Του Ανταίου Χρυσοστομίδη
«Δεν ήταν εύκολα τα είκοσι χρόνια που πέρασαν από τότε. Και δυστυχώς τα χρόνια που ακολουθούν φαίνεται πως θα είναι ακόμη δυσκολότερα. Η αίσθησή μου είναι ότι ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι χρειάζονται στη ζωή τους τα λογοτεχνικά περιοδικά...»
Ο Γιώργος Κορδομενίδης, ο δημιουργός του «Εντευκτηρίου», του λογοτεχνικού περιοδικού από τη Θεσσαλονίκη, είναι, όπως όλοι σχεδόν οι ευφυείς άνθρωποι, απαισιόδοξος εν τη αισιοδοξία του, ακόμα κι όταν γιορτάζει τα γενέθλια του εντύπου του. Ογδόντα άτομα δηλώνουν την παρουσία τους σε αυτό το γιορταστικό τεύχος, άλλος με κείμενο, άλλος με σκίτσο, άλλος με ποίημα. Και γιορτάζουν κυρίως το πείσμα ενός ανθρώπου που είχε και έχει όραμα.
Όμως: χρειαζόμαστε αλήθεια τα λογοτεχνικά περιοδικά; Ιδού το ενδιαφέρον ερώτημα που θέτει ο Κορδομενίδης όχι μόνο στον πρόλογο του επετειακού του τεύχους αλλά και σε μια τηλεοπτική εκπομπή (της Μπήλιως Τσουκαλά) που έτυχε να παρακολουθήσω. Σε αυτή την τελευταία, μάλιστα, προχωρούσε ακόμα περισσότερο: τα λογοτεχνικά περιοδικά είναι υπολείμματα μιας άλλης εποχής, εξακολουθούμε να τα βγάζουμε αλλά ανήκουν σε μια άλλη εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί.
Δεν έχει όμως άδικο ο Κορδομενίδης. Στην εποχή όμως των blogs (όπου οι παρέες αντί να τηλεφωνιούνται μεταξύ τους ή να βρίσκονται σε φιλικά σπίτια, συνομιλούν μέσω Διαδικτύου σε ένα περισσότερο ή λιγότερο οικογενειακό κλίμα, και με όλους τους καβγάδες που χαρακτηρίζουν τις καλές οικογένειες), στην εποχή που κανένα λογοτεχνικό ή αισθητικό ρεύμα δεν ενώνει ή δεν χωρίζει τους ανθρώπους, τι χρειάζονται τα λογοτεχνικά περιοδικά;
Η αλήθεια είναι πως πάει πολύς καιρός που κάποιο από τα γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά δεν τάραξε τα νερά ― ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Καμιά νέα ιδέα, κανένας ασυνήθιστος διάλογος, καμιά νέα σπίθα. Τα λογοτεχνικά περιοδικά εξακολουθούν να διατηρούν περισσότερο ή λιγότερο το καλό τους επίπεδο, να δίνουν χώρο σε εργασίες που δύσκολα θα έβρισκαν χώρο και τρόπο να εκφραστούν (ιδιαίτερα στο χώρο της ποίησης), να παρακολουθούν έστω και με κάποια καθυστέρηση όσα γίνονται συνήθως ερήμην τους. Η πιο σοβαρή συνεισφορά τους, τα τελευταία χρόνια, είναι τα αφιερώματα που κάνουν: νομίζω ότι όλα τα γνωστά περιοδικά του χώρου (από τη «Λέξη» στο «Δέντρο», από το «Εντευκτήριο» στην «Οδό Πανός» και από τη «Νέα Εστία» στο «Διαβάζω», για να αναφέρω τα πιο γνωστά) δίνουν πολύ ενδιαφέροντα αφιερώματα, που λειτουργούν συμπληρωματικά στον δύσκολο έτσι κι αλλιώς βηματισμό του βιβλίου στην Ελλάδα.
Άλλο όμως είναι αυτό που με συγκινεί στα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι ακριβώς αυτή η εμμονή σε ένα χωροχρόνο που μοιάζει καταδικασμένος από τη σύγχρονη ταχύτητα. Είναι ακριβώς αυτή η προσπάθεια να διασωθεί μια αίσθηση συλλογικής ανάγνωσης, η προσπάθεια να δημιουργήσουν σύνολα αναγνωστών σε ένα περιβάλλον που εχθρεύεται τη συλλογικότητα. Είναι, τελικά, η ίδια η ουτοπική τους φύση για τη λογοτεχνία και την κοινωνία αυτή που τα κρατάει ζωντανά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου