του Λάμπρου Σκουζάκη
πηγή: www.pandoxeio.com
Ώρες ώρες έχω την αίσθηση ότι δεν δημιουργήθηκα από κάποιον Θεό. Ότι δημιούργησα τον δικό μου, προς χάριν ανακούφισης. Της υπόσχεσης, έστω για μια θέση στον Παράδεισο. Αυτή η επαγγελία είναι που δεν μου επιτρέπει να απολαύσω τη ζωή μου στο μέγιστο…γράφει ο Διαμαντής Αξιώτης στην Ισόβια αρετή, σε σπαράγματα λόγου ενός προσώπου που κλυδωνίζεται μεταξύ πίστης και ζωής, που η σάρκα τον σπρώχνει σε χίλιους πειρασμούς, που του ζητά να ενωθεί με άλλη… Οι νύχτες μου στοιχειώνουν από φαντάσματα με ανοιγμένα χείλη, υγρές γλώσσες, εξαγριωμένα όργανα. μοχλοί ικανοί να ταρακουνήσουν τον κόσμο όλο. / Ξέρω. Εκείνος ακόμη και τα όνειρα τα όρισε «αμαρτία». Όμως, αν το μυαλό μου είναι δημιούργημά Του, τότε είναι και τα όνειρα. Το ίδιο ισχύει για την ψυχή, για τις σκέψεις μου.
…στιχουργεί στο ποίημα «Τριαντάφυλλα σκορπισμένα στον δρόμο» ο γερμανοεβραίος αντιμιλιταριστής ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος Κουρτ Τουχόλσκι (1890 – 1935, πιθανόν αυτόχειρας), ένα από τα τέσσερα σατιρικά ποιήματα που καυτηριάζουν τους υπαίτιους για την απαξίωση της δημοκρατίας και την κατάρρευση της εύθραυστης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (εισαγωγή και μετάφραση: Νόρα Πυλόρωφ – Προκοπίου· ποιήματα που σχεδόν σβήνουν την χρονική απόσταση που χωρίζει το τότε με το τώρα, με ανατριχιαστικές αναλογίες…
Η πιο κινηματογραφική εικόνα: Ο ταχυδρόμος του Συρράκο, δια χειρός Ηλία Κουτσούκου, ανεβαίνοντας τις στροφές στο βουνό φορώντας κίτρινο αδιάβροχο ξεφεύγει από τον δρόμο και φεύγει σαν κατακίτρινος αετός πάνω από φαράγγι. Ο καταιγιστικότερος λόγος του τεύχους ανήκει στον Κάρλος Φουέντες, όπως ξεπηδά από μια “χαμένη” συνέντευξη που η Λίλι Κάνσο ανακάλυψε σε μια κασέτα στο αρχείο της. Και η πιο γοητευτικά μελαγχολική πρόζα στον Φερνάντο Ιγουασάκι (μετ.: Θανάσης Ράπτης) και τα Νεκρικά προικιά του:
Πεζά των Σπύρου Λαζαρίδη, Λόρι Μουρ (μετ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου), Φραντς Κάφκα (μετ.: Ειρήνη Δαδιώτου), και ποιήματα των Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Βασίλη Δημητράκου, Βαγγέλη Τασιόπουλου, Ηλία Κεφάλα, Ζαφείρη Νικήτα, Στάθη Κουτσούνη, Βόλφγκανγκ Χίλμπιγκ (μετ.: Γιώργος Καρτάκης), Μάικλ Μαρτς (μετ.: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ) και τριών Τουρκοκύπριων σύγχρονων ποιητών (μετ.: Λευτέρης Παπαλεοντίου) συμπληρώνουν την λογοτεχνία του τεύχους. Στην δοκιμιακή πλευρά: συγκριτική ανάγνωση από τον Δ. Ν. Μαρωνίτη ενός ποιήματος του Καβάφη («Ναυμαχία») και ενός του Σεφέρη («Σαλαμίνα της Κύπρος»), άρθρα του Διονύση Καψάλη για τον εικονογράφο (κυρίως της ποίησης) Γιάννη Μόραλη, του Νάσου Βαγενά για την πεζογραφία του Βασίλη Βασιλικού, του Χρήστου Τσιάμη για τους «αταίριαστους του Μανχάτταν» ποιητές Νίκο Σπάνια και Νίκολας Κάλας, καθώς και της Μυρτώς Ρήγου για τη «μνημονιακή Αθήνα». Αντιγράφω από το τελευταίο κείμενο:
Μια τέτοια ακατανόητη απώλεια, σε άλλο επίπεδο, εκείνη της πρόωρα χαμένης Μπίλης Βέμη καταγράφουν στο Απουσιολόγιο τρεις φίλες και συνεργάτιδες. Το ειδικό τετράχρωμο ένθετο δεκαεξασέλιδο περιλαμβάνει φωτογραφίες του Πάνου Πατίλη και το τεύχος κοσμείται με σχέδια του Γιώργου Ρόρρη. Το επόμενο τεύχος θα είναι το 100ό, και ήδη αδημονούμε για το εορταστικό κειμενικό του πανηγύρι.
πηγή: www.pandoxeio.com
Ώρες ώρες έχω την αίσθηση ότι δεν δημιουργήθηκα από κάποιον Θεό. Ότι δημιούργησα τον δικό μου, προς χάριν ανακούφισης. Της υπόσχεσης, έστω για μια θέση στον Παράδεισο. Αυτή η επαγγελία είναι που δεν μου επιτρέπει να απολαύσω τη ζωή μου στο μέγιστο…γράφει ο Διαμαντής Αξιώτης στην Ισόβια αρετή, σε σπαράγματα λόγου ενός προσώπου που κλυδωνίζεται μεταξύ πίστης και ζωής, που η σάρκα τον σπρώχνει σε χίλιους πειρασμούς, που του ζητά να ενωθεί με άλλη… Οι νύχτες μου στοιχειώνουν από φαντάσματα με ανοιγμένα χείλη, υγρές γλώσσες, εξαγριωμένα όργανα. μοχλοί ικανοί να ταρακουνήσουν τον κόσμο όλο. / Ξέρω. Εκείνος ακόμη και τα όνειρα τα όρισε «αμαρτία». Όμως, αν το μυαλό μου είναι δημιούργημά Του, τότε είναι και τα όνειρα. Το ίδιο ισχύει για την ψυχή, για τις σκέψεις μου.
Βρισκόμαστε στον κειμενικό κήπο του Εντευκτηρίου και τα ερεθιστικά κείμενα είναι και πάλι πολλά. Το πλέον απρόσμενο ανήκει στον Ίνγκο Σούλτσε, σεσημασμένο κι ενδιαφέροντα «πρώην ανατολικογερμανό» λογοτέχνη. Το Κάποτε στην επαρχία(μετ.: Μαριαλένα Κρέμερ) αναφέρεται στα βιβλιοπωλεία των κωμοπόλεων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας που αποτελούσαν πραγματικούς θησαυρούς. Ο επισκέπτης των μικρών εκείνων τόπων μπορούσε να πέσει πάνω σ’ ένα μαύρο βιβλίο της σειράς Σπέκτρουμ, με τα γράμματα να σχηματίζουν τα ονόματα Μπέρναρν Μαλαμουντ, Μαξ Φρις, Τόμας
Πίντσον ή σ’ ένα βιβλίο της σειράς Ρέκλαμ με ονόματα όπως Ισαάκ Σίνγκερ, Αλμπέρ Καμύ, Χουάν Κάρλος Ονέτι, Άρνο Σμιντ… Κάθε κωμόπολη μπορούσε να αλλάξει τη ζωή, γράφει ο αφηγητής, για εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων που γνώριζαν τα ονόματα από φίλους, «επιλόγους» και σκουντήματα του αγκώνα, ενώ σήμερα η λογοτεχνία, αποτραβημένη στις αστικές οάσεις υπάρχει μόνο στον υπολογιστή, εξορισμένη όπως τα βενζινάδικα.
Πίντσον ή σ’ ένα βιβλίο της σειράς Ρέκλαμ με ονόματα όπως Ισαάκ Σίνγκερ, Αλμπέρ Καμύ, Χουάν Κάρλος Ονέτι, Άρνο Σμιντ… Κάθε κωμόπολη μπορούσε να αλλάξει τη ζωή, γράφει ο αφηγητής, για εκείνη την κατηγορία των ανθρώπων που γνώριζαν τα ονόματα από φίλους, «επιλόγους» και σκουντήματα του αγκώνα, ενώ σήμερα η λογοτεχνία, αποτραβημένη στις αστικές οάσεις υπάρχει μόνο στον υπολογιστή, εξορισμένη όπως τα βενζινάδικα.
Κι όταν τους λόγους βγάζοντας τα πλήθη ξεσηκώνουνε,/ μπράβο, συγχαρητήρια, ωραιότατα, να πείτε. / Εδώ είμαι, αν με θέλουνε κομμάτια να με κόψουνε! / Και αν δίνουν ξύλο και βαρούν, τον Θεό να ευλογείτε! / Γιατί το ξυλοφόρτωμα καθήκον πρώτο τους λογίζεται. /Φιλήστε τους φασίστες, φιλήστε τους φασίστες, όπου και να τους βρίσκετε.
…στιχουργεί στο ποίημα «Τριαντάφυλλα σκορπισμένα στον δρόμο» ο γερμανοεβραίος αντιμιλιταριστής ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος Κουρτ Τουχόλσκι (1890 – 1935, πιθανόν αυτόχειρας), ένα από τα τέσσερα σατιρικά ποιήματα που καυτηριάζουν τους υπαίτιους για την απαξίωση της δημοκρατίας και την κατάρρευση της εύθραυστης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (εισαγωγή και μετάφραση: Νόρα Πυλόρωφ – Προκοπίου· ποιήματα που σχεδόν σβήνουν την χρονική απόσταση που χωρίζει το τότε με το τώρα, με ανατριχιαστικές αναλογίες…
Κι αν να πυροβολούν τους δείτε: ε, και τι έγινε; / Τόσο πολύ πια τη ζωή σας μην τη λογαριάζετε! / Στον ειρηνόφιλο μονάχα η λόξα έμεινε! / Θύματα να ’στε δεν το θέλετε; / Κι αν στην κοιλιά σας μέσα / χιτλερικό στιλέτο ως τη λαβή του μπήγεται:/ Φιλήστε τους φασίστες, φιλήστε τους φασίστες, / Φιλήστε τους φασίστες, όπου και να τους βρίσκετε.
Η πιο κινηματογραφική εικόνα: Ο ταχυδρόμος του Συρράκο, δια χειρός Ηλία Κουτσούκου, ανεβαίνοντας τις στροφές στο βουνό φορώντας κίτρινο αδιάβροχο ξεφεύγει από τον δρόμο και φεύγει σαν κατακίτρινος αετός πάνω από φαράγγι. Ο καταιγιστικότερος λόγος του τεύχους ανήκει στον Κάρλος Φουέντες, όπως ξεπηδά από μια “χαμένη” συνέντευξη που η Λίλι Κάνσο ανακάλυψε σε μια κασέτα στο αρχείο της. Και η πιο γοητευτικά μελαγχολική πρόζα στον Φερνάντο Ιγουασάκι (μετ.: Θανάσης Ράπτης) και τα Νεκρικά προικιά του:
Όταν έφτασα στον νεκροθάλαμο, συνάντησα τη μάνα μου περίλυπη στις σκάλες.
- Ρε μαμά, εσύ είσαι πεθαμένη.
- Κι εσύ το ίδιο παιδί μου.
Κι αγκαλιαστήκαμε απαρηγόρητοι.
Πεζά των Σπύρου Λαζαρίδη, Λόρι Μουρ (μετ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου), Φραντς Κάφκα (μετ.: Ειρήνη Δαδιώτου), και ποιήματα των Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Βασίλη Δημητράκου, Βαγγέλη Τασιόπουλου, Ηλία Κεφάλα, Ζαφείρη Νικήτα, Στάθη Κουτσούνη, Βόλφγκανγκ Χίλμπιγκ (μετ.: Γιώργος Καρτάκης), Μάικλ Μαρτς (μετ.: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ) και τριών Τουρκοκύπριων σύγχρονων ποιητών (μετ.: Λευτέρης Παπαλεοντίου) συμπληρώνουν την λογοτεχνία του τεύχους. Στην δοκιμιακή πλευρά: συγκριτική ανάγνωση από τον Δ. Ν. Μαρωνίτη ενός ποιήματος του Καβάφη («Ναυμαχία») και ενός του Σεφέρη («Σαλαμίνα της Κύπρος»), άρθρα του Διονύση Καψάλη για τον εικονογράφο (κυρίως της ποίησης) Γιάννη Μόραλη, του Νάσου Βαγενά για την πεζογραφία του Βασίλη Βασιλικού, του Χρήστου Τσιάμη για τους «αταίριαστους του Μανχάτταν» ποιητές Νίκο Σπάνια και Νίκολας Κάλας, καθώς και της Μυρτώς Ρήγου για τη «μνημονιακή Αθήνα». Αντιγράφω από το τελευταίο κείμενο:
Το αληθινό πένθος φαίνεται να υπαγορεύει μια και μόνη οδό: να αποδεχθείς το ακατανόητο της απώλειας – για μένα παραμένει ακατανόητη η αλλαγή της Αθήνας τα τελευταία 4-5 χρόνια. Να το αποδεχθείς, να του αφήσεις θέση και ψυχρά να απαριθμήσεις τους τρόπους, θέλω να πω: τη ρητορική του πένθους. Διότι τι άλλο σημαίνει πενθώ παρά ζω αλληγορικά την πραγματικότητα, επινοώ τρόπους για να καταφάσκω στο αδύνατο…
Μια τέτοια ακατανόητη απώλεια, σε άλλο επίπεδο, εκείνη της πρόωρα χαμένης Μπίλης Βέμη καταγράφουν στο Απουσιολόγιο τρεις φίλες και συνεργάτιδες. Το ειδικό τετράχρωμο ένθετο δεκαεξασέλιδο περιλαμβάνει φωτογραφίες του Πάνου Πατίλη και το τεύχος κοσμείται με σχέδια του Γιώργου Ρόρρη. Το επόμενο τεύχος θα είναι το 100ό, και ήδη αδημονούμε για το εορταστικό κειμενικό του πανηγύρι.
Στην επόμενη ανάρτηση, το αμέσως προηγούμενο τεύχος του Εντευκτηρίου.
Στις εικόνες: ένα Τράμπαντ στις εξοχές της Ανατολικής Γερμανίας (άραγε ο επιβάτης αναζητά τα βιβλιοπωλεία των κωμοπόλεων που περιγράφει ο Σούλτσε ή τους αναζητητές των βιβλιοπωλείων;), το έργο του George Grosz, Τα στηρίγατα της κοινωνίας, 1926, που πλαισιώνει στο τεύχος το κείμενό του Κουρτ Τουχόλσκι και λίγο παρακάτω ο ίδιος ο συγγραφέας, Κάρλος Φουέντες και έργο του Γιώργου Ρόρρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου