πηγή: www.tanea.gr
Ο συγγραφέας θυμάται τη θητεία του ως εσατζής στο κρατητήριο της χούντας
Σε τρία χρόνια συμπληρώνεται μισός αιώνας από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Οσο υπάρχουν άνθρωποι που ζήσανε την εφτάχρονη διάρκειά του, ενδέχεται οι αναμνήσεις τους να μην εγείρουν την οργή που αισθάνονταν να τους πλημμυρίζει τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια. Δεν έχει καμιά σημασία, φτάνει να παραμένει ενεργής η κρίση για την κοινωνική – επομένως και ατομική – εκβαρβάρωση που προκάλεσε η χούντα. Ο συναισθηματικός αντίκτυπος από τα γεγονότα πάντα μικραίνει και χάνεται – σημασία έχει να παραμένουν αμείωτες μέσα μας οι ηθικές τους διαστάσεις. Τότε μόνον υπάρχουν πιθανότητες να μην επαναληφθούν λάθη και εγκλήματα. Αν η 21η Απριλίου συνιστά μια συμφορά, όπως όλες οι μεγάλες εθνικές δοκιμασίες, είναι κατά τούτο: ότι το σύνολο σχεδόν του λαού στερείται τη δυνατότητα να ταυτιστεί με κάτι ωραίο και γνήσια δημιουργικό. Για να επιβιώσει, χρειάζεται να υποβαθμιστεί. Το κείμενο που ακολουθεί ας θεωρηθεί μια έμμεση μαρτυρία αυτής της αλήθειας.
Γράφεις τόσα χρόνια και σου είναι αδύνατον να συμφιλιωθείς με τον πρώτο ενικό. Ακόμη κι όταν επιβάλλεται, από τον φόβο μην τυχόν και θεωρήσουν οι άλλοι ότι υπεκφεύγεις, προτιμάς να εκτεθείς παρά να φανεί ότι λογαριάζεις τον εαυτό σου τόσο σπουδαίο ώστε να μπορείς να μιλάς σε πρώτο πρόσωπο. Ο καθείς και τα συμπλέγματά του.
Εχουν περάσει ακριβώς 45 χρόνια από τότε που παρουσιάστηκες στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Στρατιωτικής Αστυνομίας (ΚΕΣΑ), στου Παπάγου. Για την ακρίβεια στις 29 Μαρτίου 1969, την ημέρα που ο Γιώργος Σεφέρης έκανε τη γνωστή δήλωση κατά της χούντας αλλά και ημέρα που πριν από δεκαοχτώ χρόνια, το 1951, είχε πεθάνει η μητέρα σου. Είναι η πρώτη φορά σήμερα που ανοίγεις το στόμα σου να μιλήσεις για τη θητεία σου ως εσατζή. Και μάλιστα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, όπου τοποθετήθηκες ως γραφέας υπασπιστηρίου, όταν τελείωσε η εκπαίδευση στο ΚΕΣΑ, στα μέσα Ιουνίου του ίδιου χρόνου. Εχοντας μέσα στον ενάμιση χρόνο που έμεινες στο ΕΑΤ-ΕΣΑ τρεις διαδοχικά διοικητές: τον Κούτρα (καλή του ώρα αν ζει, θα εξηγήσεις παρακάτω το γιατί), τον Χατζηζήση και τον Θεοφιλογιαννάκο (για τους δύο τελευταίους δεν θα μπορούσες να κάνεις την ίδια ευχή, και δεν χρειάζεται να εξηγήσεις το γιατί).
Οι ΦΑΝΤΑΡΟΙ. Το ΕΑΤ-ΕΣΑ τον ενάμιση αυτόν χρόνο «φιλοξένησε» πλήθος ανθρώπων που είχαν κατηγορηθεί ότι ενεργούσαν κατά της χούντας. Από έναν άγνωστο επιπλοποιό, που είχε το μαγαζί του στην Ηλιούπολη, έως τον κατοπινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Το κτίριο του ΕΑΤ-ΕΣΑ, προορισμένο να λειτουργεί ως κέντρο λήψης αποφάσεων, σε συνδυασμό με τον Ιωαννίδη που είχε το γραφείο του στο υπουργείο Αμυνας, αλλά και ως μονάδα δίωξης, με τους ίδιους τους εσατζήδες (απλούς φαντάρους που κάνανε τη στρατιωτική τους θητεία), να παρακολουθούν και να συλλαμβάνουν, επόμενο ήταν να μην έχει κελιά. Με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε χώρους κράτησης τα ίδια τα γραφεία - κατά περιόδους είχε χρησιμοποιηθεί για αντίστοιχους λόγους και το γραφείο του επιλοχία.
Αν την κουβέντα σου λοιπόν με τον επιπλοποιό από την Ηλιούπολη δεν θα υπήρχε κανείς στον κόσμο που μπορεί πια να την μαρτυρήσει, για την επαφή σου με τον Χρήστο Σαρτζετάκη υπάρχει ο αψευδέστερος μάρτυρας που είναι ο ίδιος. Η γνωριμία έγινε κάτω από συνθήκες μυθιστορηματικές, όταν, επιστρέφοντας ένα βράδυ στη μονάδα, έμαθες πως όσο έλειπες είχαν συλλάβει και είχανε φέρει τον διαπρεπή νομικό στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Κρατούνταν όρθιος μέσα σ' ένα στενόχωρο δωματιάκι, κάτι σαν παράρτημα του ΚΨΜ. Ενας από τους 45 εσατζήδες - τόση ήταν η δύναμη της μονάδας - τον φυλούσε, προσέχοντας κυρίως μην τυχόν κι ο κρατούμενος καθήσει κατάχαμα αφού δεν υπήρχε μια καρέκλα ή κάποιο σκαμνί. Επρεπε να βηματίζει διαρκώς ή να μένει ακίνητος - αυτό μόνο επιτρεπόταν - χωρίς να μπορεί καν να πιαστεί από το περβάζι ενός υπερυψωμένου παραθύρου - διαφορετικά τι είδους δοκιμασία θα ήταν.
Χωρίς να έχεις υπάρξει θαρραλέος στη ζωή σου - μάλλον το ακριβώς αντίθετο φανταζόσουν για τον εαυτό σου - έσπευσες στον χώρο του ΚΨΜ και, ξενύχτης από κούνια καθώς είσαι, πρότεινες στον συνάδελφό σου φρουρό να πάει να κοιμηθεί. Θα έμενες εσύ στο πόδι του, για δύο ώρες, ώς την επόμενη βάρδια. Ο κατοπινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας είδε την αλλαγή του φρουρού με την απάθεια του εξουθενωμένου ήδη ανθρώπου. Με ποιον τρόπο θα μπορούσες τώρα να επικοινωνήσεις μαζί του, αφού η ώρα, ο τόπος, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η ίδια η εποχή, θα έκαναν τον καθένα να πιστέψει ότι αν δεν ήσουν βαλτός για να τον ψαρέψεις, με το πρόσχημα ότι τον ανακουφίζεις, δεν μπορεί παρά να είσαι και συ ίδιος με όλους τους άλλους που είναι εδώ μέσα;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου