Εδω πολιτισμός δεν είναι οι άνθρωποι

του Γιώργου Τούλα

πηγή: www.parallaximag.gr

Υπάρχει μια σκέψη που με απασχολεί τις τελευταίες μέρες. Αν υπήρχε ένα υπουργείο που υπό τις παρούσες συνθήκες μπορούσε και να εξαφανιστεί από το χάρτη ποιο θα ήταν αυτό; Του Πολιτισμού φυσικά. Ήδη εδώ και μήνες δεν είναι καν υπουργείο. Είναι μια ευφάνταστη Γραμματεία καθοδηγούμενη από ένα πρόσωπο που τυχαία βρέθηκε εκεί, το αντικείμενο δεν το γνωρίζει και φυσικά η σχέση του με τον Πολιτισμό, σύμφωνα με το βιογραφικό του, είναι αυτή που έχει και το 99% των εκλεγμένων ελλήνων βουλευτών. Περνούσε υποθέτω έξω από θέατρα και μουσεία, πριν γίνει υπουργός.

Τις τελευταίες μέρες μια σειρά δηλώσεις του, η στάση του χθες βράδυ στα εγκαίνια της έκθεσης βιβλίου, η αμετροέπεια με την οποία αντιμετωπίζει συχνά πυκνά τα ζητήματα που προκύπτουν με τις ηγεσίες κορυφαίων φορέων, η έλλειψη παντελούς χάραξης στρατηγικής σε θεμελιώδη ζητήματα πολιτιστικής πολιτικής σε κάνουν να ανατριχιάσεις. Οι προθέσεις του να διορίσει σε διοικητικά συμβούλια θεάτρων πρόσωπα σαν την Άννα Παναγιωταρέα, ο τρόπος που εκφέρει άποψη για σημαντικά ζητήματα θεσμών δεκαετιών σε κάνει να φρικάρεις. Είναι αλήθεια πως μετά το Θάνο Μικρούτσικο στην Ελλάδα προσωπικότητα που να ηγήθηκε του πολύπαθου Υπουργείου αυτού και να είχε την παραμικρή αντίληψη του τι σημαίνει στα αλήθεια Πολιτισμός δεν θυμάμαι να υπήρξε. Άνθρωποι που τους δόθηκε το πόστο γιατί βρέθηκαν κοντά σε αρχηγούς και συνήθως διεκπεραίωσαν με το χειρότερο τρόπο τα ζητήματα του και μετά ξέχασε και η χώρα και οι ίδιοι την περίοδο που ταλαιπώρησαν τον ελληνικό Πολιτισμό.

Τι μας είπε πρόσφατα ο κ. Τζαβάρας σε μια δήλωση του για τα μέτρα που μας αναγκάζει να πάρουμε η Τρόικα;  «Αυτά δεν είναι μέτρα πολιτισμού, είναι μέτρα εκπολιτισμού».

Αυτή είναι η άποψη του υπουργείου λοιπόν για ένα χώρο που κάθε μέρα μετρά λουκέτα, που το έργο σπουδαίων δημιουργών όπως του Λούκου ή του Χουβαρδά απαξιώνεται, που η βιωσιμότητα της πλειοψηφίας των μουσείων, φορέων και αρχαιολογικών χώρων τίθεται σε αμφίβολη κατάσταση, ειδικά μετά την ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ που τους στήριζε. Η παρουσία του κ. Τζαβάρα στη διεθνή έκθεση βιβλίου με την πρεμούρα του να φύγει άρον άρον από την αίθουσα όπου θα τιμούνταν κινέζοι αξιωματούχοι και εκδότες που ταξίδεψαν ως εδώ για μας, προσβάλλοντάς τους καταφανώς, την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός υποτίθεται στην Κίνα προσπαθούσε να τους προσελκύσει στο ελληνικό success story(!), δείχνει πολλά. Πριν λίγους μήνες ένιψε τας χείρας του μπροστά στην απόφαση του ΚΑΣ να απομακρυνθούν οι αρχαιότητες του ΜΕΤΡΟ, αύριο θα υπογράψει πιθανά ελαφρά τη καρδία κάτι ακόμα πιο καταστροφικό. Πριν λίγους μήνες έγραφα εδώ τα εξής:

"Η είδηση για το κλείσιμο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και οι κίνδυνοι που διατρέχουν τα Μουσεία της χώρας είναι ο προβολέας που φωτίζει πλέον με τη λάμψη του τον τρόπο που ονειρεύεται, οραματίζεται και κυρίως σχεδιάζει τον Πολιτισμό και την Παιδεία του μέλλοντος μας η τρικομματική κυβέρνηση που κυβερνά τον τόπο τους τελευταίους μήνες.

Το ΕΚΕΒΙ πέφτει θύμα μιας ιστορίας εύνοιας που αποκαλύφθηκε πριν ένα μήνα περίπου απέναντι σε συγκεκριμένους εκδότες και συγγραφείς και προκάλεσε τη μήνη του υπουργού και του κόσμου του βιβλίου. Η αρχική καθαίρεση της διευθύντριας αλλά και του ΔΣ του με συνοπτικές διαδικασίες ακολουθείται από το οριστικό κλείσιμο ενός φορέα που με όποιες αντιρρήσεις είχε κάνεις για τους χειρισμούς της αειθαλούς διευθύντριας του και τις έμμονες της με συγκεκριμένα πρόσωπα και διάπλοκες, υπήρξε ένας φορέας που υπηρέτησε κατά γενική ομολογία το βιβλίο χαράσσοντας μια πολιτική που είχε αποτελέσματα. Βάζοντας λουκέτο σε έναν οργανισμό που τη χρησιμότητα του στους δύσκολους καιρούς που ζούμε και παίρνοντας επάνω του την ευθύνη της πολιτικής του βιβλίου ένα υπουργείο που στην πραγματικότητα έχει καταργηθεί μας βοηθά να αντιληφθούμε τι πρόκειται να ακολουθήσει.

Αν γυρίσουμε λίγο το χρόνο πίσω και δούμε τι έχει συμβεί από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα μπορεί και να έχουμε μια πολλή καλή εικόνα του πως αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση των πολιτισμό στο σύνολο του. Θέτοντας με τη μέθοδο των διαρροών σε απόλυτη αμφισβήτηση τη χρησιμότητα αλλά και το έργο πετυχημένων πρόσωπων όπως ο Γιώργος Λούκος ή ο Γιάννης Χουβαρδάς και αφήνοντας να διαρρεύσουν επίσης για τις θέσεις τους ονόματα αμφισβητούμενων πρόσωπων που μόνο κύρος δεν υπόσχονται στους φορείς, αφήνοντας απλήρωτα τα χρέη οργανισμών, μουσείων, φορέων, ομάδων που φθάνουν πλέον στο στάδιο της απόλυτης ένδειας και σε πολλές περιπτώσεις βρίσκονται ένα βήμα πριν την αναστολή λειτουργίας τους, υποβαθμίζοντας το υπουργείο μετατρέποντας το στην πραγματικότητα σε γραμματεία με υφυπουργό προερχόμενο από άσχετο χώρο να τελεί καθήκοντα, παραγγέλλοντας διαρκώς περικοπές από αρχαιολογικές υπηρεσίες και χώρους, μουσεία και φορείς που παράγουν ένα έργο που θα μπορούσε στις μέρες μας να αποτελέσει όχημα για μια ανάκαμψη αισθητική, μορφωτική αλλά και ουσιαστική με την έννοια της προσέλκυσης τουριστών, παντελή απουσία σχεδιασμού και οράματος για μετασχηματισμό της πολιτιστικής και εκπαιδευτικής πολιτικής και ένα διαρκές αλισβερίσι ανάμεσα στα τρία κόμματα για το ποια πρόσωπα τους θα στελεχώσουν τις θέσεις που θα χηρεύσουν με τους αποκεφαλισμούς, έχοντας στο νου του όλα αυτά αντιλαμβάνεται εύκολα τι σημαίνει για την παρούσα κατάσταση πολιτισμός και παιδεία.

Τις τελευταίες μέρες στη Θεσσαλονίκη οι άνθρωποι των μουσείων είναι εξαιρετικά θορυβημένοι λόγω των φημών που κυκλοφορούν για συγχωνεύσεις, καταργήσεις και άλλες βλαπτικές αλλαγές. Κανείς υπεύθυνα δεν τους ενημερώνει για τις προθέσεις της κυβέρνησης. Σε λίγο θα βρεθούν προ τετελεσμένων...

Το συμβολικό κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ  και όχι ας πούμε η εξυγίανση του, αν υποθέσουμε ότι διαπιστώθηκαν εξώφθαλμες πρακτικές, και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, που όπως λένε θα είναι το επόμενο θύμα, είναι η αρχή της επέλασης ενός μεσαίωνα που στο τέλος του οι έτσι και αλλιώς πληγωμένοι από παντού κάτοικοι αυτής της χώρας θα έχουν στεγνώσει και πνευματικά και θα έχουν παραδοθεί άνευ όρων στην ευτέλεια των τηλεοπτικών προγραμμάτων, τη χυδαιότητα των καφέ που παίζουν κάθε βράδυ μοντέρνα τσιφτετέλια και των συγγραφέων που γράφουν μεταμοντέρνα άρλεκιν και τους διαφημίζουν τα πρωινάδικα. Ένας απαίδευτος και νηστικός πολίτης χειραγωγείται ευκολότερα. Κάνεις δεν αμφιβάλει πια για τις προθέσεις της κυβέρνησης και όσων την κατευθύνουν"...

Δυστυχώς τα πράγματα μόνο προς το χειρότερο όδευσαν από τότε. Θλίψη για μια χώρα που δεν έχει πια και πολλά πολεμοφόδια στις φαρέτρες της. Μη σου πω έχει μόνο το τοπίο της και τον πολιτισμό της…