Κική Δημουλά, χρονικογράφος του εφήμερου

Της Άλκηστης Σουλογιάννη

Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου επί σειρά πολλών ετών διασταυρώνει πολλαπλώς με συνέπεια, με υψηλή αισθητική, με ευρηματικότητα και με συνδυαστική ικανότητα τις διαδρομές του μέσα από τις περιοχές της δημιουργικής γραφής, τόσο στο πεδίο της ποίησης όσο και στο πεδίο της πεζογραφίας, καθώς και μέσα από την παραπληρωματική περιοχή της δημιουργικής κριτικής.

H λογοτεχνική παραγωγή της Κικής Δημουλά αντιπροσωπεύει την ανάπτυξη ενός εντυπωσιακού δημιουργικού λόγου, ο οποίος αφενός αποτυπώνει στις ποικίλες λεπτομέρειές του τη βιωματική διάσταση της ροής του χρόνου σε συνδυασμό με την υποκειμενική πρόσληψη της αντικειμενικής πραγματικότητας και με τον συνακόλουθο διάλογο ανάμεσα στον άνθρωπο και στο χωροχρονικό περιβάλλον του, ενώ αφετέρου διεκπεραιώνεται με έναν πρωτότυπο κώδικα επικοινωνίας βασιζόμενο στη σύνθεση ποικίλων αποκλίσεων από την κοινή χρήση της γλώσσας.

Με αυτές τις προϋποθέσεις, το σημασιολογικό τοπίο της Κικής Δημουλά προσκαλεί σε ποικίλες επισκέψεις, κατά τη διάρκεια των οποίων αναγνωρίζεται η διαχείριση μειζόνων ζητημάτων, όπως είναι η διαδικασία προς την αυτογνωσία, η μόνωση αλλά και η μοναδικότητα του ατόμου, το φορτίο της μνήμης και της λήθης ως δύο όψεων του ίδιου μεγέθους, το περιεχόμενο του ατομικού χωρόχρονου, ή η έννοια της αισθητικής ως βασικού παράγοντος ατομικής και κοινωνικής έκφρασης.

Πυκνός καθημερινός βίος

Το βιβλίο του Κ. Γ. Παπαγεωργίου με τον τίτλο Κική Δημουλά, χρονικογράφος του εφήμερου φαίνεται να συντάσσει μια επιχειρηματολογία του συγγραφέα σε ό,τι αφορά τη θεματική δομή (τεκμηριωμένη με γλωσσικά παραδείγματα) του κειμενικού σύμπαντος της Κικής Δημουλά και την εφαρμογή των μειζόνων ζητημάτων τα οποία αυτή πραγματεύεται, στη διάσταση του ατομικού μικρόκοσμου όπως αντιστοιχεί στον καθημερινό βίο με όσα πρόσκαιρα αυτός περιέχει, αλλά και με την πυκνότητα που τον χαρακτηρίζει, συμπεριλαμβανομένης της ανατρεπτικής όσο και δεσμευτικής παρέμβασης του θανάτου. Με τον τρόπο αυτόν οδηγούμαστε και στην ανάγνωση του τίτλου του βιβλίου ως συνόλου.

Ο Κ. Γ. Παπαγεωργίου με κριτική και συγκριτική αντίληψη, αλλά και με ιδιαίτερη διαίσθηση σε ό,τι αφορά την ανίχνευση του βάθους στη σημασιολογική διαστρωμάτωση των κειμένων, χαρτογραφεί την εξέλιξη του δημιουργικού λόγου της Κικής Δημουλά από τις απαρχές αυτού (η ποιητική συλλογή Έρεβος, 1956) μέχρι τη σημασιολογική και υφολογική κορύφωση (η ποιητική συλλογή Τα εύρετρα, 2010), ενώ δεν παραλείπει να συνυπολογίσει και τη συγκεντρωτική έκδοση ποικίλων αφηγηματικών κειμένων (το βιβλίο με τον τίτλο Εκτός σχεδίου, 2004) ως τεκμήριο του ευρύτερου ορίζοντα της δημιουργικής σκέψης της Κικής Δημουλά.

Τα κείμενα του βιβλίου του Κ. Γ. Παπαγεωργίου κατάγονται από τη συγχρονική διάσταση της κριτικής σχέσης του με τα στάδια δημιουργίας των κειμενικών κόσμων της Κικής Δημουλά. Κυρίως όμως διαθέτουν ένα ισχυρό φορτίο διαρκούς ενδιαφέροντος στο επίπεδο της πληροφορητικότητας. Με την προϋπόθεση αυτή, στα κείμενα αναγνωρίζεται ένας γενικός χαρακτήρας που καταργεί τις συγκεκριμένες συνθήκες συγγραφής τους και επομένως δρομολογεί τη μετακίνησή τους από την περιστασιακή/συγχρονική στη γενική/διαχρονική διάσταση (πράγμα άλλωστε που εξασφαλίζει η νεώτερη, οριστική μορφή, με την οποία τα κείμενα συμμετέχουν στη σύνθεση του βιβλίου, όπως δηλώνει ο συγγραφέας σε προλογικό σημείωμα).

Από αυτή την άποψη, το βιβλίο ως ένα ενιαίο σύνολο σημαινομένων αποτυπώνει τη διαδικασία επικοινωνίας ανάμεσα στον δημιουργό-πομπό και στον δημιουργό-δέκτη για την άμεση μετάδοση ιδεών και αξιών προς την ευρύτερη πολιτισμική αγορά, εκτός χωρο-χρονικών παραμέτρων.

Κική Δημουλά,
χρονικογράφος του εφήμερου
Κώστας Γ. Παπαγεωργίου
Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2013
Τιμή: € 11,00, σελ. 157