πηγή: http://dimartblog.wordpress.com
«Πρόσφατα έχασα ένα λογοτεχνικό βραβείο επειδή λένε πως είμαι τεμπέλα». Αυτές οι δύο μόνο προτάσεις αποτελούν μία από τις σύντομες ιστορίες της Lydia Davis. Αλλά δεν λένε πια την αλήθεια — διότι, μόλις χθες βράδυ, η Lydia Davis παρέλαβε το πέμπτο Διεθνές Βραβείο Man Booker («Man Booker International Prize») σε μία τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Victoria & Albert Museum στο Λονδίνο. Τα πρωτοποριακά, προσεκτικά δουλεμένα και δύσκολα στην κατηγοριοποίησή τους έργα της στέρησαν το βραβείο από τους υπόλοιπους εννέα υποψηφίους απ’ όλο τον κόσμο. Η κριτική επιτροπή –ο καθηγητής sir Christopher Ricks και οι συγγραφείς Elif Batuman, Aminatta Forna, Yiyun Li και Tim Parks– αναγνώρισε πως το να φτιάχνει κανείς λιτές, φιλοσοφημένες και αυθεντικές ιστορίες, όσο μικρές κι αν είναι αυτές, όχι μόνο δεν είναι εγχείρημα για τεμπέληδες, αλλά κάτι που απαιτεί χρόνο, επιδεξιότητα και προσπάθεια.
Το Βραβείο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο εξήντα χιλιάδων λιρών, απονέμεται σε έργα-επιτεύγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας — και τα επιτεύγματα της Davis είναι γραμμένα με μεγάλα γράμματα, παρά την προτίμηση της ίδιας στις υπερβολικά λίγες λέξεις (κάποιες από τις πιο μεγάλες ιστορίες της εκτυλλίσονται σε δύο ή τρεις μόλις σελίδες). Η δουλειά της έχει τη συντομία και την ακρίβεια της ποίησης. Ο σερ Christopher Ricks, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, είπε ότι «τα κείμενά της ανοίγουν διάπλατα τα ευκίνητα χέρια τους και αγκαλιάζουν πολλά είδη. Πώς να τα εντάξει κανείς σε μία κατηγορία; Τα έχουν αποκαλέσει “ιστορίες” αλλά θα μπορούσαν εξίσου να χαρακτηριστούν “μινιατούρες”, “ανέκδοτα”, “δοκίμια”, “αστεία”, “παραβολές”, “παραμύθια”, “αφορισμοί” ή ακόμα και “αποφθέγματα”, “προσευχές” ή απλώς “παρατηρήσεις”». Η Davis λοιπόν δεν μοιάζει με κανέναν άλλο συγγραφέα και ακολουθεί —αλλά και έρχεται σε αντίθεση με— τους τέσσερις συγγραφείς που κέρδισαν το βραβείο πριν από εκείνην: Ιsmail Kadare, Chinua Achebe, Alice Munro και Philip Roth.
H Lydia Davis είναι επίσης γνωστή και για τη δουλειά της ως μεταφράστρια γαλλικής λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, με κυριότερα παραδείγματα τον Μαρσέλ Προυστ και τον Γκυστάβ Φλωμπέρ. Οι μεταφράσεις της της χάρισαν τον τίτλο του «Ιππότη της Τάξης των Τεχνών και Γραμμάτων» («Chevalier of the Order of Arts and Letters») από τη γαλλική κυβέρνηση. «Το να μεταφράζεις είναι συνήθως σαν να φτιάχνεις ένα δύσκολο παζλ λέξεων – και τους είχα πάντοτε αδυναμία», λέει η ίδια. «Αλλά όταν το τελικό αποτέλεσμα είναι η μια υπέροχη πρόταση να διαδέχεται την άλλη με θέμα το τοπίο και τους περιπάτους στην Κομπρέ, ή το πώς η θεία Λεώνη τα βγάζει πέρα με τις ασθένειές της και το θρησκευτικό της τελετουργικό, τότε παίρνεις φοβερή ικανοποίηση από τη δουλειά αυτή».
Πρόκειται για αίσθηση που αντηχεί στον ίδιο της το έργο το οποίο έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό αρκετούς από τους Αμερικάνους μυθιστοριογράφους της νέας γενιάς. Ο Dave Eggers, για παράδειγμα, σημειώνει ότι το έργο της Davis «καταλύει με τρόπο καταιγιστικό μερικές από τις παραδοχές μας σχετικά με το τι αποτελεί λογοτεχνία σύντομης φόρμας». Ο καθ. Ricks το ανέλυσε περισσότερο: «Υπάρχει επαγρύπνηση στις ιστορίες της καθώς και μεγάλη δόση φαντασίας. Επαγρύπνηση για τη μορφή που θα πάρει το καθετί, έως και την τελευταία λέξη ή συλλαβή· επαγρύπνηση για τα ποταπά κίνητρα και τις ψευδαισθήσεις κάθε προσώπου».
Η Davis έχει εκδώσει εννέα συλλογές με ιστορίες. Είναι μία φόρμα που την ελκύει γιατί την αναγκάζει να γράφει «με τον τρόπο που επιτάσσει το κάθε θέμα, γι’ αυτό και μερικές είναι τόσο σύντομες – πόσα, μα την αλήθεια, μπορείς να πεις για μια μύγα στο τζάμι ενός λεωφορείου ή για μια επιγραφή σ’ ένα δωμάτιο ξενοδοχείου; Μερικές από τις σκέψεις και τις αντιδράσεις μου είναι πολύ σύντομες, και η βραχύτητά τους είναι ό,τι ακριβώς απολαμβάνω σε αυτές». Πολλές φορές μοιάζουν με φευγαλέες φωτογραφίες ή με καταγραφή μεταβατικών αισθήσεων, όμως δεν παύουν να είναι ιστορίες γιατί κρύβουν εντός τους κύτταρα μεγαλύτερων κόσμων και διαφορετικών αφηγήσεων.
Η Davis έχει γράψει ένα μόνο μυθιστόρημα, το 1996, με τίτλο Το Τέλος της Ιστορίας, έναν τίτλο που και υπαινίσσεται το χιούμορ που διατρέχει το σύνολο του έργου της και αναιρείται πλήρως από τη χθεσινή κατάκτηση του Διεθνούς Βραβείου Man Booker. Για πολλούς αναγνώστες ανά τον κόσμο στους οποίους ήταν άγνωστη, η βράβευσή της θα γίνει αφορμή να γνωρίσουν μία μοναδική συγγραφέα. Γι’ αυτούς, λοιπόν, τους τυχερούς, αυτή είναι η αρχή της ιστορίας.
Πηγή: «The Man Booker Prizes» official site. Μετάφραση για το dim/art: Μαρία Τσάκος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου