Ένα βιβλίο στο κομοδίνο του Θάνου Λουμπρούκου

Φραντς Κάφκα: Η μεταμόρφωση

Ένας από τους εκατοντάδες αφορισμούς του Φραντς Κάφκα, που δίνει αρκετή τροφή για σκέψη, είναι ο εξής: «Υπάρχουν ερωτήσεις τις οποίες δεν θα μπορούσαμε να υπερβούμε, εαν δεν ήταν στη φύση μας να είμαστε ελεύθεροι από αυτές». Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρώ φοβερά δύσκολη τη γραφή κριτικής για το έργο του μεγάλου Γερμανοεβραίου συγγραφέα, καθώς θα πρέπει να κληθεί κανείς αρχικά να εισέλθει στο σύμπαν των κειμένων του, στην ουσία τους, στα κρυμμένα τους μηνύματα, στην ελευθερία (ή στην έλλειψή της) που υπονοείται ― εγχείρημα εξαιρετικά επικίνδυνο, αφού καραδοκούν δεκάδες σειρήνες παρεξηγήσεων. Δεν πρόκειται, όπως παραδέχονται πολλοί, για ευκολοερμήνευτο συγγραφέα. Παρ' όλα αυτά, δεν φοβάμαι τις κακοτοπιές (μακριά από μένα οι φιλολογικές αναλύσεις εξάλλου), έτσι θα γράψω μερικά σχόλια για τη Μεταμόρφωση, που τόσο πολύ με έχει επηρεάσει σε πολλά επίπεδα.

Πιστεύω ακράδαντα πως το συγκεκριμένο έργο αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο αναγνώστης βλέπει/βιώνει τον κόσμο γύρω του, και αμέσως εξηγώ τους λόγους, κινούμενος σε τρεις βασικές ερωτήσεις-άξονες. 

1) Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας Γκρέγκορ Σάμσα ξυπνά κάποιο πρωί μεταμορφωμένος σε ένα πελώριο «ζωύφιο» (ας μην ασχοληθούμε με το πώς μεταφράζεται καλύτερα η γερμανική λέξη “Ungeziefer”: έντομο, ζουζούνι, σκαθάρι, σκαραβαίος κτλ.). Αδυνατεί να καταλάβει γιατί έχει περιέλθει σε μια τέτοια κατάσταση αλλά δεν χάνει χρόνο σε αυτό∙ σχεδόν αμέσως προσπαθεί να εξοικειωθεί με τις καινούργιες συνθήκες του σώματός του (έλλειψη ευκινησίας κτλ.). Από τούτο και μόνο, μπορούμε να αναρωτηθούμε, θεωρητικά τουλάχιστον, ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι αύριο το πρωί θα ξυπνήσουμε έχοντας δύο ανθρώπινα πόδια και χέρια;

2) Δεύτερος άξονας είναι η πικρή απομόνωση που βιώνει ο κύριος Γκρέγκορ. Η οικογένειά του, η οποία αρχικά υποψιάζεται πως κάτι έχει σοβαρό συμβεί, δεν τον πλησιάζει, ούτε δεν μπαίνει στο δωμάτιό του, αποφεύγοντας να αντικρίσει το αποτέλεσμα της μεταμόρφωσης. Πού πήγαν η αγάπη, η φροντίδα, η συμπόνοια τους; Μήπως τελικά δεν τα είχε ποτέ; Τότε γιατί είναι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι η οικογένεια του; Τυχαία του δόθηκαν;

3) Τρίτος και τελευταίος άξονας δεν είναι παρά η θλιβερή διαπίστωση ότι δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας από τον μαγικό κόσμο στον οποίο ξαφνικά (;) βρέθηκε, παρά  προδιαγράφεται ένα άδοξο τέλος. Δεν είναι δυνατό να λυθούν τα ξόρκια, δεν υπάρχει επιστροφή στην προηγούμενη πραγματικότητα. Σέρνεται στο πάτωμα από έπιπλο σε έπιπλο, και, όταν κάποιος μπει στο δωμάτιο να του προσφέρει φαγητό, ο καημένος ο Γκρέγκορ τρέχει να κρυφτεί στη σκιά, για να μην τρομάξει τον επισκέπτη. Φιλότιμο, φόβος, έλλειψη αυτοεκτίμησης; Παραίτηση; Άμυνα πάντως, είναι σίγουρα.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα αποτελεί ένα έργο με πολυπλόκαμες προεκτάσεις, αναλόγως με τη διάθεση με την οποία θα το προσεγγίσει ο κάθε αναγνώστης. «Ένα κλουβί αναζήτησε ένα πουλί» λέει ανατρεπτικά ένας άλλος αφορισμός του. Στη Μεταμόρφωση, ο αναγνώστης επιλέγει αν θα παίξει τον ρόλο του κλουβιού ή του πουλιού.

Ο Θάνος Λουμπρούκος γεννήθηκε το 1983 στο Διαβολίτσι Μεσσηνίας. 
Ξεκίνησε να γράφει ποιήματα σε ηλικία 20 ετών. Σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στην Ξάνθη. Εργάζεται ως ειδικός πληροφορικής στην Αθήνα και ασχολείται ερασιτεχνικά με τη στιχουργική και τη δημοσιογραφία. 
Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στο περιοδικόΕντευκτήριο. 
Το 2007 κυκλοφόρησε σε ιδιωτική έκδοση τη συλλογή ποιημάτων λιτοί + δεμένοι. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου η ποιητική συλλογή του Η εκδίκηση της Ιθάκης.