«Υπουργός νύχτας»: το νέο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη

Το νέο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη τιτλοφορείται Υπουργός νύχτας και μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Ένας μοναχικός τυχοδιώκτης-χαρτοπαίκτης αναρριχάται σε μια κοινωνία διαλυμένων θεσμών, προσωπείων, συμβατικότητας, κλισέ αντιλήψεων και ψεύδους. Γίνεται καταρχήν καθωσπρέπει επαγγελματίας, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών, και με αυτή τη βιτρίνα μπλέκει στον βαθύ υπόκοσμο. Αναλαμβάνει αρχηγός συμμορίας που ελέγχει όλες σχεδόν τις νυχτερινές, σκοτεινές συναλλαγές -τράφικινγκ, ναρκωτικά, τοκογλυφία, πορνεία, αρχαιοκαπηλία- και παίρνει τον τίτλο "υπουργός νύχτας". Αποκεί διεισδύει στη μολυσμένη πολιτική τάξη και ανελίσσεται ραγδαία, γίνεται ένα από τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης. Η τριπλή παράλληλη πορεία του, ως καθωσπρέπει επαγγελματία, μαφιόζου και πολιτικού, φωταγωγεί ειρωνικά, σαρκαστικά τον σαθρό περίγυρο, την ανατροπή των ιεραρχιών, την έλλειψη αντίστασης από την κοινωνία και τους θεσμούς, την κατάρρευση των ιδεολογιών, τη γενικευμένη παραφροσύνη, την αρπαγή και τον κυνισμό. Εμφανίζεται ως σωτήρας, αυτός που απεχθάνεται κάθε σωτηρία. Μόνο ένας δύσκολος, τυφλός έρωτας για μια αγγελική πόρνη έρχεται να εκτρέψει τη μοιραία διαδρομή του. Αλλά για πόσο, σε αυτή την πορεία όπου το τραγικό εναλλάσσεται με το κωμικό, ο θάνατος γίνεται γλέντι και η εξουσία έρμαιο; 

Ο σκοτεινός τραγέλαφος ενός κόσμου που θα μπορούσε να είναι και ο δικός μας.

Απόσπασμα

[…] Δώσανε παραγγελία και οι υπόλοιποι και, πάνω εκεί, μπαίνει και η τραγουδίστρια που βγαίνει πρώτη, μέχρι τις δύο. Μετά έχει στριπ-τηζ, κι έπειτα σκάει η φίρμα, η Μαζόχ. Αυτήν την πρώτη, που βγήκε, την λένε Τζοάνα. Ξανθιά-πλατινέ, ψηλή και νταρντάνα, τακούνι αντιπλημμυρικό, μαύρο μίνι διαφανές, μαύρη κάλτσα διχτυωτή, και στρίνγκ κόκκινο από μέσα, φωτιά, για να φαίνεται. Μυρίζει παλιό, λαϊκό Poison, έντονα, αποπνιχτικά – το άρωμά της φτάνει ως τα δεύτερα τραπέζια.

Οι Βουλγάρες που έχουνε μάθει κιόλας καλά τα κόλπα, έχουνε ακροβολιστεί ανάμεσα στους πελάτες  –  την έχουνε πέσει κιόλας σε κάτι ΔΕΗτζήδες απ’ την Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα, σε πακετωμένους μεγαλοαγρότες, σε συνταξιούχους, σε συνδικαλιστές και κτηνοτρόφους, που ήρθανε να ξεκοκαλίσουνε τους μισθούς και την νέα επιδότηση. Τους ρίχνουνε Viagra και Cialis λιωμένο σε σκόνη, μέσα στα ποτά, χωρίς αυτοί να το πάρουνε είδηση, και σε μια ώρα μπουρλοτιάζονται – μετά, προς το πρωί, τους παίρνουνε τρελαμένους στο κοντινό ξενοδοχείο, στα δωμάτια, και τους ψειρίζουν, τους γδέρνουνε μέχρι φράγκο.

Ο Κλεισούρας, το αφεντικό, στέκεται ορθός, ντουλαπάτος, πίσω, και ελέγχει τα πάντα σαν  πιτ-μπουλ. Έχει το κινητό στον δυνατό ήχο – έξω στην διασταύρωση είναι στημένος όλη την νύχτα ο τσιλιαδόρος του, ο Φιλόσοφος, έτσι τον λένε, και ειδοποιεί άμα βλέπει να εμφανίζεται από μακριά το Σχολείο, δηλαδή οι μπάτσοι, ή κανένα ύποπτο αυτοκίνητο. Δίνει σήμα στον Κλεισούρα με το κινητό και τα εξαφανίζουνε όλα. Αν δεν προλάβουν, τότε λαδώνει τους αστυνομικούς, που τους λαδώνει έτσι κι αλλιώς, ή τους δίνει καμιά Βουλγάρα, για να τον αφήνουνε, επιπλέον, να κουβαλάει και πιστόλι – ένα ορφανό Glock 22 Gen 4 στη μασχάλη, για κάθε ενδεχόμενο.

Ο Ζαρζαβατικός που είναι και πρωτοπαλίκαρο του Τόμυ του Γιαμπανά, μεγαλομανάβη που έχει εφτά οπωροπωλεία στα γύρω μέρη, ήρθε με το δίκιλο, μοίρασε μαύρο στις Βουλγάρες και στους πελάτες, κέρασε και την ορχήστρα - όλο το μαγαζί έχει ντουμανιάσει. Ντούχνιασε.

Η Τζοάνα τραγουδούσε πάνω στην πίστα το σκυλέ «Ένα τσιγάρο ίσον κανένα», κουνώντας τον μεγάλο πισινό της με το στρίνγκ και, κανείς δεν ξέρει πως έγινε, και, κάποια στιγμή,  από πίσω της, ο μπουζουξής, ο Περικλής, το θηρίο, που είχε γίνει ζαμπόν απ’ τη μαστούρα, όπως πλησίασε αυτή και λυγιότανε μπροστά του, σηκώνει την ποδάρα του, με την τεράστια πατούσα, την βάζει ανάμεσα στα κωλομέρια της και της δίνει ένα φοβερό σουτ. Φεύγει αυτή –πύραυλος- απ’ την πίστα και πάει καρφωτή και πέφτει έξω αριστερά, πάνω στο πρώτο τραπέζι με τους μαστουριασμένους αγρότες. Και ξεκινάει μια φασαρία, ένα μπουνίδι, καρεκλιές, μια σύρραξη, που δεν καταλάβαινες τι γινότανε – μέχρι που κατεβαίνει στο κέντρο του μαγαζιού ο Κλεισούρας με το πιστόλι στο χέρι και όλα ως δια μαγείας ησυχάζουν. Έτσι κι αλλιώς ο Μπουκαλάκιας ήταν ήδη έτοιμος, με μια σπασμένη φιάλη  Καΐρ στο χέρι.

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953 και σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε σε εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και το σενάριο για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Όλα είναι δρόμος" σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη. Διεύθυνε την εφημερίδα "Θεσσαλονίκη" και τα περιοδικά "Θ-97" (Βραβείο Ιπεκτσί), "Τάμαριξ" και "Χίλια Δέντρα". Διετέλεσε διευθυντής του καλλιτεχνικού περιοδικού "Πανσέληνος" της "Κυριακάτικης Mακεδoνίας" που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Newspaperdesign Awards 2000. Η συλλογή διηγημάτων του "Η Στενωπός των υφασμάτων" τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος το 1993. Συνεργάστηκε επί δύο χρόνια με την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία". Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιδρύματος Μπότση. Το 2012 έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών "Πέτρος Χάρης" για το βιβλίο του "Περιπολών περί πολλών τυρβάζω" (Εκδόσεις Πατάκη). Εργογραφία: - "Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό", διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Ιανός, 1989. Αθήνα, Καστανιώτης, 1992. - "Η ψίχα της μεταλαβιάς", διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Τραμ, 1990. - "Η στενωπός των υφασμάτων", διηγήματα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1992. - "Πάλι κεντάει ο στρατηγός", διηγήματα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. - "Ακριανή λωρίδα. Η ψίχα της μεταλαβιάς", διηγήματα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1998. - "Γερνάω επιτυχώς", μυθιστόρημα, Αθήνα, Κέδρος, 2000. - "Ουζερί Τσιτσάνης", μυθιστόρημα, Αθήνα, Κέδρος, 2001. - "Επί ψύλλου κρεμάμενος", Αθήνα, Κέδρος, 2003. - "Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου", μυθιστόρημα, Αθήνα, Κέδρος, 2006. - "Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας", μυθιστόρημα, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2008. - "Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος", Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2009. - "Περιπολών περί πολλών τυρβάζω", Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2011. Μεταφράσεις των έργων του: Στα γερμανικά: -Επιλογή 19 διηγημάτων από τις τρεις πρώτες συλλογές με γενικό τίτλο "Der Staatsanwalt im Nebel" ("O εισαγγελέας εν ομίχλη"), Romiosini, 1998. -"Griechische Erzahlungen", ανθολογία, Insel Verlag, Franfurt am Main und Leipzig 1991,το διήγημα "Pater Loukas der Geringsten einer" ("Πάτερ Λουκάς ελάχιστος") από τη συλλογή "Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό". -"Griechische Erzahlungen", ανθολογία, dtv, 1993, το διήγημα "Das Vipernwasser" ("Τo ασπιδόνερο") από τη συλλογή "Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό". -"Saloniki Erzalt", ανθολογία, εκδόσεις Romiosini, το διήγημα "Das ausgerichete Stilett" ("Ζυγισμένο στιλέτο") από τη συλλογή "Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό". Στα αγγλικά: -Στο περιοδικό "Μondo Greco", 4, fall 2000, το διήγημα "Madame Soso takes a stroll" ("Η κυρία Σωσώ θα βγει βόλτα"), από τη συλλογή "Πάλι κεντάει ο στρατηγός". Στα γαλλικά: -Περιοδικό "Desmos" ("Le Lien"), 2, hiver 2000, το διήγημα "Le pharmacien dans le jardin" ("Ο φαρμακοποιός στον κήπο") από τη συλλογή "H στενωπός των υφασμάτων". Στα ολλανδικά: -"Ga de k1okken Iuiden", ανθολογία, επιμέλεια Hero Hokwerda, εκδόσεις Meulenhoff, Amsterdam, 1997, το διήγημα "Ousour" ("Ουσούρ") από τη συλλογή "Η ψίχα της μεταλαβιάς". Στα τσέχικα: - "Ceme olivy", ανθολογία, εκδόσεις Aspida, Praha, 2000, το διήγημα "Cyclista zahyra primo" ("Ο ποδηλάτης στρίβει ευθεία") από τη συλλογή "Πάλι κεντάει ο στρατηγός". Στα ιταλικά: - Περιοδικό "Racconto", τεύχος 21, Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 1996, το διήγημα "La batteria fuori della piano regolatore" ("Η ντραμς εκτός σχεδίου πόλεως") από τη συλλογή "H στενωπός των υφασμάτων". (φωτογραφία: Κώστας Μητρόπουλος)

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2016) Υπουργός νύχτας, Εκδόσεις Πατάκη (2014) Νοέμβριος, Εκδόσεις Πατάκη (2013) Ουζερί Τσιτσάνης, Εκδόσεις Πατάκη (2011) Περιπολών περί πολλών τυρβάζω, Εκδόσεις Πατάκη (2009) Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος, Ελληνικά Γράμματα (2008) Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας, Ελληνικά Γράμματα (2006) Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου, Κέδρος (2003) Επί ψύλλου κρεμάμενος, Κέδρος (2001) Απόγευμα Σαββάτου, Ζαρζώνη (2001) Ουζερί Τσιτσάνης, Κέδρος (2000) Γερνάω επιτυχώς, Κέδρος (1998) Η ψίχα της μεταλαβιάς. Ακριανή λωρίδα, Εκδόσεις Καστανιώτη (1996) Πάλι κεντάει ο στρατηγός, Εκδόσεις Καστανιώτη (1992) Η στενωπός των υφασμάτων, Εκδόσεις Καστανιώτη (1992) Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, Εκδόσεις Καστανιώτη   Συμμετοχή σε συλλογικά έργα (2015) Ιωάννης Ζεμενός, Αίολος (2014) Ιστορίες ταχυδρομείου, Ελληνικά Ταχυδρομεία (2012) Έρως 13, Ψυχογιός (2011) Έρως 13, Ψυχογιός (2011) Η Θεσσαλονίκη των συγγραφέων, Ιανός (2011) Μια πόλη που ξεχνάει το όνομά της, Ιανός (2011) Περί ζώων, Ψυχογιός (2010) Η εντεκάδα, Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας (2008) Γιώργος Νταλάρας: Σαν τραγούδι μαγεμένο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (2008) Ενδοσκεληδόν, Ζήτρος (2007) Chercher... la France, Αντίκτυπος (2004) Ανδρικές απολαύσεις, Ελληνικά Γράμματα (2002) Η δημιουργός. Πληγή από μαχαίρι. Η μύηση. Αγύριστο κεφάλι, Μεταίχμιο (2001) Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο (2001) Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι, Ιανός (1999) Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει, Ιανός (1998) Santé, Ύψιλον (1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο, Κέδρος

Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Υπουργός νύχτας

Μυθιστόρημα

Αθήνα

Εκδόσεις Πατάκη

2016

395 σελ.

ISBN 978-960-16-6715-7

Γιώργος Σκαμπαρδώνης: «Πίνουμε αλκοόλ και παίρνουμε αντιβίωση»

του Ηλία Κανέλλη

πηγή: http://www.tanea.gr

Είναι η τρίτη φορά µέσα σε έναν χρόνο που οι Ελληνες προσέρχονται στην κάλπη. Τι έχει πάει στραβά στη χώρα και πέντε χρόνια σε Μνηµόνιο τα αδιέξοδα βαθαίνουν, µαζί µε τις καθηµερινές συνθήκες της ζωής µας και τις προοπτικές µας;

Στραβά έχει πάει το ότι ηγεσίες και λαός θέλουμε να κάνουμε μπάνιο την αρκούδα, αλλά χωρίς να βραχεί η γούνα της. Το ότι πίνουμε συνέχεια αλκοόλ, ενώ ταυτόχρονα παίρνουμε αντιβίωση. Φταίει το σχιζοειδές μοντέλο μη σκέψης της Μεταπολίτευσης: συντηρητισμός με προοδευτικό προσωπείο, αδυναμία επεξεργασίας δεδομένων, ιδεοκαταναγκασμοί, προπέτεια, κλισέ και αφρόλουτρο.

Δύο ηµέρες πριν από τις εκλογές, τρεις ηµέρες µετά το ντιµπέιτ των δύο µονοµάχων, τι εντύπωση σας έχει δηµιουργηθεί για το πολιτικό σκηνικό;

Θα έλεγα πως έχει πικρό ενδιαφέρον. Και ότι θα μεγαλώσει, πιθανώς, ο αριθμός των sui generis που θα μπούνε στη Βουλή, διότι αυτό κάποιοι ψηφοφόροι το βλέπουν ως εξέγερση. Θα πείτε, όλοι σχεδόν οι Ελληνες είμαστε εξεγερμένοι εκ γενετής, κυρίως εναντίον του εαυτού μας.

Η διάκριση «νέο» εναντίον «παλαιού» που εισέφερε κυρίως ο Αλέξης Τσίπρας πιστεύετε ότι έχει ισχύ στα ελληνικά πολιτικά πράγματα; Πόσο νέος είναι ο Αλέξης Τσίπρας;

Η αριστερή σκέψη έπαψε να εξελίσσεται μετά τον Αλτουσέρ. Νέα αριστερή σκέψη δεν υπάρχει, μόνο πεθαμένα λικέρ. Αρα, αν είσαι νέος κατά σάρκα αλλά σκέφτεσαι με αριστερούς όρους  του 1950, είσαι στην ουσία υπέργηρος, σε στυλ Καρυωτάκη: «Τρελέ, τρελέ που γέρασες και νέος ποτέ δεν ήσουν».

Επτά μήνες διακυβέρνηση από το σχήμα ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, τι εντύπωση σας άφησε; Συμμερίζεστε την άποψη ότι, αν μη τι άλλο, μια γενναία κυβέρνηση διαπραγματεύτηκε σκληρά ενώ οι προηγούμενες απλώς εκτελούσαν εντολές;

Η όλη υπόθεση θυμίζει την ταινία «Οι γενναίοι του Μπρανκαλεόνε». Οι πρωταγωνιστές, εν προκειμένω, παρρησιάζονταν, οπισθοχωρώντας ραπιζόμενοι. Δυστυχώς για όλους μας. Λόγω της θεωρίας των παιγνίων, γίναμε παίγνιο της θεωρίας.

Τι σκέπτεστε για τη λαϊκότητα του Βαγγέλη Μεϊμαράκη; Τη θεωρείτε μειονέκτημα; Πώς κρίνετε τους χαρακτηρισμούς «ψευτράκος», «πονηρούλης», «ωρομίσθιος», με τους οποίους ο πρόεδρος της ΝΔ χαρακτήρισε τον Αλέξη Τσίπρα;

Εμένα δεν μου είναι αντιπαθής, μου θυμίζει κάπως τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο στα πενήντα του. Πατρική φιγούρα, λαϊκή, διαχρονική, με χιούμορ, προσόν που σπανίζει, οικείος και με συμπαθή φαλάκρα. Νομίζω θα πάει καλά. Τώρα, οι χαρακτηρισμοί «ψευτράκος» κ.λπ. μου προκαλούν δυσφορία, αλλά λιγότερη από τους χαρακτηρισμούς «γερμανοτσολιάδες», «Τσολάκογλου» κ.λπ.

Αν γράφατε ένα μυθιστόρημα (ή έστω ένα εκτεταμένο διήγημα που είναι πιο κοντά στη φόρμα την οποία χρησιμοποιείτε) για το επτάμηνο της διακυβέρνησης «πρώτη φορά Αριστερά», σε ποια πρόσωπα θα εστιάζατε;

Ο πιο ενδιαφέρων ρόλος είναι ο κ. Κατρούγκαλος. Θα ήταν έξοχος ως ήρωας σε μια ερωτική - βουκολική ιστορία, με συμπρωταγωνίστρια - σύζυγο την κυρία Τασία, και την κυρία Ραχήλ ως άστατη ερωμένη του - αφηγηματικό μπαλαντέρ. Χαμός.

Τι νομίζετε ότι είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ η Ευρώπη; Τι για τη Νέα Δημοκρατία; Και αν υποθέσουμε ότι είστε ψηφοφόρος που ψηφίζετε έπειτα από σκέψη, χωρίς φανατισμούς, χωρίς να έχετε ζήτημα να μετακινηθείτε πολιτικά, τι είναι η Ευρώπη για εσάς;

Νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ο πιο φανατικός θιασώτης της. Για τη ΝΔ είναι ο λογικός της χώρος. Θεωρώ ότι η ΕΕ είναι το πιο προοδευτικό πολιτικό πείραμα στον κόσμο - παρά τις επιμέρους αντιρρήσεις. Και επιπλέον κάτι πολύ βαθύτερο: είναι ο Μπαχ, είναι ο Ρεμπό, είναι ο Ζενέ, είναι ο Τόμας Μαν, είναι ο Μιχαήλ Αγγελος, είναι ο Φουκό, είναι ο Παζολίνι, ο Πικάσο, ο Μαγκρίτ, ο Μολιέρος, ο Μπρετόν...

Ποια η γνώμη σας για το σημερινό ΠΑΣΟΚ; Πόσο μπορούν να συνυπάρξουν Ευάγγελος Βενιζέλος και Φώφη Γεννηματά;

Πιστεύω ότι τιμωρήθηκε σκληρά για τα λάθη του, αλλά πιο πολύ και για το ότι έκανε πατριωτικές πράξεις. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι η πιο λαμπρή πολιτική μορφή των τελευταίων χρόνων και γι' αυτό ακριβώς μη ανεκτή από τη μισαριστεία. Με την κ. Φώφη Γεννηματά δεν διακρίνω να έχει κάποια αντίθεση, απεναντίας.

Τι γνώµη έχετε για Το Ποτάµι; Το θεωρείτε κόµµα αρχών ή γέννηµα µιας εποχής αγανάκτησης;

Το Ποτάμι φαίνεται να είναι κάτι φρέσκο. Για να σχηματίσω άποψη χρειάζεται  χρόνος. Νομίζω ότι κινείται στα νερά της σοσιαλδημοκρατίας. Αν αποφύγει παλιές παθογένειες, πρόσωπα ευκαιρίας και παρόχθιους αλιείς, ίσως εκβάλει κάπου γόνιμα.

Σχολιάστε, σας παρακαλώ, τις επόµενες τέσσερις εκφράσεις που έµειναν να χαρακτηρίσουν το τελευταίο επτάµηνο: «ουάου», «το χρέος είναι απεχθές και επονείδιστο», «οι µετανάστες λιάζονται στην Οµόνοια», «η αριστεία είναι ρετσινιά».

Οι παραπάνω εκφράσεις δείχνουν πολιτικούς καταρχήν μη αυτοελεγχόμενους. Και υπονοούν σύγχυση, εμμονές, προπέτεια και ελαφρότητα αγορητή καφενείου.

Τι προσδοκάτε από τις εκλογές;

Θα ευχόμουν μια πιο ξεκάθαρη φιλευρωπαϊκή στροφή του εκλογικού σώματος.

Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα εκτελέσει το τρίτο Μνημόνιο; Εχει μέλλον η χώρα στην Ευρώπη; Πώς βλέπετε το μέλλον μας;

Η Ελλάδα εκτός Ευρώπης θα μαραζώσει. Θα γίνει μεζονέτα - καλύβα του Καραγκιόζη με κομμένο ρεύμα. Η χώρα έχει μέλλον μόνο μέσα στον φυσικό της βιότοπο, την ΕΕ, την ασφάλεια, την αυστηρότητα και τον πλούτο της. Και κυρίως: την ελευθερία της.