Η δουλειά του ποιητή

του Χαράλαμπου Γιαννακόπουλου

πηγή: www.efsyn.gr [Εφημερίδα των Συντακτών]


 Δημήτρης Δασκαλόπουλος «Με δίχτυ τον άνεμο» [ποιήματα], σελ. 40, εκδ. Κίχλη, 2015
(«Ανοιχτό βιβλίο», «Η εφημερίδα των συντακτών», 11.7. 2015).

Οκτώ συλλογές αποτελούν το συνολικό ποιητικό έργο του ποιητή, βιβλιογράφου και μελετητή της νεοελληνικής λογοτεχνίας Δημήτρη Δασκαλόπουλου – αν και η πιο πρόσφατη συλλογή του, με τον τίτλο «Με δίχτυ τον άνεμο» (εκδ. Κίχλη), αναφέρεται ως η δέκατη κατά σειράν· πιθανότατα συναριθμούνται και οι δύο συγκεντρωτικοί τόμοι που έχουν προηγηθεί. «Στον ελεύθερο χρόνο του / προτιμά να διαβάζει ολιγοσέλιδα βιβλία / κυρίως για τα ίχνη αίματος / που αφήνουν στα δάχτυλα / καθώς τα ξεφυλλίζεις», έγραφε ο ποιητής, αυτοβιογραφούμενος, στην προηγούμενη συλλογή του. Ολιγοσέλιδο είναι και αυτό το βιβλίο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου· δεκαπέντε ποιήματα χωρισμένα σε τρεις ενότητες: «Πλάγιος λόγος» ο τίτλος της πρώτης όπου διερευνάται, κυρίως, η κοινή ανθρώπινη μοίρα, «Τοπογραφίες» της δεύτερης, ποιήματα για τόπους της Ελλάδας και την ιστορία που έχει γίνει παρόν, και «Τάξαι περί του οίκου σου» της τρίτης, η προσωπική ιστορία του ποιητή, η γέννηση, οι νεκροί του.

Όσο για τα ίχνη αίματος που ο αναγνώστης θα διακρίνει στα δάχτυλά του καθώς θα ξεφυλλίζει το βιβλίο, προέρχονται τόσο από την τραγικότητα της ανθρώπινης συνθήκης που εξιστορείται ή υποβάλλεται στις σελίδες του, όσο και από τις ακριβείς τομές που ο λόγος του ποιητή προκαλεί: «Για ένα ρήμα / για μια προστακτική / για εκείνο το άχρηστο / γεμάτο αυταπάρνηση / το αγέρωχο ρήμα βλώσκω / αφανίστηκαν τρακόσιες / τρακόσιες υπερήφανες ψυχές / στον Άδη. // Πλήθος αίμα ελληνικό» [Θερμοπύλες]. Όπως το αίμα εκείνης της τέλεια ερωτικής γυναίκας του 1920, σ’ ένα άλμπουμ φωτογραφιών, που «έχασε σ’ ένα βράδυ δύο νήπια» και σε λίγο έσβησε κι η ίδια. Το αίμα των κυνηγημένων του πολέμου της κάποτε Γιουγκοσλαβίας, που τρέχουν για να σωθούν «αφήνοντας πίσω τους / τις μικρές και τις μεγάλες πατρίδες». Το αίμα της Ιωάννας που πνίγηκε στο ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα». Αίμα ζωντανών ανθρώπων, ιστορίες ενός χρονικά αδιαίρετου και τοπικά προσδιορισμένου παρελθόντος που είναι διαρκώς παρόν: στα Γιάννενα, στον Μυστρά, θάνατοι, θρίαμβοι, προδοσίες, «τυφλώσεις εξορίες και καρατομήσεις / από Τούρκους και Σαρακηνούς / εαμίτες και χίτες», στην Αλεξάνδρεια.

Στην Αλεξάνδρεια (το 1941 μ.Χ.) κρύβονται και φανερώνονται και οι ποιητικοί πρόγονοι του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Κ.Π. Καβάφης: «Και κείνος ο Γέρος άφαντος / και παρών, αμίλητος και λαλίστατος / κυκλοφορούσε ανάμεσα στις αστραπές / κι ύστερα κατέβαινε αλώβητος και χθόνιος / να ξαναπάρει τη θέση του στα καθημερινά». Την απλότητα και την ηρεμία της ποιητικής ομιλίας που κάποτε ευχήθηκε ο Σεφέρης έχει κατορθώσει ο Δασκαλόπουλος· και την ιστορική του αίσθηση. Με ήπιο, κατασταλαγμένο και παρηγορητικό λόγο κάνει τον αναγνώστη κοινωνό της εποχής και συμμέτοχο του προσωπικού του αγώνα για ποιητική έκφραση διασώζοντας από την πραγματικότητα και από τις λέξεις που την αφηγούνται ό,τι αξίζει να σωθεί. Αυτή υπήρξε ανέκαθεν η δουλειά του ποιητή.