Δ. Ν. Μαρωνίτης: Ο κλήρος της Αριστεράς

πηγή: www.tovima.gr

Για ευνόητους λόγους φιλόξενης επικαιρότητας προηγείται ένα απρόβλεπτο ποίημα επώνυμου μετανάστη που γεννήθηκε στην Αλβανία το 1994 και ύστερα από τρία χρόνια εγκαταστάθηκε με τους γονείς του στη Θεσσαλονίκη, όπου και μεγά­λωσε. Το όνομά του είναι Ενο Αγκόλλι. Εγινε δεκτός με ολική υποτροφία στο Κολλέγιο Ανατόλια και εφεξής σπούδασε σε διάφορα πανεπιστήμια του εξωτερικού, μελετώντας αναλυτι­κή Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και στο βρετανικό Κέιμπριτζ. Το προκείμενο ποίημα, μαζί με άλλα τριάντα δύο, εξίσου απρόβλεπτα, ανή­κει στην πρώτη ποιητική του συλλογή, που φέρει τον τίτλο Ποιητικό Αίτιο, και κυκλοφόρησε στις φιλόξενες Εκ­δόσεις Εντευκτηρίου. Τίτλος του: «Τα μαλακά ρολόγια»· οι παραλείψεις ση­μειώνονται:

«Η μνήμη. Πεθαίνει μόνο αυτός που ξεχνιέται. / Τα όνειρα που δεν περά­στηκαν σε κανένα μητρώο. Τα ιστορι­κά λάθη. [...] Οι δείχτες που χάνουν τη φορά τους. Η διεύθυνση της μνήμης που ακυρώνει τη ζωή [...].

Η μνήμη. Το αόρατο κέντρο περι­φοράς της. Η αλλοίωση. Η αλλοτρί­ωση. Οι άλλοι. / Και το εγώ / ανοξεί­δωτο, ηλεκτροφόρο, ανηφατικό. [...] / Η φίλη και οι φίλοι. / Η παθολογία του νου. [...]

Ο νευρώνας που εκτελεί τον οργα­σμό και ο ίδιος που παγιδεύει τον χρό­νο. Η φωτογραφία. Δειλή, επιφάνεια­κή, σχεδόν τυχαία. Σχεδόν. Η σκουριά, η καρδιά και μια εσπέρα. [...] Η μνήμη / Η μνήμη τίνος;».

Θα μπορούσε το ποίημα αυτό ενός εικοσάρη μετανάστη να είναι η ψήφος στις σημερινές εκλογές ενός ογδοντάρη και βάλε. Ο οποίος επιμένει στον κλήρο της Αριστεράς, που την έσπειρε μέσα του στα επτά του χρόνια το οι­κογενειακό περιβάλλον, καπνεργατικό στο σύνολό του. Τα υπόλοιπα είναι αναποφάσιστα λόγια για τη σημερι­νή εκλογική περίσταση· θέμα τους: η Αριστερά και οι αριστεροί στη μέγγε­νη μιας αμοιβαίας ερώτησης. Ποιος απαξιώνει στις μέρες μας ποιον; Οι αριστεροί την Αριστερά; Η Αριστερά τους αριστερούς;

Να θυμίσω πως η λέξη εμφανίζεται ήδη στον Ομηρο με διπλή σημασία: τοπική και ηθική. Το «επ' αριστερά» σημαίνει «προς την αριστερή μεριά της μάχης»· «αριστερός» πάει να πει «δυσοίωνος», «δύστροπος». Και οι δύο χρήσεις και σημασίες επιβίωσαν στα νεότερα χρόνια: το αριστερό χέ­ρι υστερεί απέναντι στο δεξί, και στο γράψιμο θεωρούνταν ώς χτες ακόμη κακοσήμαδο. Οι βουλευτές που κά­θονται στο κοινοβούλιο στα αριστερά του προέδρου ανήκουν στα αριστερά κόμματα, που θεωρούνται ακραία και ατίθασα. Οι δύο πάντως όροι (Αριστερά - αριστεροί) είναι και δεν είναι συνώνυμοι. Ο πρώτος συναιρεί τον δεύτερο, ο δεύ­τερος εξειδικεύει τον πρώτο. Συνάμα, η Αριστερά (αφηρημένο ουσιαστικό ενικού αριθμού) υπονοεί μια μορφή ηγεσίας που ορίζει και ρυθμίζει τις τύχες των πληθυντικών οπαδών της, κρατώντας και το δικαίωμα της αυτορρύθμισης. Επιλέγει τα μέτρα και τα μέσα της πολιτικής της παρέμβα­σης στον δημόσιο βίο και μπορεί να είναι σύννομη ή παραβατική, συνερ­γατική ή αντίπαλη, αναλόγως με το ισχύον κάθε φορά καθεστώς και τις εφαρμογές του.

Η πρόσφατη ιστορία της Αριστεράς στον τόπο μας παραμένει εν μέρει αχαρτογράφητη, μολονότι πλησιάζει μάλ­λον στο τέλος της. Με τον Τσίπρα του υπόλοιπου ΣΥΡΙΖΑ για δεύτερη φορά υποψήφιο πρωθυπουργό της χώρας, να γράφει ανυποψίαστος τον επίλογό της, που ενδέχεται να αποδειχτεί επικήδει­ος. Πρόκειται στην ουσία για πολιτική καμπή μεταξύ τραγωδίας και παρω­δίας, αυταπάρνησης και ιδιοτέλειας, γενναιότητας και φυγομαχίας.

Ο ίδιος πάντως ο Τσίπρας φαντασιώνεται τον εαυτό του προορισμένο πρωθυπουργό για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι έχει βρει το κόλπο να φέρνει τους άλλους σε αδιέ­ξοδο με τη μέθοδο του δούρειου ίππου. Παράδειγμα πρόσφατο ο τρόπος που εξεμαίευσε τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον περασμένο Δεκέμβρη, παγι­δεύοντας τον φίλαρχο Κουβέλη και τους περισσότερους βουλευτές της ΔΗΜΑΡ, ώστε να ματαιωθεί η εκλογή του Δήμα ως Προέδρου Δημοκρατίας, ενδεχόμε­νο που ίσως θα έδινε άλλη στροφή στα πολιτικά μας δρώμενα. Ετοιμος είναι εξάλλου να επαναλάβει τον ελιγμό του με τον Κουβέλη πάλι, ενόψει εκλογικής συνεργασίας της υπόλοιπης ΔΗΜΑΡ με το ΠαΣοΚ.

Ώς εδώ φτάνει και περισσεύει η μελαγχολική πρόγνωση για τις σημε­ρινές κρίσιμες εκλογές. Αλλάζοντας δρόμο, κλείνω με κάποιους στίχους του ίδιου μετανάστη ποιητή, με τον οποίο ξεκίνησα. Πρόκειται για τη δεύ­τερη στροφή από το πρώτο ποίημα της απρόβλεπτης συλλογής του, που όχι τυχαία επιγράφεται «Ποιητικό αίτιο»:

«Ω ξείν' αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι / άλλαξα γνώμη. / Παίρνω πίσω όλους τους στίχους, / όσα είπα και δεν είπα εδώ και χρόνια, / χρόνια της νιότης μου».