Βάνας Χαραλαμπίδου: «Μια κουκίδα στον χάρτη»

Τώρα που σκέφτεστε τι βιβλίο θα χαρίσετε σε αγαπημένα σας πρόσωπα,

έχετε υπόψη σας και αυτό:

«Μια κουκίδα στον χάρτη» τιτλοφορείται το νέο βιβλίο της δημοσιογράφου Βάνας Χαραλαμπίδου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου, με καλλιτεχνική επιμέλεια και εξώφυλλο του Άρι Γεωργίου και εκδοτική επιμέλεια του Γιώργου Κορδομενίδη. Αρκετές έγχρωμες φωτογραφίες εμπλουτίζουν τα κείμενα, όπως και εκτενής βιβλιογραφία.

Στο βιβλίο αυτό η Βάνα Χαραλαμπίδου συνεχίζει την αναζήτηση των διαφορετικών όψεων του κόσμου, την περιπλάνηση για χάρη τους, τη μύηση στα μυστικά τους, που ξεκίνησε με το προηγούμενο βιβλίο της, «Τόποι του μύθου και της ιστορίας» (Μεταίχμιο 2006).

Οι πόλεις δεν είναι μια κουκίδα στον χάρτη. Είναι ζωντανοί και παλλόμενοι οργανισμοί ή από χρόνια νεκροί ερειπιώνες με απόηχους αναμνήσεων, επιθυμιών, φόβων και πόθων ενός πολυκύμαντου βίου, μιας προηγούμενης θρυλικής ζωής,  ενός συχνά αιματοβαμμένου παρελθόντος, που αξίζει να μην ξεχαστεί. Οι πόλεις είναι η ιστορία τους, οι άνθρωποί τους, οι συναρπαστικές βιογραφίες προσώπων μυθικών διαστάσεων, οι χιλιάδες καθημερινοί και άσημοι ήρωές τους… Είναι υπαίθρια μουσεία εξαιρετικών αρχιτεκτονημάτων, παράξενο τραγούδι γλωσσών δυσνόητων, ανάκατες μυρωδιές, ανοίκειες γεύσεις, εξαίσιες μουσικές, μοναδικές και αλησμόνητες εικόνες...

Αραβουργήματα και πολυτέλεια στα αρχοντικά του Χαλεπιού

Στα νερά του Νείλου

Πετρούπολη, το Θέατρο Μαριίνσκι

Ξεφτισμένη γραφικότητα στην παλιά πόλη της Αβάνας

Εικόνες από την αυτοκρατορική Πετρούπολη της αχανούς Ρωσίας, από την εστεμμένη Δαμασκό και το παραμυθένιο Χαλέπι ενός λαμπρού χαλιφάτου στη σημερινή πολύπαθη Συρία, από τη λαξευμένη στα βράχια Πέτρα των Ναβαταίων στη σημερινή  Ιορδανία, από το Ασουάν της Νουβίας, πύλη του χρυσού της Μαύρης Αφρικής στην Αίγυπτο, από το πορφυρόχρωμο Μαρακές του εξωτικού Μαρόκου, από την πετρωμένη κοσμοπολίτισσα των απολαύσεων Πομπηία των Ρωμαίων, από την Αβάνα, την πόλη - πείραμα της Κούβας.

Το βιβλίο αναδεικνύει το ταξίδι ως ουσιώδη μοχλό για την εκμηδένιση των αποστάσεων ανάμεσα σε λαούς, κοινωνίες, θεσμούς, θρησκείες, επιτεύγματα· ως άμεσο τρόπο για την προσέγγιση ιδεών, γεγονότων, καταλοίπων χαμένων πολιτισμών· ως κλειδί για τη γεφύρωση φυλετικών, εθνικών, θρησκευτικών και κάθε είδους ρηγμάτων· ως μέσο για την απέκδυση του αυτάρεσκου μανδύα της υποτιθέμενης μοναδικότητάς μας, για την προσέγγιση του Άλλου, του αλλοεθνούς, του αλλόθρησκου, του αλλόφυλου, του ξένου· ως απόπειρα να ξετυλιχθεί το νήμα που συνδέει το παρόν με το παρελθόν μας· ως άγγιγμα της ιστορίας και  κατανόηση της αδιάλειπτης συνέχειας της· ως πολύτιμο μάθημα αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού· ως απεριόριστη και αναγκαία διεύρυνση οριζόντων· ως ερμηνεία των σύγχρονων γεγονότων, που τόσο συχνά επαναλαμβάνουν τα παρελθόντα σε άλλες συνθήκες.

Με οδηγούς τις πηγές και τα κείμενα όσων ιστορικών, περιηγητών, συγγραφέων, χρονικογράφων, ερευνητών, εθνολόγων και γεωγράφων προηγήθηκαν στις ίδιες διαδρομές, πετώντας από τη μια μεριά της οικουμένης στην άλλη, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να προτρέψει τον αναγνώστη να δραπετεύσει, έστω νοερά, από την «ασάλευτη ζωή» και την αδιέξοδη εσωστρέφεια, για να διατρέξει τόπους κραυγαλέων αντιφάσεων, σπουδαίας ιστορίας και ανυπέρβλητης ομορφιάς· να γοητευθεί από την πολιτιστική ακτινοβολία αξιομνημόνευτων πόλεων του κόσμου· να βγει από τον εαυτό του· να ανταμωθεί με τον άλλο· να προσεγγίσει τη διαφορετικότητά του· να σεβαστεί την ιστορία του.

Η Βάνα Χαραλαμπίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Οικονομικό Τμήμα της Ν.Ο.Ε του Α.Π.Θ. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος από το 1981 για μια εικοσαετία στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη, από το 1986 στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ3 και από το 1994 επί έντεκα χρόνια ως Προϊσταμένη Προγράμματος του 9.58 FM, του πολιτιστικού ραδιοφώνου της ΕΡΤ3. Είναι μέλος της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.-Θ. από το 1986. Άλλα βιβλία της: Δώδεκα χρόνια αρχαιολογικό ρεπορτάζ για τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη 1981-1992, (Εκδόσεις Διαγωνίου 1994), Στων Ελλήνων τις Κοινότητες (Εξάντας 1996), Πρόσωπα: 24 συνεντεύξεις (Εκδόσεις Εντευκτηρίου 1996), Τόποι του μύθου και της ιστορίας, (Μεταίχμιο 2006). Το βιβλίο του Κωστή Μοσκώφ, Στα όρια του έρωτα και της ιστορίας (9.58 FM και Ιανός 1998) αποτελεί απομαγνητοφώνηση εκτενούς συνέντευξής της. Κείμενό της πλαισιώνει το φωτογραφικό λεύκωμα Όλυμπος - Νάουσα, του Άρι Γεωργίου (Άγρα 2003).


Παρουσίαση του βιβλίου στη 10η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης


πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων

Οκτώ διαφορετικές όψεις του κόσμου, «τόπους του μύθου και της ιστορίας» καταγράφει η δημοσιογράφος Βάνα Χαραλαμπίδου στο βιβλίο της Μια κουκίδα στον χάρτη, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου, με καλλιτεχνική επιμέλεια και εξώφυλλο του 'Αρι Γεωργίου και εκδοτική επιμέλεια του Γιώργου Κορδομενίδη.

Το βιβλίο παρουσίασαν, σήμερα, στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, οι συνάδελφοι της δημοσιογράφου, Βίκυ Χαρισοπούλου και Γιώργος Τούλας, σε μια εκδήλωση που συντόνισε ο διευθυντής του περιοδικού Εντευκτήριο και των Εκδόσεων Εντευκτηρίου Γιώργος Κορδομενίδης. Και ήταν όλοι εκεί – πρωτίστως φίλοι και συνεργάτες της αλλά και ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, τον οποίο κι ευχαρίστησε ξεχωριστά η συγγραφέας για την τιμή.

Το βιβλίο της Βάνας Χαραλαμπίδου είναι εικόνες. Εικόνες από την αυτοκρατορική και την επαναστατημένη «αγία» Πετρούπολη των Ρώσων, από την εστεμμένη Δαμασκό και το παραμυθένιο Χαλέπι, ενός λαμπρού χαλιφάτου στη σπαρασσόμενη και ρημαγμένη ήδη Συρία, από τη λαξευμένη στα βράχια ρόδινη πολιτεία των Ναβαταίων, την Πέτρα, στην Ιορδανία, από το Ασουάν της Νουβίας, πύλη του χρυσού της Μαύρης Αφρικής στην Αίγυπτο, από το πορφυρόχρωμο κι εξωτικό Μαρακές, το «μαγικό και μυστηριακό, εξωτικό, αραβικό και αφρικανικό, μεσογειακό αλλά και παραδομένο στις ανεμοθύελλες της ερήμου Σαχάρας», από την πετρωμένη κοσμοπολίτισσα των απολαύσεων Πομπηία των Ρωμαίων, από την Αβάνα, την πόλη – πείραμα των περήφανων Κουβανών… Είναι και κουκίδες στον χάρτη– «κάθε κουκίδα κι ένας κόσμος ολόκληρος» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Βίκυ Χαρισοπούλου – χρώματα που «ξεπηδούν» από τις αρκετές φωτογραφίες της έκδοσης, αρώματα και ήχοι (διαβάζοντάς το «…ακούς τη φωνή του μουεζίνη» είπε ο δημοσιογράφος Γιώργος Τούλας, ο έτερος ομιλητής της εκδήλωσης) μα πρωτίστως είναι ταξίδι.

Ένα ταξίδι σε επτά τόπους, επτά κουκίδες στον χάρτη της Οικουμένης – κι ας ανέστρεψε η ίδια η συγγραφέας τον τίτλο του βιβλίου της λέγοντας πως «…οι πόλεις δεν είναι μια κουκίδα στον χάρτη. Είναι ζωντανοί και παλλόμενοι οργανισμοί ή από χρόνια νεκροί ερειπιώνες με απόηχους αναμνήσεων, επιθυμιών, φόβων και πόθων ενός πολυκύμαντου βίου […] είναι η ιστορία τους, οι άνθρωποί τους, οι χιλιάδες καθημερινοί και άσημοι ήρωές τους […] παράξενο τραγούδι γλωσσών δυσνόητων, μοναδικές και αλησμόνητες εικόνες».
Το ταξίδι, αυτό που η Βίκυ Χαρισοπούλου φρόντισε ετυμολογικά να προσδιορίσει παρουσιάζοντας το βιβλίο της συναδέλφου και φίλης της – «…το ταξίδι προέρχεται, λένε, τα λεξικά από τον όρο ΤΑΞΙΣ, που προχριστιανικά σήμαινε πορεία και μετακίνηση στρατιωτικού σώματος» - είναι για τη συγγραφέα μυριάδες πράγματα, μα πάνω από όλα είναι «…ο καλύτερος τρόπος για την προσέγγιση του 'Αλλου – του αλλοεθνούς, του αλλόθρησκου, του αλλόγλωσσου, του αλλόφυλου, του ξένου».

Με οδηγό το πλούσιο υλικό των πηγών της (περί τους 250 τίτλους) και τα κείμενα ιστορικών, περιηγητών, συγγραφέων, χρονικογράφων, ερευνητών, εθνολόγων και γεωγράφων προηγήθηκαν στις ίδιες διαδρομές, η Βάνα Χαραλαμπίδου προτρέπει τον αναγνώστη «να δραπετεύσει – έστω νοερά – από την ‘ασάλευτη ζωή’ και την αδιέξοδη εσωστρέφεια, να διατρέξει τόπους κραυγαλέων αντιφάσεων, σπουδαίας ιστορίας και ανυπέρβλητης ομορφιάς».

Στο βιβλίο της, η Βάνα Χαραλαμπίδου δεν επιβάλλει καμία οπτική, αλλά αφήνει τον αναγνώστη να επιλέξει τη δική του, ανέφερε η Βίκυ Χαρισοπούλου και παρατήρησε: «Κρατά μόνο η Βάνα – και την αφήνει να φανεί, διόλου δεν την πειράζει – την κυτταρική σχεδόν αγάπη της, ταύτιση με την Ανατολή, αλλά και τη δημοσιογραφική της ιδιότητα, αυτή της ‘παλαιάς κοπής’ που φροντίζει πρώτα να διαβάζει και μετά να γράφει και να ενημερώνει».