της Βίκυς Χαρισοπούλου
πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Εντευκτήριο: Χώρος που προορίζεται για την κοινωνική συναναστροφή – συνάντηση- συγκέντρωση των μελών ενός συλλόγου, σωματείου (απο τη ρίζα έντευξις = συνάντηση).
Εντευκτήριο είναι το όνομα και ο έντυπος χώρος συνάντησης προσώπων και κειμένων με φυσική έδρα-πομπό τη Θεσσαλονίκη αλλά δέκτες όλο τον κόσμο (ώς τις ΗΠΑ και τη Σουηδία και τη Γερμανία και τη Ρωσία φτάνει η ...χάρη του).
Είναι το μακροβιότερο λογοτεχνικό περιοδικό που “μετρά” 26 χρόνια και 100 τεύχη...
Με ευτυχή συγκυρία την έκδοση του 100ού – επετειακού τεύχους του Εντευκτηρίου, τού γεμάτου ευχές ποιητικές, πεζογραφικές, φωτογραφικές, μεταφραστικές, δημοσιογραφικές, ευχές από καρδιάς και απο ... “συμφέροντος” (για την περιοδική φιλοξενία και “προβολή” της γραφής σε καιρούς λογοτεχνικά άνυδρους και συγγραφικά άστεγους), με αφορμή τα κείμενα (όλα με την προυπόθεση να εμπεριέχουν τη λέξη “εκατό”) πενήντα εκ των ...1.680 ζώντων και μή μέχρι σήμερα συγγραφέων-συνεργατών των 100 τευχών, με αφετηρία, “γενεσιουργό αίτιο” αλλά και ...οραματιστή τού ενός εκάστου κάθε φορά Εντευκτηρίου διορθωτή, επιμελητή, σελιδοποιό, αυτών των 17.500 σελίδων των 100 τευχών, τον λογοτέχνη και εκδότη, Γιώργο Κορδομενίδη, το ΑΠΕ-ΜΠΕ επιχειρεί μια συζήτηση-γνωριμία μαζί του που ... μοιραία μετατρέπεται σε “λογοτεχνικό μονόλογο”. Τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί εξάλλου απο κάποιον που ξεκίνησε ως δημοσιογράφος προ ... 35ετίας, υποστηρίζει όμως πως «δημοσιογραφία και λογοτεχνία είναι δύο παράλληλα σύμπαντα που σπανίως συναντώνται»;
― «Στις αρχές του 1978 βρέθηκα να εργάζομαι σε ημερήσια εφημερίδα της Θεσσαλονίκης. Έτσι, αγάπησα τις εφημερίδες πριν “πέσω” στα περιοδικά. Στα τέλη του ίδιου χρόνου άρχισα να απασχολούμαι ως παραγωγός εκπομπών στο κρατικό ραδιόφωνο... Τον Νοέμβριο του 1980 εγκατέλειψα τη “μαχόμενη” δημοσιογραφία. Η μύησή μου στον κόσμο των περιοδικών οφείλεται στο ότι συχνά-πυκνά έπιανα στασίδι στο γραφείο της Διαγωνίου, του Χριστιανόπουλου. Εκεί πρωτοδημοσίευσα δύο εργασίες για την ιστορία των μουσείων της Θεσσαλονίκης. Από τον Χριστιανόπουλο άκουσα ξανά και ξανά τις αρχές της Διαγωνίου, τα κριτήρια επιλογής κειμένων (και όχι συγγραφέων), πώς γίνεται η διόρθωση και η επιμέλεια ενός κειμένου.
Όταν, το 1986, η ΕΡΤ2 Θεσσαλονίκης δεν ανανέωσε τη σύμβασή μου, και Το Τέταρτο (υπό τον Καλοκύρη) με “έκοψε°, για λόγους περιστολής δαπανών, μαζί με άλλους, ως συνεργάτη, άρχισα να σκέφτομαι την έκδοση ενός λογοτεχνικού περιοδικού. Δεν με πτόησε το ότι μόλις είχαν εκδοθεί ο Λογοτεχνικός Παρατηρητής και Το Τραμ (3η διαδρομή). Ίσα ίσα, η φυσιογνωμία των δύο αυτών περιοδικών με βοήθησε να καταλάβω τι ΔΕΝ ήθελα να είναι το δικό μου: να μην είναι ‘τοπικό’ (να μην εστιάζει δηλαδή στην παραγωγή των συγγραφέων της Θεσσαλονίκης)· να μην υπηρετεί συγκεκριμένες αισθητικές τάσεις και αντιλήψεις· να μην είναι νεολαγνικό αλλά φιλικό σε νέους συγγραφείς που ήθελαν να εμφανιστούν στα γράμματα.
Η δημοσιογραφική μου “καταγωγή” καθόρισε και τη ματιά μου. Το μικρό αφιέρωμα του πρώτου τεύχους δεν ήταν σε κάποιον συγγραφέα αλλά στον θεσμό της φυλακής, υπό το φως των δύσοσμων αποκαλύψεων της τολμηρής δικαστίνας, τότε, Χρυσούλας Γιαταγάνα για το Επταπύργιο. Μπορεί η ιδέα να προέκυψε από την επικαιρότητα, αλλά ο σχεδιασμός των «Σελίδων για τη φυλακή» έγινε με κριτήρια λογοτεχνικά.
Ακολούθησαν 100 τεύχη (97 εκδοτικά “σώματα” και ένα τεύχος εκτός αρίθμησης)...
...Είναι φανερό πως, αν και δημόσιο διάβημα, η έκδοση του Εντευκτηρίου ήταν (και παρέμεινε για μερικά χρόνια) ένα ιδιωτικό στοίχημα, μια πολύτιμη (όσο δεν μπορούσα να το φανταστώ) “περπατούρα” απέναντι σε προσωπικά αδιέξοδα και ανασφάλειες, που σκέφτηκα ότι θα αντιμετωπίζονταν αν έφτιαχνα κάτι δικό μου.
Πολύ γρήγορα, αυτή η ιδιωτική υπόθεση έγινε κοινό κτήμα, που βρήκε αναγνώστες, συνδρομητές, πρόθυμους συνεργάτες, φιλικούς βιβλιοπώλες, θετικά σχόλια στον Τύπο (πρώτα στον αθηναϊκό και μετά στον τοπικό ― ουδείς προφήτης εν τη εαυτού πατρίδι...)». .
Κι οχι, δεν ενέχει, λέει, κανενός είδους “έπαρση” αυτή η 25ετής και πλέον επιμονή με τη διαχείριση των λογοτεχνικών “πραγμάτων”, δεν είναι «επίμονος κηπουρός του ...Εγώ του» («επίμονο κηπουρό των γραμμάτων» τον χαρακτήρισαν σε πρόσφατη τιμητική εκδήλωση του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΜ-Θ).
―«Ο χαρακτηρισμός του “επίμονου κηπουρού των γραμμάτων” με κολακεύει βέβαια...
Υπάρχει όμως πολλή βασανιστική μοναξιά στην έκδοση ενός περιοδικού. Συχνά υιοθετώ κάτι που μου προσάπτουν: ότι είμαι συγκεντρωτικός, ότι δεν κατάφερα να συσπειρώσω γύρω από το Εντευκτήριο νέους φανατικούς για γράμματα, που θα ήθελαν να μοιραστούν το φοβερό χαμαλίκι που συνεπάγεται η έκδοση ενός περιοδικού (διορθώσεις, κουβαλήματα, άχαρες δουλειές όπως κόψιμο τιμολογίων, φακέλωμα τευχών κτλ.). Δεν υπάρχει κανείς ηρωισμός σ’ αυτό, καμιά αλαζονεία, μόνο μια διαρκής, σχεδόν απελπισμένη προσπάθεια να κρατήσω το κεφάλι μου έξω από το νερό. Ίσως από την άλλη υιοθετώ αυτό που έλεγε ο Δημήτρης Χατζής, πως καθένας μας στο πέρασμά του από τη ζωή οφείλει να εξοφλήσει έστω πέντε πεντάρες· ελπίζω πως κάποτε θα τις εξοφλήσω».
Το «Εντευκτήριο» πρωτοεκδόθηκε τον Νοέμβριο του 1987 από το πολιτιστικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα Μακεδονική Εταιρεία Τεχνών και Πολιτισμού.
Η παρουσία του περιοδικού διευρύνθηκε, όταν το 1990 δημιουργήθηκαν οι Εκδόσεις Εντευκτηρίου (μέχρι τώρα αριθμούν 40 τίτλους βιβλίων και cd) και το 2001, όταν άνοιξε το «Underground Εντευκτήριο», ο χώρος στη Δεσπεραί 9, όπου έχουν πραγματοποιηθεί περί τις 80 εκδηλώσεις (ποιητικές ολονυχτίες, θεατρικά αναλόγια, μουσικά βραδινά, αφιερώματα σε συγγραφείς, βιβλιοπαρουσιάσεις) .
Το 2009 το Εντευκτήριο τιμήθηκε (από κοινού με τον κερκυραϊκό Πόρφυρα) με το κρατικό βραβείο περιοδικού.
Σταχυολογώντας απο τα κείμενα του τεύχους 100 του Εντευκτηρίου, τα παρακάτω είναι αποσπάσματα τριών κειμένων από τα 50 των αντίστοιχων συγγραφέων-συνεργατών που γράφτηκαν με μόνη προυπόθεση να περιέχουν τη λέξη και έννοια: “100”.
«[...] Ο αριθμός 100 είναι το μεγάλο όνειρο της προσωρινότητας να τον φτάσει αλλα και ο εχθρός του απροσμέτρητου.
Ενας αριθμός που διακρίνεται για την κοινωνικότητα του, που πάει παντού: σε ευχές , σε κατάρες, σε τιμωρίες, τελευταία δε και σε... κατώτατους μισθούς [...].
[...] Εφαρμόζω λοιπόν τώρα την ευχή εκείνη που καθιέρωσα να δίνω στον προαναφερθέντα προσφιλή θείο μου “να τα χιλιάσει”, την ίδια και για το επιστήθιο μου Εντευκτήριο, μια και συμπληρώνει τα 100 τεύχη ζωής. Να τα χιλιάσει λοιπόν ― γιατί οχι και να εκατοστήσει τις χιλιάδες του τεύχη; Έχουμε άλλωστε και μείς οι συνεργάτες του μερίδιο απο αυτή την ευκταία μακροζωία», γράφει η Κική Δημουλά.
«Για τον εκατοστό αστεροειδή της Θεσσαλονίκης ―κι οχι εκείνον που ανακάλυψε, το 1968, το Ινστιτούτο Θεωρητικής Αστρονομίας του Λένινγκραντ―, για τα εκατό τεύχη του Εντευκτηρίου, τα αντίστοιχα με τα εκτό χρόνια μοναξιάς σου πάνω στις σελίδες του, για την εκατόμβη των θυσιών, ωρών, ημερών, μηνών και ολονυχτιών, οχι πια προς τιμήν των Εκατομβαίων Δία και Απόλλωνα, αλλά για τους εκατό και μύριους της γραφής που φιλοξένησες» του εύχεται η δημοσιογράφος και συγγραφέας Βάνα Χαραλαμπίδου.
«Θαυμάζω και ζηλεύω τον φίλο μου Γιώργο Κορδομενίδη που πέτυχε ενα πρωτότυπο και σπάνιο ρεκόρ: Ευτύχησε να εκατοστήσει τα τεύχη του περιοδικού του Εντευκτήριο», ομολογεί ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, κλείνοντας με τους στίχους του Κ. Π. Καβάφη «Εδώ που έφτασες, λίγο δεν είναι/ τόσο που έκανες, μεγάλη δόξα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου