Στους λόγους για τους οποίους μπορεί να κλείσει απρόβλεπτα ένας δρόμος (διαδήλωση, εμφάνιση κάποιου σταρ, διέλευση επισήμων) προσθέστε άλλον έναν: μία λογοτεχνική βραδιά. Oχι, όμως, μια οποιαδήποτε βραδιά του είδους. Το βράδυ του Σαββάτου, σε μια Θεσσαλονίκη σχεδόν έρημη από κόσμο, λόγω ζέστης και... Γιουροβίζιον, η οδός Δεσπεραί έκλεισε από τον κόσμο που δεν κατάφερε να μπει στο «Underground Eντευκτήριο», εκεί όπου η Κική Δημουλά διάβαζε ποιήματά της ενώπιον θερμών «φαν» της κάθε ηλικίας και κυρίως νέων, κάτω από τα 30.
Μία μεγάλη οθόνη plasma και ένα ηχείο στο πεζοδρόμιο της Δεσπεραί ανέλαβαν να «αποζημιώσουν» όσους έμειναν εκτός. Oσο για τους «εντός»; Αλλοι είχαν φροντίσει να «πιάσουν σειρά» μία ολόκληρη ώρα προτού αρχίσει η εκδήλωση, άλλοι στριμώχτηκαν στα σκαλάκια του ζεστού (κυριολεκτικά και μεταφορικά) υπογείου, οι περισσότεροι έμειναν όρθιοι. Δεν έλειψαν κι αυτοί που δυσφόρησαν και διαμαρτυρήθηκαν φωναχτά για την επιλογή του χώρου. «Γιορτάζουμε τα 20 χρόνια του Εντευκτηρίου και θελήσαμε να κάνουμε τη γιορτή αυτή στο σπίτι μας», εξήγησε ο Γιώργος Κορδομενίδης, «ψυχή» του λογοτεχνικού περιοδικού, που διοργάνωσε την εκδήλωση «Η Κική Δημουλά διαβάζει ποιήματά της», σε συνεγασία με το Κέντρο Πολιτισμού της νομαρχίας Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Όμως, η Κική Δημουλά ήταν χαρούμενη και συγκινημένη μέσα στο γενικό στρίμωγμα κι επιπλέον δεν ήθελε να κακοκαρδίσει κανέναν. «Λυπάμαι πολύ για τους όρθιους, λυπάμαι που δεν μπορώ να γίνω καρέκλα «θα το ήθελα πολύ», είπε, ενώ στο τέλος της εκδήλωσης υποσχέθηκε: «Θα σας δώσω έναν ευρύτατο καναπέ στη μνήμη μου, να στρογγυλοκαθίσετε».
Αν για την 75χρονη ποιήτρια του «Ερέβους», του «Λίγου του κόσμου», της «Εφηβείας της λήθης», η λέξη «μάταιο» δικαιούται δεσπόζουσα θέση στο ποιητικό της λεξιλόγιο, ο κόσμος που συνωστίσθηκε στο «Εντευκτήριο» ήταν γι' αυτήν «ανατροπείς του μάταιου». Ανάμεσά τους οι λογοτέχνες Μαρία Κέντρου - Αγαθοπούλου, Μάρκος Μέσκος, Πρόδρομος Μάρκογλου, αρκετοί ηθοποιοί και μουσικοί. «Αν κουράστηκα μάταια, γιατί δεν είπα τίποτα περί ποιήσεως, είναι γιατί αυτός που γράφει ποιήματα, αυτός είναι κυρίως που δεν ξέρει κατά τη γνώμη μου τι είναι ποίηση. O,τι λέει είναι επινόηση της πολύ ευρηματικής άγνοιάς του και μ' αυτόν τον τρόπο σταθεροποιεί και περιπλέκει το μύθο του», είπε.
Ομως, η γυναίκα που ομολογεί ότι «περπάτησα πολύ στα αισθήματα, τα δικά μου και των άλλων» δε χρειάζεται να νοιαστεί για το «μύθο» της, όπως έδειξε η βραδιά στο «Εντευκτήριο».
Ο χαιρετισμός
«Γενικώς γράφουμε για να απωθήσουμε το πόσο πτερόεντα όντα είμαστε», είναι η διαπίστωση της Κικής Δημουλά. Κι η ίδια, αποφεύγοντας τα «πτερόεντα λόγια», είχε ήδη έτοιμο ένα γραπτό χαιρετισμό. «Θέλησα να είναι γραπτός ο μικρός αυτός χαιρετισμός που απευθύνω σε όσους με τιμούν απόψε, αγαπημένους σπουδαίους φίλους και άλλους πολύ οικείους στην εκτίμησή μου. Δεν ξέρω γιατί απολογούμαι τώρα που στέλνω ένα χαιρετισμό γραπτό, αλλά θέλω να μείνει κάπου για κάμποσο γραμμένος», εξήγησε.
Δεν έκρυψε τη συγκίνησή της για την τιμή που της έγινε από το «Εντευκτήριο», ένα «ανταλλακτήριο πνευματικών αξιών, που ανθεί χάρη στο καλλιεργητικό και δημιουργικό πείσμα του Γιώργου Κορδομενίδη», όπως είπε.
Ομολόγησε ακόμη ότι ο χαιρετισμός της ήταν «ελαφρά, για να μην πω βαριά, τρομοκρατημένος επειδή ξέρω τι αιματηρή ιστορία έχει γραφτεί από το πόσο συχνά οι αναμενόμενοι απογοητεύουν. Εχω και την υπόνοια ότι όλα έχουν ειπωθεί, όλα έχουν διαβαστεί, έχουν δοκιμαστεί και εγώ τώρα, αψηφώντας αυτήν την υπόνοια, έρχομαι σαν μετεξεταστέα στο μάθημα της επανάληψης να ξαναδιαβάσω. Το παρήγορο είναι ότι η τέχνη και όλα τα περί αυτήν είναι ένα κόσκινο με μεγάλες τρυπούλες απ' όπου περνάνε και τα μάταια, τα τόσο αναγκαία».
Με αφοσίωση
Για παραπάνω από μισή ώρα το κοινό στο «Underground Εντευκτήριο» άκουγε με αφοσίωση την Κική Δημουλά να διαβάζει ποιήματά της. Ανάμεσα σε κάθε ποίημα, η ποιήτρια άναβε τσιγάρο, έκανε χιούμορ για τον βήχα της, «έπαιζε» σαν έφηβη με το κοινό, δεχόταν αδιαμαρτύρητα κάποιες «παραγγελιές» από τους συγκεντρωμένους, όσο κι αν αυτό ξένισε κάποιους. Από τα πειράγματά της δε γλίτωσε ούτε ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Ψωμιάδης, που έδωσε το «παρών» στην εκδήλωση. «Πλήττετε;», τον ρώτησε σε κάποιο διάλειμμα ανάμεσα στα ποιήματα.
«Πρωτεύουσα των αισθημάτων μου...»
Στην καρδιά της Κικής Δημουλά η Θεσσαλονίκη καταλαμβάνει τη θέση της «πρωτεύουσας των αισθημάτων μου και όχι συμπρωτεύουσας», όπως είπε. «Oχι μόνο γιατί με μαγεύει αυτή η μυστηριώδης ατμόσφαιρα που έχει και που δεν εξαντλείται -κάθε φορά που έρχομαι, νομίζω ότι εγώ την ανακαλύπτω για πρώτη φορά, ότι εγώ την πρωτοβλέπω. Τη λέω πρωτεύουσα, γιατί εδώ ζούνε πρωτεύοντα πρόσωπα, δοκιμασμένα από μακροχρόνιους δεσμούς και βεβαίως μπορεί να μου τους στερεί η Θεσσαλονίκη, από την άλλη όμως τους προφυλάσσει πάρα πολύ καλά από τα τρακαρίσματα που προκαλεί και υφίσταται η συχνή διασταύρωση στις διαβάσεις με την τριβή».
«Μεγάλη υπόθεση ο έρωτας»
Η Κική Δημουλά άρχισε την ανάγνωση με το ποίημα «Πέρασα», «ένα ποίημα παλιό, που βιάστηκα κάποτε να το γράψω. Τότε, όμως, δεν είχα “περάσει” ακόμη, ήμουν νέος άνθρωπος. Τώρα θα ήμουν δικαιολογημένη να το είχα γράψει», είπε. «Περπατώ και νυχτώνει. /Αποφασίζω και νυχτώνει. /Oχι, δεν είμαι λυπημένη».
Διάβασε ακόμη η Κική Δημουλά για «τις νοικοκυρές/έτσι που αγωνίζονται/κάθε πρωί να διώχνουν απ' το σπίτι τους τη σκόνη, /σκόνη, ύστατη σάρκα του άσαρκου. Κέρασε «Κονιάκ μηδέν αστέρων» στο κοινό: «Χαμένα πάνε τα λόγια των δακρύων. /Oταν μιλάει η αταξία η τάξη να σωπαίνει/- έχει μεγάλη πείρα ο χαμός. /Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό/του ανώφελου. /Σιγά σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη/να δίνει ωραίες συνταγές μακροζωίας/σε ό,τι έχει πεθάνει».
Διάβασε κι ένα «παραμύθι για τα νέα παιδιά», όπως είπε, τη «Λιποταξία της Χιονάτης»: «Ετσι/χωρίς ποτέ να μου διαβάσεις παραμύθια/ όπως χωρίς σε μεγαλώσανε και σένα/ σπαρτιάτικα - ενώ καλοπερνούν τα ψέματα/ και ψέμα ότι τρέφονται με μέλανα ζωμό. /Τρέφονται με τις ανάγκες μας/ανώτερες κι από βασιλικό πολτό».
Αντέδρασε με ενθουσιασμό όταν κάποιος από το κοινό της ζήτησε να διαβάσει τον «Πληθυντικό αριθμό». «Α, ο έρωτας, μεγάλη υπόθεση ο έρωτας, ακόμη και για τους μεγάλους, τους πολύ μεγάλους», είπε. «O έρωτας, /όνομα ουσιαστικόν, /πολύ ουσιαστικόν, /ενικού αριθμού, /γένους ούτε θηλυκού, ούτε αρσενικού, /γένους ανυπεράσπιστου. /Πληθυντικός αριθμός/οι ανυπεράσπιστοι έρωτες».
Χρύσα Νάνου
[σημείωση του «Εντευκτηρίου»: οι φωτογραφίες από την εκδήλωση εδώ, στο blog, είναι του Γιάννη Κουιτζόγλου]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου