ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΣΚΗΝΗ 2012: ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Δυναμικό και εντυπωσιακό, τόσο για το πολυάριθμο κοινό όσο και για τους συμμετέχοντες, έκανε η Λογοτεχνική Σκηνή, ο νέος άξονας που προστέθηκε φέτος στους ήδη υπάρχοντες (για τη μουσική και τα εικαστικά) του «Παρά θίν’ αλός», του ανήσυχου φεστιβάλ του Δήμου Καλαμαριάς που ήδη συμπλήρωσε 22 χρόνια ζωής. Ας σημειωθεί ότι πρόκειται για το πρώτο λογοτεχνικό φεστιβάλ που οργανώνεται στην Ελλάδα από δημόσιο φορέα, και μάλιστα από έναν μεγάλο πλην περιφερειακό Δήμο του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.

Η φετινή, πρώτη διοργάνωση, καθώς συνέπεσε με τα 100 χρόνια από την ένταξη της Θεσσαλονίκης στο νεοελληνικό κράτος, αφιερώθηκε στην εισφορά των ποιητών και των πεζογράφων της στο ‘σώμα’ της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, και παρουσίασε ένα συνοπτικό όσο και αντιπροσωπευτικό πανόραμα της τοπικής λογοτεχνικής παραγωγής από το 1912 μέχρι τώρα, συνδυάζοντας σύντομες εισηγήσεις από ειδικούς επιστήμονες και μελετητές, προβολές βίντεο αρχείου και σύγχρονων πολυθεαμάτων με συγγραφείς που δεν ζουν πια ενώ διαβάζουν κείμενά τους ή μιλούν οι ίδιοι για το έργο τους, ανάγνωση ποίησης και πεζογραφίας από σημερινούς λογοτέχνες, καθώς και ζωντανή μουσική.

Μιλώντας για την περίοδο από 1912 μέχρι το 1931, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αναφέρθηκε στα πιο αξιόλογα βιβλία ποίησης, πεζογραφίας, θεάτρου, δοκιμίου, τις μεταφράσεις και τα λογοτεχνικά περιοδικά που εκδόθηκαν στο διάστημα αυτό, και τόνισε ότι η 20ετία αυτή, αν και δεν αποτελεί μια κάποια αιχμή στη λογοτεχνική παραγωγή της πρώτης 100ετίας της νεοελληνικής Θεσσαλονίκης, πρόσθεσε μερικά σημαντικά στοιχεία στο ‘άνοιγμα’ της λογοτεχνίας, η οποία μερικές δεκαετίες αργότερα διέπρεψε στον χώρο της Θεσσαλονίκης.

Βίντεο με την ομιλία του Ντίνου Χριστιανόπουλου εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28656

Στην εισήγησή του για την περίοδο 1932-1945, o Aλέξης Ζήρας επέμεινε μεταξύ άλλων στο πρώτο πραγματικά αξιόλογο περιοδικό από το 1912 και μετά, τις περίφημες Μακεδονικές Ημέρες. Και τόνισε πως την ιδιαίτερη προβολή του ρόλου του περιοδικού αυτού στα λογοτεχνικά πράγματα της Θεσσαλονίκης, μετά το 1932, τη συναντούμε σε όλες γενικώς τις Iστορίες των ελληνικών γραμμάτων του 20ού αιώνα. Αλλά επιμέρους και σε όλες τις σπουδές της λογοτεχνίας που ασχολήθηκαν με ποιητές και πεζογράφους που έζησαν και δημιούργησαν στην πόλη. Είναι ένα εμβληματικό, κομβικό σημείο. `Ισως όχι γιατί η Θεσσαλονίκη πριν το ’32 ήταν μια λογοτεχνική έρημος, όπως καθ' υπερβολήν έγραψε ο Γιώργος Βαφόπουλος, ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του περιοδικού. Αλλά μάλλον γιατί οι Μακεδονικές Ημέρες υπήρξαν, τουλάχιστον στην πρώτη εκδοτική τους περίοδο, ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ένας πόλος συγκέντρωσης των γονιμότερων δυνάμεων που διέθετε στα χρόνια του μεσοπολέμου η πόλη και που ενμέρει έμεναν ώς τότε σκόρπιες και ασυντόνιστες.
Βίντεο με την ομιλία του Αλέξη Ζήρα εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28657

Παίρνοντας τη σκυτάλη, ο Δημήτρης Κόκορης αναφέρθηκε στο πιο σημαντικό (και όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη) περιοδικό της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας (1946-1955), τον Κοχλία, ένα αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα καλλιτεχνικής νεωτερικότητας, που υπηρέτησε τον μοντερνισμό και την τεχνοτροπική εξέλιξη χωρίς να αποκόπτει τους δεσμούς με την παράδοση. Την ίδια περίοδο, εμφανίστηκαν νέοι αξιόλογοι πεζογράφοι (Αλαβέρας, Βασιλικός, Κιτσόπουλος, Ιωάννου) και ποιητές (Αναγνωστάκης, Κύρου, Θασίτης, Στογιαννίδης, Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου), ενώ εδραίωσαν τη θέση τους παλαιότεροι λογοτέχνες (Πεντζίκης, Βαρβιτσιώτης, Καρέλλη, Θέμελης κ.ά.).

Βίντεο με την ομιλία του Δημήτρη Κόκορη εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28713

Με τη σειρά της, η Βενετία Αποστολίδου ανέφερε μεταξύ άλλων ότι στα χρόνια 1956-1970 συνυπήρξαν και δημιούργησαν τρεις (ή τέσσερις, αν συμπεριλάβουμε και τους μεσοπολεμικούς, που ολοκλήρωναν το έργο τους) γενιές λογοτεχνών: η α΄ μεταπολεμική, η β΄μεταπολεμική, ενώ έκανε τα πρώτα της βήματα η γενιά του ’70. Η περίοδος αυτή υπήρξε περίοδος ιδιαίτερης ακμής της λογοτεχνίας της Θεσσαλονίκης, καθώς οι λογοτέχνες που ζούσαν στην πόλη θα έλεγε κανείς πως ήταν από τους βασικούς διαμορφωτές της φυσιογνωμίας της α΄ και της  β΄ μεταπολεμικής γενιάς. Η α΄ βρέθηκε στην ωριμότερη και παραγωγικότερη στιγμή της ενώ η β΄ (Μπακόλας, Ιωάννου, Χριστιανόπουλος, Μάρκογλου, Μέσκος, Ευαγγέλου, Κέντρου-Αγαθοπούλου, Νικηφόρου, Καζαντζής) διήνυε τον πρώτο δημιουργικό της κύκλο, καταθέτοντας το ιδιαίτερο βιωματικό της στίγμα.  Ταυτόχρονα, ιδρύθηκαν και άκμασαν περιοδικά (Κριτική, Διαγώνιος) που έγραψαν ιστορία στον νεοελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό Τύπο. 

Βίντεο με την ομιλία της Βενετίας Αποστολίδου εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28714

Η δεκαετία του 1970  αποδείχθηκε ιδιαίτερα γόνιμη και δημιουργική για τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης τόσο αναφορικά με τους παλαιότερους πεζογράφους και ποιητές όσο και με τους νεότερους, αυτούς που κατά βάση αποτέλεσαν τη γενιά του ’70, υπογράμμισε ο Θανάσης Μαρκόπουλος. Στα χρόνια αυτά συνέχισαν να είναι ενεργοί οι μεσοπολεμικοί πεζογράφοι των Μακεδονικών Ημερών και οι μεταπολεμικοί συγγραφείς της πρώτης γενιάς, ενώ οι περισσότεροι της δεύτερης διευκρίνισαν τώρα σαφέστερα το πρόσωπό τους. Το καινούριο στοιχείο όμως αποτέλεσαν οι ποιητές της γενιάς του ’70, οι οποίοι εμφανίστηκαν μέσα από τα περιοδικά Ausblicke και Τραμ. Το τελευταίο, μοντέρνο ποιητικά, γραφιστικά και τυπογραφικά, κατάφερε να συγκεντρώσει στις σελίδες του, ιδίως στη δεύτερη περίοδο, τις νέες δυνάμεις της Θεσσαλονίκης αλλά και της Αθήνας, ενώ ταυτόχρονα αγκάλιασε και όλες τις προηγούμενες γενιές των δύο πόλεων.

Βίντεο με την ομιλία του Θανάση Μαρκόπουλου εδώ:

http://www.livemedia.gr/video/28727

Τέλος, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου αναφέρθηκε στην πεζογραφική και την ποιητική παραγωγή της Θεσσαλονίκης από το 1974 μέχρι τις ημέρες μας, σημειώνοντας πως τόσο οι πεζογράφοι (μοντερνιστές, μεταμοντέρνοι και ρεαλιστές) όσο και οι ποιητές (από τη γενιά του 1970 μέχρι και τους εκπροσώπους της νέας γενιάς) έχουν επιτύχει ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτα αποτελέσματα, χωρίς όμως το έργο τους να διατηρεί πλέον οποιοδήποτε τοπικό στοιχείο: η σύγχρονη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης παρακολουθεί τις γενικότερες τάσεις της εποχής της και εντάσσεται στα ρεύματα που διαμορφώνονται σε πανελλήνιο επίπεδο.

Βίντεο με την ομιλία του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου εδώ:

http://www.livemedia.gr/video/28728

Βίντεο-ντοκουμέντα και μεικτά οπτικοακουστικά αρχεία:

Στέλιος Ξεφλούδας - Γ. Θ. Βαφόπουλος - Ν. Γ. Πεντζίκης - Ζωή Καρέλλη:

http://www.livemedia.gr/video/28660

Τάκης Βαρβιτσιώτης: http://www.youtube.com/watch?v=gKBEZVtEgDA&feature=youtu.be

Κλείτος Κύρου: http://www.youtube.com/watch?v=jJGyfMLhfeQ&feature=plcp

Μανόλης Αναγνωστάκης: http://www.youtube.com/watch?v=2esa3WPZCgY&feature=youtu.be

Tηλέμαχος Αλαβέρας: http://www.youtube.com/watch?v=IkBMqMjH8ps&feature=youtu.be

Νίκος Μπακόλας: http://www.youtube.com/watch?v=_jcKNsm6J4U&feature=youtu.be
Ηλίας Πετρόπουλος: http://www.youtube.com/watch?v=H4meVyMnBY0&feature=youtu.be

Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου: http://www.youtube.com/watch?v=j-lv1FW6LLM&feature=youtu.be

Ανέστης Ευαγγέλου: http://www.youtube.com/watch?v=6Ns-AcKpnBc&feature=youtu.be

Τόλης Καζαντζής: http://www.youtube.com/watch?v=o4uGaqbnW_4&feature=youtu.be 

Γιώργος Χειμωνάς: http://www.youtube.com/watch?v=1PPIdpjI2FE&feature=youtu.be

Τάσος Χατζητάτσης: http://www.youtube.com/watch?v=FcvDcNXP0LY&feature=youtu.be

Στη διάρκεια του λογοτεχνικού αυτού τριημέρου, διάβασαν δημοσιευμένα ήδη αλλά και ανέκδοτα κείμενά τους 34 ποιητές και πεζογράφοι, από εκπροσώπους της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς μέχρι της νεότατης.

Γιάννης Καρατζόγλου: http://www.livemedia.gr/video/28661

Μαρία Κουγιουμτζή: http://www.livemedia.gr/video/28662

Γιώργος Αλισάνογλου: http://www.livemedia.gr/video/28663

Βικτωρία Καπλάνη: http://www.livemedia.gr/video/28664

Κούλα Αδαλόγλου: http://www.livemedia.gr/video/28665

Χλόη Κουτσουμπέλη: http://www.livemedia.gr/video/28666

Στέλιος Λουκάς: http://www.livemedia.gr/video/28667

Απόστολος Λυκεσάς: http://www.livemedia.gr/video/28668

Μαρία Καρδάτου: http://www.livemedia.gr/video/28669

Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου: http://www.livemedia.gr/video/28673

Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου: http://www.livemedia.gr/video/28770

Κατερίνα Καριζώνη: http://www.livemedia.gr/video/28671

Κάρολος Τσίζεκ: http://www.youtube.com/watch?v=ZTXdFBM7WwE&feature=youtu.be

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου: http://www.livemedia.gr/video/28719

Πρόδρομος Μάρκογλου: http://www.livemedia.gr/video/28720

Μάρκος Μέσκος (διαβάζει ο ηθοποιός Δημήτρης Ναζίρης): 

http://www.livemedia.gr/video/28721

Bασίλης Βασιλικός: http://www.youtube.com/watch?v=ERlPLHVlNL0&feature=youtu.be

Μαρία Καραγιάννη: http://www.youtube.com/watch?v=6V8XdbdG_C4&feature=youtu.be
Κώστας Λαχάς: http://www.youtube.com/watch?v=gySV4yr1DrE&feature=youtu.be

Τόλης Νικηφόρου: http://www.livemedia.gr/video/28723

Ρούλα Αλαβέρα: http://www.livemedia.gr/video/28724

Δημήτρης Λεοντζάκος: http://www.livemedia.gr/video/28730

Περικλής Σφυρίδης: http://www.livemedia.gr/video/28731

Αλέξανδρος Ίσαρης: http://www.youtube.com/watch?v=1PPIdpjI2FE&feature=youtu.be

Δημήτρης Δημητριάδης: http://www.youtube.com/watch?v=BJKpIEh8wlc&feature=youtu.be

Κώστας Πλαστήρας: http://www.livemedia.gr/video/28733

Αλεξάνδρα Δεληγιώργη: http://www.livemedia.gr/video/28734

Πάνος Θεοδωρίδης: http://www.livemedia.gr/video/28735

Μανόλης Ξεξάκης: http://www.livemedia.gr/video/28736

Δημήτρης Μίγγας: http://www.livemedia.gr/video/28737

Αλεξάνδρα Μπακονίκα: http://www.livemedia.gr/video/28802

Θωμάς Κοροβίνης: http://www.livemedia.gr/video/28803

Γιώργος Σκαμπαρδώνης: http://www.livemedia.gr/video/28804

Μπίλη Βέμη: http://www.youtube.com/watch?v=_lEDqf1rbFI&feature=youtu.be

Σταύρος Ζαφειρίου: http://www.livemedia.gr/video/28806

Ισίδωρος Ζουργός: http://www.livemedia.gr/video/28814

Άκης Δήμου: http://www.youtube.com/watch?v=_IuYG5AI7j8&feature=youtu.be

Σοφία Νικολαΐδου: http://www.livemedia.gr/video/28808

Έλσα Κορνέτη: http://www.livemedia.gr/video/28809

Βασίλης Αμανατίδης: http://www.livemedia.gr/video/28810

Θανάσης Τριαρίδης: http://www.livemedia.gr/video/28811 

Δήμητρα Κατιώνη: http://www.livemedia.gr/video/28812

Τη Λογοτεχνική Σκηνή οργάνωσε και παρουσίασε ο Γιώργος Κορδομενίδης, διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Εντευκτήριο. 

Δείτε το προλόγισμά του εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28653

Τον χαιρετισμό του δημοτικού συμβούλου Δήμου Καλαμαριάς, εντεταλμένου για θέματα πολιτισμού, Νίκου Ζαχαριάδη, εδώ: http://www.livemedia.gr/video/28654

Την ομιλία του Δημάρχου Καλαμαριάς, Θεοδόση Μπακογλίδη, εδώ: 

http://www.livemedia.gr/video/28655