πηγή: www.oanagnostis.r
Με λιγότερο κόσμο αλλά με αναπτερωμένες προσδοκίες έκλεισε η 11η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης. Ο πρόεδρος του Ε.Ι.Π Χρ. Γιαλλουρίδης δήλωσε ότι θα προσπαθήσουν να διεξαχθεί «πάση θυσία» και του χρόνου και ότι υπάρχουν βάσιμες ελπίδες να ενταχθεί στο επόμενο ΕΣΠΑ 2015-2020. Επίσης ανακοίνωσε το φιλόδοξο σχέδιο να γίνει η Έκθεση Βιβλίου το επίκεντρο ενός δεκαήμερου Πολιτισμού που θα αποτελεί «γεγονός της χρονιάς» για την Βόρειο Ελλάδα. Παράλληλα να αποκτήσει εμπορικά «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». Δεν κατάφερε όμως να πείσει τον υπουργό Πολιτισμού να επισκεφθεί τη φετινή έκθεση αντίθετα με τον δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος τα τελευταία χρόνια συμμετέχει στην Έκθεση – όχι μόνον ως ομιλητής στα εγκαίνια αλλά και σε άλλες συζητήσεις. Γιατί ένας υπουργός Πολιτισμού να μη συμμετέχει σε μια εκδήλωση θεματική; δεν θα έδινε ένα κύρος στον θεσμό και στην υπόθεση του βιβλίου;
Το κοινό της Έκθεσης
Οι επισκέπτες της Έκθεσης ήταν λιγότεροι από άλλες χρονιές με αποτέλεσμα να λείπει η ζωντάνια και το χρώμα του «κάτι – γίνεται – εδώ». Οι εκδηλώσεις συγγραφέων ή οι θεματικές είχαν κόσμο που παρακολουθούσε με προσοχή αλλά βεβαίως έλειπε το μεγάλο όνομα που θα δημιουργούσε «το γεγονός» στο φεστιβάλ. Παρόλα αυτά ορισμένοι συγγραφείς όπως ο Αύγουστος Κορτώ, η Άλκη Ζέη, ο Βασίλης Αμανατίδης, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, ο Ισίδωρος Ζουργός κ.ά συγκέντρωσαν πολλούς φίλους τους και αναγνώστες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της έκθεσης ήταν ότι πολλοί ξεφύλλιζαν αλλά λίγοι αγόραζαν βιβλία- σε αντίθεση με παλιότερα χρόνια που στην έξοδο της έκθεσης όλοι κρατούσαν τσάντες με αγορές. Αν και οι τιμές έχουν πέσει εντούτοις η κρίση φαίνεται ότι κρατάει διστακτικό τον μέσο αγοραστή βιβλίων.
Η διαφήμιση της Έκθεσης προς την πόλη ήταν ελάχιστη. Ρώτησα τον Γιώργο Κορδομενίδη, εκδότη του παλιού θεσσαλονικιού περιοδικού Εντευκτήριο ποια είναι η γνώμη του. «Αν φταίει κάτι, μου λέει, είναι ότι η Έκθεση δεν έχει καταφέρει να γίνει απαραίτητη στον πολίτης της Δράμας, της Καβάλας, της Βέροιας, των Σερρών αλλά και της ίδιας της Θεσσαλονίκης. Δεν δίνει κίνητρα, δεν πείθει τον πολίτη ότι «πρέπει να πάει στην Έκθεση γιατί εκεί γίνεται κάτι που δεν θα το ξαναδεί», δεν έχει επίσης συνδυαστικές εκδηλώσεις ισχυρές με μουσική, κινηματογράφο άλλες τέχνες που να είναι ελκυστικές, να συνιστούν καλλιτεχνικά γεγονότα». Συμφωνήσαμε ότι όσοι δούλεψαν για την Έκθεση και ιδίως η Νόπη και η Λένια (παλιά στελέχη του ΕΚΕΒΙ) έδωσαν και την τελευταία ικμάδα τους και το έργο τους ήταν τιτάνιο- να στήσουν μια Έκθεση λειτουργική και ευπρόσωπη μέσα σε 40 ημέρες. Αλλά λείπει το παραπάνω, ο καλλιτεχνικός Διευθυντής και η σύμπραξη πολλών ισχυρών παραγόντων που θα την απογειώσουν.
Ο Αναγνώστης
Η συζήτηση που οργάνωσε το περιοδικό ο Αναγνώστης την Κυριακή το πρωί με θέμα «Τι διαβάζουμε, πώς διαβάζουμε- το προφίλ του σημερινού Αναγνώστη» συγκέντρωσε ην προσοχή του κοινού αλλά και των μέσων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προξένησαν τα στοιχεία που παρουσίασε η ερευνήτρια δρ. λογοτεχνίας Σωτηρία Καλασαρίδου σε ένα δείγμα 35.000 ατόμων που δανείστηκαν βιβλία το διάστημα 1982-2012 από το ευρύτερο δίκτυο δημοτικών βιβλιοθηκών της περιοχής της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με αυτά το 75% αυτών που δανείζονται βιβλία είναι γυναίκες. Ο δανεισμός αυξήθηκε κατακόρυφα την τριετία της κρίσης 2099-2012. Νέοι ηλικίας 18 -24 χρονών, παιδιά που φοιτούν στο δημοτικό σχολείο και έφηβοι των πρώτων δύο τάξεων του γυμνασίου αποτελούν τους δεινότερους αναγνώστες. Ένα 5 % του συνολικού αναγνωστικού σώματος αποτελείται από αλλοδαπούς αναγνώστες, ενώ το ποσοστό αυξάνεται σε 10% στο αναγνωστικό σώμα παιδιών και εφήβων. Αναφορικά με τα ξένα μυθιστορήματα που σκαρφαλώνουν στη λίστα με τα best off των δανεισμένων μπορούμε να εντοπίσουμε το ακόλουθο τρίπτυχο: α) ανήκουν στο είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας, β) έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, όπως επί παραδείγματι βλέπουμε να συμβαίνει με το βιβλίο «Το νησί» της Βικτώρια Χίσλοπ και γ) εντάσσονται στην pop κουλτούρα, όπως επί παραδείγματι βλέπουμε να συμβαίνει με τα βιβλία του Paulo Coehlio.
Όσον αφορά στα ελληνικά μυθιστορήματα διαπιστώθηκε ότι αποτελούν μέρος ενός ισχυρού μηχανισμού προώθησης από τα media, και είναι ενδεικτική η πρώτη πεντάδα των περισσότερο διαβασμένων συγγραφέων: 1) Χρύσα Δημουλίδου, 2) Όμηρο Αβραμίδη, 3) Κάλη Καρατζά, 4) Λένα Μαντά, και 5) Μαρίνα Πετροπούλου. Εν προκειμένω, διαπιστώνουμε ότι μοιάζει να συγκροτείται ένας «αναγνωστικός κανόνας», ο οποίος συνυφαίνεται με την έννοια του εύπεπτου και του εφήμερου, μετασχηματίζοντας ενδεχομένως ταυτόχρονα και ανατρέποντας την έννοια της αισθητικής απόλαυσης. Στις μικρές ηλικίες κυριαρχεί ο Χάρι Πότερ, και Lemony Snicket και Enid Blydon.(περισσότερες πληροφορίες προσεχώς σε άλλο δημοσίευμα μας)
Για τη σχέση κουλτούρας, βιβλίου και κοινωνικής καταξίωσης μίλησε η καθηγήτρια στο ΑΠΘ Βενετία Αποστολίδου ενώ η κριτικός λογοτεχνίας Μαρίζα Ντεκάστρο επικεντρώθηκε στα πολλά «φάουλ» όσων επιδίδονται στη συγγραφή παιδικών βιβλίων.
Η Ομοσπονδία Εκδοτών
Η παλιά Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών και Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ) είναι πια παρελθόν. Οι εκδότες αποχώρησαν από αυτήν και τα σωματεία ΣΕΚΒ, ΣΕΒ, Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων και αυτός των εκδοτών της Βορείου Ελλάδος συστήσανε την Ομοσπονδία Εκδοτών Ελληνικού Βιβλίου, στην οποία δεν συμμετέχει η νεοσύστατη ΕΝΕΛΒΙ.Επισήμως Η νέα Ομοσπονδία δεν έχει ακόμα εμφανιστεί αλλά αν θέλει να παίξει ένα σοβαρό ρόλο θα πρέπει να διαφοροποιηθεί από τις παρελθοντικές πρακτικές και να αποκτήσει ένα δυναμικό χαρακτήρα.
Οι εκδότες γενικότερα έδειχναν ιδιαίτερα ανήσυχοι στην διάρκεια της Έκθεσης. Οι τζίροι έχουν πέσει πολύ χαμηλά και η απελευθέρωση της τιμής του βιβλίου τους έχει θέσει νέα ζητούμενα. Η αγορά διάγει μια περίοδο ρευστότητας, οι τιμές αλλάζουν σχεδόν καθημερινά στα βιβλιοπωλεία και οι ανησυχίες πληθαίνουν ότι πολλοί μικροί εκδότες δεν θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν αυτόν τον ιδιότυπο όσο και εξαντλητικό αγώνα επιβίωσης. Οι καλοί καιροί του εφησυχασμού τελείωσαν ακόμα και οι μεγάλοι εκδότες νιώθουν ρίγη ανησυχίας να τους κυκλώνουν.
Το Ισραήλ
Τιμώμενη χώρα του Ισραήλ με μια μεγάλη ομάδα συγγραφέων δέσποζε σε πολλές εκδηλώσεις. Η Ζερουγιά Σαλέβ σύγχρονη προοδευτική συγγραφέας, γεννημένη σε κιμπούτζ βρέθηκε το 2003 κοντά σε σημείο ανατίναξης ενός ισραηλίτικου λεωφορείου από Παλαιστίνιους. Τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να συνεχίσει να τάσσεται υπέρ μιας ειρηνικής συνύπαρξης Ισραήλ – Παλαιστινίων, να μιλάει για μια διπλή τραγωδία των δύο λαών και να συνεχίζει να γράφει. Η ιστορικός Ντίνα Ποράτ μίλησε αναλυτικά για την άρνηση του Ολοκαυτώματος ή την άγνοια των νέων γενιών- ιδιαίτερα σε κάποιες πρώην «σοσιαλιστικές» χώρες όπου ο αφανισμός των εβραίων προήλθε από τους ντόπιους με την κάλυψη των ναζί – και όχι απευθείας από τους τελευταίους, όπως π.χ. στη χώρα μας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι σημερινοί επιζώντες να μη μιλούν στα εγγόνια τους για ότι έζησαν.
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης και ο Πρόεδρος της Helexpo, Tάσος Τζήκας (που, το ομολογώ, τον είχα για σοβαρό άνθρωπο) θα μπορούσαν, διαρκούσης της 11ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, να μιλήσουν με τους εκθέτες και να ακούσουν την άποψή τους για τα μειονεκτήματα ―κυρίως― της διοργάνωσης. Δεν το έκαναν. (Κι έτσι έχασαν, κυρίως ο Γιαλλουρίδης, την ευκαιρία να γνωρίσουν μερικούς από τους πιο σημαντικούς Έλληνες εκδότες και να ακούσουν τη γνώμη τους για την Έκθεση, στην οποία αυτοί ―οι εκδότες― δίνουν υπόσταση με τη συμμετοχή τους.) Αντ' αυτού, περιηγήθηκαν την Έκθεση λίγο προτού κλείσει και επέδωσαν στους εκθέτες ένα κακόγουστο δίπλωμα για τη συμμετοχή τους. Όταν κυριαρχεί το σύνδρομο μεγαλείου και η αυταρέσκεια, η κοινή λογική πάει περίπατο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου