Πήγαμε στον «Γύρο του θανάτου»

γράφουν οι Αντώνης και Κωνσταντίνος Κούφαλης

πηγή: www.enet.gr (εφημερίδα Ελευθεροτυπία)

Αθώος ήταν ο Αριστείδης Παγκρατίδης, γνωστός στο πανελλήνιο ως «ο δράκος του Σέιχ Σου». Θύμα της εποχής, των κακών συγκυριών κι ενός παρελθόντος που θα τον κυνηγούσε μέχρι την εκτέλεσή του. Μικρός γαβριάς, τρόφιμος κάθε είδους κολαστηρίου, ανυπεράσπιστος στους αναρίθμητους σατύρους που εξέθρεψε ο ζοφερός Βαρδάρης, ένα ανθρώπινο ράκος που δεν έχασε την αξιοπρέπεια, την αθωότητα και τη γλυκύτητά του, πέρασε διά πυρός και σιδήρου μέχρι να κερδίσει την αγιοποίηση, σαράντα πέντε χρόνια από την εκτέλεσή του.

Ο Θωμάς Κοροβίνης έγραψε την αγιογραφία του σ' ένα βιβλίο που κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας πριν από δύο χρόνια, προκαταλαμβάνοντας το πανελλήνιο για το ποιος ήταν αληθινά ο Παγκρατίδης.

Και το ΚΘΒΕ, που δεν άφησε κανέναν «ήρωα» της πόλης να ηρεμήσει στον τάφο του, έστησε στο Βασιλικό Θέατρο την παράσταση της χρονιάς - διά χειρός Νίκου Μαστοράκη.

Ανθρωποι που έζησαν το «δράκο» αφηγούνται τις εντυπώσεις τους από αυτόν και συγκλίνουν στη διαμόρφωση της εικόνας του ως θύματος της εποχής.

Ποιας εποχής; Στη δεκαετία του '60, ο φόβος του «δράκου» κάλπαζε έξω από τα όρια της Θεσσαλονίκης και αγκάλιαζε τη βόρεια Ελλάδα, όπου μεγαλώναμε με μύθους των αδελφών Γκριμ και την Περλ Μπακ! Μόλις έπεφτε το σούρουπο όμως, μια βαριά ατμόσφαιρα τύλιγε αυλές και στενά κι έκανε τις γυναίκες να ριγούν από το φόβο.

Κι αν ο «δράκος» είχε φύγει προσωρινά από το Σέιχ Σου και είχε ήδη βγει παγανιά, αναζητώντας και σε άλλες πόλεις φρέσκο αίμα; Αργότερα ανακαλύψαμε την πολιτική διάσταση του μύθου και συμφιλιωθήκαμε με κάθε σιωπηλό περιπατητή που ανταμώναμε στους δρόμους.

Στο αχανές Βασιλικό Θέατρο, σε μια γεμάτη αίθουσα με τους θεατές να κρατούν τις αναπνοές τους, έχει στηθεί ένας ψυχολογικός «Γύρος του θανάτου», που κάνει τις ρεαλιστικές φράσεις του συγγραφέα να ακούγονται φυσιολογικές και το παρελθόν να αναδύεται λιγότερο γραφικό απ' ό,τι στο βιβλίο.

Ο Μαστοράκης στην καλύτερη σκηνοθεσία του εδώ και χρόνια, σε ένα post modern δικό του σκηνικό που θύμιζε φωτισμένο πίνακα του Edward Hopper, οργάνωσε έναν κόσμο «φυσιολογικών ηρώων» και όλοι έβαλαν το χεράκι τους να στηθεί και να αποδομηθεί ο μύθος του «δράκου». Σκοτεινή παράσταση με απίστευτο χιούμορ και απροσδόκητες μουσικές γέφυρες, που ευφραίνουν την ψυχή και τα ώτα και ένα θίασο εξαιρετικό με επικεφαλής την υπεράνω περιγραφής Φωτεινή Μπαξεβάνη, σφραγίδα του Μαστοράκη, σ' έναν κόσμο που προχωράει το δρόμο του γράφοντας και διαγράφοντας ζωές και συνειδήσεις.

Αυλαίες πολλές στο φινάλε του Σαββάτου με τα «μπράβο» να δονούν την αίθουσα...

Για την ιστορία, παίζουν: Ευταξόπουλος, Παντελίδου, Γιαμαλή, Κορτσαρίδου, Σπυρόπουλος, Κολοβός, ένας έξοχος Σεϊμένης, Ιτσιος, Σιαμσιάρης, όλοι πρώτης γραμμής.

(Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης, από Παρασκευή έως Κυριακή).