Πέθανε η Χάρπερ Λι

πηγή: http://www.efsyn.gr

Συγγραφέας του Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια

Η Χάρπερ Λι, η συγγραφέας που έγινε γνωστή με το αριστούργημα Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια [To Kill A Mockingbird], έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών.

Γεννημένη το 1926 στον Μονρόεβιλ της Αλαμπάμα και σε ηλικία 22 ετών εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, για να εργαστεί σε αεροπορική εταιρεία. Σύντομα αποφάσισε να αφιερωθεί στη συγγραφή.

Το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια γράφτηκε μέσα σε μια δεκαετία περίπου και μετά την έκδοσή του το 1960 της χάρισε ένα βραβείο Πούλιτζερ και διεθνή αναγνώριση.

Το βιβλίο, που γυρίστηκε και ταινία με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ το 1962 και απέσπασε τρία Όσκαρ, ασχολείται με τον παραλογισμό του ρατσισμού στον Νότο των ΗΠΑ τη δεκαετία του '30 και τις συνέπειές του για λευκούς και μαύρους.

Εξακολουθεί και διδάσκεται στα σχολεία των ΗΠΑ.

Πέρυσι κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο της, το Βάλε έναν φύλακα [Go get a watchman],* το οποίο είχε γράψει πριν από τα Κοτσύφια και «μοιράζονται» τον ίδιο κεντρικό ήρωα.
Για την ακρίβεια, το Βάλε έναν φύλακα ήταν η αφορμή για να γράψει τα Κοτσύφια, κάτι σαν προπομπός τους.


Η Χάρπερ Λι ήταν συμμαθήτρια στο δημοτικό με τον συγγραφέα Τρούμαν Καπότε, ο οποίος μάλιστα της είχε αφιερώσει το έργο του Εν ψυχρώ.


* Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που είχε γράψει στα μέσα της δεκαετίας του ΄50, με τίτλο «Go set a watchman», ωστόσο ο εκδότης της τη συμβούλεψε να ξαναδουλέψει τα φλας μπακ της ιστορίας της μέσα από τη ματιά ενός παιδιού, γεγονός που την οδήγησε στα «Κοτσύφια». Η Χάρπερ (φωτ. του 2007) θεωρούσε το ανέκδοτο μυθιστόρημα χαμένο και εξεπλάγη όταν αυτό βρέθηκε το περασμένο καλοκαίρι μέσα σε ένα δαχτυλόγραφο των «Κοτσυφιών». Ηρωίδα είναι και πάλι η Σκάουτ, κόρη του περίφημου δικηγόρου Ατικους Φιντς, ήρωα των «Κοτσυφιών». Είναι όμως, ενήλικη, 20 χρόνια μετά, ενώ την απασχολούν προσωπικά και πολιτικά ζητήματα στην Αμερική του Νότου του΄50.

Ένα βιβλίο στο κομοδίνο της Γκέλης Δούμπη

Θα αναφερθώ σε ένα βιβλίο που διάβασα στις αρχές του καλοκαιριού. Το προτιμώ γιατί, «Οι Μαινάδες του Χίτλερ» (W. Lower) που «βασανίζω» εδώ και ένα μήνα, αν και ενδιαφέρον ανάγνωσμα, είναι σκοτεινό.

Το άλλο όμως, ήταν ένα βιβλίο αναπάντεχο και αξίζει το προνόμιο της –έστω και συνοπτικής, σχεδόν ασφυκτικής- αναφοράς. Ίσως δεν είναι από τα σημαντικότερα της βιβλιοθήκης μου αλλά ήταν απροσδόκητα ελκυστικό. Αποδείχθηκε, δε, το κατάλληλο βιβλίο στην κατάλληλη εποχή. Στην εποχή της μελαγχολίας των capital controls και της δυσθυμίας των εσχατολογικών θεωριών.

«Ταξίδια με τον Τσάρλυ – Αναζητώντας την Αμερική» του John Steinbeck. Για την ακρίβεια, ενός … διαφορετικού Steinbeck. Αυτό είναι το βιβλίο.

Με την εξομολογητική του δήλωση πως από μικρός λαχταρούσε  να βρίσκεται «διαρκώς αλλού» και ότι η επιθυμία της περιπλάνησης δεν υποχώρησε καθώς ωρίμαζε ―αντιθέτως εξελίχθηκε «σε αρρώστια ανίατη»―, ο 58άρης  Steinbeck μου έκλεισε συνωμοτικά το μάτι.

Ως πάσχουσα από την ίδια ανίατη εμμονή, να ακολουθώ «τον δρόμο που οδηγεί μακριά από το εδώ ― όποιο κι αν είναι κάθε φορά το εδώ», καβάλησα τον … Ροσινάντε του πλάνητα συγγραφέα, και, συντροφιά με το σκύλο του τον Τσάρλυ, που συγκινητικά μου θύμισε τον δικό μου, τον ακολούθησα σε μια τρυφερή, διεισδυτική και θελκτική αναζήτηση της Αμερικής του ’60. Τα βρήκαμε οι δυο μας. Ταίριαξαν τα χνώτα μας.

Το παρμπρίζ του μετασκευασμένου ημιφορτηγού του Steinbeck ήταν το παρατηρητήριό του. Καλυμμένο από το λευκό φίλτρο της πάχνης του πρωινού, περιορισμένο στα ημικύκλια που διέγραφαν οι υαλοκαθαριστήρες στη βροχή, εκτυφλωτικό από τον ήλιο που έκαιγε ή ως «πλώρη που τη χτυπούσε κατά κύματα η θύελλα».

