του Κυριάκου Παπαϊωάννου
πηγή: www.tovima.gr
Αρκετά είναι τα στοιχεία που θα προκαλούσαν το ενδιαφέρον ενός μέσου θεατρόφιλου να πάει να ξαναδεί την παράσταση του «Βυσσινόκηπου», του τελευταίου θεατρικού έργου του μεγάλου κλασικού Ρώσσου συγγραφέα Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχοφ [1860-1904] από την Πειραματική σκηνή της Τέχνης στο παραδοσιακό κτίριο της Βίλας Καπαντζή, γνωστής στους περισσότερους Θεσσαλονικείς ως το παλιό Ε’ Γυμνάσιο Αρρένων και σήμερα ως ΜΙΕΤ (Μορφωτικό Κέντρο Εθνικής Τράπεζας).Μεταξύ αυτών των ενδιαφερόντων είναι, το ότι η παράσταση σκηνοθετήθηκε για να παιχτεί ειδικά στο παλιό αυτό αρχοντικό της οικογένειας Μεχμέτ Καπαντζή πρώην Εβραίων (Ντονμέδων), ένα κτίριο υπόδειγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής που κτίσθηκε το 1892 από τον διάσημο Ιταλό αρχιτέκτονα-μηχανικό της Θεσσαλονίκης Πιέρο Αριγκόνι, ο οποίος έζησε και στην πόλη 48 χρόνια (1892-1940) αφήνοντας και άλλα σημαντικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα (Βίλα Χιρς, Casa Bianca, το Ιπποκράτειο,το Λοιμωδών κ.ά.).
Ο χώρος της παράστασης (κεντρικό σαλόνι, όπου και τοποθετήθηκαν τα 45 καθίσματα των θεατών, με τα περιμετρικά μεγάλα δωμάτια, συνθέτοντας σκηνή, παρασκήνια και πλατεία μαζί) φιλοξενεί αφενός τους ήρωες του έργου και αφετέρου συσχετίζει την απώλεια του τσεχωφικού αρχοντικού και του πανέμορφου βυσσινόκηπού του με την αντίστοιχη απώλεια του «Αμαλία»,μόνιμης θεατρικής στέγης για τις τελευταίες δεκαετίες (από το 1988) του θιάσου της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης και σηματοδοτείται με την πινακίδα «Πωλείται» που δεσπόζει απειλητικά στην είσοδο του ΜΙΕΤ.
Πρώτη παράσταση του έργου στο θέατρο Τέχνης της Μόσχας 17 Ιανουαρίου 1904 σε σκηνοθεσία Κονσταντίν Στανισλάβσκι. Ο Στανισλάφσκι, πρώτος σκηνοθέτης του έργου, όταν το διάβασε έγραψε στον συγγραφέα: «Έβαλα τα κλάματα διαβάζοντάς το και δεν μπορούσα να σταματήσω». Κι ο Τσέχοφ του απάντησε: «Το έργο μου δεν είναι δράμα, αλλά κωμωδία, στιγμές-στιγμές μάλιστα φάρσα».
Έργο πολυπαιγμένο στον τόπο μας μέχρι τις μέρες μας. Τα τρία πρώτα Ελληνικά ανεβάσματα υπογράφονται από τον Κάρολο Κουν: 9 Ιανουαρίου1939, Ωδείο Αθηνών.2 Απριλίου 1945, Θέτρο Τέχνης.10 Οκτωβρίου 1953, Θέατρο Τέχνης.Ο «Βυσσινόκηπος» δοκιμάστηκε σε διάφορους χώρους και αντιμετωπίσθηκε με ποικίλες σκηνοθετικές οπτικές. Το στίγμα αυτού του «Βυσσινόκηπου» είναι η επιλογή-επιβολή του συγκεκριμένου χώρου της Βίλας Καπαντζή που υπέδειξε την οργάνωση του σκηνικού παιχνιδιού. Ζεστασία,αμεσότητα, νοσταλγία γέμισαν τον όμορφο χώρο και τις ψυχές των θεατών.
Η παράσταση φουριόζικη, ποιοτική, άξια του καλλιτεχνικού αυτού Θεσσαλονικιώτικου θίασου, που σε πείσμα των καιρών αντιστέκεται, ελπίζει και επιχειρεί σαν πρόσφυγας στον τόπο του τη νέα του εξόρμηση, μετατρέποντας την κατάθλιψη σε καλλιτεχνική ευρηματικότητα. Και όταν ρωτάς για τη σημειολογία του νοσταλγικού τραγουδιού του Αττίκμε την Δανάη «Ας ερχόσουν για λίγο, μοναχά για ένα βράδυ…» που ακούγεται κάπου στην παράσταση, ο Νικηφόρος Παπανδρέου απαντά με χαμόγελο « Ετσι επειδή μας αρέσει»... Και όταν σε σηκώνει η Ντουνιάσα (καμαριέρα) να χορέψεις βαλς μαζί της στη σκηνή-πλατεία, τότε λες «απόψε διασκεδάζουμε με αληθινούς ανθρώπους του θεάτρου».
* Ο κ. Κυριάκος Παπαϊωάννου είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου