Ο ποιητής που δίδαξε γλωσσικό ήθος

[Η Σοφία Νικολαΐδου γράφει ―συγκινημένη και συγκινητική― για τον Μίμη Σουλιώτη, που χάσαμε προχτές (και του οποίου, εκτός από συνεργάτης στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής / Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ήταν και επιστήθια φίλη).]

Πέθανε στα 63 του χρόνια ο λογοτέχνης και πανεπιστημιακός Μίμης Σουλιώτης

της Σοφίας Νικολαΐδου

πηγή: www.tanea.gr

Ο Μίμης Σουλιώτης, ο ποιητής με το ανατρεπτικό χιούμορ, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος που κατάφερε να κάνει διδασκαλία το μεράκι του, τις λέξεις, ο άνθρωπος που σχεδίασε και οργάνωσε το πρώτο και μόνο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής που διαθέτει η χώρα, πέθανε χθες στα 63 του.

Η αγάπη είναι βαθύτερη από το συναίσθημα

η αληθινή αγάπη είναι ασυναίσθητη, 

αδυσώπητη, δυνατή

μας ξαφνιάζει όποτε σπάνια αναβλύσει 

κι ενδέχεται να περάσουμε τη ζωή μας χωρίς να μάθουμε

αν και ποιους αγαπήσαμε στ' αλήθεια,

συγγενείς, γυναίκες, φίλους·

τρομακτικό, μα ισχύει.

Το σκέφτηκα στις κυλιόμενες του Ντέμπεναμς,

πρώην Γούλγουερθ, όπως κατέβαινα

με το βλέμμα σκόρπιο στα κρεμασμένα ρούχα

 σαν κουφάρια ψυχών που εξαχνώθηκαν.

Η ποίηση είναι ηλεκτροπληξία. Κεραυνός. Σε χτυπά και σου αφήνει σημάδι. Αυτό το ήξερε καλά ο Σουλιώτης. Γι' αυτό και στα ποιήματά του οι λέξεις καρφώνονται, το ωμό νεύρο πάλλεται, η ειρωνεία ανατρέπει τα πάντα.

Εκλεκτικός αναγνώστης, εγγράμματος ως το μεδούλι των κοκάλων του, μυαλό με υψηλά γράδα και απρόοπτα πετάγματα, δούλευε με ερευνητική λεπτολογία. Ανθρωπος που πίστευε πως η ποίηση κυκλοφορεί στους δρόμους, οι στίχοι αναβλύζουν στις βιτρίνες και στην αγορά, στα συνθήματα. Ανατρεπτικό χιούμορ που κόκαλα τσακίζει.

Ο Μίμης Σουλιώτης, Αθηναίος που έζησε και εργάστηκε στη Φλώρινα, ακαδημαϊκός δάσκαλος που ξεκίνησε την καριέρα του από τη Μέση Εκπαίδευση, ήξερε από πρώτο χέρι και όχι απ' τα βιβλία τι είναι η αρένα της σχολικής τάξης. Εβαζε φωτιά στο μυαλό των μαθητών του και συνέπαιρνε τους φοιτητές στο πανεπιστήμιο. Κι αυτό το κατάφερνε όχι με διδασκαλικό λαϊκισμό, αλλά με την έμπεδη γνώση, τη λιμαρισμένη χρήση της γλώσσας, το ήθος του.

Ο Σουλιώτης δίδασκε (όχι μόνο ως μάθημα, αυτό είναι εύκολο, αλλά ως παρουσία και καθημερινότητα) γλώσσα και γλωσσικό ήθος. Υπονόμευε κάθε είδους σοβαροφάνεια. Επέμενε στη σοβαρότητα. Μυαλό που γκάζωνε, δεν υπηρετούσε τις εύκολες απαντήσεις. Ηξερε να θέτει τα ερωτήματα.

Μέγιστο έργο του Σουλιώτη, εκτός από την ποίηση και τη διδασκαλία του, ένα πρωτοποριακό μεταπτυχιακό, το πρώτο και το μόνο στην Ελλάδα, το Μεταπτυχιακό Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Ανθρωπος των Γραμμάτων και της Τέχνης, γνώριζε πως η συγγραφή είναι και τεχνική.

Στα πέντε χρόνια της λειτουργίας του το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής που σχεδίασε και διηύθυνε έχει να παρουσιάσει φοιτητές και αποφοίτους που γράφουν και εκδίδουν βιβλία που συζητούνται και βραβεύονται, που βγάζουν περιοδικό, που δουλεύουν με αμείωτο συγγραφικό κέφι.

Μια ολόκληρη πινακοθήκη διδασκόντων πέρασε από εκεί: άνθρωποι με υψηλή αναγνώριση και παρουσία στον χώρο του βιβλίου. Οποιος γνώρισε αυτή τη ζωντανή κυψέλη, τις ολονυχτίες με τα γραψίματα, τον μόχθο και τη χαρά αυτής της γνώσης, δεν την ξεχνάει ποτέ.

Θεούλη μου, όταν θα έχω πεθάνει κι εγώ όπως τόσοι,

ας μην ακούγονται τόσο μπόσικα και βαρετά τα δικά μου,

όχι όλα τουλάχιστον, κι όχι πληκτικά,

κάμε ν' ακούγονται σαν εξωποιητικά μα ενδιαφέροντα―

φώτισέ με, Θεούλη, κι αν μου μέλλεται να το πάθω

κάλλιο να κόψω το συνήθειο από σήμερα.

Πικρό και την ίδια στιγμή παρήγορο: Τα ποιήματα και το έργο μένουν. Σφάζει όμως που χάθηκε το πιο τίμιο, η μορφή του.

Η Σοφία Νικολαΐδου είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Τελευταίο αντίο

της Όλγας Σελλά

πηγή: www.kathimerini.gr

Αγάπησε όσο τίποτα την παρωδία και τη Φλώρινα. Ο ποιητής, φιλόλογος και πανεπιστημιακός Μίμης Σουλιώτης επέλεξε -ενώ είχε κάθε ευκαιρία να περπατήσει τους σαφώς πιο εύκολους δρόμους της Αθήνας σε ό,τι αφορά τον κόσμο των γραμμάτων- να ζήσει στην ακριτική Φλώρινα. Κι εκεί, για πολλά χρόνια δημιούργησε εστίες γνώσης, ανάγνωσης, ζωντάνεψε τους ήρεμους ρυθμούς της πανέμορφης αυτής πόλης της Δυτικής Μακεδονίας.

Ο Μίμης Σουλιώτης ομιλητής σε τιμητική εκδήλωση για τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο

στο Underground Εντευκτήριο, 3.2.2003

Ο Μίμης Σουλιώτης κηδεύτηκε χθες το μεσημέρι στον τόπο που έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, στη Φλώρινα. Ηταν μόνο 63 χρόνων και είχε προβλήματα υγείας με την καρδιά του από το περασμένο καλοκαίρι. Τις τελευταίες μέρες του τις πέρασε σε μια κλινική στη Θεσσαλονίκη, στην πόλη των φοιτητικών του χρόνων. Από εκεί πήγε για μεταπτυχιακά στη Βουδαπέστη και για διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Δεν καταπιάστηκε ποτέ με ένα μόνο αντικείμενο. Ιδρυσε το Βαλκανικό Ασυλο Ποίησης στις Πρέσπες, εξέδωσε περιοδικά και βιβλία με έδρα την πόλη της Φλώρινας, υπήρξε υπεύθυνος της σειράς «Ανθολόγος Ερμής» των εκδόσεων «Ερμής» και οργάνωσε το πρώτο πιλοτικό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Και δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει ποίηση και να γράφει για την ποίηση. «Το πιο ιδιάζον χαρακτηριστικό της ποίησής του είναι η οξύτατη παρωδία προσώπων, ηθών και φαινομένων της σύγχρονης ελληνικής δημόσιας ζωής, προπάντων του πανεπιστημιακού χώρου αλλά και του κύκλου των λογοτεχνών και των διανοουμένων», σημειώνει η Εταιρεία Συγγραφέων στην ανακοίνωσή της.

Με τον Γιώργο Κορδομενίδη (αριστερά στη φωτογραφία), τη Μαρία Στασινοπούλου και τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο λίγο πριν από την έναρξη  τιμητικής εκδήλωσης για τον τελευταίο

στο Underground Εντευκτήριο, 3.2.2003 (φωτογραφία: Λένα Μαυρογένους)

Ο Μίμης Σουλιώτης έζησε με δική του επιλογή μακριά από το κέντρο, αλλά δεν έχασε ποτέ την επαφή του με το κέντρο - των εξελίξεων, της λογοτεχνίας, των εκδόσεων, της ποίησης, των φιλολογικών ζυμώσεων.

Για τελευταίο αντίο ένα μικρό δείγμα από τους στίχους του, για τις Πρέσπες που αγάπησε:

Είναι ώρες ώρες θάλασσα κι οι Πρέσπες, 
μεγάλη, πρασινογάλαζη και γκρίζα,
δεν την περνάς με καντιλάκ ούτε με βέσπες 
εδώ λόγια πολύγλωσσα και τ’ άλογο πειθήνιο 
σέρνει το κάρο με γκούμια από αλουμίνιο
σύρριζα στων βράχων την ξέξασπρη μαρκίζα...

Με τον Σάκη Σερέφα, τον Κώστα Πλαστήρα, τον Ηλία Κουτσούκο και τον Μανόλη Ξεξάκη 
μετά την ολοκλήρωση τιμητικής εκδήλωσης για τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο
στο Underground Εντευκτήριο, 3.2.2003 (φωτογραφία: Λένα Μαυρογένους)