Μιχάλης Μητσός: Σ' έναν μικρόψυχο καιρό

πηγή: εφημερίδα Τα Νέα (24.9.2013)

Σκηνή πρώτη: αρχές της δεκαετίας του '70. Ο Γ.Χ. Οντεν φτάνει στο Εδιμβούργο για να διαβάσει ποιήματά του στην Τζορτζ Σκουέαρ. Ο ποιητής μπαίνει στην αίθουσα συνοδευόμενος από μέλη της Σκωτικής Ενωσης για τη Διάδοση των Στίχων. Φορά ένα τσαλακωμένο και λεκιασμένο γκρίζο κοστούμι γεμάτο στάχτες, παπούτσια που φέρνουν περισσότερο σε παντόφλες, ενώ το πρόσωπό του μοιάζει με «γαμήλια τούρτα που την είχες αφήσει στη βροχή». Ανεβαίνει στο βήμα, κι ενώ ετοιμάζεται να απαγγείλει, ακούγεται ένα μουρμουρητό: το φερμουάρ του παντελονιού του είναι ανοιχτό. Αλλά η αμηχανία δεν κρατά πολύ. Σύντομα το ακροατήριο μαγνητίζεται από τον ποιητή που ο Γιόζεφ Μπρόντσκι χαρακτήρισε «το σπουδαιότερο μυαλό του 20ού αιώνα».

Σκηνή δεύτερη: Σεπτέμβριος 2001. Αφού οι Νεοϋορκέζοι ξεπεράσουν το πρώτο σοκ από την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων, αρχίζουν να στέλνουν ο ένας στον άλλο αντίγραφα ενός ποιήματος. Εχει γραφτεί για μια προηγούμενη, πολύ μεγαλύτερη κρίση, και έχει τίτλο «1 Σεπτεμβρίου 1939». Οσοι το διαβάζουν παρηγοριούνται και ημερεύουν από τους στίχους, παρ' όλο που πολλοί δεν γνωρίζουν τον ποιητή. Είναι ο Γ.Χ. Οντεν.

Σκηνή τρίτη: 15 Ιανουαρίου 2013. Ο Λευτέρης Βογιατζής ανεβαίνει στη σκηνή του θεάτρου Σφενδόνη, κάθεται στο τραπέζι με τα κόκκινα τριαντάφυλλα και διαβάζει δύο ποιήματα του Οντεν στη μνήμη του Βασίλη Διοσκουρίδη. Το πρώτο είναι το «Πένθιμο μπλουζ», σε μετάφραση Ερρίκου Σοφρά, που έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο από την ταινία «Τέσσερις γάμοι και μια κηδεία». Είναι ένα ποίημα που γράφτηκε για τον φίλο του ποιητή που χάθηκε. Κι είναι η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Βογιατζή.

Κόψτε τα τηλέφωνα, πάψτε τα ρολόγια,

Το πιάνο κλείστε, πνίξτε τύμπανα και λόγια.

Δώστε ένα κόκαλο στο σκύλο να ησυχάσει.

Ο θρήνος άρχισε, το φέρετρο ας περάσει.

Τα αεροπλάνα από πάνω μας στενάζουν

"Πέθανε τώρα αυτός" στον ουρανό να γράψουν.

Μαβιές κορδέλες βάλτε στ' άσπρα περιστέρια,

Οι τροχονόμοι μαύρα γάντια έχουν στα χέρια.

Ανατολή και Δύση μου, Βορρά και Νότε,

Χαρά της Κυριακής, της εβδομάδας μόχθε.

Ήσουν φωνή, τραγούδι μου, μέρα, σκοτάδι,

Πίστευα αιώνια τη δική μας την αγάπη...

Τα αστέρια δεν τα λαχταρώ, πάρτε τα, σβήστε.

Τον ήλιο ρίξτε τον και το φεγγάρι κρύψτε.

Αδειάστε τον ωκεανό, κάψτε τα δάση,

Τίποτα πια καλό, ποτέ, δε θα χαράξει.

Ο Οντεν πέθανε πριν από σαράντα χρόνια, στις 29 Σεπτεμβρίου 1973. Είναι παρών, όμως, χωρίς αμφιβολία στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών που άρχισε χθες και θα κρατήσει όλη την εβδομάδα. Και μόνο αυτός ο ποιητής να είχε περάσει από τη γη, μόνο αυτός και κανένας άλλος, το ερώτημα που τέθηκε πρώτη φορά από τον Χέλντερλιν, «κι οι ποιητές τι χρειάζονται σε ένα μικρόψυχο καιρό;», ένα ερώτημα που αναπαρήχθη στη συνέχεια από σχετικούς και ασχέτους, αφελείς και επιτήδειους, θα είχε αυτομάτως μια απάντηση.