Ένα κασκόλ για την καμηλοπάρδαλη

του Τέλλου Φίλη

πηγή: http://parallaximag.gr

Υπάρχουν παιδικά βιβλία και βιβλία για παιδιά που σου ζητούν όχι απλά να τα αγοράσεις, αλλά και να ασχοληθείς μαζί τους σαν γονιός η εκπαιδευτικός. Κι αυτό να μην είναι μια ακόμη γονική αγγαρεία, αλλά αληθινή διασκέδαση.

Tο “Πιρούνια και Μαχαίρια, στα Μαχαίρια” είναι απ΄αυτά που, χωρίς να είναι διδακτικά, σου μαθαίνουν κάτι όλο και πιο σπάνιο στις μέρες της απομόνωσης και της σιωπής που σου επιβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής.

Σου μαθαίνουν τι αφάνταστη διασκέδαση μπορεί να κρύβουν οι λέξεις όταν αρχίζεις να τις μαθαίνεις, τι γέλιο μπορείς να κάνεις ψάχνοντας την ομοιοκαταληξία, τι υπέροχη επένδυση είναι ο χρόνος που θα περάσεις μαζί με το παιδί σου, κι αυτό δεν είναι λίγο. Δεν είναι καθόλου λίγο. Στις τέσσερις εικονογραφημένες ιστορίες που περιέχει το βιβλίο, o πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας παιδικών βιβλίων πλέον, εκτός από εκπαιδευτικός, ηθοποιός και πατέρας, Δημήτρης Τσιλινίκος, με τη βοήθεια της εξαιρετικής εικονογράφησης της ―επίσης νέας και ταλαντούχας― Μυρτώς Δεληβοριά, μας κλείνει το μάτι, βάζοντάς μας σε ένα παιχνίδι με λέξεις και εικόνες που οξύνουν την φαντασία του παιδιού, μετατρέπουν δημιουργικά την καθημερινότητά του, δημιουργώντας ένα φανταστικό σύμπαν, κάνοντας παιχνίδι την ανάγνωση με πολλά γέλια κι αναπάντεχα ομοικαταληκτικά διδάγματα.

Άραγε, τι θα μπορούσε να συμβεί σ’ ένα παγάκι που κρυώνει και σε μια μαρμελάδα που νυστάζει; Πώς δύο παιχνιδιάρικα αυγά θα αναγκαστούν να κάτσουνε στ’ αυγά τους; Γιατί µια καμηλοπάρδαλη πίνει µια παγωμένη σόδα φορώντας κασκόλ; Τι παθαίνει μια φλογίτσα που αποκοιμιέται και ροχαλίζει και πώς θα τα καταφέρει μια σαρανταποδαρούσα να φτάσει έγκαιρα στο ραντεβού της;

Αξίζει να διαβαστεί με πολλή προσοχή από τους γονείς το σημείωμα στο τέλος του βιβλίου της, επίσης εκπαιδευτικού, Βασιλικής Νίκα, που αποδεικνύει ότι η απλότητα και η εισαγωγή στην ανάγνωση των παιδιών οφείλει να είναι πολύ προσεκτική και σωστά προετοιμασμένη και, όσο κι αν φαίνεται, καθόλου τυχαία ή πρόχειρη:

Σημείωμα για τους γονείς

Τα παιδιά έρχονται από πολύ νωρίς σε επαφή με τον έμμετρο λόγο μέσα από νανουρίσματα, ταχταρίσματα, λαχνίσματα. Όλα αυτά που κληρονομήσαμε από τις γιαγιάδες μας ξυπνούν στα μικρά παιδιά διάφορα αισθήματα και παράλληλα τα βοηθούν να οικειοποιηθούν μελωδίες, ήχους, εικόνες, να αποκτήσουν την αίσθηση του ρυθμού και της μουσικότητας. Έτσι, σταδιακά,  οδηγούνται και στις πρώτες απόπειρες ομιλίας.

Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας περιέχει τέσσερις διασκεδαστικές έμμετρες ιστορίες. Χρησιμοποιεί την ομοιοκαταληξία για να διηγηθεί ιστορίες με δομή και εξέλιξη, τις οποίες μπορεί να παρακολουθήσει άνετα ένα παιδί από την ηλικία των τεσσάρων ετών ― ίσως και μικρότερο, ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξής του.

Η ρίμα στις ιστορίες αυτές βοηθά τα μικρά παιδιά να κρατήσουν στη μνήμη τους τη δράση και τη ροή, αλλά και να διασκεδάσουν με τις ανατρεπτικές, απροσδόκητες συνδέσεις καταστάσεων και λέξεων. Ακόμα και το διδακτικό μήνυμα που δίνεται στο τέλος κάθε ιστορίας προσλαμβάνεται καλύτερα μέσα από τη χρήση της ρίμας και του χιούμορ.

Χρόνο αν χάνεις φίλε μου
μυαλό έχεις κουκούτσι!
Στα ραντεβού να μην αργείς
για κάλτσα και παπούτσι!

Πώς θα τις αξιοποιήσετε καλύτερα…

Διαβάστε μαζί με το παιδί σας την έμμετρη ιστοριούλα ―μία κάθε φορά― σε ένα περιβάλλον ήσυχο και μακριά από ερεθίσματα που μπορεί να το αποσυντονίζουν. Συζητήστε μαζί του το περιεχόμενο (π.χ., ποιο πρόβλημα είχε η σαρανταποδαρούσα;). Το παιδί θα εντοπίσει την απάντηση και θα σας την πει με δικά του λόγια. Επιβραβεύστε κάθε του προσπάθεια και ξαναδιαβάστε μαζί το αντίστοιχο απόσπασμα.

Συχνά τα παιδιά ζητούν να διαβάσουν ξανά και ξανά την ίδια ιστορία. Δεν μπορούν να την πουν απέξω ολόκληρη, αλλά αν σταματήσετε σε μία λέξη που ομοιοκαταληκτεί με μία προηγούμενη μπορούν να την ανακαλέσουν. Για παράδειγμα: «Μια σόδα θέλω δροσερή με μπόλικα παγάκια, με μία φέτα λεμονιού και τρία ……» και το παιδί προσθέτει τη λέξη «καλαμάκια» που είναι η λέξη που έχει επιλέξει ο συγγραφέας, αλλά θα μπορούσε, ανάλογα με το στάδιο της φωνολογικής του επίγνωσης, να συμπληρώσει με μία δική του λέξη π.χ. καλαθάκια, σουτζουκάκια… κοκ. Έτσι, οι έμμετρες ιστορίες δίνουν την ευκαιρία στα μικρά παιδιά και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους αλλά και να ενισχύσουν τη δημιουργικότητά τους και την αίσθηση του χιούμορ.

Αξιοποιήστε τη συνάντηση του λογικού με το παράλογο, του πιθανού με το απίθανο για να εξάψετε τη φαντασία των μεγαλυτέρων παιδιών, ώστε να ξεκινήσουν και εκείνα τους πρώτους τους πειραματισμούς για τη συγγραφή των δικών τους κειμένων. Μια καλή ιδέα είναι να γράψετε και να ζωγραφίσετε τις ιστορίες των παιδιών και να δημιουργήσετε μαζί το δικό σας μοναδικό βιβλίο! (Βασιλική Νίκα, Εκπαιδευτικός, PhD in Media Education).

*Πιρούνια και Μαχαίρια, στα Μαχαίρια του Δημήτρη Τσιλινίκου με ζωγραφιές της Μυρτώς Δεληβοριά, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ 2015