Τριάντα χρόνια αργότερα, δικό μου παρατηρητήριο έγιναν τα θολά τζάμια των Greyhounds. Μέσα από αυτά, στριμωγμένη στη θέση μου πλάι σε άγνωστους και συνήθως παρακμιακούς συνεπιβάτες, σε μοναχικά και πολύωρα ταξίδια, αναζητούσα και εγώ την Αμερική της δικής μου εποχής. 

Η «παρατήρηση» είναι η λέξη κλειδί στο βιβλίο. Το ξεκαθαρίζει άλλωστε εξαρχής ο Steinbeck ― αυτός ήταν ο σκοπός του ταξιδιού του. Κι αυτό είναι που με ενθουσίασε γιατί, ασίγαστα περίεργη κι εγώ, αφήνω πάντα τη σπίθα της παρατήρησης να πυρπολεί τη σκέψη μου και να δίνει ψυχή στα δικά μου ταξίδια. Να με οδηγεί να ανακαλύψω «τις μικρές διαγνωστικές αλήθειες που συνιστούν τα θεμέλια της ευρύτερης αλήθειας.»

Χάρη στον Steinbeck, δεν ευχαριστήθηκα επειδή απλώς διάβασα για ένα ταξίδι. Ταξίδεψα εγώ, κι αυτή ήταν η ευχαρίστησή μου.

Γι' αυτό και η επιλογή.

info

John Steinbeck

Taξίδια με τον Τσάρλυ

Αναζητώντας την Αμερική

Μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου

Αθήνα, Νεφέλη 2012, 357 σελ.  

Πέθανε την Παρασκευή ο σπουδαίος Αμερικανός πεζογράφος Τζέιμς Σόλτερ

Πέθανε την Παρασκευή ο σπουδαίος Αμερικανός πεζογράφος Τζέιμς Σόλτερ (James Salter).

Είχε γεννηθεί στο Νιου Τζέρσι το 1926. Μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη. Αποφοίτησε από τη στρατιωτική ακαδημία Γουέστ Πόιντ το 1945. 

Υπήρξε αξιωματικός καριέρας και πιλότος της πολεμικής αεροπορίας ώς τα τριάντα του χρόνια. Μετά την επιτυχία του πρώτου του βιβλίου Οι κυνηγοί (1957), όπου ενέταξε πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία από τον πόλεμο της Κορέας, αφοσιώθηκε αποκλειστικά στη συγγραφή.

Ο «ιπτάμενος συγγραφέας» ήταν από το 2000 μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ είχε τιμηθεί με τα bραβεία Pen/Faulkner (1989) και Pen/Malamud (2012).

Όπως έγραψαν οι New York Times, ο Τζέιμς Σόλτερ ήταν «ένας συγγραφέας των συγγραφέων», τον θαύμαζαν οι ομότεχνοί του αλλά τα βιβλία του ποτέ δεν έκαναν μεγάλες πωλήσεις. 

Ωστόσο, υπήρξε, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι κριτικοί στις ΗΠΑ, ο «ξεχασμένος ήρωας» της αμερικανικής μεταπολεμικής πεζογραφίας.

Στην ελληνική γλώσσα κυκλοφόρησε το 2001 ένα από τα σημαντικότερα έργα του, το Α sport and a Pastime (1967), υπό τον τίτλο Θέλω μόνο να σου ανήκω (εκδόσεις Μεταίχμιο), μια ερωτική ιστορία που διαδραματίζεται στη Γαλλία της δεκαετίας του 1960.

Το 2014 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια το τελευταίο του μυθιστόρημα υπό τον τίτλο Aυτό ειν’ όλο, ένα ήπιο πανόραμα του μεταπολεμικού κόσμου, που εξυμνήθηκε στην άλλη όχθη του Ατλαντικού αλλά και στη Γαλλία. 

[με στοιχεία από τη Βιβλιονέτ και το www.in.gr]

Στο τεύχος 107 του Εντευκτηρίου, που θα κυκλοφορήσει στα μέσα Ιουλίου, δημοσιεύεται το διήγημά του «Κομήτης», σε μετάφραση του Γιάννη Θεοδοσίου. Μικρό απόσπασμα:

[...]Κανείς τους δεν μπορούσε να ξέρει, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το Μέξικο Σίτι και την πρώτη απίθανη χρονιά, με τις εκδρομές στην ακτή για το γουικέντ, διαμέσου της Κουερναβάκα, τα γυμνά της πόδια λουσμένα από τον ήλιο, τα χέρια της, τη ζάλη και την υποταγή που ένιωθε μαζί της όπως εμπρός σε μία απαγορευμένη φωτογραφία, εμπρός σε ένα συγκλονιστικό έργο τέχνης. Δύο χρόνια στο Μέξικο Σίτι αδιάφορα για την καταστροφή. Μία αίσθηση του Θείου ήταν που του έδινε δύναμη. Μπορούσε να διακρίνει την αρμονική καμπύλη του λαιμού της όταν έσκυβε. Μπορούσε να διακρίνει το αμυδρό ίχνος από τα οστά της πλάτης της που διαγράφονταν σαν πέρλες πάνω στη λεία πλάτη της. Μπορούσε να διακρίνει τον εαυτό του, τον παλιό εαυτό του. [...]