Στις 7 Σεπτεμβρίου 1987, λίγες ώρες αφότου κηδέψαμε τον πατέρα μου, ανέβηκα στο δώμα της οικοδομής όπου έμενα με τη μητέρα μου και που το είχα μετατρέψει σε γραφείο.
Έβαλα στο πικάπ έναν δίσκο με βαριά λαϊκά και ρεμπέτικα και, χωρίς να το πολυσκεφτώ, άνοιξα τον φάκελο στον οποίο συγκέντρωνα τους προηγούμενους μήνες συνεργασίες για ένα υπό έκδοση περιοδικό, με τον τίτλο Εντευκτήριο.
Μέσα σε ελάχιστα λεπτά είχα συνειδητοποιήσει την ανάγκη (την προσωπική μου ανάγκη) να δημιουργήσω μια νέα ύπαρξη στη ζωή μου που θα μπορούσε ίσως να με βοηθήσει να αντέξω ευκολότερα την απώλεια ενός τόσο αγαπημένου προσώπου, που με γέννησε, με μεγάλωσε με κανακέματα και παραμύθια, μου έμαθε μια τέχνη που δεν άσκησα ποτέ (του καθεκλοσκελετοποιού!) και φρόντισε, αν και κυνηγημένος για σχεδόν τρεις δεκαετίες λόγω των πολιτικών του φρονημάτων και κατά διαστήματα πάσχων από κατάθλιψη, να με σπουδάσει, να μου μάθει πως ο άνθρωπος πρέπει να έχει το κούτελό του καθαρό και τη συνείδησή του ήσυχη, και πως ό,τι πετυχαίνει κανείς στη ζωή του πρέπει να το πετυχαίνει «με τον τίμιο ιδρώτα του προσώπου του».
Ακριβώς δύο μήνες αργότερα κυκλοφορούσε το πρώτο τεύχος του Εντευκτηρίου. Μπορντώ εξώφυλλο ("εμπνευσμένο" από ένα αγαπημένο μου πουλόβερ, που μου το είχε πλέξει η μητέρα μου), με τον τίτλο του γραμμένο σε γραφομηχανή και μεγεθυσμένο και με το "σήμα" του φιλοτεχνημένο με αγάπη από μια αλησμόνητη φίλη, την εικαστικό Χριστίνα Ζερβού.
Τη γραφιστική επιμέλεια του τεύχους είχε ο (συνάδελφός μου τότε στην Εθνική Τράπεζα) Ερρίκος Μαυρογένης. Την εκτύπωση ανέλαβε ο αδελφικός φίλος Γιάννης Μουγκός.
Κείμενο προγραμματικών θέσεων του περιοδικού στο πρώτο αυτό τεύχος δεν δημοσιεύτηκαν, με το σκεπτικό ότι με τα τεύχη ενός χρόνου θα είχε παρουσιάσει ολοκληρωμένη τη φυσιογνωμία του, η οποία έτσι θα αποτελούσε μια έμπρακτη δήλωση στόχων.
Τελικά, κατόπιν της επιμονής στενών συνεργατών και φίλων του περιοδικού, στο δεύτερο τεύχος του δημοσιεύτηκε η ακόλουθη «Κατάθεση προθέσεων»:
ΕΝΩ η αρχή του 1987 βρήκε τη Θεσσαλονίκη μ' ένα μόνο λογοτεχνικό περιοδικό (τη Νέα Πορεία, που κι αυτή δυστυχώς κυκλοφορεί σε άτακτα χρονικά διαστήματα), το τέλος του χρόνου την άφησε με τρία νέα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έντυπα: τον Απρίλιο επανακυκλοφόρησε το Τραμ, τον Ιούνιο βγήκε ο Παρατηρητής και τον Νοέμβριο προστέθηκε το Εντευκτήριο.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Έβαλα στο πικάπ έναν δίσκο με βαριά λαϊκά και ρεμπέτικα και, χωρίς να το πολυσκεφτώ, άνοιξα τον φάκελο στον οποίο συγκέντρωνα τους προηγούμενους μήνες συνεργασίες για ένα υπό έκδοση περιοδικό, με τον τίτλο Εντευκτήριο.
Μέσα σε ελάχιστα λεπτά είχα συνειδητοποιήσει την ανάγκη (την προσωπική μου ανάγκη) να δημιουργήσω μια νέα ύπαρξη στη ζωή μου που θα μπορούσε ίσως να με βοηθήσει να αντέξω ευκολότερα την απώλεια ενός τόσο αγαπημένου προσώπου, που με γέννησε, με μεγάλωσε με κανακέματα και παραμύθια, μου έμαθε μια τέχνη που δεν άσκησα ποτέ (του καθεκλοσκελετοποιού!) και φρόντισε, αν και κυνηγημένος για σχεδόν τρεις δεκαετίες λόγω των πολιτικών του φρονημάτων και κατά διαστήματα πάσχων από κατάθλιψη, να με σπουδάσει, να μου μάθει πως ο άνθρωπος πρέπει να έχει το κούτελό του καθαρό και τη συνείδησή του ήσυχη, και πως ό,τι πετυχαίνει κανείς στη ζωή του πρέπει να το πετυχαίνει «με τον τίμιο ιδρώτα του προσώπου του».Ακριβώς δύο μήνες αργότερα κυκλοφορούσε το πρώτο τεύχος του Εντευκτηρίου. Μπορντώ εξώφυλλο ("εμπνευσμένο" από ένα αγαπημένο μου πουλόβερ, που μου το είχε πλέξει η μητέρα μου), με τον τίτλο του γραμμένο σε γραφομηχανή και μεγεθυσμένο και με το "σήμα" του φιλοτεχνημένο με αγάπη από μια αλησμόνητη φίλη, την εικαστικό Χριστίνα Ζερβού.
Τη γραφιστική επιμέλεια του τεύχους είχε ο (συνάδελφός μου τότε στην Εθνική Τράπεζα) Ερρίκος Μαυρογένης. Την εκτύπωση ανέλαβε ο αδελφικός φίλος Γιάννης Μουγκός.
Κείμενο προγραμματικών θέσεων του περιοδικού στο πρώτο αυτό τεύχος δεν δημοσιεύτηκαν, με το σκεπτικό ότι με τα τεύχη ενός χρόνου θα είχε παρουσιάσει ολοκληρωμένη τη φυσιογνωμία του, η οποία έτσι θα αποτελούσε μια έμπρακτη δήλωση στόχων.
Τελικά, κατόπιν της επιμονής στενών συνεργατών και φίλων του περιοδικού, στο δεύτερο τεύχος του δημοσιεύτηκε η ακόλουθη «Κατάθεση προθέσεων»:
ΕΝΩ η αρχή του 1987 βρήκε τη Θεσσαλονίκη μ' ένα μόνο λογοτεχνικό περιοδικό (τη Νέα Πορεία, που κι αυτή δυστυχώς κυκλοφορεί σε άτακτα χρονικά διαστήματα), το τέλος του χρόνου την άφησε με τρία νέα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έντυπα: τον Απρίλιο επανακυκλοφόρησε το Τραμ, τον Ιούνιο βγήκε ο Παρατηρητής και τον Νοέμβριο προστέθηκε το Εντευκτήριο.
ΠΩΣ και γιατί τώρα
αυτή η «πνευματική άνοιξη» στη Θεσσαλονίκη; Να ερμηνευτεί ως απάντηση στη
συντηρητικότητα και στην έκδηλα αντιπνευματική στάση της "νέας" ―ως προς τη θητεία― πλην τόσο παρωχημένων αισθητικών
ΙΣΩΣ άλλοι είναι αρμοδιότεροι να απαντήσουν σ' αυτά τα ερωτήματα ― αν χρειάζεται να απαντηθούν.
ΣΕ Ο,ΤΙ μας αφορά, νομίζουμε ότι το ερώτημα «τι έχει να προσθέσει ένα ακόμη περιοδικό;» είναι εκ του πονηρού. Πιστεύουμε ότι κάθε περιοδικό έχει ―ή τουλάχιστον πρέπει να έχει― τους δικούς του στόχους, τη δική του ιδεολογική άποψη, τις δικές του αισθητικές προτιμήσεις και επιλογές, τη δική του ηθική στάση απέναντι στα πρόσωπα και στα πράγματα. (Από την άποψη αυτή, η ισοπεδωτική και κατά παράταξη αναφορά των τριών περιοδικών, χωρίς ανίχνευση των ιδιαιτεροτήτων τους, μάλλον επιτείνει τη σύγχυση παρά οδηγεί σε κάποιες απαντήσεις.)
ΒΕΒΑΙΑ, κάθε εγχείρημα κρίνεται όχι από τις υψηλές του προθέσεις ή τους φιλόδοξους στόχους του αλλά από το τελικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, δεν έχουμε καμιά αντίρρηση, εφόσον μας το ζήτησαν, να προδιαγράψουμε τους δικούς μας στόχους.
Ο ΤΙΤΛΟΣ του περιοδικού απηχεί το περιεχόμενό του. Εντευκτήριο, σύμφωνα με τα λεξικά (από το ρήμα εντυγχάνω) είναι η αίθουσα, ο χώρος όπου συναντώνται τα μέλη μιας ομάδας, ενός σωματείου, για να συζητήσουν, να ψυχαγωγηθούν, να ενημερωθούν. Με την έννοια αυτή, το περιοδικό Εντευκτήριο είναι ένας "έντυπος χώρος" όπου συναντώνται πρόσωπα και κείμενα, φίλοι παλιοί και καινούργιοι, για να ανταλλάξουν ιδέες, απόψεις και πληροφορίες.
ΤΟ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ δεν είναι στενά λογοτεχνικό περιοδικό· μοιράζει τις σελίδες του σε όλες τις τέχνες. Φιλοδοξούμε, τελικά, το Εντευκτήριο να γίνει ένα περιοδικό γενικής παιδείας και πνευματικού προσανατολισμού. Σε κάθε τεύχος πάντως θα υπάρχουν οι «Σελίδες...», μια κύρια ενότητα κειμένων γύρω από ένα θέμα ή ένα πρόσωπο της τέχνης.
ΤΟ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ δεν είναι ένα "τοπικό" περιοδικό. Ούτε η θεματογραφία του ούτε οι συνεργάτες του περιορίζονται στον χώρο της Θεσσαλονίκης. Βεβαια, το περιοδικό εκδίδεται στη Θεσσαλονίκη, φιλοδοξεί όμως να διαβάζεται με το ίδιο ενδιαφέρον σε όλη την Ελλάδα και χωρίς καμια συγκατάβαση ότι προέρχεται από την «αδικημένη συμπρωτεύουσα».
ΤΟ ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ σκοπεύει ν' αφιερώσει αρκετές από τις σελίδες του στην παρουσίαση νέων δημιουργών. Όσοι νέοι θέλουν, μπορούν να ταχυδρομήσουν έργα τους (κείμενα ―πρωτότυπα ή μεταφράσεις―, σχέδια, φωτογραφίες κτλ.) στη διεύθυνση του περιοδικού, με τη βεβαιότητα ότι θα συζητηθούν από τη συντακτική ομάδα με ενδιαφέρον και προσοχή. Άλλωστε, η προσφορά ενός περιοδικού δεν αξιολογείται τόσο από τα "καθιερωμένα ονόματα" που φιλοξενεί στις σελίδες του όσο από τα νέα πρόσωπα που παρουσιάζει και βοηθάει να αναδειχθουν.
Η ΕΚΔΟΣΗ του περιοδικού δεν είναι αυτοσκοπός ούτε τρόπος βιοπορισμού. Το Εντευκτήριο θα εκδίδεται όσο θα κατορθώνει να εκπληρώνει το μίνιμουμ των προδιαγραφών που έθεσε εξαρχής. Σ' αυτή τήν απόφαση μας οδήγησε, από τη μια μεριά, το θετικό παράδειγμα δύο περιοδικών (της Διαγωνίου, που εφάρμοζε τη διετή «αγρανάπαυση» ανάμεσα σε δύο περιόδους έκδοσής της, και του Συν και πλην, που έβγαινε όταν είχε κάτι να πει), κι από την άλλη τα πάμπολλα φαινόμενα περιοδικών που, μολονότι κουράστηκαν και κούρασαν, εξακολουθούν να εκδίδονται και να εκφυλίζονται.
Τα περιεχόμενα του πρώτου τεύχους:
ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ
Ντίνος Χριστιανόπουλος Ο συγγραφέας Γεώργιος Ιορδάνου και το βιβλίο του για το Γεντί Κουλέ
Γεώργιος Ιορδάνου Φωνή από τον τάφον των ζωντανών [Μια συναρπαστική μαρτυρία για το Γεντί Κουλέ του 1920]
Γιώργος Κορδομενίδης Ένα μεσαιωνικό σπουδαστήριο εγκλήματος [Η Έκθεση Γιαταγάνα]
Ηλίας Πετρόπουλος Φάρσες της φυλακής
Κώστας Ταχτσής Μέσ' απ' τα σίδερα
Μαργκερίτ Ντυράς - Τιερύ Λεβύ Ένας καταραμένος κόσμος. Μετ.: Αριάδνη Γρηγοριάδου - Βασίλης Κολώνας
Μισέλ Φουκώ Φυλακή: ένα σκοτεινό εργαστήριο. Μετ.: Ιουλιέττα Ράλλη και Καίτη Χατζηδήμου
Ντίνος Χριστιανόπουλος Δύο τραγούδια για το Γεντί Κουλέ
Δημήτρης Παστουρματζής Από το ημερολόγιο ενός φυλακισμένου
Ξ. Α. Κοκόλης Τέσσερα ρεμπέτικα για το Γεντί Κουλέ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Αχιλλέας Κυριακίδης Το αίμα των άλλων
Νίκος Ξανθιώτης Τρία ποιήματα
Δημήτρης Δασκαλόπουλος Τρία ποιήματα από τη «Σκηνοθεσία»
Σπύρος Λαζαρίδης Δέκα μικρά ποιήματα
Τέννεση Ουίλλιαμς Η εύθραυστη δεσποινίς Ρόουζ. Μετ.: Αχιλλέας Ψαλτόπουλος
Λάμπρος Πολύζος Έξι ποιήματα
Μαρία Στασινοπούλου Δημόσιος κίνδυνος
ΤΕΧΝΕΣ
Νίκος Μπακόλας Θεσσαλονίκη και μελόδραμα
Σάκης Παπαδημητρίου Μeredith Monk. Ένας νέος ορισμός της μουσικής
Ταντέους Καντόρ Σκέψεις για το θέατρο
Σάνια Παπά Ντοκουμέντα 8 - Κάσσελ. Η τέχνη στην αναζήτηση της κοινωνικής της διάστασης
Ιωάννης Επαμεινώνδας Η «συναισθησία» της Χριστίνας Ζερβού. Κίνηση - γλυπτική - μουσική
Δημήτρης Χαρίτος Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου (σε αναζήτηση οριστικής φυσιογνωμίας)
ΚΡΙΤΙΚΗ
Δημήτρης Αρμάος Ένα τοπίο in progress. Οι παρεκκλίσεις της μέθης και η μέθη των παρεκκλίσεων
ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ
Μανόλης Ξεξάκης Εκδοχές
Πάνος Θεοδωρίδης Για τον Ηλία Ζάικο
Σάκης Παπαδημητρίου Φωτογραφία. Αμηχανία, πλην όμως έκκληση
Φάμπιο ντελ Καβάλλο Ποιος θυμάται τον Nivasio Dolcemare; Μετ.: Δημήτρης Αρμάος
ΕΠΙ ΤΟΝ ΤΥΠΟΝ ΤΩΝ ΣΕΛΙΔΩΝ
Ντίνος Χριστιανόπουλος, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Παντελής Χατζηαθανασίου, Σπύρος Λαζαρίδης (αναφορές σε εκδόσεις)
ΚΥΛΙΚΕΙΟ
Γιώργος Κορδομενίδης, Νίκος Ξανθιώτης (σχόλια επίκαιρα και ανεπίκαιρα)
Οι συνεργάτες / συγγραφεις του τεύχους (βιογραφικά)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου