Υπάρχει ένα καθολικό εμπάργκο από όλα ανεξαιρέτως τα ΜΜΕ, τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, έντυπα, στην ποίηση. Εκτός από την «Αυγή», που έχει ένα διαφορετικό ανθολόγο κάθε μήνα και δημοσιεύει καθημερινά και ένα ποίημα, δεν έχω δει πουθενά ν' ασχολείται κανείς με την ποίηση.
Εκτός από τα εξειδικευμένα λογοτεχνικά περιοδικά, που είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό, και από ελάχιστους εκδότες (εδώ χρειάζεται ειδική μνεία στον Γαβριηλίδη), η ποίηση δεν έχει θέση σε αυτή τη χώρα παρά τη μαζική της παραγωγή. Εγώ προσωπικά, χωρίς να είμαι κριτικός λογοτεχνίας, λαμβάνω ταχυδρομικώς 2-3 ποιητικές συλλογές τον μήνα από ονόματα που δεν ξέρω, και μπορώ να πιστοποιήσω πως υπάρχει μια σφριγηλή ποιητική παραγωγή στην Ελλάδα που της άξιζε μια καλύτερη τύχη.
Αφορμή για αυτό το σημείωμα ήταν το κύριο άρθρο του «Κοντέινερ» (Φεβρουάριος 2010), που το υπογράφει ένα βαρύ όνομα της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Δημήτρης Νόλλας, που δεν μπορεί να συγκρατήσει την οργή του. Οι ποιητικές συλλογές έχουν εξαφανιστεί από τις βιτρίνες, τους πάγκους, ακόμα και τις εκθέσεις. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι διεθνές. Στην τελευταία έκθεση βιβλίου στο Παρίσι, όπου τιμώμενη χώρα ήταν το Μεξικό και είχαν προσκληθεί δεκάδες συγγραφείς, δεν υπήρχε ανάμεσά τους ένας ποιητής. Το ίδιο έγινε και στην αντίστοιχη έκθεση της Νέας Υόρκης, όπου τιμώμενη χώρα ήταν η Γαλλία και δεν υπήρχε ποιητής ούτε για δείγμα, παρά το γεγονός πως η Γαλλία έχει έναν από τους πιο σημαντικούς ποιητές της εποχής μας και αναμφισβήτητα τον πιο σημαντικό Γάλλο ποιητή εν ζωή.
Η κατάσταση δεν ήταν ίδια πριν από είκοσι-τριάντα χρόνια. Η ποίηση είχε μια θέση στην κοινωνία. Με την επανάσταση του καπιταλισμού, με ιδεολογία τον νεοφιλελευθερισμό και την ελεύθερη αγορά, με καθοδήγηση των κομμάτων «Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και «Παγκόσμια Τράπεζα», όργανα του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ, έχει καθιερωθεί το δόγμα «ό,τι δεν πουλιέται δεν έχει αξία». Και η ποίηση δεν πουλάει. Αν υποθέσουμε πως οι δύο νομπελίστες ποιητές μας, Σεφέρης και Ελύτης, ήταν νέοι και έστελναν την πρώτη ποιητική τους συλλογή σε κάποιον μεγάλο εκδοτικό οίκο, είναι σίγουρο πως δεν θα έπαιρναν καμιά απάντηση. Η συλλογή τους θα πήγαινε κατευθείαν στον κάλαθο των αχρήστων χωρίς να διαβαστεί. Ο όρος ποιητική συλλογή για τους περισσότερους εκδότες είναι υπεραρκετό δικαιολογητικό για να απορριφθεί.
Το ΔΝΤ είναι υπεύθυνο για την καταστροφή των οικονομιών τουλάχιστον 80 χωρών που τις βύθισε στη φτώχεια και την ανεργία και πολλαπλασίασε ραγδαία τα κέρδη του αρπακτικού καπιταλισμού. Μιλάμε για τις συνέπειες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στην πραγματική οικονομία και το περιβάλλον. Τι γίνεται όμως με τον πολιτισμό; Πολύ φοβάμαι πως θα θεωρηθεί «αρχαϊκή δομή» όπως έτσι είχαν χαρακτηριστεί και όλες οι κατακτήσεις του εργατικού κινήματος τους τελευταίους δύο αιώνες. Η πολιτική του ΔΝΤ είναι να διαλύσει όλες τις κοινωνικές υποδομές μιας χώρας και να δώσει όλο τον πλούτο της σε μια χούφτα κερδοσκόπων, αδιαφορώντας αν αυτό επιφέρει λιμούς και καταποντισμούς.
Η τέχνη και η δημιουργία είναι από τη φύση τους ανατρεπτικές. (Και εδώ δεν μιλάμε για την προπαγάνδα του καπιταλισμού που γίνεται φιλμ, τηλεοπτικό σίριαλ, εμπορικά μπεστ σέλερ.) Η τέχνη μάς δίνει τη δυνατότητα για μια αυτογνωσία. Πέρα από την αισθητική απόλαυση, μας επιτρέπει να ταξιδέψουμε στον εαυτό μας και να ψάξουμε τελικά να βρούμε ποιοι είμαστε. Και το να φεύγεις από το κοπάδι είναι μια πρώτη αντικαπιταλιστική πράξη, έστω και αν εμείς το αγνοούμε. Και η ποίηση, με την ήρεμη σιγανή φωνή της, γίνεται και δικιά μας φωνή. Εχω προλάβει την εποχή που υπήρχαν άνθρωποι που ήξεραν δεκάδες ποιήματα από στήθους ή και παρέες που μαζεύονταν για να διαβάσουν ποίηση μεταξύ τους. Και αυτό ήταν ελευθερία. Αλλά ελευθερία και νεοφιλελευθερισμός δεν είναι συμβατές έννοιες. Μήπως η κρίση των εφημερίδων είναι και κρίση «αναγνωστέας ύλης»; Δηλαδή έλλειψη ποιητικότητας στη δημοσιογραφική γραφή;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου