της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη
πηγή: http://www.enet.gr [εφημ. Ελευθεροτυπία]
30 αποσπάσματα από έργα της κάθε Πέμπτη στο «Αγγέλων Βήμα»
Η Λούλα Αναγνωστάκη εμπνέει διαχρονικά. Ενέπνεε και εμπνέει, ιδίως τους νεότερους. Ολες τις Πέμπτες του Ιανουαρίου (16, 23 και 30), αυστηρά στις 5.30 το απόγευμα, στο «Αγγέλων Βήμα» στην Ομόνοια, μια παρέα τριαντάχρονων ταλαντούχων ηθοποιών, ο Κώστας Βασαρδάνης, η Λένα Παπαληγούρα, η Λουκία Μιχαλοπούλου, ο Μάνος Καρατζογιάννης, ο Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, ο Νικόλας Στραβοπόδης και η Σοφία Ολυμπίου, θέλοντας να μιλήσουν απεγνωσμένα για το δημόσιο χώρο και βίο της Ελλάδας από τη μεταπολίτευση έως σήμερα, υπογραμμίζοντας τα σημερινά ατομικά και συλλογικά αδιέξοδα, ζωντανεύουν τριάντα αποσπάσματα από το σύνολο του θεατρικού έργου της κορυφαίας δραματουργού, μαζί με δυο πεζά της για τον Κάρολο Κουν και το σύντροφό της, Γιώργο Χειμωνά.
Η έκπληξη είναι ότι συμμετέχει και η ίδια, με τη φωνή της. Εχει ηχογραφηθεί να ερμηνεύει το συνταρακτικό «Ο ουρανός κατακόκκινος». Οπως μας λέει, είναι η πρώτη φορά που θέλησε να ερμηνεύσει η ίδια ένα έργο της ώστε να συμπράξει σε μια θεατρική πράξη. Γιατί επέλεξε τον «Ουρανό»; «Δεν είναι το καλύτερο για τη συγκεκριμένη στιγμή; Μπορεί κάποια άλλα έργα μου να είναι καλύτερα, αλλά σήμερα λόγω επικαιρότητας αυτό έρχεται πρώτο».
Η ηρωίδα του μονολόγου, η Σοφία Αποστόλου, ατενίζει τον κατακόκκινο ουρανό πάνω απ' τον Κορυδαλλό όπου βρίσκεται έγκλειστος ο μοναχογιός της. «Ετσι όπως προχωράει σήμερα η κοινωνία, ή είσαι από τους πολύ δυνατούς ή γίνεσαι παράνομος», διαπιστώνει με τη φωνή της δραματουργού στο «Αγγέλων Βήμα». «Μέσος όρος δεν υπάρχει. Είναι αυτοί που ξεγελιούνται πως είναι κάτι, ενώ δεν είναι τίποτα».
Η ιδέα του γεμάτου φρεσκάδα αφιερώματος στη Λούλα Αναγνωστάκη, η οποία διαπραγματεύτηκε με μοναδικό τρόπο την ενοχή, την ήττα, το τραύμα και τα αδιέξοδα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και τον εγκλωβισμό του ατόμου, οφείλεται στον Μάνο Καρατζογιάννη. Στο πρωτότυπο θεατρικό αναλόγιο με τίτλο «Ενέδρες της ζωής: Λούλα Αναγνωστάκη mixage» που συντόνισε, ζήτουμενό του ήταν ο δραματικός λόγος των ηρώων της Λ. Αναγνωστάκη να ενεργοποιείται «με την αναπαράσταση μιας εισβολής και μιας διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό». Αποδίδονται αποσπάσματα από την τριλογία της Πόλης -τη «Διανυκτέρευση», την «Πόλη» και την «Παρέλαση»-, το «Αντόνιο, ή το Μήνυμα», τη «Νίκη», την «Κασέτα», τον «Ηχο του όπλου», το «Διαμάντια και μπλουζ», το «Ταξίδι μακριά» και το «Σ' εσάς που με ακούτε».
Σε όλα τα έργα της Αναγνωστάκη παρεισφρέει στο ιδιωτικό το πολιτικό. «Ητανε σκόπιμο», υποστηρίζει σήμερα. «Υπήρξα πολιτικοποιημένη μια ζωή και μέσα από τη δραματουργία μου». Τα έργα της τα διαμόρφωνε «ό,τι έβλεπα, ό,τι άκουγα, ό,τι ζούσα. Αλλά και πράγματα που μέσα μου συνέβαιναν, τα οποία κάποιες φορές ήταν πολύ πιο ισχυρά από αυτά που συνέβαιναν έξω».
Η πολιτικοκοινωνική περιρρέουσα κατάσταση της χώρας εδώ και χρόνια τη θλίβει. «Τα πράγματα στην Ελλάδα είναι τραγικά. Πήρε την κατηφόρα... Αλλά πεθαίνει ποτέ η Ελλάδα;» διαπίστωνε στην «Ε» το 2010. Σήμερα; «Οσα συμβαίνουν στην Ελλάδα τώρα είναι τραγικά», επιμένει. «Δεν είναι τραγελαφικά. Είναι τραγικά. Πάρα πολύ άσχημα», προσθέτει η συγγραφέας-μύθος, για την οποία ο Αντουάν Βιτέζ σε μια επιστολή που της απέστειλε πριν από το ξέσπασμα του Μάη του '68 σημείωνε: «Η Λούλα πίσω από τα μαύρα της γυαλιά έβλεπε τη συμφορά, έβλεπε τον τρόμο. (...) Τα είχε καταλάβει όλα».
Οπως και σήμερα, που πλέον δεν βγαίνει από το σπίτι της, ούτε θέλει να ξαναγράψει έστω μία λέξη. «Δεν βλέπω πια», δικαιολογείται η δημιουργός που πάντοτε έγραφε με το χέρι και ποτέ με γραφομηχανή και πάντα «μου βγαίνανε εύκολα τα κείμενα. Ή μπορώ ή δεν μπορώ! Δεν πήρα ποτέ αυτούσια μια ιστορία. Αντλώ από εδώ και από εκεί. Τα έργα τα σκέφτομαι πολύ και μετά τα γράφω. Ποτέ όμως δεν είναι μια ιστορία που τελειώνει...».
Είναι πάντως εκπληκτικό το πώς συγκινεί το έργο της τα νέα παιδιά με διαφορετικά από την ίδια βιώματα. «Τα ίδια βιώματα έχουν όλες οι γενιές. Οπως και έναν φόβο, του θανάτου». Επισημαίνει όμως μία κρίσιμη διαφορά: «Παλαιότερα υπήρχε ελπίδα. Τώρα υπάρχει μόνο φόβος...».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου