24.12.13

Κώστα Μαυρουδή, «Η αθανασία των σκύλων»

70 σύντομες ιστορίες
Αθήνα, Πόλις 2013, 213 σελ.

Το βιβλίο
Ιστορίες ανθρώπων που διαδραματίζονται στην Αθήνα και στην επαρχία, σε πόλεις της Ευρώπης, σε μυθιστορηματικές σελίδες και σε φιλμ. Ιστορίες σκύλων που «τριγυρίζουν με σιωπηλή σοβαρότητα», εμβολίζουν επίσημες πομπές, ακολουθούν παρελάσεις, διασχίζουν τα γεγονότα…
Η αθανασία των σκύλων, η άγνοια δηλαδή του θανάτου και του χρόνου, δίπλα στο εφήμερο των ανθρώπων. Ο Άργος κουνάει πάντα τα αυτιά του αντικρίζοντας τον Οδυσσέα, ο Μπεντικό κυκλοφορεί στις σελίδες του Γατόπαρδου δίπλα στον Ντον Φαμπρίτσιο, ο Boatswain μνημειώνεται στον «Επιτάφιο για ένα σκύλο» του Μπάιρον· δεκαεπτά σκύλοι υποδέχονται τον Πλαστήρα σε μια προεκλογική συγκέντρωση, ένα Μπόξερ καταστρέφει το υπό συγγραφή βιβλίο, έργο ζωής, και ο Λέων –σκύλος ενός ηλικιωμένου εφημέριου– παρακολουθεί τη Λειτουργία. Συνοδοιπόροι, άνθρωποι και σκύλοι μοιράζονται πραγματικότητες και αλήθειες, συναισθήματα, εξομολογήσεις και σημαίνουσες στιγμές.
Ο Κώστας Μαυρουδής με στοχαστική και ποιητική ματιά, κάποτε ειρωνικός κι αυτοσαρκαστικός, απαθανατίζει περιστατικά και χειρονομίες και αναδεικνύει τις λεπτές αποχρώσεις. Οι 70 μικρές ιστορίες του συμπυκνώνουν το χρόνο, αντιστέκονται στις απλοποιήσεις, ανοίγονται με φαντασία και λόγο στο απροσδιόριστο και το απροσδόκητο και «καταφάσκουν παρήγορα στη ζωή».



Ο συγγραφέας
Ο Κώστας Μαυρουδής γεννήθηκε στην Τήνο το 1948 και σπούδασε Νομικά στην Αθήνα. Ποιητικά βιβλία του είναι οι συλλογές Λόγοι δύο (1973), Ποίηση (Τραμ, 1978), Το δάνειο του χρόνου (Κέδρος, 1989,1990), Επίσκεψη σε γέροντα με άνοια (Κέδρος, 2001), Τέσσερις εποχές (Κέδρος, 2010). 
Εκτός της ποιήσεως έχει γράψει πεζόμορφα κείμενα αφοριστικού στοχασμού ή περιγραφές ταξιδιωτικών εντυπώσεων: Με εισιτήριο επιστροφής (Εστία, 1983, β΄ εκδ. Πλέθρον, 1999), Οι κουρτίνες του Γκαριμπάλντι (Νεφέλη, 2000), Στενογραφία (Κέδρος, 2006). Ο τόμος Η ζωή με εχθρούς (Δελφίνι, 1998, Μελάνι, 2008) είναι συγκέντρωση άρθρων και σχολίων που κατά καιρούς δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά. Από το 1978 εκδίδει το λογοτεχνικό περιοδικό Το Δέντρο.

Έγραψαν για την Αθανασία των σκύλων:

«Με τον εκδοτικό ρυθμό να επιταχύνεται, λίγο πριν εκπνεύσει η χρονιά, μας πρόλαβε η νέα «λανθάνουσα μυθιστορία» του Κώστα Μαυρουδή «Η αθανασία των σκύλων» (εκδ. Πόλις). Οι 70 «σύντομες ιστορίες» της που διαβάζονται σαν γραμμένες από τον ήρωα ενός μυθιστορήματος, ίσως αποτελούν μια ακόμα μεταμόρφωση των γνωστών «στενογραφημάτων» του, ενώ η κυνοφιλία είναι η πρόφαση για ένα περίτεχνο ταξίδι στις δημιουργικές εμμονές του συγγραφέα.»

Αριστοτέλης Σαΐνης, Εφημερίδα των Συντακτών (14.12.2013)


«Είναι γνωστό ότι θέλοντας κανείς να μιλήσει για τις ψυχότροπες αφοσιώσεις των ζώων, ο σκύλος είναι το μοιραίο τετράποδο που δεν πρόλαβε να γίνει άνθρωπος ή, πιο σωστά, απέφυγε αυτήν τη μεταμόρφωση. Ο Μαυρουδής, όπως ξέρουμε, διακρίνεται για έναν αισθητισμό που, όταν βρίσκει το θέμα του, επιτυγχάνει πρόζες που σκαλώνουν στη μνήμη, θυμίζοντας κάτι σαν αισθητικό πραξικόπημα. Η ανθολογία του συγγραφέα αφιερώνεται στους σκύλους και όχι «στον» σκύλο. Η διαφορά έχει νόημα διότι ο ένας σκύλος μοιάζει με ατελή άνθρωπο, ενώ οι πολλοί σκύλοι –ό,τι κι αν αντιπροσωπεύουν– ανήκουν, θέλοντας και μη, στο είδος τους.
Κατά συνέπεια, στα 70 μικρά αφηγήματα μικρά αφηγήματα του τόμου παρακολουθούμε μια περιπτωσιολογία σαν και τον σκύλο, που βλέπουμε δεμένο στον τροχό ενός κάρου στη Βιριδιάνα. «Τι απέγινε μετά το ’90 ο στρατός των χιλιάδων ανατολικογερμανικών σκύλων που φρουρούσαν το Τείχος του Βερολίνου; Απάντηση: σε αντίθεση με τους Βερολινέζους που λίγο πολύ το ξέχασαν, οι σκύλοι βάδιζαν με βεβαιότητα σε μια αθέατε ευθεία, σαν να αναγνώριζαν ή να νοσταλγούσαν κάτι…». Από κείμενο σε κείμενο ο αναγνώστης –πέρα από τον αισθητισμό– συμφιλιώνεται με ένα σκυλίσιο σύμπαν που μοιάζει, θα έλεγε κανείς, με κείνο του ανθρώπου. Γράφει ο Μαυρουδής: «Ήταν δυνατόν ο σκύλος, την ώρα που πλησίαζε ένα σκουπιδοτενεκέ, να ζούσε κάτι ανάλογο με την ονειροπόληση ενός άντρα που μυρίζει στον γυναικείο λαιμό ένα γαλλικό άρωμα; Ο άνθρωπος ανοίγει την εφημερίδα να πληροφορηθεί. Ο σκύλος μυρίζει δέντρα, φανοστάτες, πυροσβεστικούς κρουνούς, για να μάθει τα κατορθώματα του δικού του πληθυσμού». Προφανώς ο Μαυρουδής δεν έχει καμία αγάπη για τα αγριόσκυλα που μπορούν να ξεσκίσουν έναν άνθρωπο. Το αίσθημα που περιγράφει τον σκύλο που δεν μιλάει αλλά έχει τρόπο να υποβάλει κάποια συμπάθεια, αν όχι κατιτίς ανώτερο.
Ο Μαυρουδής, τελικά, θέλει να προσδώσει στο σκυλί, εκτός από δαιμόνιο, ένα είδος ευφυΐας και ηθικής που δεν υπάρχει σε κανένα κιτάπι. Ο Ίβο του είπε λεπτομέρειες για το Μπουλ Τεριέ: "Διασταύρωση από Μπουλντογκ και Τεριέ. Δυνατά ζώα, τόσο αφοσιωμένα στα παιδιά που, αν αντιδικήσει το αφεντικό μαζί τους, εκείνα παίρνουν το μέρος του παιδιού".»


Κωστής Παπαγιώργης, Lifo (19.12.2013)


«Αμφιβάλλω αν το βιβλίο αυτό αποτελεί χαρακτηριστική εκδήλωση κυνοφιλίας -όσο κι αν η αρχετυπική μορφή του σκύλου (που ενοικεί πίνακες και ανάγλυφα, επιτύμβια και αφιερωματικές στήλες, σελίδες της λογοτεχνίας και μουσικές παρτιτούρες, φιλοσοφικά σπαράγματα και ταινίες αλλά κυρίως διαβαίνει μπροστά μας με το ανεπαίσθητο θρόισμα μιας ανάμνησης) επανέρχεται σε καθεμιά από τις εβδομήντα ιστορίες του βιβλίου, είτε ως παρουσία είτε ως υπαινιγμός, Το λυρικό, αισθητικά υποβλητικό, στοχαστικό βιβλίο του Κώστα Μαρουδή δεν είναι ζωοφιλικό, δεν θα συναντήσουμε εδώ τετριμμένα δοξαστικά στην ανιδιοτελή αγάπη ή στη συγκινητική αφοσίωση. Ο ανεξιχνίαστος κόσμος του σκύλου προβάλλεται στο βιβλίο σε ανησυχητική αντίστιξη προς τον δικό μας: εμβληματική ενσάρκωση της άγνοιας του θανάτου, αυτής της ευλογημένης ανυποψίας που διανοίγεται στην αιωνιότητα, ο σκύλος ανασαίνει ευτυχισμένος στους αντίποδες της οδυνηρής ανθρώπινης επίγνωσης για το εφήμερο των πραγμάτων, των αισθημάτων, της ζωής, ζωντανή εικόνα της αμεριμνησίας και της μακαριότητας, ατενίζει με αδιατάρακτη πίστη τον κόσμο. Σύντομα αφηγήματα που κρυσταλλώνουν μια αποκαλυπτική στιγμή ή αποπνέουν σχεδόν κατανυκτική νοσταλγία, άλλοτε συνορεύουν με την ποίηση και άλλοτε χειραγωγούνται από έναν ρωμαλέο στοχασμό, τα πεζά του Κώστα Μαυρουδή αποτελούν στιγμές μιας συνεχούς συνομιλίας με το Άλλο, κοντινό και απαραβίαστο, αγαπητό μα πάντα μυστηριώδες.»

Κατερίνα Σχινά, The Books' Journal (τχ. 39, Ιανουάριος 2014)

Δεν υπάρχουν σχόλια: