Το θέατρο του συγκεντρωτισμού

Σταύρος Ξαρχάκος και Σωτήρης Χατζάκης

του Πάσχου Μανδραβέλη

πηγή: http://news.kathimerini.gr



Έναν αχρείαστο πονοκέφαλο και ένα περιττό πλήγμα δέχθηκε η κυβέρνηση την περασμένη Τρίτη. Την παραίτηση του προέδρου του Εθνικού Θεάτρου κ. Σταύρου Ξαρχάκου ύστερα από σύγκρουση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή κ. Σωτήρη Χατζάκη. Και οι δύο τοποθετήθηκαν στις θέσεις τους δύο μήνες πριν.

Η παραίτηση δεν πρέπει να θεωρηθεί απρόσμενη, ούτε παράδοξη. Ηταν αποτέλεσμα του Δελτίου Τύπου που εξέδωσε τον Μάιο η κυβέρνηση: «Με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Παιδείας, Κώστα Τζαβάρα ο Σωτήρης Χατζάκης διορίζεται καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου».

Το ερώτημα βέβαια που δεν έθεσε τότε κανείς (ίσως επειδή έχουμε εθιστεί στην υπουργοκεντρική διευθέτηση των πάντων) είναι: τι δουλειά έχει ένας υπουργός να διορίζει τον καλλιτεχνικό διευθυντή ενός θεάτρου, ακόμη κι αν μιλάμε για το Εθνικό;
Βεβαίως, επειδή το Εθνικό χρηματοδοτείται από το υπουργείο Πολιτισμού, δηλαδή (για να μην ξεχνιόμαστε) από εμάς τους φορολογούμενους, είναι λογικό να διορίζει ο υπουργός το Διοικητικό Συμβούλιο. Από κει και πέρα, όμως, το Δ.Σ. πρέπει να κάνει τις επιλογές του· να προσλάβει ή να μην προσλάβει καλλιτεχνικό διευθυντή. Να τοποθετήσει σ’ αυτή τη θέση τον κ. Χατζάκη ή κάποιον άλλο. Το μόνο που πρέπει να κάνει ο υπουργός είναι δώσει στον οργανισμό προϋπολογισμό, στόχους και να κάνει περιοδικούς ελέγχους. Να εξετάζει (π.χ. κάθε χρόνο) αν και κατά πόσο το Δ.Σ. πέτυχε τα συμφωνηθέντα, είτε το θέατρο έχει καλλιτεχνικό διευθυντή είτε όχι· είτε σ’ αυτή τη θέση έχει τον κ. Σωτήρη Χατζάκη είτε τον κ. Στάθη Ψάλτη. Για την πολιτεία αυτό που πρέπει να μετρά είναι το αποτέλεσμα και όχι, πώς θα το επιτύχουν τα διοικητικά συμβούλια των οργανισμών της.

Ομως, αυτή η λογική της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων είναι άγνωστη για το πολιτικό μας σύστημα. Γράφαμε και προχθές ότι «οι αρμοδιότητες που έχει κάποιος υπουργός είναι όρος πολιτικής επιβίωσής του στο πελατειακό σύστημα, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα. Διά των “αρμοδιοτήτων” εξυπηρετούν (φυσικά με το αζημίωτο) επιχειρηματικά συμφέροντα, διά των “αρμοδιοτήτων” έχουν μεγαλύτερο μερίδιο διορισμών» («Οι πελάτες των υπουργών», «Κ», 16/7/2013). Ετσι ο κ. Τζαβάρας είχε ένα διορισμό παραπάνω, αλλά το Εθνικό έμεινε ακέφαλο σε δύο μήνες και η κυβέρνηση χρεώθηκε μια ακόμη αποτυχία. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο συγκεντρωτισμός έχει κοντά ποδάρια. Μπορεί να κάνει ωραία Δελτία Τύπου «κατόπιν ενεργειών του τάδε...», αλλά δεν μπορεί ένας υπουργός να διευθετεί τα πάντα στον τομέα ευθύνης του. Δεν μπορεί να ξέρει ούτε ο κ. Τζαβάρας ούτε κανένα άλλο πολιτικό στέλεχος πώς θα δουλέψει καλύτερα ένα Εθνικό Θέατρο, ή πώς θα συνεργαστούν τα στελέχη του. Γι’ αυτό αφήνει την αρμοδιότητα και τις ευθύνες στα διοικητικά όργανά του, ελέγχοντας τη συνολική παραγωγή του έργου του.

Δυστυχώς, αυτό είναι που δεν καταλαβαίνει η κυβέρνηση με την συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων που κάνει από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στο κεντρικό κράτος. Τα προβλήματα θα εμφανιστούν μετά και θα τα πληρώσουμε όλοι μας. Ας μην ξεχνάμε ότι ο κ. Τζαβάρας, ο οποίος επαναθεσμοθέτησε τον διορισμό του καλλιτεχνικού διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο, δεν είναι πλέον υπουργός. Τα αποτελέσματα όμως της (συγκεντρωτικής) υπουργίας του, τα πληρώνει κατόπιν υπουργίας του το Εθνικό.