19.7.13

Βασίλι Μιχαήλοβιτς Μπλοχίν: Ο δαίμονας του θανάτου ή Ο δήμιος της διπλανής πόρτας

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

πηγή: http://samizdatproject.blogspot.gr

Φορούσε τη στολή του στρατηγού, έφερε με σεμνότητα στο στήθος του το παράσημο της Εργατικής Κόκκινης Σημαίας, με το οποίο το σοβιετικό καθεστώς τιμούσε εκείνους που πρόσφεραν ιδιαίτερες υπηρεσίες προς το κράτος, το όνομά του μέχρι το 1990 ήταν παντελώς άγνωστο στο ευρύ κοινό και μόνο λίγοι μυημένοι το πρόφεραν με δέος. Ίσως έφταιγε γι’ αυτό το επάγγελμα του: δήμιος των οργάνων ασφαλείας του σοβιετικού κράτους, αρχιδήμιος της φυλακής Λιουμπλιάνκα της ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ.

Το όνομα αυτού Βασίλι Μιχαήλοβιτς Μπλοχίν. Γιος ενός ταπεινού χωρικού, γεννήθηκε ταν Δεκέμβριο του 1895 στο χωριό Γκαβρίλοφσκογιε του κυβερνείου του Βλαντίμιρ και πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου 1955. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του εργάστηκε ως βοσκός στο χωριό Τούροβο του Κυβερνείου του Γιαροσλάβ (1905–1910), κατόπιν ως χτίστης στη Μόσχα (1910–1915). Το 1915 κατατάχτηκε ως απλός στρατιώτης στο τσαρικό στρατό, έπειτα έγινε υπαξιωματικός του 3ου λόχου του 82ου συντάγματος εφεδρείας του πεζικού. Το 1917, ως υπαξιωματικός, ανέλαβε καθήκοντα προέδρου της επιτροπής του λόχου του 218ου συντάγματος πεζικού, ενώ το 1918 κατατάχτηκε στον Κόκκινο Στρατό, όπου ανέλαβε καθήκοντα διοικητή της στρατιωτικής διεύθυνσης στρατολογίας και διοικητής διμοιρίας· την ίδια χρονιά έγινε μέλος του Πανρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκων).

Στα όργανα ασφαλείας άρχισε να εργάζεται το 1921, όταν έγινε συνεργάτης της διαβόητης ΤΣΕ.ΚΑ και διοικητής διμοιρίας του 62ου λόχου των στρατευμάτων της ΤΣΕ.ΚΑ. Το 1926 τον βρίσκει διοικητή της Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ της ΕΣΣΔ, ενώ το 1934 διορίζεται διοικητής της Διεύθυνσης Διοικητικού και Οικονομικού της Ν.Κ.V.D. της ΕΣΣΔ. Το 1944 ήταν διοικητής του διοικητικού τμήματος του Υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας της ΕΣΣΔ και το 1952 αναπληρωτής διοικητής της Διεύθυνσης Διοικητικού και Οικονομικού – διοικητής του Υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας της ΕΣΣΔ. Στο μεταξύ, το 1933 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής και Οικοδόμησης της Μόσχας και το 1937 αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Μεταπτυχιακών Σπουδών Οικονομίας.

Η υπηρεσιακή του εξέλιξη στις υπηρεσίες ασφαλείας της ΕΣΣΔ είχε ως εξής: λοχαγός της Κρατικής Ασφάλειας 9/12/1935, ταγματάρχης της Κρατικής Ασφάλειας 14/3/1940, συνταγματάρχης της Κρατικής Ασφάλειας 14/2/1943, κομισάριος της Κρατικής Ασφάλειας 14/10/1944, υποστράτηγος της Κρατικής Ασφάλειας 9/7/1945

Εκείνο που χαρακτηρίζει τον Βασίλι Μιχαήλοβιτς Μπλοχίν ήταν ότι στο πρόσωπό του ενσαρκώθηκε το ιδανικό του "τσεκίτσα", του ανθρώπου των μυστικών υπηρεσιών του καθεστώτος, κατά τον ιδρυτή τους Φέλιξ Εντμουόντοβιτς Τζερζίνσκι: ο τσεκίτσας πρέπει να έχει καθαρό μυαλό, ψυχρό κεφάλι και σταθερό χέρι.

Ο Βασίλι Μιχαήλοβιτς Μπλοχίν ήταν ο βασικός εκτελεστής, ο δήμιος των μυστικών υπηρεσιών του Κρεμλίνου για 30 σχεδόν χρόνια. Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις που προκύπτουν από τα αποχαρακτηρισμένα μέχρι σήμερα αρχεία της ΚΑ.ΓΚΕ.ΜΠΕ, ο ίδιος, με τα χέρια του εκτέλεσε από 10.000 έως 15.000 ανθρώπους[1].

Κατάσταση προσώπων που δικάστηκαν από τα Όργανα Ασφαλείας και καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Στο πάνω μέρος των υπογραφών τα αρχικά του Ι.Β. Στάλιν με το διαβόητο μπλε μολύβι του

Στο απόγειο της σταλινικής τρομοκρατίας, ο κύριος εκτελεστής της διαβόητης φυλακής Λιουμπλιάνκα Βασίλι Μπλοχίν συμμετείχε στις πιο ηχηρές εκτελέσεις. Αυτός ήταν που διοικούσε το εκτελεστικό απόσπασμα, το οποίο εκτέλεσε τον στρατάρχη Τουχασέφσκι και άλλους ανώτατους αξιωματικούς. Ο ίδιος εκτέλεσε κατόπιν χιλιάδες άλλους αθώους, θύματα ενός ανελέητου τρομοκρατικού μηχανισμού. Στα αρχεία της Λιουμπλιάνκα υπάρχουν χιλιάδες έγγραφα με διαταγές εκτέλεσης που φέρουν την υπογραφή του. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η εμφάνιση του σε οποιονδήποτε χώρο προκαλούσε σοκ και δέος.

Ο διοικητής της NKVD της περιοχής του Καλίνιν, Ντμίτρι Τόκαρεφ διηγήθηκε σε δημοσιογράφους πώς την άνοιξη του 1940 έφτασε το Καλίνιν μια ομάδα ανώτατων αξιωματικών της NKVD, με επικεφαλής τον Μπλοχίν, για να εκτελέσουν τους Πολωνούς που ήταν κρατούμενοι στο στρατόπεδο Οστασκόβσι (Κατίν).

Τη στιγμή της άφιξης τους ήταν όλα έτοιμα για την πρώτη εκτέλεση, και ο Μπλοχίν, σύμφωνα με τον Τόκαρεφ, είπε : «Πάμε» … «τον ακολουθήσαμε και τότε αντίκρισα τη φρίκη… Ο Μπλοχίν φόρεσε την ειδική φόρμα: ένα καφέ δερμάτινο κασκέτο, μια μακριά καφετιά δερμάτινη μπροστέλα, καφετιά δερμάτινα γάντια μέχρι ψηλά στους αγκώνες του. Αυτό μου προκάλεσε τεράστια εντύπωση – είδα τον δήμιο!» Τη πρώτη κιόλας νύχτα, η ομάδα, υπό την ηγεσία του Μπλοχίν, εκτέλεσε 343 άτομα. Τις επόμενες νύχτες ο Μπλοχίν διέταξε να τους φέρνουν προς εκτέλεση ομάδες όχι μεγαλύτερες των 250 ατόμων.

Την άνοιξη του 1940, υπό την ηγεσία και την άμεση συμμετοχή του Μπλοχίν, στο Κατίν εκτελέστηκαν 6311 Πολωνοί αιχμάλωτοι πολέμου. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι με παρόμοιες «υποδειγματικές» ενέργειες είχε εμπλουτίσει όλη την προηγούμενη σταδιοδρομία του και τον κατάλογο με εκείνους που εκτέλεσε προσωπικά.

Αναφορικά με τον Τόκαρεφ, που δεν μπόρεσε να λάβει μέρος στις εκτελέσεις, ο Μπλοχίν επέδειξε συναδελφική αβρότητα, κατανοώντας πως δεν είναι φτιαγμένοι όλοι για το ρόλο του δήμιου. Μετά το πέρας της αποστολής, συνέταξε κατάλογο προτεινομένων για παρασημοφόρηση και συμπεριέλαβε και τον Τόκαρεφ.

Στις 27 Απριλιου 1940, ο Μπλοχίν ―σε καθεστώς μυστικότητας― παρασημοφορήθηκε με το παράσημο της «Κόκκινης Σημαίας» και ενός σεμνού ποσού μηνιαίου μπόνους ως ανταμοιβή από τον ίδιο τον Ιωσήφ Στάλιν για τη «δεξιότητα και οργάνωση των ειδικών αποστολών που είχε αναλάβει». Περίπου 7.000 εκτελέσεις μέσα σε 28 ημέρες: πρόκειται για μία από τις καλύτερα οργανωμένες και συνεχόμενες μαζικές δολοφονίες που έγιναν από ένα και μόνο άνθρωπο.

Ομαδικός τάφος στο Κατίν

Η μακρά σταδιοδρομία του Μπλοχίν ως δήμιου ξεκίνησε στα 22 Αυγούστου 1924, όταν διορίζεται κομισάριος ειδικών αποστολών της Ειδικής Διεύθυνσης της Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ. Ανάμεσα στις αρμοδιότητές του είναι να εκτελεί τις θανατικές καταδίκες των δικαστηρίων ή των Ειδικών Επιτροπών των Υπηρεσιών Ασφαλείας. Από την άνοιξη του 1925, η υπογραφή του Μπλοχίν υπάρχει σε διάφορα έγγραφα που πιστοποιούν εκτελέσεις. Τίποτα δεν προμήνυε τη λαμπρή του καριέρα. Άνθρωποι σαν τον Μπλοχίν συνήθως παραμένουν απλοί εκτελεστές για όλη τους τη ζωή. Η μοίρα όμως είχε άλλα σχέδια. Στις 3 Μαρτίου 1926 ο Μπλοχίν διορίζεται προσωρινός διοικητής της Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ, επειδή έλειπε ο προϊστάμενος του Κ. Ι. Βέις. Λίγο αργότερα διορίζεται διοικητής. Τι είχε συμβεί; Ο προκάτοχος του Καρλ Βέις είχε μια κάθε άλλο παρά ζηλευτή τύχη. Με το διάταγμα Νπ 131/47 από 5ης Ιουνίου 1926, που υπέγραφε ο Γιάγκοντα, αυτό το ανθρωπόμορφο τέρας της πρώτης περιόδου της σταλινικής τρομοκρατίας, ο Κ. Βέις καθαιρέθηκε από το αξίωμα του:

«Στις 31 Μαΐου 1926, με απόφαση της Επιτροπής της Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ, ο κομισάριος της ΤΣΕ.ΚΑ/Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ Βέις Καρλ Ιβάνοβιτς καταδικάστηκε σε 10ετή στέρηση της ελευθερίας του σε καθεστώς απόλυτης απομόνωσης γιατί είχε σχέσεις με συνεργάτες ξένων υπηρεσιών, γνωστούς κατασκόπους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν στον ατομικό του φάκελο, ο Βέις ήταν απολύτως διεφθαρμένος, είχε χάσει κάθε έννοια για το ότι είναι τσεκίτσας και κομισάριος, κάθε αίσθηση ευθύνης, πράγμα που δεν τον σταμάτησε από το να εκθέσει την Ενιαία Κρατική Πολιτική Διεύθυνση (Ο.ΓΚΕ.ΠΕ.ΟΥ), της οποίας ήταν στέλεχος».

Σε αντίθεση με τον Βέις, ο Μπλοχίν φέρθηκε καλά στη θέση του διοικητή, εργάστηκε δε φιλότιμα σε αυτή τη θέση για πολλά χρόνια, μέχρι που συνταξιοδοτήθηκε.

Θα πρέπει, στο σημείο αυτό, να σημειώσουμε πως όλοι οι άντρες και οι γυναίκες που εργάζονταν στην Λιουμπλιάνκα είχαν την έγκριση του ίδιου του Στάλιν, οι δε διαταγές εκπορεύονταν προσωπικά από τον ίδιο.

Ο Μπλοχίν περηφανευόταν στην παρέα του ότι είχε εκτελέσει προσωπικά ανθρώπους όπως ο Μιχαήλ Τουχασέφσκι., ο Αλεξάντρ Κόσαρεφ, Μιχαήλ Κολτσόφ, ο σκηνοθέτης Βσέβολοντ Μέγιερχολντ, ο πρώην αρχηγός της NKVD Νικολάι Γιεζόφ, ο συγγραφέας Ισάακ Μπάμπελ και πολλούς άλλους.

Ο Μπλοχίν, μεθοδικός και πιστός στην υπηρεσία του, βελτιστοποίησε το υπάρχον σύστημα εκτελέσεων, φτάνοντας στο σημείο να εκτελεί μέχρι 300 άτομα κάθε νύχτα. Η μέθοδος του ήταν απλή. Υπήρχε ένα δωμάτιο, βαμμένο σε κόκκινο χρώμα, το αποκαλούμενο «Λενινιστικό δωμάτιο». Εκεί πήγαιναν τον κρατούμενο, επιβεβαίωναν τη ταυτότητά του και του φορούσαν χειροπέδες. Έπειτα, τον πήγαιναν σε ένα διπλανό δωμάτιο για την εκτέλεση της θανατικής καταδίκης. Ήταν ένα δωμάτιο ειδικά κατασκευασμένο, με ηχομόνωση και τσιμεντένιο πάτωμα με κλίση και υδρορροή ώστε να πλένεται γρήγορα το αίμα των εκτελεσθεντων. Ο Μπλοχίν, φορώντας την ειδική στολή που περιγράψαμε πιο πάνω, για να μη λερώνεται η στολή του, κολλούσε το πρόσωπο του μελλοθάνατου στον τοίχο και τον πυροβολούσε μια φορά στη βάση του κρανίου με το πιστόλι Walter. Ο ίδιος διέθετε ολόκληρη συλλογή από Walter, γιατί δεν εμπιστευόταν καθόλου το σοβιετικής κατασκευής ΤΤ-30, το οποίο μπλόκαρε κατά την εντατική χρήση. Η χρησιμοποίηση αυτού του όπλου, χαρακτηριστικό για τους ναζιστές κατασκόπους, του εξασφάλιζε όχι μόνο ανεμπόδιστη εργασία, αλλά απέκλειε και τη συμμετοχή του στις εκτελέσεις, σε περίπτωση που τα πτώματα θα τα ανακάλυπτε κανείς αργότερα.

Μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο Μπλοχίν υποχρεώθηκε να παραιτηθεί και να αποστρατευτεί, αν και η «ανεπίληπτη υπηρεσία του» εγκωμιάστηκε δημοσίως από τον Λαβρέντι Μπέρια κατά την ημέρα αποχώρησής του από τη θέση του. Μετά την αποστράτευση του, για 36 χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας έλαβε σύνταξη ύψους 3150 ρουβλίων. Όταν όμως καθαιρέθηκε, του έκοψαν και τη σύνταξη. Παραμένει άγνωστο αν του χορηγήθηκε σύνταξη λόγω γήρατος. Μετά την πτώση του Μπέρια (Ιούνιος 1953), η σοβιετική ηγεσία καθαίρεσε τον Μπλοχίν από τον βαθμό του στρατηγού. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, ο Μπλοχίν κατέληξε αλκοολικός, οδηγήθηκε στη σχιζοφρένεια και πέθανε τον Φεβρουάριο του 1955. Ως επίσημη αιτία αναφέρεται στο πιστοποιητικό θανάτου του το έμφραγμα του μυοκαρδίου, τελευταία όμως έγινε γνωστό πως αυτοκτόνησε.

Μνημείο στο νεκροταφείο Ντονσκόι, στη θέση παλιού ομαδικού τάφου

Η ειρωνεία της τύχης είναι τέτοια που ο Μπλοχίν θάφτηκε εκεί που αναπαύεται η στάχτη της πλειοψηφίας των θυμάτων του – στο νεκροταφείο Ντονσκόι. Παρά το γεγονός ότι τα πτώματα των εκτελεσθέντων καίγονταν εδώ σε κρεματόρια και στη συνέχεια η στάχτη τους θαβόταν σε μεγάλους ανώνυμους μαζικούς τάφους, στον τάφο του Μπλοχίν πριν από μερικά χρόνια τοποθετήθηκε νέο επιτύμβιο με μια φωτογραφία του. Κάποιοι δε θέλουν να ξεχάσουν!