντας επίγνωση της οικονομικής κατάστασης των γονέων της, αποφάσισε πέρυσι το καλοκαίρι να δουλέψει προκειμένου να μαζέψει λεφτά ώστε να πάει φέτος -που θα συμμετάσχει στις πανελλαδικές εξετάσεις- λίγες ώρες στο φροντιστήριο. «Δυστυχώς μας αναγκάζουν κάποια στιγμή να πάμε φροντιστήριο, επειδή το σχολείο δεν μας προσφέρει τις γνώσεις που θα έπρεπε», λέει χαρακτηριστικά.
Η Φόρτσιουμ συνέχισε να εργάζεται έως και τις αρχές του 2009, σε παιδότοπους και καφετέριες -κυρίως τα Σαββατοκύριακα- για να πληρώνει τα δίδακτρα. «Με ενοχλεί που αναγκάστηκα να δουλέψω για να πάω φροντιστήριο. Θα μπορούσε, αν υπήρχε καλύτερη οργάνωση σε κεντρικό επίπεδο, να προσφέρει όλες τις απαραίτητες γνώσεις το σχολείο», αναφέρει, προσθέτοντας ότι για να αλλάξει η κατάσταση θα πρέπει να συστρατευτούν μαθητές, καθηγητές και γονείς.
Η 17χρονη μαθήτρια εργαζόταν το καλοκαίρι σε καθημερινή βάση σε παιδότοπο, όπου είχε υπό την επίβλεψή της μικρά παιδιά. Αρκετοί από τους γονείς που έφερναν τα παιδιά τους να παίξουν γνώριζαν τον λόγο για τον οποίο δούλευε η κοπέλα από τη Νιγηρία και της έσφιγγαν το χέρι. «Ακουγα μόνο θετικά σχόλια. Γονείς που ερχόντουσαν στον παιδότοπο επικροτούσαν την απόφασή μου και εξέφραζαν τον θαυμασμό τους».
Η μαθήτρια της Γ λυκείου ποτέ δεν αντιμετώπισε μοιρολατρικά τα προβλήματα που παρουσιάζονταν στη ζωή της και μέχρι και σήμερα όταν μπορεί παλεύει με τους συμμαθητές της για την επίλυσή τους. Πήρε μέρος σε μαθητικές κινητοποιήσεις διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες μόρφωσης και δωρεάν Παιδεία για όλους, ενώ συμμετείχε τον Δεκέμβριο μαζί με χιλιάδες μαθητές σε πορείες για τον 15χρονο Αλέξη.
Δύσκολα χρόνιαΗ Φόρτσιουμ, που γεννήθηκε στην Ελλάδα καθώς οι γονείς της είχαν έρθει στη χώρα για να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές ο πατέρας της, αναφέρθηκε στα πρώτα δύσκολα χρόνια στο σχολείο. «Στο δημοτικό δεχόμουν κατά διαστήματα κάποια ρατσιστικά σχόλια. Με το πέρασμα του χρόνου όμως η συμπεριφορά τους απέναντί μου άλλαξε. Με γνώρισαν καλύτερα και έχω φτάσει πλέον στο σημείο να έχω κάνει τις καλύτερές μου φιλίες στο σχολείο».
ΜΑΘΗΤΡΙΑ - «Ολες οι άσχημες αντιδράσεις ξεκινούν από την οικογένεια»
Η ίδια μπορεί να μην άκουσε φέτος κάποιο αρνητικό σχόλιο πριν ή κατά τη διάρκεια της παρέλασης. Δεν είχε γίνει όμως το ίδιο με κάποιους άλλους μαθητές, όπως ο Οδυσσέας Τσενάι.
«Όλες αυτές οι άσχημες αντιδράσεις ξεκινούν από την οικογένεια που είναι ο πρωτογενής φορέας κοινωνικοποίησης των παιδιών. Είναι πολύ δύσκολο, ιδιαίτερα για τους μεγάλους, να αλλάξουν αντιλήψεις. Πρέπει να καταλάβουν ότι είμαστε όλοι ίσοι και έχουμε τα ίδια δικαιώματα». Η μαθήτρια δήλωσε υπερήφανη που ορίστηκε σημαιοφόρος, ενώ εξήρε και τη στάση των καθηγητών της στο σχολείο, οι οποίοι τη βοήθησαν όλα αυτά τα χρόνια για να βελτιώσει τυχόν αδυναμίες της.
Οι γονείς της
Αναφορικά με τους γονείς της, και οι δύο κατάγονται από τη Νιγηρία, ενώ -όπως λέει- χωρίς αυτούς δεν θα είχε καταφέρει τίποτα.
Ο πατέρας της σπούδασε Κοινωνιολογία και συνέχισε σε μεταπτυχιακό επίπεδο τις σπουδές του στην Ελλάδα.
Τότε ήταν που γεννήθηκε και η Φόρτσιουμ. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως πωλητής σε κατάστημα με ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ η μητέρα της είναι άνεργη.
Η Φόρτσιουμ όταν «κλέβει» λίγο χρόνο από τη μελέτη των μαθημάτων, της αρέσει να παίζει μπάσκετ και να ακούει μουσική.

Μάθημα κατά του ρατσισμού από μαθητές

πηγή: www.left.gr



Την καλύτερη απάντηση σε όσους προσπάθησαν με ποικίλους τρόπους να δώσουν τη δική τους ερμηνεία στην παρέλαση έδωσαν τα παιδιά του 20ού δημοτικού σχολείου του Δήμου Αθηναίων.

Την ώρα που ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας προσκαλούσε στην παρέλαση τους εκπροσώπους της Χρυσής Αυγής, οι μαθητές από την Αθήνα έστελναν το δικό τους αντιρατσιστικό μήνυμα αγκαλιάζοντας τον σημαιοφόρο του σχολείου τους.   Μάλιστα, η κίνηση αυτή δίνει ακόμα μία απάντηση και σε γονείς που κατά καιρούς δεν ήθελαν μαθητές οι οποίοι δεν έχουν αμιγώς ελληνική καταγωγή να γίνονται σημαιοφόροι στην παρέλαση.

27.10.13

Βρες λέξεις για να πεις τα λόγια...

του Τ.Ρ. [Τάσου Ρέτζιου]





Είναι απ' αυτές τις φωτογραφίες που συνήθως από κάτω γράφει κανείς «χωρίς λόγια»... Αλλά πρέπει να περισσέψουν τα λόγια για μια χώρα που έμαθε να προσπερνά τις αντιφάσεις της, που έμαθε να καμώνεται ότι ξέρει τα σημαντικά και που έμαθε να στήνει ένα βολικό σκηνικό, συνήθως με παράτες, δεκάρικους και ψευδαισθήσεις. Μονάχα που με τόση γνώση που έπεσε μαζεμένη ξεχάσαμε ακόμα και τα λόγια μας...

Φωτογραφία: Γιώργος Γιακουμίδης/EgnatiaPost

25.10.13

Γιώργος Τούλας: Ποιος είναι τελικά ο πατριώτης;

πηγή: http://www.parallaximag.gr





Παρακολουθώ τις τελευταίες μέρες τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει με τη χορηγία της οικογένειας Βαρδινογιάννη σε βενζίνη, ώστε να πετάξουν τα μαχητικά στις παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου και να τονωθεί το τσαλακωμένο εθνικό συναίσθημα, που τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης τσαλακώθηκε, επειδή δεν βγήκαν τα τανκς στις παρελάσεις και γι' αυτόν κυρίως τον λόγο.
Πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες πατριωτικές, δημοψηφίσματα σε πατριωτικά site, κουβέντα στα social media. Και βέβαια, η σχετική διαφήμιση της οικογένειας από τα κανάλια της. Αν τυχόν κάποιος δεν είχε εμπεδώσει ότι η οικογένεια της Πρέσβειρας Καλής Θελήσεως αγαπά πολύ την πατρίδα, τώρα είναι η ευκαιρία να το κάνει. Είχε συχνά τις ευκαιρίες να το συνειδητοποιήσει. Και στους σεισμούς της Πελοποννήσου και στη περίπτωση του νοσοκομείου παίδων που πήρε το όνομα της. Παλαιότερα οι ευγενικοί ευεργέτες αυτού του τόπου υπήρξαν αρκετά διακριτικότεροι. Τουλάχιστον τα ιδρύματα που ευεργετούσαν, έπαιρναν το όνομά τους μετά θάνατον. Τώρα υπάρχει ένα διαρκές show off, μια βιασύνη τού να δείξουν το έργο τους.
Την ίδια στιγμή που τα 35 χιλιάδες ευρώ για τη βενζίνη των αεροπλάνων της παρέλασης βρέθηκαν, όσοι διαφωνούν με τη λογική αυτών των παρελάσεων στον καιρό μας θεωρείται ότι έχουν ένα έλλειμμα πατριωτισμού. Δεν αγαπούν την πατρίδα τους. Κατά μία έννοια, πατριώτες είναι μόνο οι τουρκοφάγοι, αλβανοφάγοι και παντός είδους ξενοφάγοι, οι λάτρεις της στρατιωτικής επιβολής και των συμβόλων. Οι υπόλοιποι είναι απλά προδότες.
Οι άνθρωποι, ας πούμε, που περνούν τις ζωές τους ως εθελοντές σε συσσίτια, που φροντίζουν χωρίς κανένα όφελος ανήμπορους, που καθαρίζουν ρέματα, φυλάνε τα καλοκαίρια δάση για να μην καούν, κάνουν δωρεάν μαθήματα σε αποφυλακισμένα παιδιά, μαζεύουν τρόφιμα για αστέγους, επεμβαίνουν στην καθημερινότητα των πόλεων, είναι άνθρωποι που σύμφωνα με τον ορισμό του πατριωτισμού δεν είναι πατριώτες. Είναι προφανώς απλά μαλάκες.
Αν, ας πούμε, κάποιος πει δημόσια σε αυτή τη φάση πως η οικογένεια των ευεργετών θα μπορούσε να διαθέσει το πετρέλαιό της για να ζεσταθούν τα παγωμένα σχολεία του χειμώνα ή μερικές άπορες, λόγω της κρίσης, οικογένειες, που δεν θα ανάψουν φέτος θέρμανση, μπορεί και να λιντσαριστεί.
Διότι την άπορη οικογένεια που θα ζεσταίνεται δεν θα τη δείξει το Mega. Τα μαχητικά αεροσκάφη που θα τα χειροκροτούν φαύλοι πολιτικοί κάνουν πιο πολύ θόρυβο και προσφέρονται για τηλεοπτικό θέαμα..
Υ.Γ. Διευκρινίζω ότι το κείμενο δεν έχει πρόθεση μέτρησης του καλού και του κακού πατριωτισμού. Αλλά την αφορμή για σκέψη πάνω στο τι έχει πραγματικά ανάγκη η πατρίδα σήμερα. 
Υ.Γ.2 Η γελοία αντιπαράθεση που ξέσπασε με αφορμή την πρωτοφανή απόφαση του περιφερειάρχη να καλέσει τη Χρυσή Αυγή στην παρέλαση και η απάντηση του πως ο δήμαρχος προτιμά τα gay prides δείχνει το μέγεθος της ωριμότητας σε αυτή την πόλη! 

24.10.13

Διαφημιστικός χώρος για συγγραφείς στο υπό έκδοση τεύχος του «Εντευκτηρίου»


Επειδή οι καιροί είναι δύσκολοι για όλους και απαιτούν αλληλεγγύη και αλληλοϋποστήριξη, το Εντευκτήριο προσφέρει σε όσους συγγραφείς επιθυμούν να διαφημίσουν κάποιο βιβλίο τους στο υπό έκδοση τεύχος του περιοδικού (Νο 101) διαφημιστικό χώρο μισής σελίδας στην προνομιακή τιμή των 50 ευρώ. Όσοι ενδιαφέρονται, ας στείλουν εγκαίρως μήνυμα στο entefkti@otenet.gr.

Το τεύχος θα κυκλοφορήσει στα μέσα Νοεμβρίου και περιλαμβάνει: σελίδες για τη φετινή νομπελίστα Άλις Μονρό (εκτενή αποσπάσματα από συνέντευξή της και "προφητικό" κείμενο του Τζόναθαν Φράνζεν για την αφηγηματική της δεινότητα)· ποιήματα των Μάρκου Μέσκου, Δήμητρας Χ. Χριστοδούλου, Γλυκερίας Μπασδέκη, Χρίστου Κρεμνιώτη, Δημήτρη Λεοντζάκου, Μηνά Βλάχου, Αναστάση Θεοτόκη και Γιώργου Κουτούβελα, καθώς και της Νάντια Ραντούλοβα (μετ.: Ζντράβκα Μιχάιλοβα), Ερβέ Καρν (μετ.: Δημήτρης Νόλλας) και Φραντσέσκο Γκρατσιάνο (μετ.: Κρεσέντσιο Σαντζίλιο)· διηγήματα των Γιώργου Συμπάρδη, Γιάννη Σκαραγκά, Μάρτυς Λάμπρου, Νίκου-Αδάμ Βουδούρη, Χρύσας Φάντη, Καίτης Στεφανάκη, καθώς και των Τομπάιας Γουλφ (μετ: Γιάννης Παλαβός), Νικ Παπαδημητρίου (μετ.: Γιάννης Θεοδοσίου)· εκτενή παρουσίαση από τον Πάνο Θεοδωρίδη της αλληλογραφίας Φόρστερ-Καβάφη, δοκίμια του Νάσου Βαγενά για την Κική Δημουλά και του Γιώργου Βέλτσου για τον Γιάννη Τσαρούχη. Η κριτικός θεάτρου Ζωή Βερβεροπούλου γράφει για τα 48α «Δημήτρια» και ο Απόστολος Ζιώγας για μια έκθεση φωτογραφιών και ντοκουμέντων από τη ζωή της νομπελίστα 2009 Χέρτα Μύλλερ. Επίσης, πλούσια ενότητα με βιβλιοκρισίες, σχέδια του Απόστολου Βέττα και φωτογραφίες του Ingo Dunnabier.

(στο εξώφυλλο η Άλις Μονρό, βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας 2013)

22.10.13

Έξι γερμανόφωνοι συγγραφείς συζητούν για τη λογοτεχνία

της Κικής Τριανταφύλλη

πηγή: www.tanea.gr



Σύνθεση με τις φωτογραφίες των έξι συγγραφέων

«Σήμερα περπάτησα στην Αθήνα και είδα με τα μάτια μου πράγματα που έχουν αλλάξει. Αυτό που συμβαίνει εδώ θα συμβεί αργότερα και σε όλη την Ευρώπη».

Είναι τα λόγια του Κρίστοφ Χάιν, ενός από τους έξι συγγραφείς, που φιλοξενεί το Ινστιτούτο Goethe αυτές τις μέρες στην Αθήνα. 

Ανάμεσά τους ο πολυεθνικός Αρης Φιορέτος, από πατέρα Ελληνα και μητέρα Αυστριακή που γεννήθηκε στη Σουηδία, ζει όμως πλέον και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. 

Δύο από τους συγγραφείς, ο Κρίστοφ Χάιν -ένας από τους πλέον σημαίνοντες του γερμανόφωνου χώρου- και η Ανέτ Γκρέσνερ κατάγονται από την πρώην Ανατολική Γερμανία, ο Κρίστοφ Μάγκνουσον γεννήθηκε στο Αμβούργο και είναι ισλανδικής καταγωγής, η Αννε Βέμπερ από την Εσση ζει εδώ και τριάντα χρόνια στο Παρίσι, τέλος η νεώτερη της παρέας η Νίνο Χαρατσβίλι, κατάγεται από την Τυφλίδα της Γεωργίας.

Οι έξι συγγραφείς βρέθηκαν για πρώτη φορά όλοι μαζί. Πώς είναι η δυναμική ανάμεσά τους; «Βρίσκω πολύ ωραία ιδέα το γεγονός ότι το Ινστιτούτο Goethe και το Literarisches Colloquium Berlin έφερε μια στρατιά συγγραφέων στην Ελλάδα με πολλές διαφορές μεταξύ τους, εθνοτικές, γλωσσικές, πολιτικές αλλά και διαφορές κοινωνικοποίησης. 

Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται σχέσεις. Ισως πριν από δέκα χρόνια το ινστιτούτο να μην τολμούσε καν κάτι τέτοιο» απάντησε το Αρης Φιορέτος στη συζήτηση με τους δημοσιογράφους που έγινε στο φουαγιέ του Ινστιτούτου.

Οι συγγραφείς αναφέρθηκαν βεβαίως στην κρίση που μαστίζει την Ευρώπη και την Ελλάδα ειδικότερα. Τι ήταν αυτό που τους έκανε εντύπωση στην Αθήνα; 

«Οι τιμές πέφτουν, είδα καταστήματα κλειστά, ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες να παίζουν τυχερά παιχνίδια, σημάδια δηλαδή που υποδηλώνουν ότι εδώ υπάρχει μια κοινωνία που φτωχαίνει σταδιακά, σημάδια για μια κοινωνική ισορροπία η οποία διαταράσσεται.» ήταν η απάντηση του Κρίστοφ Χάιν.

Ο Κρίστοφ Μάγκνουσον παρατήρησε ότι «στη Γερμανία πλέον πολύς κόσμος έχει συνειδητοποιήσει ότι η χώρα ωφελείται από την κρίση του ευρώ. 

Ο κίτρινος τύπος υπογράμμιζε συνέχεια ότι εμείς οι Γερμανοί πρέπει να βάζουμε το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουμε, και μου φαίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι τις προηγούμενες δεκαετίες είχε εξιδανικεύσει το νότο σαν ένα κόσμο ονειρικό όπου οι άνθρωποι έχουν πάθος και περνάνε πολύ καλά δουλεύοντας λίγο.

Τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 προέβαλε όλα αυτά με θετικό τρόπο και τώρα ακριβώς τα ίδια κλισέ τα διαστρέβλωσε δημιουργώντας αρνητική εντύπωση για ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο. Ο κόσμος όμως πια αντιλαμβάνεται ότι όλα αυτά είναι μπούρδες.»

Συμβαίνει συχνά να επισκέπτονται χώρες όπου δεν είναι γνωστοί και τι προσδοκίες έχουν από μια τέτοια συνάντηση;
Μάγκνουσον: Μου συμβαίνει συνεχώς να βρίσκομαι σε μια χώρα όπου είμαι παντελώς άγνωστος. Ο κύριος λόγος άλλωστε δεν είναι να έχουμε ένα τσούρμο από οπαδούς που θα μας αποθεώσουν. Θέλουμε να έχουμε επαφές και συνομιλίες με ανθρώπους της τέχνης και να μιλήσουμε για το θέμα του πολιτισμού, έτσι όπως διαμορφώνεται ο πολιτισμός στη χώρα. Εμένα για παράδειγμα με ενδιαφέρει να μάθω πως αντιδρούν οι έλληνες δημιουργοί στην κατάσταση έτσι όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μέχρι τώρα. Εγώ ο ίδιος ως συγγραφέας ενδιαφέρομαι για όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα μου, είμαι και πολιτικό ον και αντιδρώ με το έργο μου σε όλα αυτά που συμβαίνουν και αντίστοιχα θέλω να μάθω πως αντιδρούν οι έλληνες δημιουργοί σε όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα τώρα. 

Χάιν: Κινήθηκα από την περιέργεια κάποιου που τον αφορούν όλα όσα συμβαίνουν. Σήμερα περπάτησα στην Αθήνα και είδα με τα μάτια μου πράγματα που έχουν αλλάξει. Αυτό που συμβαίνει εδώ θα συμβεί αργότερα και σε όλη την Ευρώπη. Μου έκανε εντύπωση ότι οι τιμές πέφτουν, είδα καταστήματα κλειστά, ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες να παίζουν τυχερά παιχνίδια, διάφορα σημάδια που υποδηλώνουν ότι εδώ υπάρχει μια κοινωνία που φτωχαίνει σταδιακά, σημάδια για μια κοινωνική ισορροπία η οποία διαταράσσεται. 

Γκρέσνερ: Μέσα από μια τέτοια ευκαιρία σχετικοποιεί κάποιος τη δική του δημιουργία. Ο συγγραφέας περνάει πολύ χρόνο απομονωμένος μέσα στο σπίτι του και ξεχνάει όλα αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο, είναι καλό λοιπόν αυτές τις φάσεις να ακολουθούν άλλες που βγαίνει πολύ έξω, να συναντάει ανθρώπους. Εμένα με ενδιαφέρει η καθημερινότητα των άλλων. 

Η λογοτεχνία αντανακλά την κοινωνία. Αντίθετα πόσο μπορεί το έργο ενός συγγραφέα να επηρεάσει το αναγνωστικό του κοινό; 

Φιορέτος: Θα μπορούσαμε να απαντήσουμε με μια ιστορία ανεκδοτολογικού χαρακτήρα που έχει να κάνει με το μέτα-ηρωϊκό μάνατζμεντ. Αν ρίξουμε ένα βάτραχο σε ένα καζάνι με βραστό νερό, αυτός σοκαρισμένος θα πεταχτεί αμέσως έξω. Είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για την τέχνη του αβάν γκαρντ. Λειτουργεί με βάση το σοκ και την αντίδραση. Αλλά αν τον βάλουμε σε κρύο νερό που σιγά σιγά αρχίζει να ζεσταίνεται, ο βάτραχος θα αισθάνεται μια χαρά μέχρι που θα βράσει και θα πεθάνει. Δεν εννοώ βεβαίως να αφήσουμε τον αναγνώστη να βράσει στο ζουμί του όπως ο βάτραχος, αλλά είναι καλό να τον ταρακουνάμε και να τον κάνουμε να συνειδητοποιεί ότι δεν είναι αιώνια η ύπαρξή του. Με αυτή την έννοια μόνο σε ατομικό επίπεδο μπορεί να έχει κάποια επιρροή η λογοτεχνία, συλλογικά δεν μπορούμε να ρίξουμε πολλούς βατράχους μέσα στο νερό και να τους βράσουμε. 

Μάγκνουσον. Πέρα από τις υψηλές έννοιες της μη αιώνιας ύπαρξης του αναγνώστη με απλά λόγια μπορούμε να πούμε ότι η λογοτεχνία του δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσει τον κόσμο με τον δικό του τρόπο μέσα από ιστορίες, όπως και η φιλοσοφία και η θρησκεία του δίνουν ένα τρόπο να κατανοήσει τα πράγματα.

Εχει αλλάξει η εικόνα της χώρας μας κατά τη διάρκεια της κρίσης, έχει χειροτερέψει, ίσως έχει βελτιωθεί;

Μάγκνουσον: Στη Γερμανία πλέον πολύς κόσμος έχει συνειδητοποιήσει ότι η χώρα ωφελείται από την κρίση του ευρώ. Ο κίτρινος τύπος υπογράμμιζε συνέχεια ότι εμείς οι Γερμανοί πρέπει να βάζουμε το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουμε. Μου φαίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι τις προηγούμενες δεκαετίες ο κίτρινος τύπος είχε εξιδανικεύσει το νότο σαν ένα κόσμο ονειρικό όπου οι άνθρωποι έχουν πάθος και περνάνε πολύ καλά δουλεύοντας λίγο. Προέβαλε όλα αυτά τα κλισέ με θετικό τρόπο τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 και τώρα ακριβώς τα ίδια κλισέ τα διαστρέβλωσε δημιουργώντας αρνητική εντύπωση για ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο. Ο κόσμος όμως πια αντιλαμβάνεται ότι όλα αυτά είναι μπούρδες.

Φιορέτος. Ένα πλεονέκτημα σχετικά με την κρίση είναι ότι πολλοί έλληνες ζουν στη Γερμανία και μπορούν να βοηθήσουν να αντιστραφεί η εικόνα που είχε δημιουργηθεί για τη χώρα τους ενώ θα μπορούσε να ευχηθεί κανείς να γίνει και το αντίστροφο.

Γκρέσνερ. Είμαι οπαδός της ευρωπαϊκής ιδέας και αυτό που με ενοχλεί είναι ο εθνικισμός που κάνει και πάλι την εμφάνισή του και οι διάφορες κόντρες μεταξύ των εθνών και νομίζω ότι το δικό μας καθήκον ως δημιουργών είναι νμα φροντίσουμε ώστε η Ευρώπη των αγορών και της οικονομίας να μετατραπεί σε μια Ευρώπη του πολιτισμού.

Μήπως η οικονομική κρίση είναι τελικά μια κρίση αξιών, πολιτιστική, κρίση δημοκρατίας;
Φιορέτος. Φυσικά. Μάλιστα, οι πολιτικοί έχουν μεγάλο μερίδιο της ευθύνης αφού για πολλά χρόνια μιλούσαν για την λύση των προβλημάτων αυτών μέσα από μια καθαρά οικονομίστικη ιδεολογία. Βεβαίως οι πολιτικοί δεν είναι βλάκες. Το μεγάλο τραύμα είναι ότι δεν μερίμνησαν να διαμορφώσουν μια κοινή γνώμη που να έχει τη δυνατότητα να διαπραγματεύεται όλες αυτές τις αξίες και όλα αυτά τα προβλήματα. Αυτό είναι τώρα το ζητούμενο. Να δημιουργηθούν δομές ώστε να έρθουν στο προσκήνιο αυτά τα ζητήματα, πολιτικής και κοινωνίας. Με αυτή την έννοια αυτή η παγκόσμια τάση βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα.

Χαρατισβίλι. Το κυρίαρχο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία ουτοπία. Τόσο η αριστερά όσο και η δεξιά όσον αφορά τις ιδεολογίες και τα μοντέλα ζωής έχουν φτάσει σε ένα αδιέξοδο. Αυτό το είδαμε πρόσφατα στις γερμανικές εκλογές. Αν κανείς άλλαζε τα πλακάτ των διαφορετικών πολιτικών κομμάτων δεν θα μπορούσε να διακρίνει τίνος ήταν το καθένα. Αυτό για μένα δηλώνει ότι υπάρχει παντελής αδιαφορία και έλλειψη ονείρων. Καλείται κανείς να επιλέξει το λιγότερο κακό από μια σειρά από δεινά. Δεν υπάρχει λοιπόν καμία ουτοπία, κανένα όνειρο που να αξίζει να πολεμήσει κανείς σήμερα.

Είστε λοιπόν απαισιόδοξη για το μέλλον του ευρωπαϊκού πολιτισμού;
Χαρατισβίλι.Εν γένει θεωρώ τον εαυτό μου αισιόδοξο άνθρωπο. Πιστεύω στην ιδέα της ενωμένης Ευρώπης και ότι αξίζει να αγωνιστεί κανείς γιαυτή. Αναφερόμουν προηγουμένως στην κρίση του καπιταλισμού όπου όλα φαίνεται να περιστρέφονται γύρω από το χρήμα. Αυτό είναι για μένα απαισιόδοξο και θλιβερό. Δεν μάθαμε τίποτα από την κρίση της Γουόλ Στριτ και φαίνεται να επαναλαμβάνεται ξανά η ίδια ιστορία.

Πώς νιώθετε με την έξαρση του νεοφασισμού και του νεοναζισμού που συμβαίνει μάλιστα στην εποχή της οικονομικής ηγεμονίας της Γερμανίας;

Χάιν. Αισθάνομαι μεγάλο φόβο μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Ημουν 17 χρονών όταν είχα διαβάσει κάτι που είχε πει ο Τόμας Μαν το 1946. Ότι η περίοδος του φασισμού δεν έχει περάσει ακόμα και τώρα διακρίνω φασιστοειδή μοντέλα σε πολλά μέρη του κόσμου. Από τότε που υιοθετήθηκε το ευρώ μόνο προς το χειρότερο οδηγούνται τα κράτη που το ακολούθησαν, οι άνθρωποι χωρίστηκαν σε τάξεις και πραγματικά όλα αυτά μου προκαλούν μόνο φόβο. 

Φιορέτος. Η Νίνο μίλησε για την αριστερά και τη δεξιά και τη σημασία που έχει να δημιουργούν ουτοπίες. Όταν δεν υπάρχουν ουτοπίες στις οποίες να πιστέψει κανείς τότε δημιουργείται ένα κενό το οποίο δεν δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξει κανείς παραγωγικά μοντέλα ζωής. Αυτό το κενό και το φόβο που δημιουργεί εκμεταλλεύονται τα άκρα ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Αυτό το κενό είναι που τα τρέφει και τα γιγαντώνει.

Η κρίση έχει αποτελέσει θέμα των βιβλίων σας;

Γκρέσνερ. Αυτό εξαρτάται από το είδος που καταπιάνεται καθένας στη δουλειά του. Στη λογοτεχνία η ταχύτητα παίζει ένα ρόλο. Ένα μυθιστόρημα για να γραφτεί θέλει πολύ χρόνο και ίσως δεν είναι πια επίκαιρο όταν δημοσιευτεί. Αντιθέτως υπάρχουν άλλα είδη όπως τα ποιήματα αντίδρασης ή παρέμβασης που πολλές φορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως συνθήματα για διάφορες κινητοποιήσεις. Σ’αυτά τα είδη μπορεί να πει κανείς ότι αντανακλάται άμεσα η κρίση. Ενας συγγραφέας όμως χρειάζεται χρόνο για να αναπνεύσει το έργο του.

Τα δύο από τα βιβλία από τα οποία διαβάσατε αποσπάσματα έχουν σχέση με τον πατέρα και άλλα τρία με την αγάπη και τον έρωτα. Είναι δύσκολη η σχέση των ζευγαριών; Υπάρχει παραλληλισμός ανάμεσα στην ευρωπαϊκή κρίση και την κρίση των ζευγαριών;

Χαρατσβίλι. Οι σχέσεις είναι πάντα κάτι δύσκολο είτε υπάρχει κρίση είτε όχι. Τα θέμα με τα οποία καταπιάνομαι τουλάχιστον εγώ στα βιβλία μου είναι διαχρονιά και αναρωτιέμαι αν είναι σκόπιμο ένας συγγραφέας να καταπιαστεί με μια συγκεκριμένη δεκαετία. Εντέλει νομίζω είτε συνειδητά είτε ασυναίσθητα ένας συγγραφέας γράφει πάντα για το σήμερα, για το τώρα. Εμμέσως το έργο του αναφέρεται σε αυτά που συμβαίνουν γύρω του.

Στην Ελλάδα έχουν μεταφραστεί τα βιβλία των:

Αρης Φιορέτος, Ο τελευταίος Ελληνας (2012), Η αλήθεια για τον Σάσα Κνις (2006), Στοκχόλμη νουάρ (2001)
Κρίστοφ Χάιν, Ο κύριος Βίλενμπροκ (εκδόσεις Καστανιώτη, 2005), Κι ο έρωτας, εξ αποστάσεως (Περίπλους, 1998), Ο ξένος φίλος (Παρατηρητής, 1993)

Νίνο Χαρατισβίλι, Κοφτερή αγάπη (Μεταίχμιο, 2013)

Οι έξι γερμανόφωνοι συγγραφείς συζητούν την Τετάρτη 23 Οκτωβρίου, στις 20.30 στο βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24) με θέμα: «Η γνώση της λογοτεχνίας».

20.10.13

Μια ξένη μόνη απέναντι σε όλο το χωριό

Της Μαρίας Δεληθανάση

πηγή: http://news.kathimerini.gr


Θύμα σωματεμπορίας μια Ουκρανή περιγράφει διά της δικηγόρου της το διπλό βασανιστήριο της σκλαβιάς και της δίκης της


Η κατάθεση της γυναίκας στην κατάμεστη αίθουσα κράτησε πεντέμισι ώρες. Στο ακροατήριο, όλο το χωριό. Και το πιο εντυπωσιακό: οι γυναίκες του χωριού. Μάρτυρες υπεράσπισης ο ιερέας του χωριού, ο εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο δημοσιογράφος του μεγάλου τηλεοπτικού καναλιού, ο εργολάβος οικοδομών και άλλοι. Ολοι διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους για τα χρηστά ήθη του κατηγορούμενου και την εξαιρετική ποιότητα του χαρακτήρα του.
Τι κι αν η γυναίκα, θύμα σωματεμπορίας, αναγκάσθηκε να περιγράψει κατά την ακροαματική διαδικασία ανατριχιαστικές λεπτομέρειες: Πώς την έδεσε με χειροπέδες στο καλοριφέρ, την άφησε χωρίς νερό και τροφή και τη βίασε, διότι ζήτησε από έναν πελάτη να τη βοηθήσει να δραπετεύσει... Και ο πελάτης, φυσικά, είχε πληροφορήσει αμέσως τον σωματέμπορο, φίλο και συντοπίτη του, για να τον «προστατέψει» από την ανυπακοή της... Πώς την εξανάγκαζε να κάνει έρωτα με τους πελάτες όλες τις ημέρες του μήνα. «Και τις ημέρες της έμμηνου ρύσης»; «Ναι, μ' ένα ειδικό ταμπόν» απάντησε το θύμα στην ερώτηση του προέδρου του δικαστηρίου... Τι κι αν την έδερνε, αλλά όχι στο πρόσωπο... Τι κι αν της επαναλάμβανε πως «Αμα προσπαθήσεις να ξεφύγεις, θα πω στο κύκλωμα να σκοτώσει τα παιδιά σου στην Ουκρανία» ή ότι διατηρούσε στενές σχέσεις με την αστυνομία...
Οταν κάποια στιγμή ο πρόεδρος του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου ρώτησε ποιοι ήταν πελάτες της κοπέλας, σχεδόν όλοι οι άνδρες που παρευρίσκονταν στην αίθουσα σήκωσαν το χέρι. Κανέναν δεν απασχολούσε το γεγονός ότι το θύμα προέβαινε σε ικανοποίησή τους υπό καθεστώς βίας, εκφοβισμού και ξυλοδαρμού. Μέχρι και ο ιερέας ρωτήθηκε εάν είχε υπάρξει πελάτης της. «Οχι, για όνομα του Θεού», απάντησε έντρομος. Οταν, όμως, μια ένορκος τον ρώτησε: «Αυτές οι γυναίκες εκεί, έκαναν τουλάχιστον κονσομασιόν. Αυτό δεν σας απασχόλησε;» ο ιερέας, που είχε προστρέξει σε υπεράσπιση του σωματεμπόρου, απάντησε: «Εγώ κοιτάζω την ενορία μου. Δεν με νοιάζει τι γίνεται πέρα από την εκκλησία μου»...



Ο δρόμος προς τον εφιάλτη
Το θύμα στη συγκεκριμένη δίκη είναι μια «τυπική» περίπτωση. Μια γυναίκα 35 ετών από την Ουκρανία, μητέρα τριών παιδιών, που λόγω των άθλιων οικονομικών συνθηκών στην πατρίδα της και προκειμένου να συντηρήσει την οικογένειά της, αποφάσισε να έρθει στην Ελλάδα για να εργασθεί ως μαγείρισσα. Η γυναίκα που ανέλαβε να τη βοηθήσει ήταν μια συμπατριώτισσα και οικογενειακή της φίλη. Αρχικά πέρασε στη Βουλγαρία, όπου παρέμεινε στην οικία κάποιου άγνωστου άνδρα. Στη συνέχεια, οδηγήθηκε από ένα συνεργάτη του άγνωστου άνδρα, μέσω αφύλακτης διάβασης των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, σε σημείο από το οποίο την παρέλαβε άλλος άγνωστος άνδρας και τη μετέφερρε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί παρέμεινε για λίγες ώρες στην οικία αγνώστου και στη συνέχεια κάποιοι άλλοι τη μετέφεραν στην πόλη, όπου υποτίθεται ότι θα εργαζόταν ως μαγείρισσα.
Οταν κατάλαβε ποιο ήταν το είδος δουλειάς για το οποίο προοριζόταν, ήταν πλέον πολύ αργά γι' αυτήν. Οι σωματέμποροι με βία και απειλές για τη ζωή της και τη ζωή των παιδιών της την εξανάγκασαν να εκδίδεται σε πελάτες του μαγαζιού. Της είπαν, μάλιστα, ότι είχε αποτελέσει αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής. Την αγόρασαν από τους μεταφορείς αντί 3.000 ευρώ και της είπαν ότι προκειμένου να εξαγοράσει την ελευθερία της θα έπρεπε να εργασθεί μέχρι να συγκεντρώσει το «οφειλόμενο» ποσό. Κάθε φορά που εκδιδόταν πληρωνόταν 60 ευρώ. Από αυτά τα 45 κρατούσε ο σωματέμπορος και τα 15 η ίδια. Ομως, ποτέ δεν πήρε χρήματα στα χέρια της. Το βράδι την κρατούσαν κλειδωμένη στο μπαρ και τη φρουρούσαν...
Κάποια στιγμή η αστυνομία διενήργησε αιφνιδιαστική επιχείρηση. Αστυνομικός υποδύθηκε πελάτη και στη συνέχεια εισέβαλαν οι συνάδελφοί του. Τη μετέφεραν με άλλες κοπέλες στην ομάδα αντι-trafficking της Ελληνικής Αστυνομίας στη Θεσσαλονίκη. Αστυνομικοί τους μοίρασαν ειδικό υλικό για να συμπληρώσουν, με ερωτήματα όπως «Σας έχουν παρακρατήσει τα διαβατήρια;» και «Σας εκβίασαν ποτέ;», που συνιστούν πρώτες ενδείξεις ότι είναι θύματα εμπορίας. Μεταφέρθηκε στον εισαγγελέα ο οποίος κάλεσε ψυχίατρο ειδικό στην κακοποίηση και τα βασανιστήρια θυμάτων διακίνησης. Αυτός τη χαρακτήρισε θύμα και τέθηκε υπό καθεστώς προστασίας.



«Εσύ με πιστεύεις;»
Στη δίκη ήταν μόνη με τη δικηγόρο και ως μοναδικό μάρτυρα είχε τον αστυνόμο. Απέναντί της είχε αντιμέτωπο σύσσωμο το χωριό. Την παραμονή της δίκης, η δικηγόρος τη ρώτησε για τελευταία φορά εάν είναι αποφασισμένη να υποστεί την επώδυνη διαδικασία της διεξοδικής, δημόσιας ανάκρισης. «Εσύ με πιστεύεις;» ρώτησε τη δικηγόρο. «Ναι, σε πιστεύω». «Ε, τότε θα πάμε»... Κέρδισαν τη δίκη σε πρώτο βαθμό, αλλά υπήρξε και συνέχεια.
Η δικηγόρος τη ρώτησε και πάλι εάν θέλει να επιστρέψει στην Ουκρανία και να τελειώσουν όλα... «Θα πάω όταν τελειώσει η δίκη» απάντησε η νεαρή γυναίκα. «Θέλω να μείνω για τον αστυνόμο (σ.σ. που την έσωσε), την κοπέλα (σ.σ. που τη φιλοξενεί), τον εισαγγελέα (σ.σ. στην πρώτη δίκη) κι εσένα γιατί προσπάθησες». «Μπορεί να χάσουμε» είπε η δικηγόρος...
Αυτή ακριβώς η δικηγόρος, η κ. Ελένη Γκλεγκλέ, που αναλαμβάνει εθελοντικά υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων (trafficking) για λογαριασμό της ελληνικής αποστολής του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, εξιστορεί την υπόθεση στην «Κ». «Συγχωριανοί, εκπρόσωποι Τοπικών Αρχών, όλοι γνώριζαν τις συνθήκες διαβίωσης του θύματος», λέει η κ. Γκλεγκλέ. «Κανείς τους, όμως, δεν αναρωτήθηκε εάν ο τρόπος ζωής του είχε στοιχεία εξαναγκασμού, εάν η συναίνεση να ζεί με αυτόν τον τρόπο ήταν αληθής, καθώς όλοι τους ήταν «ταγμένοι» υπέρ των συγχωριανών τους. Πολλοί από το ακροατήριο ήταν πελάτες του θύματος. Το θύμα πάλεψε ενάντια σε μια ολόκληρη κοινωνία που την κακοποιούσε ξανά και ξανά χωρίς έλεος και χωρίς δισταγμό, χωρίς αμφιβολία και χωρίς ενδοιασμούς».
Αρχικά οι μάρτυρες έλεγαν ότι η γυναίκα δεν εκδιδόταν και ότι απλώς έκανε «κονσομασιόν». Στη συνέχεια, όταν συγκεντρώθηκαν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία, υποστήριξαν ότι εκδιδόταν με τη θέλησή της. Στην άποψη συνηγόρησαν και οι γυναίκες του χωριού. Μάλιστα, μια μάρτυρας -ομογενής από την πρώην ΕΣΣΔ, που διατηρεί καφετέρια στην περιοχή και πουλάει καλλυντικά σε «καλές τιμές» στις «κοπέλες»- διαβεβαίωσε ότι το θύμα είχε απόλυτη ελευθερία κινήσεων...

Οικογενειακή επιχείρηση
Ο σωματέμπορος επισήμως είναι ιδιοκτήτης μπαρ. Ακόμη, με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκό πρόγραμμα έκτισε ξενοδοχείο. Στον β' όροφο εξέδιδε τις γυναίκες. Στο ίδιο οίκημα διαμένει η οικογένειά του - η σύζυγός του και το εξάχρονο σήμερα παιδί τους. Η επιχείρηση του «εντίμου» πολίτη ήταν οικογενειακή: τρίτη συνεργός ήταν η κουνιάδα του. Αυτή μοίραζε τα προφυλακτικά στους πελάτες και έπαιρνε τα χρήματα...
Ο κατηγορούμενος τελικά καταδικάσθηκε για σωματεμπορία (12 χρόνια και οκτώ μήνες φυλακή) και οι δυο συγκατηγούμενοί του για συνέργεια. Το δικαστήριο είχε τέσσερεις ενόρκους, εκ των οποίων οι δύο δικηγόροι. Αυτοί οι δύο μειοψήφησαν. Κατά τη γνώμη τους, η γυναίκα δεν ήταν θύμα σωματεμπορίας. Απορίας άξιο, αφού οι δικηγόροι -αν μη τι άλλο- γνωρίζουν τη φύση των αδικημάτων.
Επειτα από τρεις μήνες, ο σωματέμπορός κατέβαλε 27.000 ευρώ εγγύηση και αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους. Πριν από τρεις μήνες συνελήφθη πάλι για σωματεμπορία. Αυτή τη φορά τα θύματα ήταν τέσσερεις Μολδαβές. Κυκλοφορεί και πάλι ελεύθερος. Ασκησε έφεση στην απόφαση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου που τον καταδίκασε για σωματεμπορία. Αυτή τη φορά ως δικηγόρο υπεράσπισης έχει ένα από τα «τρανταχτά» ονόματα των Αθηνών. Και στο Μικτό Ορκωτό, όπου καταδικάσθηκε πρωτοβαθμίως, είχε άνω του ενός δικηγόρου υπεράσπισης.

Νικηφόρος Παπανδρέου: Για τον Νίκο Χουρμουζιάδη

πηγή: http://www.parallaximag.gr




Τον γνώρισα το 1976, όταν, ως Πρόεδρος του ΚΘΒΕ, με κάλεσε στη Δραματική Σχολή. Πάνε 37 χρόνια, ήμουν 35 χρονών, εκείνος 46, παιδιά και οι δύο…
Μου είναι αδύνατο να συνοψίσω αυτή τη στιγμή πόσα κέρδισα εγώ και η Πειραματική Σκηνή (και κυρίως οι νέοι, τότε, ηθοποιοί της) από την καθημερινή σχεδόν επαφή μ’ έναν άνθρωπο της δικής του παιδείας και της δικής του ευαισθησίας (για να μη μιλήσω για τα ελληνικά του). Εκείνος ισχυριζόταν ότι κέρδισε περισσότερα, επειδή μπήκε ξαφνικά το θέατρο και ως καλλιτεχνική πρακτική στη ζωή του, αλλά αυτός ο ισχυρισμός ήταν μια ακόμα εκδήλωση της μεγάλης γενναιοδωρίας του. Θα μας λείψει πολύ ο Νίκος Χουρμουζιάδης, το χιούμορ του, η τρυφερότητα, τα θυμωμένα του ξεσπάσματα, η σταθερή αλληλεγγύη του. Αλλά παρηγοριέμαι με τη σκέψη ότι, επειδή σημάδεψε τη ζωή ολόκληρης της πειραματικής οικογένειας, θα είναι πάντα κάπου εδώ γύρω. Τον αποχαιρετώ μ’ ένα μετάφρασμά του:
Πες μου τ’ αστέρια πότε σβήνουν;  
Έχουν ματόκλαδα και κλείνουν;
Πού χάνονται και πού κοιμούνται;
Μες στα όνειρά τους μας θυμούνται;
Καλό ταξίδι, Νίκο.
Επάνω: O Νίκος Χουρμουζιάδης και ο Νικηφόρος Παπανδρέου σε μια από τις χιλιάδες φιλικές συναντήσεις τους.
Κάτω, μέσα στο σκηνικό του έργου Περιμένοντας τον Γκοντό (2002).

Πέθανε ο Νίκος Χουρμουζιάδης

πηγή: Aθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων [: Βίκυ Χαρισοπούλου]

Πέθανε ο πανεπιστημιακός και σκηνοθέτης Νίκος Χουρμουζιάδης, τρείς μέρες μετά τον θάνατο του αδελφού του, Γιώργου


Τρείς μόλις μέρες μετά τον θάνατο του μικρότερου αδελφού του (του καθηγητή Αρχαιολογίας και πρώην βουλευτή του ΚΚΕ Γιώργου Χουρμουζιάδη) απεβίωσε σήμερα τα ξημερώματα, μετά από πολυετή ασθένεια, ο φιλόλογος, πανεπιστημιακός δάσκαλος και σκηνοθέτης Νίκος Χουρμουζιάδης, σε ηλικία 83 ετών.


Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε φιλολογία στο ΑΠΘ (κλασικό τμήμα) και συνέχισε τις σπουδές του ―με ειδίκευση το αρχαίο ελληνικό δράμα― στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.

Ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου το 1963. Δίδαξε στη μέση εκπαίδευση (Κολλέγιο «Ανατόλια» και Σχολή Μωραΐτη), ενώ απο το 1971 ώς το 1988, οπότε και παραιτήθηκε, διετέλεσε καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Απο το 1990 ώς το 1999 δίδαξε στα τμήματα θεάτρου των πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος του Δ.Σ και της Καλλιτεχνικής επιτροπής του ΚΘΒΕ, ενώ στο διάστημα απο τον Ιανουάριο του 1984 ως τον Οκτώβριο του 1985 ανέλαβε και τη γενική διεύθυνση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Σκηνοθέτησε σειρά παραστάσεων στην “Πειραματική σκηνή της Τέχνης Θεσσαλονίκης, σε έργα των : Μπρέχτ, Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Μπέκετ, Ευριπίδη κ.α, ενω σειρά έργων (κυρίως αρχαίου δράματος ) σκηνοθέτησε μέχρι και το 2000 στο Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας.

Η σορός του Νίκου Χουρμουζιάδη ―σύμφωνα με προσωπική του επιθυμία― θα αποτεφρωθεί.

Ζαΐρα Παπαληγούρα: Νέες διαδρομές μητρότητας

Ζαΐρα Παπαληγούρα
Νέες διαδρομές μητρότητας
Αθήνα, Παπαζήσης 2013, 292 σελ.

Στην εποχή μας που όλα αλλάζουν ούτε οι γονείς είναι πια οι ίδιοι


Νέες διαδρομές μητρότητας τιτλοφορείται το καινούργιο βιβλίο της ψυχολόγου και καθηγήτριας στο ΑΠΘ Ζαΐρας Παπαληγούρα, στο οποίο εκθέτει ―μέσα από συνεντεύξεις και συγκεκριμένα παραδείγματα―  τις εντυπωσιακές αλλαγές που έχουν επέλθει στη γονεϊκότητα με την εφαρμογή των νέων μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Η επιθυμία για την απόκτηση παιδιού όμως, όπως και η ιδιότητα του γονέα δεν είναι καταστάσεις που μπορούν να υπαχθούν σε μια ψυχρή «κλινική» θεώρηση. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσία και η αξία αυτού του βιβλίου.

Η συγγραφέας ξεκίνησε από την επιθυμία της να προσεγγίσει τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τα σύνθετα συναισθήματα  που αντιμετωπίζουν τα ζευγάρια που δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί και καταφεύγουν στην ιατρική βοήθεια, αλλά και να ανιχνεύσει τον δύσκολο δρόμο τον οποίο ενδεχομένως έχουν να διανύσουν τα άτομα αυτά, κυρίως πριν αλλά και μετά από την απόκτηση του παιδιού. Συναντήθηκε με μητέρες οι οποίες απέκτησαν το παιδί τους μετά από πολλές προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, μαγνητοφώνησε την μαρτυρία τους και κατέγραψε στις σελίδες του βιβλίου της αυθεντικό τον λόγο τους, μεταφέροντας αυτούσιο το υποκειμενικό τους βίωμα. Οι πρωταγωνιστές – γυναίκες σε μεγάλο βαθμό, αλλά και άντρες – μιλούν για την εμπειρία της υπογονιμότητας, τις δυσχέρειες κάθε θεραπείας, και τις δύσκολες αποφάσεις που χρειάστηκε να πάρουν. Μιλούν επίσης και για την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και το πρόβλημα της ενημέρωσης, αργότερα, των παιδιών τους σχετικά με τον τρόπο απόκτησής τους. 

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τις σχετικές μαρτυρίες ατόμων τα οποία κατέφυγαν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, είτε επειδή  ήθελαν να αποκτήσουν παιδί χωρίς σύντροφο είτε επειδή βρίσκονταν σε μία ομοφυλοφιλική σχέση.

Το βιβλίο αυτό της Ζαΐρας Παπαληγούρα είναι το πρώτο που προσεγγίζει  τις νέες μεθόδους απόκτησης παιδιών από την πλευρά της ψυχολογίας. Στόχος του είναι  να ευαισθητοποιήσει όλους όσοι εμπλέκονται στα ζητήματα της υπογονιμότητας και της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των ζευγαριών τα οποία καταφεύγουν σ’αυτούς επειδή δυσκολεύονται να αποκτήσουν τα παιδιά που επιθυμούν. Αλλά το βιβλίο απευθύνεται και στους ίδιους τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα και οι οποίοι μέσα από τον λόγο εκείνων που αφηγούνται τις εμπειρίες τους μπορούν να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνοι στον συγκεκριμένο αγώνα τους και ότι τα συναισθήματα, οι δυσκολίες και οι απογοητεύσεις είναι πράγματα κοινά σε όλους και συνυπάρχουν στις, κατά τα άλλα, μοναδικές ιστορίες του καθενός.

Οι Νέες διαδρομές μητρότητας θα παρουσιαστούν την Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου, στις 6 το απόγευμα, στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» (Σταδίου 24, Αθήνα). Θα μιλήσουν γι' αυτό οι

― Γιάννης Ζέρβας, αν. καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
― Θέμης Μαντζαβίνος, αν. καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
― Ξένη Σκορίνη-Παπαρρηγοπούλου, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώτη πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Την εκδήλωση θα συντονίσει ο καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχολογίας και Επιστημολογίας της Ψυχολογίας, Γιάννης Κουγιουμτζάκης. 



14.10.13

Τέλλος Φίλης: Η "κρίση" είμαι ΕΓΩ!

πηγή: http://www.parallaximag.gr



Μετονομάζεται μια πλατεία (και ούτε καν, το πάρκο εντός της απλώς) και πας και τη μουτζουρώνεις νύχτα με μαύρο σπρέι. Έμαθες να διαφωνείς κρυφά. Με ψευδώνυμα. Με ψεύτικα nickname. Αγνοείς οτιδήποτε συμβαίνει για να έχεις φτηνό νερό. Έχεις σημαντικότερα να κάνεις από το να δηλώσεις ότι θες τα αρχαία στη Βενιζέλου να μείνουν στη θέση τους. Στις κατ' ιδίαν συζητήσεις ομολογείς," μωρέ μια Χρυσή Αυγή χρειάζεται" αλλά επίσημα την καταδικάζεις. Συνήθισες την αισθητική των κλειστών καταστημάτων. Εξακολουθείς να κυκλοφορείς μόνος με το αυτοκίνητο σου στην πόλη. Προσπερνάς τους ζητιάνους, έξω από τα super market, δίπλα στους κάδους, γυρίζεις σπίτι κι ανοίγεις την TV. Σε κάθε αυτοκτονία, βρίσκεις τα πιο εγωιστικά "αλλά". Γέμισες όρια αποχής. Ό,τι δεν είναι εσύ, το απομακρύνεις. Αφήνεσαι στην τηλεοπτική πραγματικότητα. Την πιστεύεις. Σε βοηθά να μη σκέφτεσαι. Δηλητηριάζεσαι αργά και μεθοδικά. Το ξέρεις, αλλά στην πορεία το συνηθίζεις κι αυτό. Φοβάσαι . Όλο και λιγότερο το ομολογείς. Συνομιλείς ώρες στα chat, η αληθινή ζωή σου είναι το εκάστοτε role play που επιλέγεις μέσα από το τρίτο σου χέρι. Το smartphone σου. Κάποτε λες ότι "θα ζήσεις, αυτά που ονειρεύεσαι" τώρα απλά προσποιείσαι ότι όλο αυτό είναι η ζωή που ζεις. Το χειρότερο όμως είναι ότι ήδη το ξέρεις. Έχεις σταματήσει να ζεις πραγματικά. Είσαι σε μια αναμονή εξελίξεων που να προέρχεται από τους άλλους. Ποτέ από σένα. Είσαι το "μέσο" ανάμεσα στα "εγκληματικά άκρα". Αυτό.

Εικόνα: Σάκης Ιωαννίδης

8.10.13

Άκου τ’ αηδόνια [για την Πόλυ Πάνου]

του Άκη Δήμου

πηγή: http://www.parallaximag.gr




Το απόγευμα του θανάτου της Πόλυς Πάνου, από μια βεράντα της οδού Ίμβρου –δίπλα ακριβώς στο καφέ «Ζαΐρ», αν αυτό σε βοηθάει να προσανατολιστείς –, κατέβαινε στο δρόμο ένα τραγούδι του Γιάννη Καραμπεσίνη με τη φωνή της. «Εσένα δεν σου άξιζε αγάπη», παραπονιόταν η τραγουδίστρια, βαλαντωμένη αλλά και θυμωμένη μαζί, πώς αλλιώς; Του είχε τόσα και τόσα μαζεμένα, καταδικασμένη η σχέση τους απ’ την αρχή, έπρεπε να το έχει καταλάβει πλην όμως μεγάλη καψούρα, πού να το πάρεις πρέφα ότι ο άλλος «έχει στο αίμα του την αμαρτία» έτσι που σου καίει το φιλί του τις αντιστάσεις;
Αν θες να κάτσεις και να το αναλύσεις –κατάλαβες ποιο τραγούδι λέω, από το 1972 που πρωτοακούστηκε το  ‘χει τραγουδήσει η μισή Ελλάδα – μπορείς να πεις ότι είναι ένα μελοδραματικό, υπερβολικό ξέσπασμα αλλά τι νόημα έχει ν’ αναλύεις τους έρωτες όταν παραδίνουν το πνεύμα και το σώμα τους (στους επόμενους έρωτες); Τέλος πάντων.
Εκεί στην Ίμβρου λοιπόν, την ώρα του τραγουδιού, ένας μεσήλικας στο καφενείο άκουγε προσηλωμένος, στο τραγούδι ή  στα δικά του δεν ξέρω, στο ρεφρέν πάντως αναποδογύρισε το φλιτζάνι του και το άφησε να στεγνώνει. Το τραγούδι συνεχίστηκε μέχρι που τέλειωσε, ευτυχώς που ήταν αυτό, σκέφτηκα, κι όχι το άλλο, το «Τι σου ‘κανα και πίνεις» που είναι το ίδιο υπέροχο αλλά το ξεφτιλίσανε διάφορες μετά στις επανεκτελέσεις, αρχής γενομένης από ένα θλιβερό κορίτσι σ’ ένα παμπάλαιο «τάλεντ σόου», δεν ξέρω αν το θυμάσαι. Κλείνει το πλάνο.
Τις επόμενες μέρες, η Πολυτίμη Κολιοπάνου ή, κατ’ άλλους, Πολυτίμη Μπίθα συνέχιζε να λείπει αλλά και όχι. Εάν δεν είσαι πωρωμένος με την ξένη δισκογραφία κι αν, εκεί που περπάτησες, πήρε ποτέ το μάτι σου τίποτα κυριακάτικα μισοπεθαμένα απογεύματα ή κάνα βράδυ αδέσποτο σ’ ένα τυχαίο ραδιόφωνο, δε μπορεί, θα θυμήθηκες το «Άσε πρώτα να ξεχάσω» ή το «Ένα σφάλμα έκανα» ή κάποιο άλλο απ’ τα πολλά της («Το παρελθόν μου το βαρύ», ας πούμε, υπόδειγμα στιχουργικής της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου), όπως θα θυμήθηκες και την εποχή που είχες ένα λόγο να τα τραγουδάς, συνήθως ένα λόγο με όνομα και μ’ ένα ζευγάρι μάτια που άλλοτε κοίταζαν εσένα κι άλλοτε αλλού, όπου, ωστόσο, κι αν κοιτάζανε, έτρεχε ένα τραγούδι να σε βρει όταν έσβηνε το βλέμμα.
Μέχρι να φτάσουμε στις σαμπάνιες άνευ αποδείξεως και στις τσικουδιές με εισιτήριο, στις κλαψιάρικες ομφαλοσκοπήσεις των «έντεχνων» και στα ξερατά των λαϊκοπόπ, υπήρξε μια ολόκληρη εποχή που οι άνθρωποι τραγούδαγαν πολύ και δυνατά γιατί ο καημός τους έτρεμε από ένα παράξενο κρύο κι άλλον τρόπο να τον ζεστάνουν δεν είχαν. Και πολλά τραγούδια από κείνη την εποχή (πολλά, όχι όλα) φτάσανε μέχρι εδώ σαν επικλήσεις σ’ ένα Θεό πρόθυμο όχι μόνο να συγχωρήσει τις αμαρτίες σου αλλά και να σε παρακινήσει να αμαρτήσεις, γονατισμένος καθώς ήταν και κείνος απ’ τα πάθη και τους ζόρικους έρωτες (αν και περισσεύει το «ζόρικοι». Άμα ο έρωτας είναι έρωτας κι όχι αγαπούλα του Σαββατοκύριακου ζόρικος είναι, δεν γίνεται αλλιώς.) Ερχόταν η ξένη φωνή καταπάνω σου και, πριν τις τελευταίες νότες, είχες προλάβει να συνδεθείς απευθείας με τα υπόγεια της καρδιάς κι από κει να αναμεταδώσεις τη μαργαριταρένια σκόνη που αφήνει πίσω του ο άνθρωπος όταν ξημερώνεται ιδρωμένος, χωρίς όνειρα αλλά με μια φωτιά στο στόμα.
Δεν είναι απλή υπόθεση τέτοια τραγούδια. Όχι μόνο γιατί νίκησαν το χρόνο αλλά γιατί γράφτηκαν και τραγουδήθηκαν από ανθρώπους γενναίους, που βγαίνανε στο πάλκο κατευθείαν απ’ τους χωματόδρομους κι έχτιζαν εκεί πάνω, με τα ελάχιστα αλλά δυσεύρετα υλικά τους, «πετραδάκι  πετραδάκι», ένα αίσθημα βαρύ κι ευάλωτο: το αίσθημα μιας αγάπης αποφασισμένης να το γλεντήσει πριν την προδοσία και ύστερα. Κι ακόμα πιο πολύ: να το γλεντήσει τη στιγμή της προδοσίας, αφού εκείνη ακριβώς τη στιγμή (που σου απορρίπτουν την κλήση) είναι που σε πιάνει ν’ ανέβεις στα τραπέζια και να τα σπάσεις. 
Μερικά απ’ αυτά τα τραγούδια τα είπε η Γιώτα Λύδια κι άλλα η Καίτη Γκρέϋ. Μερικά άλλα η Δούκισσα και μερικά η Μαρινέλλα, τότε που τραγούδαγε με τον Καζαντζίδη σ’ ένα μαγαζί στο Καραμπουρνάκι κι όσοι δεν είχανε λεφτά να πάνε παίρναν το καραβάκι και στέκονταν απέναντι ακούγοντας όλο το πρόγραμμα πάνω στο κύμα. Κάποια τα είπε η Ρίτα Σακελαρίου και κάποια άλλα η Πόλυ Πάνου. Το  «Τι να την κάνεις τη ζωή», ας πούμε, του Σταύρου Ξαρχάκου και του Αλέκου Γαλανού, που λίγο αργότερα το είπε ο Νίκος Ξανθόπουλος στον «Ζητιάνο μιας αγάπης» κι εκατομμύρια χρόνια μετά το είπα κι εγώ, σ’ ένα μπαλκόνι στη Χαριλάου ξημερώματα, με μοναδικούς ακροατές έναν κάκτο και μια ξεχασμένη διαφημιστική πετσέτα θαλάσσης στα κάγκελα του απέναντι μπαλκονιού, περιμένοντας μια επίσκεψη που κόλλησε στην κίνηση και δεν ήρθε ποτέ.

Ήταν ωραίες εκείνες οι ακλόνητες γυναίκες, ωραίες και επίμονες έτσι όπως είχαν βαλθεί να μετατρέψουν τα ανεμομαζώματα των χωρισμών σε σπάνια, αμύθητη αποσκευή, τα ξένα χέρια σε χάδια ανεξίτηλα και κάθε νέα γνωριμία σε ανοιχτό στοίχημα. Και τα κατάφεραν. Στις οικογενειακές ταβέρνες και στα κέντρα διασκεδάσεως της δεκαετίας του ’70 και νωρίτερα, άλλοτε μ’ ένα τσίτι κι άλλοτε μ’ ένα βραδινό σκούρο φόρεμα, να ξεχωρίζει η τρέσα στο μπούστο, όλη παγέτες, κόκαλο το μαλλί από τη λακ κι η ψεύτικη βλεφαρίδα μέχρι το φρύδι. Και, την άλλη μέρα, σε σαλοτραπεζαρίες, αυλές και μπαλκόνια, σε συνεργεία αυτοκινήτων, εργοτάξια και καθαριστήρια, στο Δεύτερο Πρόγραμμα και στα μεταμεσονύχτια των ραδιοπειρατών, εκείνα τα παράξενα χρόνια που η Ελλάδα έψαχνε το βήμα της στον κόσμο αλλά ήταν πάντα έτοιμη να σηκωθεί απ’ την καρέκλα της ακολουθώντας τις τρίλιες της φωνής (και το τίναγμα της λεκάνης) της Μαίρης Λίντα για να δει ποιος περνάει από κάτω κι αν θα γυρίσει για μια στιγμή να την κοιτάξει.
Όχι, δεν πρόκειται για νοσταλγία. Και δεν πρόκειται για νοσταλγία γιατί, πολύ απλά, δε νοσταλγείς ποτέ ένα δώρο που σου κάνανε όταν κανένας χρόνος δε στάθηκε ικανός να το αχρηστέψει. Τέτοια δώρα είναι και οι φωνές αυτές, και τα τραγούδια τους. Κι εκτός από δώρα, είναι και μέτρα σύγκρισης για όλο το ασυνάρτητο μετά,  - φτάνει ν’ ακούσεις μια φορά τη Μοσχολιού στα «Δειλινά» του Ζαμπέτα να στέλνει αδιάβαστους όλους τους μετέπειτα τροβαδούρους  του μικρομεσαίου αισθήματος και θα καταλάβεις σε ποιον ουρανό ανέβηκε κάποτε ο πήχης.
Να την ακούς, λοιπόν, την Πόλυ Πάνου κι όλες τις άλλες και να μαθαίνεις τα τραγούδια τους απέξω, να τα σιγοτραγουδάς και να σκέφτεσαι ότι αν δεν ερωτεύεσαι πια όπως θα ‘θελες, ακαριαία δηλαδή και σπαρταρώντας από χαρά, μπορεί  να φταίει  που φεύγουν όλοι εκείνοι που βάζανε νότες και λόγια στο θέλω μας. Κι ό,τι κι αν λες, όσο καλύτερα κι αν υποκριθείς τον ψύχραιμο και τον συγκρατημένο, πάντοτε μια βαθιά σου επιθυμία θα θέλει, πριν καεί, να το κάψει. Αλλά ποιος να της κάνει σιγόντο; Ποιος να της χτυπήσει παλαμάκια έτσι στα μουγκά που τελειώνουν οι νύχτες μας; -


6.10.13

Πέθανε ο Κωστής Σκαλιόρας



Σε ηλικία 86 ετών, έφυγε χτες από τη ζωή ο Κωστής Σκαλιόρας,  κριτικός θεάτρου και κινηματογράφου και μεταφραστής, διακεκριμένος για το υψηλό γνωσιακό του επίπεδο.

Ο Κωστής Σκαλιόρας γεννήθηκε το 1927 στην Αθήνα. Με σπουδές Ψυχολογίας και Κινηματογράφου στο Παρίσι, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, του ΕΛΙΑ και των Φίλων του Μουσείου Ελληνικών Οργάνων, ενώ επίσης συνέβαλε στην έκδοση του περιοδικού «Εποχές» (1963-1967), στο οποίο ήταν επί σειρά ετών αρχισυντάκτης.
Υπήρξε κινηματογραφικός κριτικός και επιφυλλιδογράφος στην εφημερίδα το Βήμα και κριτικός θεάτρου στο περιοδικό Ταχυδρόμος. Διακρίθηκε για τη μόρφωση και την υψηλή του κατάρτιση σε ό,τι αφορά στο θέατρο, τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία. Στο μεταφραστικό έργο του συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων,  θεατρικά κείμενα του Μολιέρου, του Σο και του Μπρεχτ. Ήταν σύντροφος της Ξένιας Καλογεροπούλου.
Η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη.