2.6.13

«Αέρια»: Ένα μικρό διήγημα της Lydia Davis


μετάφραση: Εβίτα Λύκου




Δεν ήξερε αν ήταν εκείνος ή ο σκύλος. Δεν ήταν η ίδια. Ο σκύλος ήταν ξαπλωμένος στο χαλάκι του σαλονιού ανάμεσά τους, εκείνη καθόταν στον καναπέ και ο επισκέπτης της, μάλλον σε υπερένταση, είχε βουλιάξει σε μια χαμηλή πολυθρόνα, και η οσμή, μάλλον απαλή, αιωρήθηκε στην ατμόσφαιρα. Στην αρχή σκέφτηκε πως ήταν αυτός, και εξεπλάγη, γιατί οι άνθρωποι δεν αερίζονται πολύ συχνά όταν είναι με παρέα, ή τουλάχιστον όχι με εμφανή τρόπο. Καθώς συνέχισαν να μιλούν, συνέχισε να πιστεύει πως ήταν εκείνος. Τον λυπήθηκε λιγάκι, γιατί σκέφτηκε πως το να μιλάει μαζί της τον έκανε αμήχανο και νευρικό, και γι’ αυτό αερίστηκε. Μετά, πολύ ξαφνικά, της ήρθε η ιδέα πως μπορεί να μην ήταν καθόλου εκείνος, μπορεί να ήταν ο σκύλος, και το χειρότερο, αν ήταν όντως ο σκύλος, αυτός μπορεί να νόμιζε πως ήταν εκείνη. Ήταν αλήθεια πως ο σκύλος είχε κλέψει μια ολόκληρη φραντζόλα ψωμί εκείνο το πρωί, και την έφαγε, και ίσως τώρα ν’ αεριζόταν, κάτι που δεν έκανε συνήθως. Ήθελε να του ξεκαθαρίσει αμέσως, με κάποιον τρόπο, τουλάχιστον πως δεν ήταν εκείνη. Φυσικά, υπήρχε πάντα η πιθανότητα να μην το είχε καν προσέξει, αλλά ήταν έξυπνος και σε εγρήγορση, και, αφού εκείνη το είχε προσέξει, κατά πάσα πιθανότητα το είχε προσέξει κι εκείνος, εκτός κι αν ήταν πολύ νευρικός για να το καταλάβει. Το πρόβλημα τώρα ήταν πώς να του το πει. Θα μπορούσε να πει κάτι για το σκυλί, να δικαιολογήσει την κατάσταση. Αλλά μπορεί να μην ήταν το σκυλί, μπορεί να ήταν αυτός. Δεν μπορούσε να πει ευθέως, απλά, «Κοίτα, αν μόλις έκλασες, δεν υπάρχει πρόβλημα, απλά θέλω να ξεκαθαρίσω πως δεν ήμουν εγώ». Θα μπορούσε να πει «Ο σκύλος έφαγε μια ολόκληρη φραντζόλα ψωμί σήμερα το πρωί, και νομίζω ότι κλάνει». Αλλά αν ήταν αυτός, κι όχι το σκυλί, θα τον έφερνε σε δύσκολη θέση. Αν και ίσως όχι. Μπορεί να είχε ήδη ντραπεί, αν ήταν εκείνος, και αυτό να τον έβγαζε απ’ τη δύσκολη θέση. Αλλά τώρα η μυρωδιά είχε ήδη φύγει. Ίσως ο σκύλος να έκλανε ξανά, αν ήταν όντως ο σκύλος. Αυτό ήταν το μόνο πράγμα που μπορούσε να σκεφτεί, αν ήταν ο σκύλος, και τότε απλά θα έπρεπε ν’ απολογηθεί εκ μέρους του σκύλου, είτε ήταν ο σκύλος είτε όχι, κι αυτό θα τον έβγαζε απ’ τη δύσκολη θέση, αν ήταν εκείνος.

Σημείωση της μεταφράστριας: Διάβασα το βιβλίο Varieties of Disturbance Stories της Lydia Davis το 2008, στο πλαίσιο ενός μαθήματος για το μάστερ μου. Ο ιδιωματισμός που χρησιμοποιεί για το ρήμα «αερίζομαι» είναι στα αγγλικά «to pass wind». Ο τίτλος του διηγήματος είναι «Passing Wind», ένα γερούνδιο που δεν μπορεί να μεταφραστεί εύηχα στα ελληνικά. Το αστείο της υπόθεσης είναι πως, όταν ξεκίνησα να διαβάζω το διήγημα, δεν γνώριζα τη σημασία του ιδιωματισμού, καθώς μάλιστα διάβασα τον τίτλο φαντάστηκα ότι θα ακολουθούσε μια ιστορία για τον άνεμο που περνάει ανάμεσα απ’ τα δέντρα στο δάσος, κάτι ρομαντικό και λίγο ονειρικό. Διάβασα το πρώτο μισό του διηγήματος χωρίς να καταλαβαίνω τίποτα, κυρίως πού στο καλό περνάει και πάει αυτός ο άνεμος και γιατί εκείνη το κάνει τόσο μεγάλο θέμα. Συνέχισα να διαβάζω μέχρι που έφτασα στην ατάκα «Look, if you just farted, that’s all right», οπότε και άρχισαν ψυχανεμίζομαι τι πραγματικά συμβαίνει… Το γεγονός ότι είχα σταθεί παντελώς ανίκανη να το συνειδητοποιήσω νωρίτερα είναι ανησυχητικό για την αντίληψή μου ― που συνήθως θέλω να πιστεύω πως είναι ιδιαίτερα οξυμένη. Όταν όμως εν τέλει κατάλαβα ποιο ακριβώς είναι το θέμα του διηγήματος, και κυρίως σκεπτόμενη με πόση σοβαρότητα και σπουδή το είχα διαβάσει μέχρι εκείνη τη στιγμή, θα σας ομολογήσω ότι άρχισα να γελάω για τουλάχιστον ένα δεκάλεπτο, απ’ αυτά τα γέλια που σου φέρνουν δάκρυα και λόξυγγα μαζί… Νομίζω ότι η λεξιλογική μου άγνοια τότε ήταν η βασική πηγή του γέλιου. Αλλά όπως και να το κάνεις, είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία! Καλή διασκέδαση…

Δεν υπάρχουν σχόλια: