Το θαύμα της Θεσσαλονίκης [11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης]

του Σπύρου Μοσκόβου

πηγή: http://www.dw.de

Υπό αντίξοες οικονομικές και θεσμικές συνθήκες οργανώθηκε τελικά με επιτυχία την περασμένη εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου, ένα επίτευγμα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ).

Στην Ελλάδα διοργανώνεται εδώ και 11 χρόνια η μία και μόνη επαγγελματική έκθεση βιβλίου, η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη, κάθε χρόνο τέτοιες μέρες. Βασικός διοργανωτής της υπήρξε ανέκαθεν το ΕΚΕΒΙ, ο μόνος αδιαμφισβήτητα επαγγελματικός και εξωστρεφής θεσμός για το βιβλίο και την προώθησή του στην Ελλάδα. Το υπουργείο Πολιτισμού εκμεταλλεύθηκε πέρυσι τη γενικότερη κρίση για να κλείσει εν μια νυκτί το ΕΚΕΒΙ επικαλούμενο για το έγκλημά του παρατυπίες και παραπτώματα του θεσμού. Το πραγματικό αμάρτημα του ΕΚΕΒΙ, σκάνδαλο για τους σκωληκόβρωτους παρεμφερείς θεσμούς του δημοσίου, ήταν ότι δρούσε εξόφθαλμα στον αντίποδα του επαρχιωτισμού και του αρχοντοχωριατισμού. Αλλά, ω του θαύματος, η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου έγινε την περασμένη εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη με επιτυχία. Η διοργάνωσή της αναλήφθηκε πάλι, μετά από παράκληση της αμαρτωλής πολιτείας, από τους ανθρώπους του ΕΚΕΒΙ που στο μεταξύ έχουν υπαχθεί, αν όχι πλήρως ακόμα οι ίδιοι, τουλάχιστον όμως τα επιτεύγματά τους, στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Οι πτυχές της επιτυχίας

Η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου είχε επιτυχία, επειδή κατάφερε να αναδείξει μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων το πολυσχιδές πρόσωπο του σημερινού Ισραήλ που ήταν φέτος η τιμώμενη χώρα. Είχε επιτυχία, επειδή κατάφερε μέσα από το αφιέρωμα στο Ισραήλ να υπενθυμίσει με σαφήνεια την αφανισμένη εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, κάτι που δεν ήταν αυτονόητο μόλις δέκα χρόνια πριν. Είχε επιτυχία, επειδή είναι ξεκάθαρο πια ότι το κοινό της Θεσσαλονίκης έχει ενστερνισθεί την έκθεση και κατακλύζει τις αίθουσες, όπου γίνονται παρουσιάσεις βιβλίων και συζητήσεις με τους συγγραφείς. Είχε επιτυχία, επειδή η Παιδική Γωνιά της έκθεσης πλημμύρισε και πάλι με μικρούς μαθητές που ήθελαν να ακούσουν ιστορίες και να ψηλαφήσουν τον μεγάλο κόσμο. Η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου υπήρξε συνολικά μια τεράστια επιτυχία υπό τις σημερινές περιστάσεις, παρά το ότι ο αριθμός των επισκεπτών ίσως ήταν λίγο μικρότερος από πέρυσι, παρά το ότι οι πωλήσεις βιβλίων ήταν ίσως κάπως λιγότερες από πέρυσι, παρά το ότι οι διεθνείς συμμετοχές ήταν πιο περιορισμένες από πέρυσι. Τα μεγέθη αυτά μπορούν να διορθωθούν, το ουσιαστικό είναι ότι το πλαίσιο λειτουργεί.

Η μωρία της εξουσίας

Τώρα όμως ήρθε και η ώρα της απόδοσης επαίνων και ευθυνών. Ο πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης είχε την εντιμότητα να ομολογήσει ότι οι άνθρωποι του ΕΚΕΒΙ κλήθηκαν μέσα στο θεσμικό κενό και την αβεβαιότητα που προκάλεσε η πολιτεία να οργανώσουν την έκθεση σε 40 ημέρες. Το καταργημένο και διαπομπευμένο ΕΚΕΒΙ τα κατάφερε ακόμα και μέσα σε 40 ημέρες, επειδή είχε γίνει η προεργασία και επειδή διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία. Η Έκθεση Βιβλίου διασώθηκε την τελευταία στιγμή, αλλά τα άλλα επιτεύγματα του ΕΚΕΒΙ, η «Βιβλιονέτ», το πρόγραμμα ενίσχυσης μεταφράσεων «Φράσις», η «Φιλαναγνωσία» έχουν ατονήσει. Ο έπαινος Γιαλλουρίδη για το ΕΚΕΒΙ είναι ταυτόχρονα και μια ακούσια ή ανομολόγητη μομφή για την άφρονα ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Βέβαια ο υπεύθυνος για την κατάργηση του ΕΚΕΒΙ αναπληρωτής υπ. Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας απομακρύνθηκε με την πρώτη ευκαιρία από τον δυσανάλογο για τις ικανότητές του θώκο που του είχαν εμπιστευθεί. Λίγο αργότερα ωστόσο το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού, τώρα που δεν ήταν πια αναγκασμένο να τον φιλοξενεί, του απένειμε εν είδει συμβολικού εφάπαξ στους Δελφούς με τη σύμπραξη και του Πανεπιστημίου Αθηνών το βραβείο Homo Hellenicus. Για ποιο λόγο; Μα, για την προσφορά του στον πολιτισμό!