γράφει η Χρύσα
Τσαλικίδου
H Μαύρη τούρτα της Χριστίνας Μούτσου είναι ένα ψυχολογικό μυθιστόρημα που
εντυπωσιάζει με την αλήθεια και την αμεσότητά του. Μέσα από μία μη γραμμική
αφήγηση, τόσο έξυπνα δομημένη που θα τολμούσα να πω ότι φτάνει σχεδόν το
σασπένς, ο αναγνώστης γνωρίζει σιγά σιγά τους ήρωες και τα κίνητρά τους. Οι
ήρωες είναι ολοζώντανοι, γνήσιοι, φέρουν όλη την πολυπλοκότητα και την
τραγικότητα της ανθρώπινης κατάστασης. Σχεδόν ανασαίνουν στο χαρτί.
Περιγράφονται σφαιρικά, με όλα τα προτερήματα και ελαττώματά τους· η συγγραφέας
δεν χαρίζεται σε κανέναν, δεν παρασύρεται και δεν χρησιμοποιεί καμιά ευκολία.
Εξετάζει τους χαρακτήρες της από κάθε πλευρά, τους ανατέμνει με χειρουργική
ακρίβεια και τους παραδίδει στην κρίση μας. Τους ξεγυμνώνει, αλλά με
τρυφερότητα, ενσυναίσθηση και πηγαία ανθρωπιά.
Παράλληλα, δημιουργεί μία συναρπαστική πλοκή,
τόσο που το βιβλίο διαβάζεται με μια ανάσα. Ταυτίζεσαι με τους ήρωες, γιατί αναγνωρίζεις
σ’ αυτούς τον εαυτό σου, τις αγωνίες και τα μυστικά σου, τις επιθυμίες και τα
πάθη σου, τα ψεγάδια και τη δύναμή σου. Οι αμφιβολίες και τα λάθη τους, οι
συμβιβασμοί και οι θυσίες τους, εντέλει η συνέπεια ή η έλλειψή της,
αποτυπώνονται με σπάνια τόλμη, και ο αναγνώστης προσλαμβάνει τα τεκταινόμενα ως
σπαράγματα αληθινής ζωής. Άλλωστε, είναι ακριβώς αυτή η λαμπρή αλήθεια του
βιβλίου που κυριολεκτικά σε καθηλώνει. Αποσπά την προσοχή, απαιτεί την
προσήλωσή σου και τελειώνοντάς το έχεις την αίσθηση ότι όχι απλώς
παρακολούθησες, αλλά και συμμετείχες σε μία παράσταση όπου η γνησιότητα
συνυπήρχε με τη μαεστρία. Κι αυτό οφείλεται στην απίστευτη ζωντάνια που
αποπνέει ο κάθε χαρακτήρας, από τους πλέον κεντρικούς μέχρι αυτόν που παίζει τον μικρότερο ρόλο στην ιστορία. Οι αντιφάσεις και η διαρκής εσωτερική πάλη της
Ελένης, της ηρωίδας του μυθιστορήματος, η καρτερικότητά της Ελεωνόρας, η ανευθυνότητα
του Ντίνου, η αδυναμία της Δάφνης να πάρει τη ζωή της στα χέρια της, αλλά και
τα περιγράμματα των ήσσονων χαρακτήρων σκιαγραφούνται αδρά, ενώ οι αναμεταξύ
τους συγκρούσεις εκπλήσσουν με τη σφοδρότητα και την ειλικρίνεια με την οποία
αποδίδονται.
Αλλά
εκείνα που ερευνώνται εξαντλητικά και κυριαρχούν στο βιβλίο είναι η σχέση
μάνας-κόρης και το σχήμα της οικογένειας, μ’ όλον τον αλληλοσπαραγμό και τη
συνενοχή της. Ο τρόπος που φωτίζονται τούτες οι σχέσεις είναι συναρπαστικός,
καμιά όψη τους δεν μένει στο σκοτάδι, κι όλ’ αυτά δίχως ίχνος μελοδραματισμού.
Η Χριστίνα Μούτσου καταφέρνει στο πρώτο της μυθιστόρημα να φτάσει σε
εντυπωσιακά βάθη, κρατώντας παράλληλα θαυμαστές ισορροπίες στην αφήγησή της. Οι
φωνές των ηρώων της ακούγονται χωρίς να κραυγάζουν, και είναι τέτοια η αλήθεια
τους που μένουν ν’ αντηχούν καιρό στ’ αυτιά του αναγνώστη. Κάποιοι απ’ αυτούς
περνούν τη ζωή τους μέσα σε μιαν ήσυχη απελπισία, άλλοι δέχονται τις συνέπειες
των επιλογών τους μέσα από σκληρές δοκιμασίες και προχωρούν προς τη λύτρωση.
Όμως όλοι αφήνουν το σημάδι τους.
Η
συγγραφέας,αντλεί από την εμπειρία της ως ψυχοθεραπεύτριας για να φτιάξει
ολοκληρωμένους χαρακτήρες, αλλά ο λόγος της είναι λιτός, καθαρός, χωρίς επίφαση
επιστημοσύνης, προσιτός σε όλους. Και αυτή η ευκρίνεια είναι ένα ακόμη από τα
προτερήματα του βιβλίου. Γοητεύει με την απλότητα του ύφους της, που όμως δεν
γίνεται ποτέ απλοϊκότητα. Οι πιο περίπλοκες καταστάσεις περιγράφονται απέριττα,
δωρικά σχεδόν, και η μία στρώση της τούρτας μετά την άλλη έρχονται ξεχωριστά
στο φως, κάποτε ολόγλυκες, κάποτε με μια επίγευση πίκρας, ακριβώς όπως
συμβαίνει στις ανθρώπινες σχέσεις και στη σταδιακή αποκάλυψη των πτυχώσεων της
ανθρώπινης ψυχής.
Αλλά
αυτή η Μαύρη Τούρτα είναι σοφά
μαγειρεμένη: η κάθε μπουκιά είναι χορταστική, ο συνδυασμός των γεύσεων
πετυχημένος και διαθέτει κάτι περισσότερο από νοστιμιά: μ’ έναν μαγικό τρόπο σ’
αφήνει σοφότερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου