Σωτήρης Παστάκας: Savoir vivre για νέους λογοτέχνες - Εξαρτώμενοι και διακινητές

πηγή: http://frear.gr/

Υπάρχουν δύο κατηγορίες συγγραφέων, μας επισήμανε ο Χουάν Γκοϊτισόλο στον λόγο του επ’ ευκαιρία της παραλαβής του Βραβείου Θερβάντες το 2015: οι συγγραφείς καριέρας, που διακινούν μόνον τη φήμη τους, και οι συγγραφείς που είναι εθισμένοι στη γραφή. Γράφουν γιατί δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά και δεν τους νοιάζει η τύχη των γραπτών τους. Τους πρώτους δεν τους αποκαλεί καν συγγραφείς, αλλά οι «Να-αποτελώ-είδηση» μια και μοναδική είναι η μόνη ανησυχία που έχουν. Διακινητές δημοσιότητας, εθισμένοι στην επιτυχία, μπορούν να μιλήσουν ακόμα και για πράγματα που δεν γνώρισαν ποτέ: την κρίση, π.χ.

Όσο περισσότερο με προβάλλει το λογοτεχνικό κατεστημένο, άλλο τόσο αμφιβάλλω για την ποιότητα του έργου μου. Αντιθέτως, όσο περιβάλλουν το έργο μου με την άκρα του τάφου σιωπή, άλλο τόσο είμαι σίγουρος πως βρίσκομαι στον σωστό δρόμο: «σηκώνω το λάβαρο της ήττας μου με τη συνείδηση του νικητή», έγραφε ο Φερνάντο Πεσσόα. Έχοντας κατακτήσει πλέον μια αξιοσέβαστη ηλικία, μπορώ να διακρίνω τη ματαιότητα των δημόσιων συμπεριφορών: «αυτό το χρυσό σκατό της δόξας», όπως το ονομάζει ο συνταγματάρχης Αουρελιάνο Μπουενδία.

Να αμφιβάλλετε με τους συγγραφείς που δεν γνωρίζουν κρίση: που ζουν μέσα σε μια μειονότητα ευτυχισμένων ανθρώπων και δεν αμφιβάλλουν ούτε για μια στιγμή για την αξία των γραπτών τους. Ο Μπόρχες εξομολογήθηκε κάπου τον καθημερινό του εφιάλτη: ότι πολύ σύντομα οι αναγνώστες και οι κριτικοί θα ανακάλυπταν πως τους είχε ξεγελάσει.

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: Trent Parke. Κάτω, ο Μπόρχες.]

Savoir vivre για νέους λογοτέχνες: Δημόσιες αναγνώσεις

γράφει ο Σωτήρης Παστάκας

πηγή: http://frear.gr

Διαβάζουμε πάντα για έναν. Τον άγνωστο έναν που θα έρθει να μας σφίξει το χέρι μόλις κατέβουμε απ’ το πάλκο, θα μας εκδηλώσει την αγάπη του με μια χειραψία και θα κατευθυνθεί αμέσως στην πόρτα εξόδου. Στο Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο στη Λάρισα, με τον Δημήτρη Νόλλα, καθώς βλέπαμε την προσέλκυση του κόσμου από το λιλιπούτειο μπαράκι, λέγαμε πως «έτσι κι αλλιώς η δουλειά πρέπει να γίνει». Ο μπάρμαν ανέφερε για 9 Αθηναίους που είχαν έρθει για παρουσίαση με δύο αυτοκίνητα, και είχαν προσέλθει στο ακροατήριο 6 άτομα. Βράδια της επαρχίας και της πρωτεύουσας: ούτε μισός λογοτέχνης ανάμεσα στο κοινό.

Ο Νόλλας θυμήθηκε τους κάμπους με καλαμπόκια της Αϊόβα. Εκεί στη μέση των ΗΠΑ, μια οκνηρή πολιτεία. Εκεί που κάποιο απόγευμα βρέθηκε ο Όρσον Ουέλς που έγινε παγκοσμίως γνωστός το 1938 με τη ραδιοφωνική μετάδοση «Ο Πόλεμος Των Κόσμων». Χάρη σ’ αυτή την εκπομπή εκδιώχθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό μετά τον πανικό που έσπειρε στα εύπιστα αμερικανάκια και βρέθηκε άνεργος. Άνεργος δέχτηκε να κάνει τον κονφερασιέ για πενταροδεκάρες προς το ζην. Έφτασε λοιπόν και στην Αϊόβα, ανέβηκε στο πάλκο, άνοιξε το βαλιτσάκι του που κουβαλούσε πάντα στις δημόσιες εκδηλώσεις, κοίταξε το λιγοστό ακροατήριο που το αποτελούσαν 7 άτομα, κι ατάραχος άρχισε την ανάγνωσή του: «Είμαι ο Όρσον Ουέλς. Είμαι ραδιοφωνικός παραγωγός, δημοσιογράφος, εκδότης εφημερίδας, ποιητής, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, ηλεκτρολόγος, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, διεθνής αγκιτάτορας, φωτογράφος, δοκιμιογράφος, θεωρητικός της έβδομης τέχνης: κρίμα που εγώ είμαι τόσοι πολλοί κι εσείς τόσοι λίγοι»!

Καναδυό χρόνια αργότερα γύρισε τον Πολίτη Κέιν.

[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ.]