Το τχ. 104 του Εντευκτηρίου στο φιλόξενο «Πανδοχείο» του Λάμπρου Σκουζάκη

πηγή: http://pandoxeio.com

Τι μπορούν να μας πουν, λοιπόν, οι διάφοροι ονειροκρίτες / οι μελετητές των ονειρικών ενδείξεων και των οιωνών, /οι γιατροί με τα ντιβάνια της ψυχανάλυσης – / Εάν κάτι βγαίνει αληθινό / είναι συμπτωματικό, / για έναν και μόνο λόγο:/ ότι μέσα από αυτά τα όνειρα, / τις φωτοσκιάσεις και τις αναλαμπές τους, / τις αναπαραγωγές και τις ασυναρτησίες τους, / τις τυχαιότητες και το σκόρπισμά τους, / είναι δυνατόν, παρά ταύτα, / ένα ολοκάθαρο νόημα, κάπου κάπου, / να ξεγλιστρήσει.

… μας εφιστά την προσοχή στα Όνειρα η Βισουάβα Σιμπόρσκα, σε απόδοση Βασίλη Καραβίτη, προτού μας πάρει αγκαζέ ο Χαρούκι Μουρακάμι στο περιπατητικό – περιπλανητικό κείμενο Χαρούκι Μουρακάμι. Μια βόλτα στο Κόμπε [μτφ. Γιάννης Θεοδοσίου] είναι για τον συγγραφέα ένας περίπατος στη μνήμη. Διατρέχω το κείμενο και αριθμώ δίπλα τι παρέμεινε στη θέση του – το δημοτικό σχολείο, το στάδιο, το ποτάμι, ο μεγάλος ναός και η πέτρινη γέφυρα, έστω και κατεστραμμένη, και τι όχι: η θάλασσα. Και οπωσδήποτε η νεότητα. Η δική μας ταξιδογράφος, πάλι, η Βάνα Χαραλαμπίδου, γράφει για την Ινδία, ως ένα άτυπο συμπλήρωμα στο ωραιότατο ταξιδευτικό της βιβλίο που θα έβγαλε στις εκδόσεις του Εντευκτηρίου και θα παρουσιάσουμε σύντομα.

Η Ινδία δεν είναι τα μνημεία της! Το πιο συγκλονιστικό της μνημείο είναι οι άνθρωποί της, ή μάλλον τα ερείπια των ανθρώπων της, αυτών των μειλίχιων μελαχρινών με τα μεγάλα, κατάμαυρα υγρά μάτια και τη στωική έκφραση, τα σαν κάρβουνο μαλλιά, το ανυπόκριτο χαμόγελο, τη παντελή απουσία οποιασδήποτε έπαρσης, τα πολύχρωμα, εκτυφλωτικά πανιά γύρω από τα σώματα των γυναικών, τα ξυπόλητα και νηστικά παιδιά της.

Σχεδόν σε κάθε τεύχος το Εντευκτήριο μας γνωρίζει κάποιον άγνωστό μας συγγραφέα – αυτή τη φορά ο Τόντορ Τοντόροβ παρουσιάζεται και μεταφράζεται από την Ζντράβκα Μιχαΐλοβα. Αλιεύω από μια ζηλευτή παράγραφο, όπου ο λόγος περί γυναικών: Στα όνειρά του έβλεπε γυναίκες – με κοντά καλοκαιρινά φορέματα, με πτυχωτές παλιομοδίτικες φούστες, με τα εσώρουχά τους μόνο, αλλά πιο συχνά γυμνές. Γυμνές και διεγερμένες. Λεπτές με καμπυλωτούς γοφούς, με λεπτή μελαχρινή, τσιγγάνικη επιδερμίδα, κορμιά με γεύση που ξεραίνει το στόμα. Στην αρχή έβλεπε στον ύπνο του όλες τις ερωμένες που είχε κάποτε στη ζωή του, και έκανε έρωτα παθιασμένα και αχόρταγα μαζί τους – ξανά και ξανά. Ύστερα άρχισε να επισκέπτεται στον ύπνο του τις γυναίκες στο Σαιν Μπρε. Τη στιγμή που τελείωνε το τελευταίο μπουκάλι κρασί, είχε ήδη αποκτήσει άγνωστες ερωμένες σε όλη τη Γαλλία, στις οποίες αφιέρωνε τα ατέλειωτα ζεστά του απογεύματα.

Παραμένουμε στην επικράτεια των γυμνών σωμάτων, και ακούμε την συζήτηση για την μοναδική ατμόσφαιρα των ερωτικών σκηνών στα βιβλία του Ρομπέρτο Μπολάνιο. Η μεταφράστριά του Νατάσα Γουίμερ αναφέρεται στο γεμάτο αδιαφορία και μαύρο χιούμορ ύφος του συγγραφέα, και στην αίσθηση απόστασης και ψυχρότητας που κάνει τις ερωτικές σκηνές του ταυτόχρονα πεζές, και περιέργως, ρεαλιστικές και συγκινητικές, ενώ απαντά και σε ενδιαφέρουσες περί μετάφρασης ερωτήσεις.

Όλα αυτά στο ανοιχτό Εντευκτήριο, μαζί με πεζογραφία [Παυλίνα Μάρβιν, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, Στάθης Κοψαχείλης, Αντώνης Νικολής, Jelena Lengold – μτφ. Ισμήνη Ραντούλοβιτς, Γιώργος Κιζλάρης], ποίηση [Pierluigi Capello, Joachim Sartorius – παρ. –μτφ. Σπύρος Μοσκόβου), Αντιγόνη Κατσαδήμα, Χρήστος Σιορίκης, Λευτέρης Βασιλόπουλος, Γιώργος Λίλλης, Βαγγέλης Χρόνης, Αχιλλέας Κατσαρός, Πέτρος Γκολίτσης, Αλέξιος Μάινας κ.ά.], δοκίμιο [Θωμάς Λιναράς για τον Βάλτερ Μπένγιαμιν], φωτογραφία [από την πρόωρα χαμενη Κατερίνα Νούκα, στην οποία αφιερώνει ένα κείμενο η Αρχοντούλα Διαβάτη]. Ο Αριστοτέλης Σαΐνης παρουσιάζει το 360άρι του Αχιλλέα Κυριακίδη με τον πλέον σπάνιο και τον πλέον επιθυμητό τρόπο: σε υπόγειες συναρτήσεις με προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα και ο Ντίνος Πετράτος κοσμεί εικαστικά το τεύχος.

Αναχώρηση, πάντα με την απόλυτη σχετικότητα του τόπου και του χρόνου, που κάποτε μας την υπενθυμίζει η γραφή, τώρα δια χειρός και πάλι της Βάνας Χαραλαμπίδου: Στην Ινδία των ακραίων αντιφάσεων δεν μπορείς να παραμείνεις θεατής. Η Ινδία σε σημαδεύει, σε συντρίβει, σε διαλύει, σε εκμηδενίζει, σε κάνει να νιώθεις βάρβαρος και γελοίος, εσύ και η φωτογραφική σου μηχανή, εισβολέας και παρείσακτος, εκπρόσωπος των λευκών δυτικών που τη ρήμαξαν, ανοίκειος, ξένος, φορέας ενός κάλπικου πολιτισμού. Η Ινδία σε φέρνει αντιμέτωπο με το εαυτό σου, τις ανάγκες σου, τις συνήθειες σου, καταργεί τις βεβαιότητες και τις αυταπάτες σου, γελοιοποιεί την καθημερινότητά σου… [σελίδες 176].

Στις εικόνες: Κάποτε η Σιμπόρσκα, οι εξουθενωμένοι εραστές (από εδώ) και ο κεντρικός δρόμος του Katputly στο Νέο Δελχί.