Ένα βιβλίο στο κομοδίνο του Θανάση Μαρκόπουλου

Διάβασα τελευταία το μυθιστόρημα του Ιταλού Ντίνο Μπουτζάτι (1906-1972) Η έρημος των Ταρτάρων (1940), στα εξαιρετικά ελληνικά του Ανταίου Χρυσοστομίδη (Αστάρτη, β΄έκδοση 1986), και διαπίστωσα ακόμα μια φορά πόσο καινούρια είναι πάντα η μεγάλη λογοτεχνία.

Ο συγγραφέας, εργαζόμενος καθημερινά ως δημοσιογράφος, πλήττει εκκωφαντικά από τη μονότονη ζωή του και, αφού δεν μπορεί ν’ αλλάξει ζωή, αλλάζει γραφή, κερδίζοντας την εντός του ισορροπία και μια θέση στο κεφάλι του αναγνώστη.

Ο υπολοχαγός Τζιοβάνι Ντρόγκο τοποθετείται στο απομονωμένο Οχυρό Μπαστιάνι, μπροστά από το οποίο απλώνεται η έρημος των Ταρτάρων. Φιλόδοξος στην αρχή και βέβαιος πως μπορεί να φύγει από αυτόν τον τόπο όποτε το θελήσει, διαβρώνεται χωρίς να το καταλάβει από την καθημερινότητα, έτσι που αποκόβεται κάποια στιγμή ακόμα κι από τους δικούς του ανθρώπους. Όπως και τόσοι άλλοι συνάδελφοί του, παραμένει τελικά, ελπίζοντας κάθε τόσο κάτι να γίνει, για να σπάσει η ρουτίνα, ή, ακόμα καλύτερα, να επιτεθούν οι βάρβαροι-Τάρταροι, ώστε να δικαιολογήσουν τη στρατιωτική τους κενοδοξία και την ανθρώπινη ύπαρξή τους. Τριάντα χρόνια ζει με μια προσδοκία που διαψεύδεται κάθε τόσο και, όταν επιτέλους γίνει η επίθεση, εκείνος, άρρωστος ταγματάρχης πια, εντέλλεται να φύγει από το Οχυρό, για να πεθάνει καθοδόν μόνος κι έρημος σε ένα φτηνό πανδοχείο.

Εξαιρετική αφήγηση, περιγραφική δεινότητα, ισχυρή ψυχογράφηση των προσώπων, σαφής στόχευση, μαεστρική εντέλει απόδοση της σταδιακής διάβρωσης του ήρωα από τη ρουτίνα και τις διαψεύσεις, ένα έπος κυριολεκτικά για τη «νάρκη της συνήθειας», που ισοπεδώνει τους ανθρώπους.

Ένα μυθιστόρημα για το οποίο λυπάσαι που δε βρήκες τον χρόνο ή την ευκαιρία να το διαβάσεις νωρίτερα.