Ο Γρηγόρης Παπαδογιάννης γράφει για την συλλογή μικρών πεζών της Καίτης Στεφανάκη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου.
**
Μοιάζει λίγο παράδοξο, αλλά η πρώτη λέξη που μου έρχεται στο μυαλό διαβάζοντας τα διηγήματα της Καίτης Στεφανάκη είναι «γενναιότητα». Δεν είναι από τις λέξεις που συνήθως διαλέγεις για να χαρακτηρίσεις ένα λογοτεχνικό κείμενο. Κι όμως, διαβάζοντας τα μικρά αφηγήματα που περιέχονται στην καλαίσθητη ―όπως πάντα― έκδοση από το «Εντευκτήριο» της συλλογής Όζα ροζ, αυτή η λέξη αναδύθηκε στη σκέψη μου, όχι μόνο μία αλλα πολλές φορές.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους. Η Καίτη Στεφανάκη, κι εμείς είχαμε την τύχη και την τιμή να το γνωρίσουμε αυτό εδώ και κάποια χρόνια στο νησί μας, είναι μια πολύ ξεχωριστή φωνή, που ειδικεύεται και στο σύντομο αφήγημα ― μιλώντας για την πεζογραφία μόνο, μιας και το ταλέντο της απλώνεται επίσης στη ζωγραφική και την ποίηση.
Η γραφή της έχει όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία που αναδεικνύουν την "ταπεινή" τέχνη της μικρογραφίας ως τουλάχιστον ισάξια με τα μεγαλύτερα σε έκταση πεζογραφικά είδη. Για την ακρίβεια, η λεπτότητα, η ευαισθησία, η εκπληκτική οικονομία στην διαχείριση των λέξεων, είναι αρετές που, πέρα από το να αναδεικνύουν την αφηγηματική δύναμη της Καίτης Στεφανάκη, λειτουργούν ως υπόδειγμα για κάθε συγγραφέα που θα θελήσει να αναμετρηθεί με τις δυσκολίες του απαιτητικότατου αυτού είδους· είδους το οποίο βάζει, ειδικότερα στη χώρα μας, σε μεγάλη δοκιμασία την (έμφυτη άραγε;) τάση μας να μην μας αρκεί ποτέ το σύντομο, το περιεκτικό, το λιτό, αλλά να θέλουμε πάντα ενστικτωδώς να καταφεύγουμε στο ευρύτερο (συνήθως, δυστυχώς, αυτοαναφορικό, στα όρια του ναρκισισμού), το υπέρβαρο, το υπερφορτωμένο με άχρηστα που θεωρούμε στολίδια.
Ωραία όλα αυτά, αλλά πού ακριβώς βρίσκεται το στοιχείο της γενναιότητας σε μια ευγενική, διακριτική και ευαίσθητη φωνή; Συνηθίζουμε να επαινούμε την γραφή που αποκαλύπτει περισσότερα μέσα από την αφαίρεση και τον υπαινιγμό. Στη συγκεκριμένη συλλογή, χωρίς ποτέ να χάνεται το μέτρο, χωρίς να εγκαταλείπει ποτέ τη συγγραφέα η δεξιοτεχνία της να αφηγείται πολλά με ελάχιστα μέσα, υπάρχει όμως παραδόξως και το στοιχείο της γραφής που δεν οχυρώνεται πίσω από υπονοούμενα ούτε κρύβεται χρησιμοποιώντας μεταφορές. Η ευαισθησία και η λεπτότητα συμβαδίζουν με έναν απροσδόκητο ρεαλισμό, είτε πρόκειται για εξομολογητικού χαρακτήρα "αποκαλύψεις" είτε για αναπαράσταση γεγονότων (μένοντας πάντα στη λογοτεχνική σφαίρα εννοείται), που τα αφηγείται με άλλοτε θλιμμένες κι άλλοτε χιουμοριστικες νατουραλιστικές πινελιές.
Η συλλογή Όζα ροζ, πέρα από τη λογοτεχνική απόλαυση που προσφέρει, επαναβεβαιώνει την αξία της μικρής φόρμας και επιπλέον, όπως κάθε σημαντικό βιβλίο, μας διδάσκει ουσιαστικά τρόπους διαχείρισης του λογοτεχνικού είδους που υπηρετεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου