πηγή: http://www.protothema.gr
Πώς αλήθεια φτάσατε να πείτε ναι σε ένα ευρωψηφοδέλτιο σε εποχές δύσκολες για πολιτικούς;
Στα δύσκολα μετράει η απόφαση. Και στα δύσκολα πρέπει να επιδεικνύει κανείς σθένος και να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις. Πάντα άλλωστε η στάση μου απέναντι στα πολιτικά κινήματα ήταν κάπως ανορθόδοξη: πρώτα γνώρισα το ροκ εν ρολ και μετά την Αριστερά, αφού μπήκα στο κίνημα μέσα από την υπαρξιακή αμφισβήτηση της γενιάς μου. Ήμουν φίλα προσκείμενος, έχω υπάρξει ιδρυτικό μέλος της Εποχής και έχω περάσει κι από την ομάδα του Πολίτη αλλά δεν ήμουν ποτέ κομματικό μέλος. Παρέμενα πάντα αδέσποτος.
Γιατί όμως σήμερα και γιατί τώρα; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από τον πολιτικό χώρο;
Καταρχάς, είναι σημαντικό να δούμε από πού ξεκίνησε και πώς βρεθήκαμε στην κρίσιμη αυτή φάση. Προσωπικά, τοποθετώ το γύρισμα εποχής στους Ολυμπιακούς του 2004, καθώς έκτοτε ξεκίνησε η καθοδική πορεία: από αυτό το λαμπερό καλοκαίρι μιας φαινομενικής παντοδυναμίας, όπου όλοι νομίζαμε ότι το διαβατήριο μας περνούσε παντού: είχαμε χρήματα, ταξιδεύαμε, ζούσαμε το όνειρο της ευδαιμονίας. Νιώθαμε, δηλαδή, κάτι που δεν ήμασταν στην πραγματικότητα. Το μόνο που συνέβαινε στ’ αλήθεια είναι ότι αυτή η φαινομενική ευημερία ανταποκρινόταν σε ένα ανώτερο επίπεδο διαβίωσης και μόρφωσης, καθώς η Αθήνα δεν είχε τίποτα πια να ζηλέψει από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ― αν εξαιρέσεις τα μουσεία. Γι’ αυτό και το πλήγμα που υπέφερε η μεσαία τάξη στην Ελλάδα ήταν το μεγαλύτερο από όλα ―κι ειδικά τα παιδιά της, που προορίζονταν να ζήσουν σε ένα άλλο περιβάλλον παιδείας, ευημερίας και δικαιοσύνης. Δεν είχαν όμως υπολογίσει ότι το πολιτικό σύστημα είχε μείνει πολύ πίσω σε σχέση με την κοινωνία, καθώς ήταν ένα σύστημα ημιμαθών φυλάρχων, σαφώς πολύ χειρότερο από την κοινωνία την οποία διοικούσαν χωρίς μέτρο και δίχως αιδώ. Βέβαια, αυτό δεν σήμαινε ότι δεν ήταν εν μέρει υπεύθυνη κι η ίδια η κοινωνία που ανέθετε σε αυτό το σάπιο σύστημα το μέλλον της. Το θέμα είναι τι γίνεται σήμερα που επανέρχεται το πρόβλημα τού ποιος θα αναθέσει το πολιτικό πρόταγμα σε ποιον: τώρα που θα μπορούσαν να αναλάβουν τα ηνία τα μορφωμένα τέκνα της τρίτης γενιάς, αυτά αποχωρούν για ξένους τόπους. Κι αντί να πάρουν το μέλλον της χώρας στα χέρια τους, τα παιδιά της μεσαίας τάξης παραμένουν άνεργα, φορτωμένα με πτυχία και διδακτορικά, διαμορφώνοντας το σημερινό καθεστώς της κοινωνίας του 1/3.
Επειδή μιλήσατε για μορφωμένα τέκνα της νέας γενιάς, αλήθεια έχετε την αίσθηση ότι η Αριστερά δεν έχει σχέση με τη διανόηση, όπως είχε παλαιότερα; Θαρρώ πως κάποτε η μόρφωση ήταν η προτεραιότητα για την Αριστερά...
Αξίζει να εξετάσουμε αναλυτικά την αλλαγή του παραδείγματος ιστορικά· πριν από τον πόλεμο, λόγω συνθηκών, ήταν λίγοι οι εγγράμματοι στην Αριστερά, και αυτό άλλαξε μεταπολιτευτικά. Το τέλος του εμφυλίου ήταν το σημείο καμπής για πολλά θέματα, καθώς η Αριστερά βγήκε λαβωμένη, τσακισμένη και συντετριμμένη, ενώ η Δεξιά, ως απόλυτος νικητής, φάνηκε να ενσωματώνει τους δωσίλογους· κάτι τρομακτικό για το πνευματικό εποικοδόμημα της χώρας. Έπρεπε να περάσουν πολλές δεκαετίες έως ότου η Αριστερά μπορέσει να ανιχνεύσει την προοπτική περαιτέρω ανέλιξης, ανιχνεύοντας τις πνευματικές της δυνάμεις. Ακολουθώντας, κατά κάποιο τρόπο, το εβραϊκό αξιακό ήξερε ότι γι’ αυτήν η μόρφωση ήταν ο μοναδικός τρόπος για να μπορέσει να επιβιώσει. Αν οι Εβραίοι είχαν επενδύσει στη νομαδική αξία, το ίδιο έκαναν κι οι Αριστεροί, από τη στιγμή που δεν μπορούσαν να ενσωματωθούν, να εισχωρήσουν δηλαδή στην κρατική μηχανή. Ασχολήθηκαν λοιπόν ως κυνηγημένοι με το ελεύθερο εμπόριο, μπήκαν στον τομέα της ιδιωτικής οικονομίας και μετέδωσαν στα παιδιά τους την αξία της μόρφωσης, αναλογιζόμενοι τα δικά τους ελλείμματα. Ακολούθησαν δηλαδή αυτό που λένε χαρακτηριστικά στην Ήπειρο: «πρώτοι στα άρματα και στα γράμματα». Το ύψιστο παράδειγμα πάντως της διανοητικής έκφρασης της Αριστεράς ήταν η μελοποιημένη ποίηση, όταν ο Μίκης κατάφερε να βάλει στα χείλη και των πιο απλών ανθρώπων την υψηλή ποίηση. Δυστυχώς, σήμερα δεν έχουμε έναν τόσο ρωμαλέο και υψηλό λαϊκό πολιτισμό, ταυτόχρονα εύκολα αναγνωρίσιμο αλλά ωστόσο έχουμε πολλά μικρά ρεύματα που μπορούν να διαμορφώσουν μια προοπτική..
Η προοπτική αυτή ωστόσο κάποια στιγμή προήλθε μέσα από την αμφισβήτηση, την οποία φαίνεται ότι κι εσείς εκφράσατε κάποια στιγμή με τον πλέον δυναμικό τρόπο. Πώς αλήθεια μπορεί ένας αμφισβητίας να ενταχθεί στις κομματικές επιλογές;
Στον βαθμό που με αφορά, δεν πρόκειται για ένταξη αλλά για συμπόρευση. Σέβομαι τις απόψεις του Σύριζα, τις συμμερίζομαι, μπορώ να πω, σχεδόν καθολικά και πιστεύω ότι κι αυτοί συμμερίζονται τη δική μου προσωπικότητα. Ωστόσο, αν κάτι εκφράζω, αυτό είναι το μεγάλο φάσμα των ανένταχτων Αριστερών που ανέκαθεν αποτελούσε το δημιουργικό νερό γύρω από τα κόμματα. Αυτός ήταν ο κόσμος μου και πάντα φρόντιζα να ανοίγω δημιουργικά τη βεντάλια μου, που εκτεινόταν από τους αναρχικούς και αναρχοαυτόνομους μέχρι τους σιτουασιοανιστές.
Aν μπορούσατε να εισαγάγετε καινά δαιμόνια στην Αριστερά, ποια θα ήταν αυτά;
Να κοιτάει τους ανθρώπους στα μάτια και να τους αντικρίζει σαν πρόσωπα και σαν ανθρώπους, όχι σαν νούμερα. Ο λαός αποτελείται από πρόσωπα- κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ. Γι' αυτό το πλήθος μιλούσε κάποτε ο Τόνι Νέγκρι, ξέροντας ότι η Αριστερά πρέπει να κοιτάει τους ανθρώπους κατάματα και να τους υπόσχεται χαρά και ευτυχία- όχι μόνο ψωμί. Ουκ επ άρτω μόνον ζήσεται ο άνθρωπος.
Επειδή όμως και στην Ευρώπη το πρόβλημα δεν είναι μόνο το ψωμί αλλά και η πολιτική προοπτική, πώς αλήθεια βλέπετε την προοπτική της Ενωμένης Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η Αριστερά ήταν πάντα άρρηκτα συνυφασμένη με τις εγγενείς αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον ήταν κατά της βαρβαρότητας· είχε στηρίξει το οικοδόμημά της στις πυρηνικές αξίες του Διαφωτισμού και στα φανερώματα της Γαλλικής Επανάστασης, ενώ ήταν ανέκαθεν υπέρ του διεθνισμού. Σήμερα λοιπόν περισσότερο από ποτέ, η Αριστερά πρέπει να επιστρέψει στις ξεχασμένες πηγές, στις αρχές του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης που δείχνουν να απειλούνται από παντού: η ισότητα έχει γκρεμιστεί, η ελευθερία απειλείται, και να μη μιλήσουμε για την αδελφοσύνη... αυτές ωστόσο είναι οι ιδρυτικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι τρεις αρχές της Ελευθερίας.
Δεν έχετε όμως την αίσθηση ότι μιλάμε για επιστροφή των εθνικισμών; Απόδειξη και τα νεοναζιστικά μορφώματα που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε έξαρση...
Δεν πρέπει επ’ ουδενί να αφήσουμε τον πατριωτισμό στα χέρια των ναζί εθνοκαπήλων. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πατριωτισμός είναι κατεξοχήν απελευθερωτικός, και αυτό πρέπει να είναι το περιεχόμενό του ― σε αντίθεση με το εγκλωβιστικό περιεχόμενο που ανιχνεύει η ρητορική του μίσους και του ναζισμού..
Και εσείς τι πιστεύετε ότι μπορεί να σώσει την Ευρώπη; Η Αριστερά μπορεί να αποτρέψει το κύμα ρατσιστικού μίσους;
Είμαι αισιόδοξος ότι μπορεί. Μπορεί αυτό το χαστούκι να συνεφέρει λίγο την αλαζονεία της κυριλέ δεξιάς, αλλά και της αυταρχικής σοσιαλδημοκρατίας, που πρόδωσε τις ευρωπαϊκές αρχές και τους λαούς. Διότι οι ολετήρες της ευρωπαϊκής ιδέας προέρχοντα ―κακά τα ψέματα― από τη σοσιαλδημοκρατία, αφού αυτοί είναι που κυβερνούν στην Ευρώπη εδώ και σαράντα χρόνια- αυτοί παρέδωσαν τα κλειδιά στην άκρα δεξιά. Μήπως πρέπει να ξαναδούμε, για παράδειγμα, ποιος είναι ο Σρέντερ; Αυτός δεν είναι που απορρίθμησε αρχικά την αγορά της Γερμανίας και τώρα βρίσκεται να δουλεύει για την Γκάσπρομ; Ποιος είναι ο Μπλερ; Αυτός που είπε ψέματα στον βρετανικό λαό, για να τον εμπλέξει σε έναν παράλογο πόλεμο και τώρα είναι υπάλληλος σε μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες; Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη είναι αισχρό, στον βαθμό που μιλάμε για εκλεγμένους ηγέτες και όχι για τυράννους. Οι πρώην ηγέτες της Ευρώπης να συναγωνίζονται για το ποιος θα είναι ο υπάλληλος του μήνα…
Πιστεύετε, δηλαδή, ότι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Ευρώπης είναι το έλλειμμα σε ηγέτες;
Ναι, σε μεγάλο βαθμό- ποιος μπορεί να ηγηθεί σήμερα του ευρωπαϊκού σχηματισμού; Ο χλωμός Ολάντ ή Μέρκελ; Η Ευρώπη βρίσκεται σε παρακμή, κι αυτό οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο έλλειμμα ηγεσίας. Κι αυτό είναι κάτι που δεν εκφράζεται μόνο σε πολιτικό επίπεδο αλλά φαίνεται ξεκάθαρα στην τέχνη της ― όπως πάντοτε άλλωστε. Η Τέλεια ομορφιά’ του Σορεντίνο αντικατοπτρίζει όλη αυτήν την παρακμή: σε αυτήν την πανέμορφη ταράτσα που βρίσκεται δίπλα στο σπίτι με τους ιερείς διεξάγεται ο μεγάλος διάλογος για το ιερό και το ανίερο, τη γνώση και το άγνωστο, μια συζήτηση για τη ζωή στην Ευρώπη σε πλήρη παραλυσία. Επιπλέον, η ταράτσα βρίσκεται πάνω από ένα νεκροταφείο ―ιδεών; προοπτικής;―, και, καθώς η κάμερα κατεβαίνει στα υπόγεια, αποκαλύπτονται τα μεγάλα έργα τέχνης, δηλαδή η βαθιά θαμμένη αξιακή και πολιτιστική ιστορία της ίδιας της Ευρώπης. Αντίστοιχη αίσθηση έχουμε και στην άλλη μεγάλη πόλη μετά την Ρώμη, εδώ, στην Αθήνα: ότι έχουμε το προνόμιο και την κατάρα να περπατάμε πάνω σε ένα ερειπιώνα. Η Αθήνα είναι η Πόλη των Νεκρών, και αυτό το συνειδητοποιεί κανείς με μια βόλτα στην Ακαδημία Πλάτωνος ή στην Πατησίων: από τα ρημαγμένα καταστήματα και τα κατεβασμένα στόρια αντικρίζει περήφανη την Ακρόπολη. Αυτή είναι η ταυτότητά μας, και αυτό πρέπει να εκμεταλλευτούμε ως μια ιστορία που κάνει κύκλους και επανέρχεται μέσα από σύμβολα, ανοιχτοσύνη και άπλετο φως…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου