Η έρημος σε ακολουθεί

του Ηλία Μαγκλίνη

πηγή: www.kathimerini.gr

Κέβιν Πάουερς «Κίτρινη κορδέλα» Μυθιστόρημα μτφρ. Μυρσίνη Γκανά εκδ. Μεταίχμιο «Ο πόλεμος προσπάθησε να μας σκοτώσει την άνοιξη». Με αυτή την πρόταση ξεκινάει το μυθιστόρημα «Κίτρινη κορδέλα» του Κέβιν Πάουερς. Εχει κάτι δραστικό η εναρκτήρια πρόταση του βιβλίου από μόνη της αλλά και επειδή συμπυκνώνει όλη τη λογική, την ατμόσφαιρα, το περιεχόμενο της «Κίτρινης κορδέλας». Λογικό: το βιβλίο διαδραματίζεται στο εμπόλεμο Ιράκ και αφηγητής του είναι ο νεαρός οπλίτης μιας αμερικανικής διμοιρίας, ονόματι Τζον Μπαρτλ. Η «Κίτρινη κορδέλα» είναι το πρώτο βιβλίο του Κέβιν Πάουερς και είναι, αν όχι αυτοβιογραφικό, πάντως βιωματικό. Ο Πάουερς υπηρέτησε για ένα χρόνο ως πολυβολητής στο Ιράκ, λαμβάνοντας μέρος σε οδομαχίες στη Μοσούλη. Κατέχοντας ένα μεταπτυχιακό πάνω στην ποίηση από το Πανεπιστήμιο του Οστιν, στο Τέξας, ο Πάουερς έγραψε ένα πρώτο μυθιστόρημα «μύησης και μαθητείας», αποσπώντας το φημισμένο Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα του Guardian, ενώ και η μάλλον αυστηρή κριτικός της λογοτεχνίας των New York Times, Μιτσίκο Κακουτάνι, το συμπεριέλαβε μέσα στα δέκα καλύτερα βιβλία που διάβασε το 2012. Το βιβλίο καλύπτει περίπου μία εξαετία και δεν ακολουθεί μια απόλυτα γραμμική αφήγηση. Από το πεδίο της μάχης πίσω στις δύσκολες αλλά πολύ πιο αθώες ημέρες της εκπαίδευσης, μα και στις ημέρες της ηδονής και της αισθηματικής ευφορίας, τις μέρες των ερωτικών δεσμών που μένουν πίσω μα και σε όλα όσα ακολουθούν στην Αμερική αφού το Ιράκ έχει λήξει για τον Μπαρτλ. Το βασικό σκηνικό του όμως είναι το Ιράκ και τα διλήμματα που αντιμετωπίζει ο κεντρικός χαρακτήρας: έχει ορκιστεί σε μια Αμερικανίδα μάνα να φροντίσει τον νεαρότερο από εκείνον γιο της ώστε να γυρίσει πίσω σώος και αβλαβής. Ηδη, από την αρχή του βιβλίου, ξέρουμε πως ο Μπαρτλ δεν θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Ετσι, σε συνδυασμό με τις άλλες τραυματικές εμπειρίες που βιώνει στο Ιράκ, στην ουσία ο πόλεμος δεν παύει για εκείνον με το που τελειώνει η θητεία του εκεί. Δεν είναι τυχαίο αυτό το πηγαινέλα από το σφαγείο στην ειρηνική ζωή και το αντίστροφο, καθώς μοιάζει να μην υπάρχει σύνορο ανάμεσά τους. Η πρώτη πρόταση του βιβλίου είναι ενδεικτική της αφηγηματικής δύναμης του Πάουερς, ο οποίος, ως ποιητής που είναι επίσης, απογειώνει το κείμενο με κάποιες λυρικές εξάρσεις – μονάχα που κάποιες φορές το παρακάνει και απλώς φλυαρεί ή ακκίζεται με την περιγραφική του δεινότητα. Ο τίτλος του βιβλίου (Yellow Birds στο πρωτότυπο, «κίτρινη κορδέλα» στην πολύ καλή μετάφραση της Μυρσίνης Γκανά) έχει τη δική του σημασία: παραπέμπει στις κίτρινες κορδέλες που είχαν αναρτημένες οι Αμερικανοί σε αυτοκίνητα, κτίρια, στήλες του ηλεκτρικού κ.ο.κ. προς τιμήν των ανδρών και γυναικών που υπηρετούσαν στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Το ότι η κορδέλα είχε, κατά κάποιο τρόπο, σχήμα πτηνού συνάδει με τα φασματικά πουλιά της «κίτρινης ερήμου». Μια έρημος γεμάτη πτώματα, μια έρημος γεμάτη φαντάσματα, μια έρημος που μεταφέρεται αυτούσια στις αμερικανικές μεγαλουπόλεις και κυριεύει τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων που έζησαν την εμπειρία του πολέμου στο Ιράκ.